Prawda

Czwartek, 28 marca 2024 - 11:57

« Poprzedni Następny »


Demokracja w Izraelu jest zagrożona – ale nie z tego powodu, o którym myślisz


Victor Rosenthal 2023-01-25

Izrael nadal nie ma konstytucji, co powoduje pewne problemy.
Izrael nadal nie ma konstytucji, co powoduje pewne problemy.

Nowy rząd Izraela jest nękany przez bezprecedensową polityczną i medialną kampanię, skierowaną przeciwko planom rządu, by przywrócić kontrolę i równowagę między sądownictwem a Knesetem. „Jeśli ten rząd nie upadnie - mówi lider opozycji Yair Lapid - Izrael przestanie być liberalną demokracją”, a jego artystyczne, kulturalne i biznesowe elity uciekną do Berlina i Miami. David Horowitz, redaktor anglojęzycznego „Times of Israel”, napisał, że propozycje reform „są dzwonem trwogi dla naszej dobrze działającej, ale niewystarczająco ugruntowanej demokracji”. Były minister obrony Benny Gantz określił plan  reform jako „zamach stanu”, powiedział, że doprowadzi on do wojny domowej i wezwał przeciwników do „wyjścia na ulice”. Esther Hayut, przewodnicząca Sądu Najwyższego Izraela, stwierdziła, że

…to plan rozczłonkowania systemu prawnego. Ma on na celu zadanie śmiertelnego ciosu niezależności i bezstronności władzy sądowniczej oraz przekształcenie jej w milczącą gałąź. 

Nawet Alan Dershowitz, zwolennik premiera Beniamina Netanjahu, sprzeciwia się planowi reform, argumentując, że zagraża on „wolnościom obywatelskim i prawom mniejszości”.

 

W 1948 r. Deklaracja Niepodległości Izraela ustanowiła zgromadzenie konstytucyjne, któremu powierzono napisanie konstytucji. To zgromadzenie zebrało się tylko cztery razy, po czym w 1949 r. przekształciło się w Pierwszy Kneset. Praktyczne decyzje dotyczące organizacji państwa miały być zawarte w szeregu praw podstawowych, które (teoretycznie) miały kiedyś zostać połączone w konstytucję. Pierwsza Ustawa Podstawowa dotyczyła funkcjonowania Knesetu i została przyjęta dopiero w 1958 roku.

 

Izrael ma Sąd Najwyższy od momentu powstania. Jest to najwyższy sąd apelacyjny, podobnie jak Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych; ale może również zasiadać jako Wysoki Trybunał Sprawiedliwości (Bagatz). Bagatz ma pierwotną jurysdykcję – może orzekać w sprawach, które nie zostały rozstrzygnięte przez sąd niższej instancji. Do połowy lat 80. ograniczał się do spraw wnoszonych przez osoby fizyczne lub organizacje z legitymacją procesową, czyli takie, które mogły wykazać, że zostały bezpośrednio poszkodowane w wyniku działań rządu. Jurysdykcja ograniczała się również do spraw, które podlegały postępowaniu sądowemu; czyli niepolitycznych. Wymogi te zostały złagodzone i przyjęto niejasne kryterium „rozsądności”, co dało Sądowi Najwyższemu dużą swobodę w kwestionowaniu działań i polityki, które po prostu mu się nie podobały. Ale nawet bez konstytucyjnego kamienia probierczego, z którym można by je porównać, Sąd nie próbował obalać ustaw uchwalonych przez Kneset.

 

Zmieniło się to w połowie lat 90. W 1992 r. Kneset uchwalił dwie nowe Ustawy Podstawowe, które dotyczyły raczej praw człowieka niż mechaniki państwa: Ustawa Podstawowa: Godność i Wolność Człowieka oraz Ustawa Podstawowa: Wolność Zawodowa. Ustawy te zostały uchwalone przy udziale zaledwie kilkudziesięciu posłów ze 120 członków Knesetu (Godność ludzka i wolność miały 32 głosy za, 21 przeciw i jeden wstrzymujący się; podczas gdy wolność wykonywania zawodu została przyjęta 23 głosami za, bez sprzeciwu i bez wstrzymujących się). Jestem pewien, że zainteresowanie byłoby większe, gdyby posłowie wiedzieli, jak te prawa będą wykorzystywane!

 

W serii artykułów poświęconych przeglądowi prawa sędzia Aharon Barak (który miał zostać prezesem Sądu Najwyższego w 1995 r.) promował doktrynę, że nowe ustawy podstawowe stanowią brakujący konstytucyjny kamień probierczy, według którego ustawy uchwalone przez Kneset można oceniać pod kątem „konstytucyjności”. Wyraźnie nazwał to „rewolucją konstytucyjną”, a w 1995 r. Sąd Najwyższy po raz pierwszy unieważnił ustawę przyjętą przez Kneset z powodów konstytucyjnych. Doktryna została rozszerzona w serii kontrowersyjnych decyzji, a niektóre z nich – jak decyzja o zamknięciu prawicowej stacji radiowej z 2002 roku – nie mogły mieć bardziej politycznego charakteru.

 

Dzisiaj każdy (nie trzeba być obywatelem ani nawet mieszkańcem kraju) może wnieść petycję do Sądu Najwyższego w sprawie praktycznie każdego działania rządu lub prawa. Finansowane z zagranicy organizacje pozarządowe z powodzeniem składały petycje w imieniu Palestyńczyków z wątpliwymi roszczeniami do ziemi i doprowadziły do likwidacji społeczności żydowskich i wypędzenia ich mieszkańców.

 

Establishment prawny i sądowniczy posiada również wielką władzę poprzez system doradców prawnych. Rząd, Kneset i każde ministerstwo muszą mieć jednego. Doradca prawny rządu pastuje równocześnie stanowisko Prokuratora Generalnego, ale ma znacznie większe uprawnienia i zakres niż ma prokurator generalny USA. Po pierwsze, „rada” prokuratora generalnego jest dla rządu wiążąca! Ponadto, jeśli rząd musi iść do sądu, jego doradca/prokurator generalny może zdecydować, czy będzie bronić stanowiska rządowego, czy nie. Doradca/prokurator generalny jest również szefem prokuratury państwowej i podejmuje ostateczną decyzję, czy ścigać urzędników państwowych oskarżonych o przestępstwa. Doradcy prawni ministerstw, których porady są wiążące dla ministerstw, są urzędnikami służby cywilnej i nie mogą zostać zwolnieni bez zgody doradcy rządu/prokuratora generalnego. Nie będzie przesadą stwierdzenie, że doradca rządu/prokurator generalny jest chyba najpotężniejszą osobą w izraelskim aparacie rządzącym, włączając w to premiera.

 

Sędziów Sądu Najwyższego wybiera dziewięcioosobowa komisja pod przewodnictwem ministra sprawiedliwości. Większość reprezentuje establishment prawniczy, w tym trzech członków obecnego Sądu Najwyższego. Doradca prawny/prokurator generalny jest wybierany przez Ministra Sprawiedliwości z krótkiej listy kandydatów zatwierdzonej przez komisję rekrutacyjną składającą się z pięciu członków, z których co najmniej trzech jest członkami środowiska prawniczego i sądowniczego. W ten sposób krąg kontroli się zamyka.

 

Prawie cała ta struktura (z wyjątkiem komisji selekcyjnej sędziów) nie jest zakotwiczona w ustawach uchwalanych przez Kneset, ale w orzeczeniach wydawanych przez same sądy.

 

Zwolennicy obecnego systemu powiedzą wam, że jest on „profesjonalny”, a nie „polityczny” czy „ideologiczny”, ale w Izraelu wszystko jest polityczne. Niewybrany i nieodpowiedzialny przed nikim Sąd Najwyższy, Prokurator Generalny i doradcy prawni ministrów interweniowali w niezliczonych decyzjach i nominacjach rządowych, czasami tworząc impas w krytycznych obszarach związanych z bezpieczeństwem. Na przykład wszystkie wysiłki rządu mające na celu deportację nielegalnych migrantów lub zachęcenie ich do wyjazdu z własnej woli zostały udaremnione przez Sąd Najwyższy, który obalił cztery kolejne ustawy uchwalone przez Kneset.

 

Propozycja nowego ministra sprawiedliwości Yariva Levina ma przywrócić równowagę sił między rządem i Knesetem z jednej strony, a władzą prawno-sądową z drugiej. Nie eliminuje praktyki sądowej kontroli ustawodawstwa, ale po raz pierwszy zakotwicza ją w Ustawie Podstawowej, a także zapewnia Knesetowi środki do uchylania decyzji Sądu Najwyższego pod pewnymi warunkami. We wniosku zniesiono również niejasne kryterium „rozsądności”. Zmienia składu komisji selekcyjnej, aby zakończyć kazirodczy charakter nominacji sędziowskich. Wreszcie sprawia, że opinie Prokuratora Generalnego i ministerialnych doradców prawnych mają jedynie charakter doradczy, a nie wiążący.

 

Zmiany te nie „zniszczyłyby demokracji”, ale pozbawiłyby prawny establishment niemal absolutnej władzy nad rządem, co prawdopodobnie jest skrajnie niedemokratyczne. Nie jest to  zamach stanu, ale raczej kontr-zamach stanu, mający na celu przywrócenie prymatu wybranego Knesetu, który prawniczy/sądowniczy establishment przywłaszczył sobie w latach 80. i 90. XX wieku. Jest to szczególnie ważne dla prawicowego rządu, który może zostać sparaliżowany przez lewicowy Sąd Najwyższy i prawniczy establishment.

 

Zgadzam się jednak z krytykami propozycji Levina, kiedy mówią, że Izrael stoi dziś w obliczu kryzysu, który zagraża jego demokratycznemu charakterowi. Niebezpieczeństwo jednak nie wynika z zaległego wyrównania relacji między władzą ustawodawczą, wykonawczą i sadowniczą, ale ze strony tych, którzy obawiają się, że po raz pierwszy w historii Izraela może być wdrożona prawdziwie prawicowa polityka – i którzy zrobią prawie wszystko, aby temu zapobiec.

 

W 1977 r. Izrael zmienił się z jednopartyjnego państwa socjalistycznego – czasami nawet z elementami dyktatury – w prawdziwą demokrację, kiedy długoletni działacz opozycji Menachem Begin został premierem. Wielu jego wyborców pochodziło ze społeczności Mizrachi, z której większość przyjechała w latach 50. i 60. i w końcu lat 70. wreszcie zaczęła zdobywać pozycję w kraju. Mizrachim i nowi imigranci z byłego Związku Radzieckiego mieli tendencję do wspierania partii prawicowych, kończąc polityczną dominację starych partii lewicowych i zapewniając solidną bazę politykom takim jak Netanjahu. Ale elity instytucji akademickich, medialnych, kulturalnych i prawnych nie były gotowe do oddania kontroli nad tym, co uważały za swoje państwo. A jednym ze sposobów, w jaki się jej trzymali, był system prawny/sądowy. „Dlaczego głosujemy na prawicę, a wciąż mamy politykę lewicy?” pytało wielu. Właśnie dlatego.

 

Obecny szaleńczy, nieopanowany sprzeciw wobec zmian wynika ze zrozumienia, że ostatecznie, jakieś 45 lat po wyborze Menachema Begina, kontrola dawnych elit nad państwem może wreszcie dobiec końca. Ale nie poddadzą się bez walki. Spodziewajmy się demonstracji, prowokacji i brudnych sztuczek.

 

Israels Democracy Is Endangered – But Not for the Reason You Think

16 stycznia 2023

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska


*Vic Rosenthal

Urodzony w Stanach Zjednoczonych, studiował informatykę i filozofię na  University of Pittsburgh. Zajmował się rozwijaniem programów komputerowych. Mieszka obecnie w Izraelu. Publikuje w izraelskiej prasie. Jego artykuły często zamieszcza Elder of Ziyon.  Prowadzi blog Abu Yehuda.


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Syjonizm

Znalezionych 357 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Dżihad Izraela jest moim dżihadem   Ahmed   2013-11-20
Wyzwalająca przemiana nienawidzącego Żydów człowieka w syjonistę   Corbella   2013-11-20
Indianin, którego obraża porównanie z Palestyńczykami   Bellerose   2013-11-20
Hiszpański dwugłos José María Aznar, Pilar Rahola     2013-11-20
Kwakrzy porzucili działaniana rzecz pokoju   Lawson   2013-12-17
Izrael, Palestyna i demokracja   Kontorovich   2013-12-20
Kto jest tubylczym ludem Izraela?   Bellerose   2013-12-27
Cykl przemocy?   Treppenwitz   2013-12-31
Izrael daje wszystkim pełne prawa   Amar   2014-01-02
List   Koraszewski   2014-01-08
Żołnierz i Refusenik   Valdary   2014-01-25
Mesjasz i jego cudowna mikstura   Honig   2014-01-26
Izraelski szpital polowy dla syryjskich ofiar wojny     2014-02-03
Oszczerstwo Eli Sidi w sprawie edukacyjnych wyjazdów izraelskiej młodzieży szkolnej     2014-02-16
W obronie wolności   Valdary   2014-02-27
SMUTNO MI    Weiler   2014-08-14
 Najbezpieczniejsze miejsce dla Arabów   Berko   2014-09-12
A co z żydowską NAKBĄ?   Jemini   2014-12-10
Syjonizm – walka moralna   Bellerose   2014-12-25
Hipokryzja solidarności –  od Gazy do Ferguson   Hafeez   2014-12-31
Wspieranie chrześcijan na Bliskim Wschodzie jest syjonizmem   Naddaf   2015-05-19
Wyzwolenie naszej Jerozolimy   Greenfield   2015-05-28
Norman Finkelstein, Westminster University i antysemityzm   Collier   2016-08-17
Czy Żydzi powinni przepraszać?   Żabotyński   2016-12-10
Prawda jest opinią mniejszości   Rosenthal   2016-12-18
316 mil do Aleppo. Lekcja dla Izraela   Collier   2016-12-30
Cywilizowani barbarzyńcy i niespodziewani przyjaciele     2017-01-06
Dyplomacja strachu, ambasada USA i jak Trump powinien odpowiedzieć na groźby palestyńskie     2017-01-14
Dlaczego nas nienawidzą   Rosenthal   2017-01-27
Dlaczego organizacje pokojowe polegają na “alternatywnych faktach”?   Miller   2017-02-12
Tego dnia narodziła się izraelska demokracja   White   2017-02-17
Patrząc z linii frontu   Stuart   2017-02-18
Czy Żydzi są rdzennym ludem w ziemi Izraela? Oczywiście   Bellerose   2017-02-19
To nie Izrael powoduje antysemityzm   Dershowitz   2017-03-02
Dlaczego budują osiedla?   Tsalic   2017-03-21
 Kogo obchodzi Izrael?   Koraszewski   2017-05-09
Czy spotkał się pan z Chelsea Manning, Herrr Minister?   Yemini   2017-05-10
50 lat demonizacji i wypaczania prawdy     2017-05-12
Z takimi “syjonistami”, kto potrzebuje wrogów?   Yemini   2017-05-15
Czasami obraz wart jest więcej niż tysiąc słów   Fitzgerald   2017-05-26
Przestańcie próbować ratować Izrael   Collins   2017-06-05
Do pokoju przez prawdę: książka, która odważa się powiedzieć prawdę o Izraelu   Greenfield   2017-06-09
Przerywając ciszę, by ujawnić zbrodnię   Koraszewski   2017-06-12
Nasi druzyjscy sąsiedzi   Shapiro   2017-07-27
Niepodważalne argumenty o ludach rdzennych   Fred Maroun   2017-08-16
Naród Narracji   Rosenthal   2017-08-18
Czy Izrael musi płacić za pokój?   Rosenthal   2017-12-01
Otwarty list do Mandla Mandeli   Neguise   2017-12-13
Dlaczego milczycie?   Stern   2017-12-25
Jak Golda Meir definiowała “Palestyńczyków”?   Meir   2018-01-21
Arab z urodzenia, syjonista z wyboru   Maroun   2018-02-14
Prawdziwe powody, dla których ułuda dwóch państw nie umiera... i prosty powód, dla którego powinna   Bellerose   2018-03-11
Muzułmańscy dysydenci przeciw nienawiści   Koraszewski   2018-04-05
Tchórzliwy profesor Henry Maitles i aktywiści, którzy uciekli   Collier   2018-04-13
O latawcach i Natalie Portman   Collins   2018-04-29
List otwarty do niemieckiej kanclerz   Bat Adam   2018-05-12
Taniec na linie     2018-05-13
Żołnierz IDF o swoich przeżyciach podczas obrony granicy   Barad   2018-06-20
Znieść Rabbinat!   Rosenthal   2018-07-02
Żydowskie państwo w nieżydowskich oczach     2018-08-03
Czy Izrael pozostanie państwem żydowskim i syjonistycznym?   Rosenthal   2018-08-17
Kto jest okupantem?     2018-08-23
Antysyjonizm nie jest antysemityzmem, ale jest może gorszy   Maroun   2018-09-11
Żydowskie prawa do Izraela (część 1): Deklaracja Niepodległości   Rain   2018-09-12
Gideon Levy jest pijany siłą   Maroun   2018-09-17
Pokój z Jordania – nie wpadajcie w panikę   Kedar   2018-10-28
Wypełnianie warunków umowy społecznej   Rosenthal   2018-10-29
Zamach na Hotel King David   Amos   2018-11-09
Trauma i terror: widok z Południa   Plosker   2018-11-15
Partia Meretz próbuje zawłaszczyć pamięć Icchaka Rabina   Maroun   2018-11-16
Okrzyk ”Prawo powrotu” wyciszony przez pełną historię   Julius   2018-11-30
Kolejna bitwa w wojnie o kulturę w Izraelu   Rosenthal   2018-12-10
Dlaczego syjonizm nie jest ani jak panafrykanizm, ani jak biały nacjonalizm   Valdary   2019-01-07
Moje serce jest w Izraelu   Maroun   2019-01-10
Do naszych arabskich obywateli   Rosenthal   2019-01-17
O konflikcie arabsko-izraelskim i lewicowych grupach żydowskich   Thaabet   2019-01-18
Dlaczego odmówiłam udziału w Marszu Kobiet   Levin   2019-02-02
Nie uczestniczyłem w Dniu Pamięci o Holocauście   Tsalic   2019-02-04
Wrogowie Izraela wreszcie przyznają, że kamienie zabijają   Tobin   2019-02-06
Żydowska krew   Bergman   2019-02-25
Absurdalność wymiany terytoriów   Rosenthal   2019-03-02
Nie, syjonizm nie jest kolonializmem osadniczym     2019-03-10
Izraelski Arab z prawicy chce być bezpieczny   Oz   2019-03-12
Strach i odraza na punktach kontrolnych IDF   Altabef   2019-03-19
Fenomen żydowskiego antysyjonizmu   Koraszewski   2019-03-22
Czy Izrael może spełnić oczekiwania prawicy lub lewicy?   Amos   2019-04-05
Atak na prawo o państwie narodowym   Rosenthal   2019-04-08
Netanjahu zmierza do rekordowej, piątej kadencji, ale może zaprosić Gantza do przyłączenia się      Gross   2019-04-11
Beresheet: księżyc, duma i śmiech   Stern   2019-04-12
Pesach i wolność Żydów     2019-04-19
“Wszyscy wiedzą” … ale wszyscy się mylą   Rosenthal   2019-04-21
Netanjahu chce zamknąć sprawę rozwiązania w postaci dwóch państw. Dobrze!   Rosenthal   2019-04-25
Jak poskromić naszych kuzynów z Gazy   Rosenthal   2019-05-07
Żydowska i palestyńska tożsamość narodowa (odpowiedź dla @HenMazzig)     2019-05-10
Dobry książę i umowa z Iranem   Rosenthal   2019-05-13
Dzień Nakby: Dlaczego Arabowie uciekli w 1948 roku, a Żydzi zostali?     2019-05-16
Musicie się z tym pogodzić: Jerozolima jest stolicą Izraela   Benson   2019-05-17
Powody, dla których trwają wojny z Gazą     2019-05-23
”Dzień Nakby” tylko infantylizuje arabską agresję   Kryger   2019-05-30
Nadchodzący kryzys konstytucyjny Izraela   Rosenthal   2019-06-03

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk