Prawda

Piątek, 29 marca 2024 - 05:43

« Poprzedni Następny »


Powiadom znajomych o tym artykule:
Do:
Od:

Czy można falsyfikować naukowe teorie? Naukowiec odpowiada, że “nie”


Jerry A. Coyne 2020-09-12

Hurra, Ziemia nie jest płaska. 
Hurra, Ziemia nie jest płaska. 

Prowokacyjny tytuł artykułu (poniżej) w “Scientific American” fizyka Mano Singhama, jest, jak sądzę, głęboko niesłuszny. Koncepcja, że nauka postępuje naprzód przez eliminację niepoprawnych wyjaśnień (a to jest właśnie falsyfikacja), wydaje mi się nie tylko dobrą strategią, ale taką, która historycznie rzecz biorąc działała znakomicie. Powiedzenie, że jest to mit, jest więcej niż błędem. 


Posłuchajmy jednak, dlaczego Singham mówi, że falsyfikacja nie może działać. Kliknij na zrzut z ekranu, żeby przeczytać artykuł.


 



https://www.scientificamerican.com/article/the-idea-that-a-scientific-theory-can-be-falsified-is-a-myth/


Zanim dojdziemy do argumentów Singhama, zauważamy, że natychmiast myślimy o naukowych teoriach, które zostały definitywnie sfalsyfikowane. Jedną z nich jest to, że Ziemia jest płaska. To zostało sfalsyfikowane przez bardzo wiele obserwacji i poza szaleńcami nikt dzisiaj nie akceptuje teorii płaskiej Ziemi. Albo historia stworzenia z Księgi Rodzaju, kiedyś “naukowe” wyjaśnienie powstania życia, a szczególnie ludzi, także została sfalsyfikowana przez nieskończenie wiele obserwacji. Zastąpiła ją lepsza teoria: teoria ewolucji i można śledzić proces falsyfikacji przez czytanie O powstawaniu gatunków, co każdy powinien zrobić. Darwin nie tylko przytacza argumenty na rzecz ewolucji z biogeografii, embriologii, zapisu kopalnego, narządów szczątkowych i tak dalej, ale równocześnie zauważa, jak te obserwacje  nie zgadzają się z kreacjonizmem, główną w owym czasie konkurencyjną hipotezą. Falsyfikacja kreacjonizmu był powodem, dla którego Darwin tak niepokoił się, że ludzie religijni odrzucą jego teorię.


Jeśli bowiem obserwacje zgadzają się z obiema konkurencyjnymi teoriami, nie daje nam to sposobu ustalenia, która z nich jest lepsza. Darwin w rozdziałach o biogeografii pokazuje, na przykład, jak rozkład zwierząt i roślin na Ziemi pasuje do teorii ewolucji w połączeniu z tezą, że organizmy rozprzestrzeniają się, ale kreacjonizm nie może tego wyjaśnić. (Dlaczego stwórca nie umieścił rodzimych ssaków, słodkowodnych ryb i płazów na oceanicznych wyspach?) Falsyfikacja kreacjonizmu w tej książce w połączeniu z poparciem dla ewolucji spowodowała, że w ciągu dziesięciu lat od 1859 roku niemal wszyscy wykształceni ludzie zaakceptowali, że biblijny kreacjonizm został sfalsyfikowany.   


Dlaczego więc Singham uważa, że falsyfikacja – klasyczna strategia naukowego postępu opisana przez Karla Poppera – jest „mitem”? Podaje dwa powody (nawiązuje do „prekambryjskiego królika” Haldane’a jako proponowanej falsyfikacji ewolucji):


1.) Falsyfikacja jest skomplikowana. 
Singham mówi:

Jednak dziedzina znana jako naukoznawstwo (obejmująca historię, filozofię i socjologię nauki) pokazała, że falsyfikacja nie może działać nawet w teorii.


Powodem jest to, że eksperymentalne wyniki nie są prostym faktem zaczerpniętym bezpośrednio z natury. Zidentyfikowanie i datowanie kości Haldane’a wymaga użycia wielu innych teorii z rozmaitych dziedzin, włącznie z fizyką, chemią i geologią. Podobnie, teoretyczne przewidywanie nigdy nie jest produktem jednej teorii, ale także wymaga użycia wielu innych teorii. Kiedy “teoretyczne” przewidywanie nie zgadza się z “eksperymentalnymi” danymi, mówi nam to, że istnieje niezgoda między dwoma  zestawami teorii, więc nie możemy powiedzieć, że jakaś konkretna teoria została sfalsyfikowana.


Na szczęście falsyfikacja – lub jakakolwiek inna filozofia nauki – nie jest konieczna do rzeczywistego praktykowania nauki.

Nie całkiem to rozumiem. Jeśli mamy wiele linii dowodowych (lub wiele dziedzin nauki), które zbiegają się we wniosku zaprzeczającym istniejącej teorii (ewolucja, w tym wypadku), nie znaczy to, że falsyfikacja nie działa, a tylko że czasami nie jest łatwa. W rzeczywistości, w wypadku prekambryjskiego królika, naukowcy nie uznaliby pojedynczej obserwacji za obalającą teorię, którą wspiera tak wiele dowodów, na rzecz  innej teorii – kreacjonizmu – nie popartej przez żaden dowód. Naukowcy będą pracować, by upewnić się, że te dane nie są anomalią, czy królik nie dostał się w jakiś sposób do prekambryjskich osadów, i tak dalej. Ponadto, chcielibyśmy mieć więcej niż jedną skamieniałość, bowiem teoria tak dobrze ustalona jak ewolucja, wymagałaby wielu “źle umieszczonych” skamieniałości, byśmy ją zakwestionowali. Nie znaczy to, że falsyfikacja jest mitem, a tylko, że kiedy używasz jej przeciwko teorii, która jest bardzo dobrze podparta, musisz użyć jej wielokrotnie.  


A czasami eksperymentalny wynik istotnie jest “prostym faktem” zaczerpniętym bezpośrednio z natury. Koncepcja naleśnikowej Ziemi jest obalona przez wysłanie satelity w podróż wokół planety i nie znalezienie krawędzi. Ta sprawa pokazuje także, że twierdzenie Singhama, że “teoretyczne przewidywanie nigdy nie jest produktem jednej teorii”, jest także błędne. Płaska Ziemia (niektórzy czerpią ten pomysł z Biblii) jest jedną teorią, niezależącą od „wielu innych teorii”.


Inny przykładem jest wspaniałe i definitywne obalenie dwóch modeli replikacji DNA (“konserwatywny” i “przypadkowy”) przez  Meselsona i Stahla, potwierdzający „półkonserwatywny” model prostym i pięknym eksperymentem, w którym odwirowywali radioaktywnie oznaczony DNA w miarę, jak się replikował. Tylko dlatego, że zaangażowane w to były radiochemia, odwirowywanie frakcjonujące i biochemia, nie czyni eksperymentu ani trochę mniej falsyfikacją. A testowali tylko dwie inne wiarygodne teorie, nie zaś „wiele innych teorii”. Od tego czasu cała nauka genetyki molekularnej polega na ich wyniku z 1958 roku i ten wynik ostał się. Jeśli to nie jest wypadek weryfikacji prawdziwej teorii przez sfalsyfikowanie jej alternatyw, to nie wiem, co nim jest.    


Tutaj jest drugi powód Singhama, dlaczego falsyfikacja jest “mitem”:


2.) Pseudonaukowcy, maniacy i entuzjaści twierdzą, że mają dane, które falsyfikują teorie “konsensusu” i ta taktyka czyni z falsyfikacji podejrzaną strategię.
 Znowu, nie całkiem to rozumiem, ale oto, co mówi Singham:

Znajomość historycznego i filozoficznego tła daje ten rodzaj niezależności od uprzedzeń jego [Einsteina] pokolenia, na co cierpi większość naukowców…  


. . . ta wiedza daje ludziom możliwość lepszego argumentowania przeciwko antynaukowym siłom, które raz za razem używają tej samej strategii, czy chodzi o niebezpieczeństwa tytoniu, zmianę klimatu, szczepienia, czy ewolucję. Ich celem jest wykorzystywanie odrobiny wątpliwości i odbiegających wyników, które zawsze istnieją w nauce, żeby kwestionować konsensus poglądów naukowych ekspertów. Finansują i publikują własne wyniki, które zaprzeczają naukowemu konsensusowi w takiej lub innej wąskiej sprawie, a potem argumentują, że sfalsyfikowali konsensus. W książce Merchants of Doubt, historycy Naomi Oreskes i Erik M. Conway mówią, że dla tych grup “celem było zwalczanie nauki nauką – a przynajmniej lukami i niepewnościami w istniejącej nauce i naukowymi badaniami, których można użyć, by odwrócić uwagę od głównego wydarzenia”.

To jednak nie odrzuca wartości falsyfikacji bardziej niż samej nauki. Bowiem fanatycy i pseudonaukowy światek, którzy używają idei falsyfikacji, udają także, że używają metod nauki. Nie sądzę, by trzeba tu było cokolwiek dodawać.


Wreszcie, pod koniec artykułu Singham dochodzi blisko do przyznania, że tak, falsyfikacja działa:

Naukoznawstwo dostarcza zwolennikom nauki lepszych argumentów, by walczyć z tymi krytykami, przez pokazywanie, że siła naukowych wniosków wyrasta z działalności wiarygodnych ekspertów, którzy używają wszechstronnych zestawów dowodów, by dojść do zgodnej oceny w sprawie tego, czy teorię należy zatrzymać, czy odrzucić na rzecz nowej teorii. Te zgodne oceny umożliwiły osłupiające poziomy sukcesów i zrewolucjonizowały nasze życie na lepsze.  

Co jednak robisz, by odrzucić teorię, o której panuje zgodny osąd, taka jak kreacjonizm, na rzecz nowej teorii? Musisz znaleźć dowody, które zgadzają się z nową teorią, ale nie z konsensusem. A to jest falsyfikacja.


Jest możliwa sytuacja, kiedy nie ma rywalizującej teorii i po prostu szukasz dowodów, które zgadzają się z jedyną teorią, jaką masz. Nawet to jest jednak w pewnym sensie falsyfikacją: falsyfikacja myśli, że twoja teoria jest błędna, nawet jeśli nie masz alternatywy. Jeśli sądzisz, że benzen ma sześć atomów węgla, to twoją alternatywną teorią jest, że benzen nie ma sześciu atomów węgla, ale więcej lub mniej i szukasz dowodów na sfalsyfikowanie jednej lub drugiej z tych teorii.


Sądzę, że Singham chciał poprzeć wartość naukoznawstwa – historii i filozofii nauki – w czasie, kiedy pewni ludzie je umniejszają. Słynne są słowa Richarda Feynmana: “filozofia nauki jest równie użyteczna dla naukowców, jak ornitologia dla ptaków”. Nie zgadzam się z nim ani w jednym, ani w drugim – ornitologia jest użyteczna dla ptaków przez pomoc w chronieniu ich, a filozofia nauki może pomóc nam w jaśniejszym myśleniu o naszych problemach i metodach. Czasami jednak naukoznawstwo może być przeszkodą przez dezorientowanie ludzi o naturze nauki lub przez stawianie bezpodstawnych lub bezużytecznych twierdzeń, jak na przykład, że nie ma zewnętrznej rzeczywistości niezależnej od naszych zmysłów. A jedną z tych przeszkód jest twierdzenie, że falsyfikacja jest mitem.


h/t: Barry


Can scientific theories be falsified? One scientist says no

Why Evolution Is True, 8 września 2020

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Jerry A. Coyne

Emerytowany profesor na wydziale ekologii i ewolucji University of Chicago, jego książka "Why Evolution is True" (Polskie wydanie: "Ewolucja jest faktem", Prószyński i Ska, 2009r.) została przełożona na kilkanaście języków, a przez Richarda Dawkinsa jest oceniana jako najlepsza książka o ewolucji.  Jerry Coyne jest jednym z najlepszych na świecie specjalistów od specjacji, rozdzielania się gatunków. Jest również jednym ze znanych "nowych ateistów" i autorem książki "Faith vs Fakt". Jest wielkim miłośnikiem kotów i osobistym przyjacielem redaktor naczelnej.

Tipsa en vn Wydrukuj



Nauka

Znalezionych 1469 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Jak małpy człekokształtne (włącznie z ludźmi) straciły swoje ogony   Coyne   2024-03-26
Ale najpierw kawa   Tonhasca Júnior   2024-03-21
Ideolodzy: dlaczego nauczanie genetyki musi mieć charakter społeczno-polityczny   Coyne   2024-03-19
Przepływ genów od neandertalczyków i denisowian do ludzi „współczesnych” i odwrotnie   Coyne   2024-03-14
Wejdź – skoro nalegasz   Tonhasca Júnior   2024-03-09
Czy “bezpłciowe” bakterie tworzą biologiczne gatunki?   Coyne   2024-03-06
Carl Zimmer o gatunkach i ochronie     2024-02-29
Kolejna błędna próba skorygowania ewolucji   Coyne   2024-02-22
Ryjący w ziemi przedsiębiorcy   Tonhasca Júnior   2024-02-15
Olbrzymie armie o niezliczonych umiejętnościach    Tonhasca Júnior   2024-02-08
Wejdź, powiedziała, dam ci schronienie przed burzą   Tonhasca Júnior   2024-01-15
Czy ludzie wyewoluowali w wodzie?   Coyne   2024-01-08
Jak upadają wielcy   Tonhasca Júnior   2024-01-04
Oczy reniferów zmieniają kolor, żeby łatwiej im było dostrzec jadalne porosty   Coyne   2023-12-30
Życzliwi przestępcy   Tonhasca Júnior   2023-12-28
Conor Friedesdorf (i Alexander Barvinok) o ideologicznym przymusie na amerykańskich uczelniach   Coyne   2023-12-26
Zdumiewający manipulatorzy   Tonhasca Júnior   2023-12-25
Nie gryzie się ręki, która cię zapyla   Tonhasca Júnior   2023-10-19
Rewolucja komunikacyjna   Hannam   2023-10-18
BBC szerzy propagandę rolnictwa organicznego, a biedni na świecie cierpią   i Kathleen Hefferon   2023-10-13
Niezwykły przypadek koewolucji i specyficzności zapylacz/storczyk   Coyne   2023-10-07
Płeć męska lub żeńska: nie ma nic pomiędzy   Elliot   2023-10-03
Myślenie intuicyjne i analityczne   Novella   2023-09-29
„Kryzys klimatyczny” to mistyfikacja   Williams   2023-09-25
Jak (i dlaczego) ośmiornica edytuje swój RNA   Lewis   2023-09-23
„Najbardziej znany zabójca ludzi”: jakie są prawdziwe początki XIV-wiecznej Czarnej Śmierci?   Lewis   2023-09-15
Do jakiego stopnia pary mają wspólne cechy?   Novella   2023-09-14
Kenia daje zielone światło 58 projektom GMO – naukowcy na całym świecie kontynuują badania w dziedzinie biotechnologii, mimo procesów sądowych i dezinformacji   Ombogo   2023-09-08
Lancet atakuje anty-przebudzenie, a czytelnik odpowiada   Coyne   2023-08-24
Więcej wyrafinowanej teologii: uczony religijny zastanawia się, czy neandertalczycy mieli nieśmiertelne dusze   Coyne   2023-08-16
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Mało znana strona ryjkowców   Tonhasca Júnior   2023-08-11
Dlaczego nie można być osobą transrasową?   Coyne   2023-08-10
Walka z malarią za pomocą inżynierii genetycznej   Novella   2023-08-08
Jak restrykcje Unii Europejskiej podsycały głosy przeciwko GMO, jak również głód na globalnym Południu, a zwłaszcza w Afryce   Oria   2023-08-02
Nieznośni mali pomocnicy   Tonhasca Junior   2023-07-29
Macedońskie skarby   Tonhasca Júnior   2023-07-26
GMO i motyle   Novella   2023-07-25
Narzucanie ideologii naturze: Kew Garden celebruje „rośliny queer”   Coyne   2023-07-24
Smak miesiąca   Tonhasca Júnior   2023-07-20
Kłopoty na wylocie   Szczęsny   2023-07-18
Ideologiczne podważanie biologii   i Luana S. Maroja   2023-07-17
Role mężczyzn i kobiet w polowaniu, raz jeszcze   Coyne   2023-07-15
David Hillis o specjacji   Coyne   2023-07-13
Niechętni dawcy i pracowici biorcy   Tonhasca Júnior   2023-07-08
Grube problemy z jelitem   Szczęsny   2023-07-07
Badaczka z Leakey Foundation twierdzi, że kości orangutanów mówią nam, że biologiczna płeć jest spektrum, a nie binarna   Coyne   2023-06-30
Przez dziurkę od klucza   Szczęsny   2023-06-24
Nowa (nie podparta żadnymi dowodami) hipoteza, która eliminuje role płciowe w społecznościach łowców-zbieraczy   Coyne   2023-06-22
Błędne wyobrażenia o ewolucji   Coyne   2023-06-16
Influencerzy z podziemia   Tonhasca Júnior   2023-06-13
Jak wyewoluowało ubarwienie ostrzegawcze?   Coyne   2023-06-12
„San Francisco Chronicle” bardzo myli się w sprawie biologicznej płci   Coyne   2023-06-09
Kolczasty problem   Tonhasca Júnior   2023-06-06
Wpaść w amok. Empiryczna analiza szaleńczych zabójstw pokazuje, że wyłaniają się dwa różne wzorce.   King   2023-06-03
Błędna krytyka genetycznych testów na pochodzenie   Coyne   2023-06-02
Zdatny do lotu   Tonhasca Júnior   2023-06-01
‘Raniąca’ idea merytorycznych podstaw nauki    i Jerry Coyne   2023-05-29
Główny problem w filogenezie zwierząt wydaje się być rozwiązany   Coyne   2023-05-26
Americana   Tonhasca Júnior   2023-05-24
Czy uprawa jabłek odzwierciedla bigoterię?   Coyne   2023-05-18
Kenia: Musimy zająć się brakiem bezpieczeństwa żywnościowego, ale najpierw musimy położyć kres dezinformacji na temat upraw modyfikowanych genetycznie   Oria   2023-05-16
Czytanie myśli z fMRI i AI   Novella   2023-05-05
Jest lepiej niż myślisz   Lomborg   2023-05-03
Dwudziestu dziewięciunaukowców publikuje artykuł w obronie merytorycznych podstaw w nauce     2023-05-01
Niewygodna historia   Ferguson   2023-04-28
Biologia rezygnacji z działania: kiedy kontynuować, a kiedy spasować   Coyne   2023-04-26
Porywacze ciał   Tonhasca Júnior   2023-04-25
Porażka jest kluczowym składnikiem innowacji   Ridley   2023-04-22
Używanie roślin jako biofrabryk   Novella   2023-04-14
Dawno zmarli przemawiają do nas   Tonhasca Júnior   2023-04-12
Wątpliwi pomocnicy    Tonhasca Júnior   2023-04-08
Uganda: aktywiści przeciwni biotechnologii szerzą dezinformację   Wetaya   2023-04-05
Anglia pozwala na uprawy poddane edycji genów   Novella   2023-04-03
Recenzja z książki  Can “The Whole World” Be Wrong?   Rose   2023-04-01
Psychologia ewolucyjna dla początkujących   Coyne   2023-03-27
“Konwergentna” ewolucja mrówek grzybiarek Starego i Nowego świata   Coyne   2023-03-23
Gigantyczna armia małych zabójców   Tonhasca Júnior   2023-03-22
Colin Wright broni binarności płci u zwierząt   Coyne   2023-03-15
AI: gorąca randka z “Sydneyem ”   Gotefridi   2023-03-15
Zmienić język w ekologii i biologii ewolucyjnej! Przykład anemii sierpowatej   Coyne   2023-03-13
Wzrost liczby nieobecnych ojców i towarzyszące temu społeczne problemy   Geary   2023-03-11
No pasarán    Tonhasca Júnior   2023-03-04
Dezinformacja o GMO: Kenijczykom będzie trudno podejmować racjonalne decyzje i to może kosztować życie   Mykonyo   2023-02-24
Twardy kwiat do zgryzienia    Tonhasca Júnior   2023-02-22
ChatGPT niemal zdaje lekarski egzamin końcowy   Novella   2023-02-21
“Rogi” trylobitów mogły być używane jako broń w walkach między samcami   Coyne   2023-02-15
Postmodernizm obnażony   Dawkins   2023-02-14
Powody naszych wierzeń. Jak i dlaczego irracjonalność trzyma nas w swoich szponach i jak możemy z tym walczyć?   Pinker   2023-02-13
Kiedy zapada noc i ziemia jest ciemna   Tonhasca Júnior   2023-02-10
W nowej książce jest słuszna krytyka idei, że są lepsze i gorsze gatunki, ale jest także błędne twierdzenie, że gatunki nie są realne   Coyne   2023-02-06
Kolczatki wydmuchują bąbelki śluzu z nosa, żeby się ochłodzić   Coyne   2023-02-02
Mali i zręczni influencerzy   Tonhasca Júnior   2023-01-31
Dowody na ewolucję: Bezwłose zwierzęta mają martwe geny na sierść   Coyne   2023-01-23
Krew, znój, łzy i pot   Tonhasca Júnior   2023-01-19
Bąkojady czyszczą nosorożce   Coyne   2023-01-18
Mózg używa geometrii hiperbolicznej   Novella   2023-01-16
O wspaniały nowy świecie   Tonhasca Júnior   2023-01-12
Ciepło zabija. Zimno zabija wielu więcej   Jacoby   2023-01-09
Po co badać przestrzeń kosmiczną?   Jacoby   2023-01-04

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk