Ugandyjscy studenci nalegają na powszechne stosowanie biotechnologii i uchwalenie prawa o biobezpieczeństwie

Perez Mweine, student trzeciego roku i prezes Towarzystwa Biotechnologii na uniwersytecie Makerere, powiedział, że rozpoczęli tę inicjatywę, by “stworzyć całkiem nową świadomość” o biotechnologii i tym, co może ona zrobić dla rozwoju społeczeństwa:

“W naszym społeczeństwie jest wiele ignorancji i fałszywych informacji wokół biotechnologii. Wielu ludzi tutaj myśli, że biotechnologia to tylko GMO i sprzeciwiają się temu. Ale biotechnologia wychodzi poza GMO i obejmuje wiele innych aspektów, takich jak bioinformatyka i inne przemysłowe technologie”.

Mweine powiedział, że tą inicjatywą chcą zaangażować ludzi, by rozwiać “całą dezinformację” otaczającą  biotechnologię w Ugandzie i propagować naukę.  

Towarzystwo Biotechnologii Uniwersytetu Makerere składa się z ponad 150 studentów, którzy studiują biotechnologię lub pokrewne dziedziny, takie jak fizyka i biologia.

Powstało w 2016 roku głównie w celu promowania tej dyscypliny i związania studentów biotechnologii z organizacjami badawczymi, takimi jak Krajowy Instytut Badawczy Zasobów Roślin Uprawnych (NaCRRI) w Ugandzie, by ułatwić przejście z sal wykładowych do środowiska pracy.

Działacze Towarzystwa rozpoczęli inicjatywę online w czerwcu tego roku, żeby rozszerzyć zasięg poza środowisko studentów biotechnologii, wyjść do społeczeństwa i uświadomić większej liczbie ludzi o osiągnięciach nauki, jak również, by ponownie rozpocząć dyskusję o potrzebie prawa o biobezpieczeństwie.  Mweine powiedział:

“Naszym celem jest przybliżenie nauki i naukowych dyskusji do młodych naukowców w Makerere (na uniwersytecie), jak też w społecznościach na zewnątrz. Dążymy do nawiązania kontaktu ze zwykłymi ludźmi, żeby więcej ludzi rozumiało, że nauka i biotechnologia nie są niebezpieczne, a wręcz przeciwnie, że są bardzo ważne”.

Dyskusje są zaprojektowane tak, by pokazać, jak biotechnologia może rozwiązać wiele społecznych wyzwań związanych ze zmianą klimatu, chorobami, szkodnikami, brakiem bezpieczeństwa żywnościowego i innymi sprawami.

Od czerwca studenci już odbyli 10 sesji i dyskutowali pozycję biotechnologii w Ugandzie, istniejące luki w wiedzy i przepisach o tym, jak kraj może wykorzystać potencjał nauki.

Gośćmi studentów byli różni propagatorzy biotechnologii, włącznie z dr Eliodą Tumwesigyem, byłym ugandyjskim ministrem nauki, techniki i innowacji, który wyjaśniał korzyści, jakie może przynieść biotechnologia i rozwiał wiele otaczających ją mitów.

Joanita Nangobi, która jest także studentką trzeciego roku biotechnologii na uniwersytecie Makerere, powiedziała:

“Trudność stanowi to, że wielu ludzi zawęziło biotechnologię tylko do GMO i żywności. Kiedy zaczyna się dyskusja, ludzie natychmiast kojarzą to z genetycznie modyfikowanymi uprawami i odrzucają to”.

Jednak, mimo uprzedzeń i błędnych poglądów, na jakie natykają się, studenci nie zamierzają przestać szerzyć wiedzę. Nangobi powiedziała:

“Poza naszą serią online chcemy wyjść do społeczności, dotrzeć do mediów głównego nurtu, mówić o nauce, żeby ludzie i politycy mogli docenić naukę i to, co te nowe technologie mogą zrobić dla ulepszenia społeczeństwa.

Zasadniczo chcemy nagłośnić poprawną informację o biotechnologii i o tym, jak może dać rozwiązania nie tylko w rolnictwie, ale także w ochronie środowiska, przemyśle i innych biomedycznych sektorach".

Studenci złożyli także petycję do spikera ugandyjskiego parlamentu, Jacob L. Oulanyah, by ponownie poddał pod obrady ustawę o biobezpieczeństwie, która ułatwiała by wykorzystanie  biotechnologii w kraju.

Poprzedni parlament Ugandy uchwalił “ustawę regulującą inżynierię genetyczną”, by umożliwić korzystanie z nowych technologii, najpierw w 2017 roku, a potem znowu w 2018 roku. Jednak prezydent Yoweri Museveni za każdym razem zwracał ustawę do parlamentu.

Od tego czasu nowy parlament nie uczynił żadnej próby przywrócenia projektu ustawy na porządek dnia, co ma “dewastujące skutki” dla badaczy i studentów biotechnologii w kraju.  

Ugandyjscy naukowcy stworzyli szereg wysokoplennych i odpornych na choroby odmian roślin uprawnych, ale nie mogą przekazać swoich innowacji farmerom z powodu braku regulacji prawnych.

Inni musieli odłożyć swoje badania na półkę.

Studenci zaś obawiają się, że dalsze opóźnienia w uchwaleniu prawa, które reguluje ich działalność, spowoduje, że ich program i wiedza będą niepotrzebne. W petycji napisali:

“Uniwersytet Makerere jest jedyną instytucją szkolnictwa wyższego w Ugandzie, która oferuje studia biotechnologiczne na poziomie licencjackim. Nasuwa się jednak wniosek, że uniwersytet zamknie ten kurs z powodu braku regulacji i ochrony prawnej w tej dziedzinie, co spowoduje poważne szkody dla przyszłości biotechnologii w Ugandzie”.

Mweine powiedział:

“Brak prawnej ochrony powoduje ucieczkę mózgów. Coraz więcej badaczy, którzy chcą wyprowadzić swoje innowacje z laboratoriów i rozpocząć próby polowe, muszą najpierw wyjechać z kraju. Nie możemy kontynuować w ten sposób.

Jestem na ostatnim roku. Nie chcę skończyć studiów i nie móc praktykować, bo brak nam ustaw regulujących użycie biotechnologii.”

Nangobi jednak powiedziała, że Uganda uchwaliłaby prawo o biobezpieczeństwie, gdyby więcej ludzi zrozumiało, że biotechnologia to coś więcej niż GMO i żywność.

“Jeśli możemy pokazać społeczeństwu, że biotechnologia jest szersza niż GMO i że może być bardzo korzystna dla ludzkości i warunków życia, mamy szansę na uchwalenie tego prawa” – powiedziała.

Wielu ludzi uważa, że biotechnologia ogranicza się do GMO i żywności, jest po części spowodowana tym, że “nasze orędownictwo na rzecz prawa o biobezpieczeństwie jest prowadzone głównie przez badaczy zajmujących się rolnictwem” – powiedziała. Spojrzenie na nowe technologie zmieniłoby się jednak przy szerszym podejściu. Zdaniem Nangobi:

“Wraz z nowym parlamentem przychodzi kolejna okazja na uchwalenie prawa o biobezpieczeństwie. Musimy tylko pokazać ustawodawcom i prezydentowi, że biotechnologia może odegrać wielką rolę w rozwoju tego kraju.

Kiedy ludzie zrozumieją, że biotechnologia jest szersza niż GMO i zrozumieją, że wspiera zdrowie, wspiera bezpieczeństwo żywnościowe i wiele innych rzeczy, to powinno to wystarczyć”.

Nangobi wezwała do stworzenia wspólnej grupy z badaczami z dziedziny ochrony środowiska, farmaceutyki i innych przemysłów, by wspólnie przekonywali do nowych technologii.  

Tumwesigye powiedział, że Uganda nie może sobie pozwolić na pozostanie poza “biotechnologiczną rewolucją” i wezwał kraj do uchwalenia prawa o biobezpieczeństwie. Powiedział:

“Większość szczepionek przeciwko COVID-19, o których mówimy, badacze stworzyli dzięki biotechnologii. Większość lekarstw, które bierzemy, opierają się biotechnologii. Potrzebujemy prawa o biobezpieczeństwie, od wczoraj”. 

Ugandan students push biotechnology outreach and biosafety law

Alliance for Science, 9 listopada 2021

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska

John Agaba

Ugandyjski publicysta.