Prawda

Czwartek, 28 marca 2024 - 16:19

« Poprzedni Następny »


Powiadom znajomych o tym artykule:
Do:
Od:

Dlaczego zwierzęta są urocze?


Jerry Coyne 2014-12-30


Jeśli, podobnie jak ja, jesteś jednym z tych mięczaków, którzy lubią słodkie zwierzęta — szczególnie zwierzęce maluchy — i odwiedzasz takie miejsca jak The Daily Squee, Zooborns lub Acting Like Animals, i jeśli czasem lubisz się zastanawiać, możesz zadać pytanie: „Dlaczego te zwierzaki wydają mi się tak cholernie zachwycające?"

Są, oczywiście, dwa sposoby szukania odpowiedzi na to pytanie. Odpowiedź bezpośrednia wymaga znalezienia tych cech zwierząt, które dają im urodę lub brzydotę, i zlanie ich w jakieś wyjaśnienie ogólne. Dlaczego kaczuszki są takie śliczne a pisklęta papug takie brzydkie? Dlaczego szympansie niemowlęta są o tyle atrakcyjniejsze od dorosłych szympansów? Dlaczego bezwłose koty są brzydsze niż normalne? Dlaczego ludzkie niemowlęta mają tak nieodparty urok w odróżnieniu do nastolatków? Ogólne odpowiedzi na te pytania mogą dotyczyć futra, relatywnej wielkości głowy lub oczu, długości kończyn i tak dalej.


Ale jest jeszcze odpowiedź ostateczna: ewolucyjna. Czy istnieje ewolucyjna przyczyna, dla której jedne cechy są dla nas atrakcyjna, a inne odrażające? Czy takie preferencje były adaptacyjne u naszych przodków? Te pytania są domeną psychologii ewolucyjnej. I chociaż odpowiedzi są trudno uchwytne — i mogą być na zawsze poza naszym zasięgiem — rozważanie tego jest świetną zabawą.


Chociaż Stephen Gould był nieprzejednanym wrogiem socjobiologii, czasami pozwalał sobie na psychologizowanie ewolucyjne. W jednym ze swoich słynniejszych esejów „A biological homage to Mickey Mouse" (dostępny online) Gould zauważył, że przez pięćdziesiąt lat od powstania wizerunek Myszki Miki wyewoluował od dość gryzoniowej postaci do stworzenia z dużą głową, dużymi oczyma i krótkimi kończynami, które wizualnie jeszcze skrócono przez nałożenie ubrania. Tutaj są postacie z eseju Goulda (przeczytajcie koniecznie: na szczęście nie ma w nim żargonu i pompatyczności, które dręczyły jego późniejsze wysiłki):


Ewolucja Myszki Miki przez pół wieku: neotenia rządzi!
Ewolucja Myszki Miki przez pół wieku: neotenia rządzi!

Gould nawet zrobił wykres pewnych zmian morfologicznych (relatywnych rozmiarów głowy, oczu i sklepienia czaszki), pokazując, że Miki podlegała stopniowej zmianie (z satysfakcją dodaję, że nie była ona przestankowa!) ku pojawieniu się młodocianej myszy: większa głowa, większe oczy i większe sklepienie czaszki, pokazują, że to udziecinnienie było powodowane preferencjami widzów dla ładniejszej, bardziej antropomorficznej myszy. Miki podlegała neotenii: procesowi ewolucyjnemu, w którym młodzieńcze cechy przodków zachowane są w dorosłości u potomków. (Podobno my, ludzie, jesteśmy neoteniczni, przypominając niedorosłe szympansy lub goryle znacznie bardziej niż naszych dorosłych kuzynów.)


Gould twierdził także, że zwierzęce maleństwa, które kochamy tak bardzo, (pokazuje postaci królika, ptaka i psa) mają stosunkowo większe i okrąglejsze głowy i większe oczy niż dorośli — tak samo jak niemowlęta ludzkie. Idąc śladami Konrada Lorenza spekuluje, że mamy wrodzoną tendencję obdarzania uwagą i uczuciami ssaków z młodzieńczymi cechami i że ta preferencja estetyczna jest adaptacyjna: ci z naszych przodków, którzy fascynowali się dużymi głowami i oczyma niemowląt, zostawiali więcej potomstwa niż ci, którzy pozostawali obojętni na widok własnych dzieci. Co ważne, Gould pokazał, że jeśli dobór naturalny faworyzował tę preferencję, mógł robić to na dwa sposoby: a) rozwijając „wdrukowaną" preferencję dla młodocianych cech morfologicznych: rodzimy się z tym poczuciem estetycznym, lub b) ewoluując plastyczny „moduł uczenia się": mamy geny, które mówią nam, byśmy faworyzowali te cechy, które pojawiają się u naszego potomstwa. To drugie wyjaśnienie jest rodzajem imprinting: przypuszczalnie, gdyby twoje dziecko (i wszystkich innych) rodziło się z małą głową i małymi oczyma oraz długimi kończynami i nosami, natychmiast uznalibyśmy te cechy za urocze.


Przypomniałem sobie znowu te pytania, kiedy czytałem artykuł Natalie Angier w „New York Times": „Masterpiece of nature? Yuck!" W artykule, do którego dołączony jest pokaz slajdów straszliwie brzydkich zwierząt, Angier pokrótce omawia wyjaśnienie psychologów ewolucyjnych, dlaczego czujemy odrazę do niektórych zwierząt. Jej pokazowym Paskudnym Zwierzęciem jest gwiazdonos. Ze zwykłym dla niej polotem opisuje, jak dostała fotografię jednego z nich e-mailem: „Czołowe zdjęcie gwiazdonosa z pełnym widokiem na szpony jak z 'Świtu żywych trupów' i charakterystyczną nosową butonierką 22 wysoce wrażliwych czułków, wyglądających jak surowe kawałki polędwicy wypychane z maszynki do mielenia mięsa". To wspaniały słowny obraz tego zwierzęcia na zdjeciu poniżej:


Gwiazdonos (Condylura cristata); zdjęcie Gary Meszaros/Photo Researchers
Gwiazdonos (Condylura cristata); zdjęcie Gary Meszaros/Photo Researchers

Angier przytacza spekulacje kilku psychologów ewolucyjnych, włącznie z Denisem Duttonem (autorem The Art Instinct), Davidem Perrettem i Geoffrey’em Millerem; cytuje także niedawny artykuł Trimble i van Aarde pokazujący, że wśród zagrożonych gatunków w Afryce południowej duże ssaki są zbadane w nieporównanie większym stopniu niż mniejsze ssaki, gady i płazy.


Wniosek jej artykułu: powodem, dla którego uważamy zwierzęta za ładne lub brzydkie jest to, że używamy kryteriów, które wyewoluowały, żeby pomóc nam ocenić członków własnego gatunku. Zwierzęce maleństwa są śliczne, ponieważ dobór naturalny — z oczywistych przyczyn — spowodował, że cali się rozczulamy, kiedy widzimy dużą, okrągłą głowę ludzkiego niemowlęcia. Nie podoba nam się gwiazdonos, ponieważ jego nagie wypustki nosowe, jeśli byłyby u ludzi, oznaczałyby złe zdrowie lub złe geny. (Jak mówi Dutton, prawdopodobnie słusznie: „Nikt nie uważałby, że gwiazdonos jest brzydki, gdyby jego gwiazda była opalizująco niebieska".) Podobnie jest z innymi cechami zwierzęcymi, które — gdyby były u ludzi - powodowałyby unikanie ich: „ Rozróżniamy oznaki nabytej choroby od oznak wrodzonej nienormalności. Wybroczyny, wypryski i plamy na skórze znaczą: 'możliwa choroba zakaźna', podczas gdy asymetria i przesadnie duże, przesadnie małe lub niekompletne cechy wskazują na problemy wrodzone".


Tak więc na przykład afrykański guziec, który z pewnością kwalifikuje się jako brzydkie zwierzę, jest przeklęty podwójnie. Nie tylko ma przypominające brodawki wypustki na pysku, ale także placki łysiny, a jedno i drugie przypomina nam o chorobie. (Kto chce chorego partnera?) I ma długi, wystający pysk — i ciosy! (Alopecja, która kojarzy się z chorobą, może także wyjaśnić, dlaczego czujemy odrazę do bezwłosych kotów.)


Phacochoerus africanus
Phacochoerus africanus

Zastanawianie się nad takimi sprawami jest zabawne, a niektóre z pomysłów można nawet przetestować. Moglibyśmy na przykład ustalić, czy istnieje coś wspólnego w cechach, które ludzie uważają za brzydkie lub odrażające u zwierząt, i porównać je z podobnymi cechami w naszym gatunku. Testowanie ostatecznych, ewolucyjnych wyjaśnień jest oczywiście dużo trudniejsze — lub niemożliwe. Niemniej w naszej ignorancji, nadal jest pożyteczne pamiętanie, że rzeczy nie są wewnętrznie brzydkie lub piękne. Guziec nie jest wewnętrznie brzydszy niż panda. Prawdopodobnie samica guźca uważa samca guźca za szczyt urody, a pandę za coś odpychającego. Niektóre nasze preferencje wizualne, podobnie jak smakowe, muszą odzwierciedlać działanie doboru naturalnego i w ten sposób być adaptacyjne. Talerz zepsutego mięsa jest dla nas odrażający, ale dla sępa jest to odpowiednik deseru z lodów. Jak zrozumiał to Darwin, nasze gusty mogą być nie mniej wyewoluowane niż nasze mózgi lub ciała.


Przedwczoraj przyjaciółka wspomniała, że nigdy nie mogłaby czuć pociągu do Hugha Hefnera mimo jego bogactwa: był po prostu zbyt stary i pomarszczony, żeby być sexy. Aktorkom trudno jest znaleźć pracę po ukończeniu 40 lat, przypuszczalnie dlatego, że mężczyźni nie uważają je za atrakcyjne. Ale nie ma powodu, dla którego oznaki wieku — zmarszczki, siwe włosy i tak dalej — miałyby być wewnętrznie mniej atrakcyjne niż świeżość młodości. Czy może być tak, że nasze standardy piękna lub atrakcyjności wyewoluowały, żeby pasować do adaptacyjnych celów? Czy uznajemy starszych ludzi za mniej atrakcyjnych po prostu dlatego, że będąc blisko lub minąwszy granicę możliwości rozrodczych, nie są dobrymi kandydatami na partnerów życiowych, a ta preferencja mogła zostać wpojona naszym przodkom przez dobór naturalny?


Pamiętajmy, że piękno w przyrodzie nie jest wewnętrzne, ale wyewoluowane: nasza biologia poprzedza nasze gusty, a raczej, ewoluowała wraz z nimi. Tylko w jeden sposób sytuacja jest odwrócona: w hodowli zwierząt [ 1 ]. Tam, w dużych oczach Chihuahua, krótkim pysku puchatego szpica miniaturowego, w okrągłym pyszczku i małych uszach szkockiego kota zwisłouchego (np., Maru, który wygrał), we wszystkich tych cechach zwierząt hodowanych dla swojego wyglądu, nie zaś do pracy, znajdujemy nasze pragnienia, wyewoluowane lub nie, rzeźbiące zwierzęta w naszym środowisku.


Brzydki? Moi?
Brzydki? Moi?

Tekst oryginału.

Why Evolution Is True, 11 sierpnia 2010
Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska
(Z biblioteki tekstów przeniesionych z Racjonalisty.)


 Przypisy:

[ 1 ] Dotyczy to, oczywiście, także hodowli roślin. Taka jest (niewątpliwie poprawna) teza Michaela Pollana w The Botany of Desire, że rzeczy takie jak udomowione ziemniaki, tulipany i jabłka są po prostu roślinnym ucieleśnieniem ludzkich gustów.

 



Jerry A. Coyne

Profesor na wydziale ekologii i ewolucji University of Chicago, jego książka "Why Evolution is True" (Polskie wydanie: "Ewolucja jest faktem", Prószyński i Ska, 2009r.) została przełożona na kilkanaście języków, a przez Richarda Dawkinsa jest oceniana jako najlepsza książka o ewolucji.  Jerry Coyne jest jednym z najlepszych na świecie specjalistów od specjacji, rozdzielania się gatunków.  Jest wielkim miłośnikiem kotów i osobistym przyjacielem redaktor naczelnej.

Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj




Komentarze
1. Punkt wyjścia Lengyel 2014-12-30


Nauka

Znalezionych 1469 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Jak małpy człekokształtne (włącznie z ludźmi) straciły swoje ogony   Coyne   2024-03-26
Ale najpierw kawa   Tonhasca Júnior   2024-03-21
Ideolodzy: dlaczego nauczanie genetyki musi mieć charakter społeczno-polityczny   Coyne   2024-03-19
Przepływ genów od neandertalczyków i denisowian do ludzi „współczesnych” i odwrotnie   Coyne   2024-03-14
Wejdź – skoro nalegasz   Tonhasca Júnior   2024-03-09
Czy “bezpłciowe” bakterie tworzą biologiczne gatunki?   Coyne   2024-03-06
Carl Zimmer o gatunkach i ochronie     2024-02-29
Kolejna błędna próba skorygowania ewolucji   Coyne   2024-02-22
Ryjący w ziemi przedsiębiorcy   Tonhasca Júnior   2024-02-15
Olbrzymie armie o niezliczonych umiejętnościach    Tonhasca Júnior   2024-02-08
Wejdź, powiedziała, dam ci schronienie przed burzą   Tonhasca Júnior   2024-01-15
Czy ludzie wyewoluowali w wodzie?   Coyne   2024-01-08
Jak upadają wielcy   Tonhasca Júnior   2024-01-04
Oczy reniferów zmieniają kolor, żeby łatwiej im było dostrzec jadalne porosty   Coyne   2023-12-30
Życzliwi przestępcy   Tonhasca Júnior   2023-12-28
Conor Friedesdorf (i Alexander Barvinok) o ideologicznym przymusie na amerykańskich uczelniach   Coyne   2023-12-26
Zdumiewający manipulatorzy   Tonhasca Júnior   2023-12-25
Nie gryzie się ręki, która cię zapyla   Tonhasca Júnior   2023-10-19
Rewolucja komunikacyjna   Hannam   2023-10-18
BBC szerzy propagandę rolnictwa organicznego, a biedni na świecie cierpią   i Kathleen Hefferon   2023-10-13
Niezwykły przypadek koewolucji i specyficzności zapylacz/storczyk   Coyne   2023-10-07
Płeć męska lub żeńska: nie ma nic pomiędzy   Elliot   2023-10-03
Myślenie intuicyjne i analityczne   Novella   2023-09-29
„Kryzys klimatyczny” to mistyfikacja   Williams   2023-09-25
Jak (i dlaczego) ośmiornica edytuje swój RNA   Lewis   2023-09-23
„Najbardziej znany zabójca ludzi”: jakie są prawdziwe początki XIV-wiecznej Czarnej Śmierci?   Lewis   2023-09-15
Do jakiego stopnia pary mają wspólne cechy?   Novella   2023-09-14
Kenia daje zielone światło 58 projektom GMO – naukowcy na całym świecie kontynuują badania w dziedzinie biotechnologii, mimo procesów sądowych i dezinformacji   Ombogo   2023-09-08
Lancet atakuje anty-przebudzenie, a czytelnik odpowiada   Coyne   2023-08-24
Więcej wyrafinowanej teologii: uczony religijny zastanawia się, czy neandertalczycy mieli nieśmiertelne dusze   Coyne   2023-08-16
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Mało znana strona ryjkowców   Tonhasca Júnior   2023-08-11
Dlaczego nie można być osobą transrasową?   Coyne   2023-08-10
Walka z malarią za pomocą inżynierii genetycznej   Novella   2023-08-08
Jak restrykcje Unii Europejskiej podsycały głosy przeciwko GMO, jak również głód na globalnym Południu, a zwłaszcza w Afryce   Oria   2023-08-02
Nieznośni mali pomocnicy   Tonhasca Junior   2023-07-29
Macedońskie skarby   Tonhasca Júnior   2023-07-26
GMO i motyle   Novella   2023-07-25
Narzucanie ideologii naturze: Kew Garden celebruje „rośliny queer”   Coyne   2023-07-24
Smak miesiąca   Tonhasca Júnior   2023-07-20
Kłopoty na wylocie   Szczęsny   2023-07-18
Ideologiczne podważanie biologii   i Luana S. Maroja   2023-07-17
Role mężczyzn i kobiet w polowaniu, raz jeszcze   Coyne   2023-07-15
David Hillis o specjacji   Coyne   2023-07-13
Niechętni dawcy i pracowici biorcy   Tonhasca Júnior   2023-07-08
Grube problemy z jelitem   Szczęsny   2023-07-07
Badaczka z Leakey Foundation twierdzi, że kości orangutanów mówią nam, że biologiczna płeć jest spektrum, a nie binarna   Coyne   2023-06-30
Przez dziurkę od klucza   Szczęsny   2023-06-24
Nowa (nie podparta żadnymi dowodami) hipoteza, która eliminuje role płciowe w społecznościach łowców-zbieraczy   Coyne   2023-06-22
Błędne wyobrażenia o ewolucji   Coyne   2023-06-16
Influencerzy z podziemia   Tonhasca Júnior   2023-06-13
Jak wyewoluowało ubarwienie ostrzegawcze?   Coyne   2023-06-12
„San Francisco Chronicle” bardzo myli się w sprawie biologicznej płci   Coyne   2023-06-09
Kolczasty problem   Tonhasca Júnior   2023-06-06
Wpaść w amok. Empiryczna analiza szaleńczych zabójstw pokazuje, że wyłaniają się dwa różne wzorce.   King   2023-06-03
Błędna krytyka genetycznych testów na pochodzenie   Coyne   2023-06-02
Zdatny do lotu   Tonhasca Júnior   2023-06-01
‘Raniąca’ idea merytorycznych podstaw nauki    i Jerry Coyne   2023-05-29
Główny problem w filogenezie zwierząt wydaje się być rozwiązany   Coyne   2023-05-26
Americana   Tonhasca Júnior   2023-05-24
Czy uprawa jabłek odzwierciedla bigoterię?   Coyne   2023-05-18
Kenia: Musimy zająć się brakiem bezpieczeństwa żywnościowego, ale najpierw musimy położyć kres dezinformacji na temat upraw modyfikowanych genetycznie   Oria   2023-05-16
Czytanie myśli z fMRI i AI   Novella   2023-05-05
Jest lepiej niż myślisz   Lomborg   2023-05-03
Dwudziestu dziewięciunaukowców publikuje artykuł w obronie merytorycznych podstaw w nauce     2023-05-01
Niewygodna historia   Ferguson   2023-04-28
Biologia rezygnacji z działania: kiedy kontynuować, a kiedy spasować   Coyne   2023-04-26
Porywacze ciał   Tonhasca Júnior   2023-04-25
Porażka jest kluczowym składnikiem innowacji   Ridley   2023-04-22
Używanie roślin jako biofrabryk   Novella   2023-04-14
Dawno zmarli przemawiają do nas   Tonhasca Júnior   2023-04-12
Wątpliwi pomocnicy    Tonhasca Júnior   2023-04-08
Uganda: aktywiści przeciwni biotechnologii szerzą dezinformację   Wetaya   2023-04-05
Anglia pozwala na uprawy poddane edycji genów   Novella   2023-04-03
Recenzja z książki  Can “The Whole World” Be Wrong?   Rose   2023-04-01
Psychologia ewolucyjna dla początkujących   Coyne   2023-03-27
“Konwergentna” ewolucja mrówek grzybiarek Starego i Nowego świata   Coyne   2023-03-23
Gigantyczna armia małych zabójców   Tonhasca Júnior   2023-03-22
Colin Wright broni binarności płci u zwierząt   Coyne   2023-03-15
AI: gorąca randka z “Sydneyem ”   Gotefridi   2023-03-15
Zmienić język w ekologii i biologii ewolucyjnej! Przykład anemii sierpowatej   Coyne   2023-03-13
Wzrost liczby nieobecnych ojców i towarzyszące temu społeczne problemy   Geary   2023-03-11
No pasarán    Tonhasca Júnior   2023-03-04
Dezinformacja o GMO: Kenijczykom będzie trudno podejmować racjonalne decyzje i to może kosztować życie   Mykonyo   2023-02-24
Twardy kwiat do zgryzienia    Tonhasca Júnior   2023-02-22
ChatGPT niemal zdaje lekarski egzamin końcowy   Novella   2023-02-21
“Rogi” trylobitów mogły być używane jako broń w walkach między samcami   Coyne   2023-02-15
Postmodernizm obnażony   Dawkins   2023-02-14
Powody naszych wierzeń. Jak i dlaczego irracjonalność trzyma nas w swoich szponach i jak możemy z tym walczyć?   Pinker   2023-02-13
Kiedy zapada noc i ziemia jest ciemna   Tonhasca Júnior   2023-02-10
W nowej książce jest słuszna krytyka idei, że są lepsze i gorsze gatunki, ale jest także błędne twierdzenie, że gatunki nie są realne   Coyne   2023-02-06
Kolczatki wydmuchują bąbelki śluzu z nosa, żeby się ochłodzić   Coyne   2023-02-02
Mali i zręczni influencerzy   Tonhasca Júnior   2023-01-31
Dowody na ewolucję: Bezwłose zwierzęta mają martwe geny na sierść   Coyne   2023-01-23
Krew, znój, łzy i pot   Tonhasca Júnior   2023-01-19
Bąkojady czyszczą nosorożce   Coyne   2023-01-18
Mózg używa geometrii hiperbolicznej   Novella   2023-01-16
O wspaniały nowy świecie   Tonhasca Júnior   2023-01-12
Ciepło zabija. Zimno zabija wielu więcej   Jacoby   2023-01-09
Po co badać przestrzeń kosmiczną?   Jacoby   2023-01-04

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk