Tożsamość etniczna i rasa

Najpierw definiują “rasę” i “tożsamość etniczną” używając Oxford English Dictionary, co ja również często robię. Oto definicje:

Oxford English Dictionary obecnie definiuje rasę jako “grupę ludzi związanych wspólnymi przodkami lub pochodzeniem” albo “każde (domniemane) duże zgrupowanie ludności, zazwyczaj definiowane w kategoriach odrębnych cech fizycznych lub wspólnego pochodzenia etnicznego”; tożsamość etniczną definiuje jako “członkostwo w grupie uważanej za pochodzącą od wspólnych przodków lub mającą wspólną narodową albo kulturową tradycję”. Na przykład, w USA o tożsamości etnicznej mówi się w odniesieniu do Latynosów.

Chociaż te definicje nakładają się na siebie, ponieważ obie zawierają ludzi o “wspólnym pochodzeniu”, wielu (wraz ze mną) myśli o „rasie” jako o twierdzeniu ukrywającym błędną tezę, że ludzkość jest podzielona na skończoną liczbę fizycznie i genetycznie dobrze rozgraniczonych grup. (To twierdzenie szło w parze z twierdzeniem, że jest większa zmienność genetyczna między grupami “rasowymi” niż wewnątrz tych grup, a teraz wiemy, że jest to całkowicie niesłuszne; zróżnicowanie wewnątrzgrupowe jest bez porównania większe.) Niemniej, można pokazać używając danych z wielu genów oraz algorytmów grupowania, że ludzie tworzą genetyczne grupy, które odpowiadają podziałowi geograficznemu, co oczywiście zgadza się z ewolucyjną historią.

Kwestią tutaj jest jednak to, że istnieją grupy wewnątrz grup i gdzie przeciągasz granice i mówisz, że “ta grupa” jest “rasą”, jest czysto subiektywne. Dlatego nie lubię terminu “rasa”, bo jest zbyt obciążony biologicznymi błędnymi koncepcjami, jak również społecznymi założeniami i – oczywiście – był używany jako sposób dzielenia ludzi i ustawiania ich w hierarchii.   

“Tożsamość etniczna” jest inną sprawą; nie jest aż tak obciążona i chociaż powyższa definicja splata pochodzenie z “kulturową tradycją” są one często połączone. Dla biologicznych celów będę się jednak trzymał pochodzenia, czyli do wspólnych genów odziedziczonych po przodkach.

W artykule “JAMA” sprzeciwiam się temu zdaniu (pogrubiłem je):

Rasa i tożsamość etniczna są społecznymi konstruktami bez naukowego lub biologicznego znaczenia.

To nie tyle jest zwyczajnie błędne, ile poważnie wprowadzające w błąd. Na przykład, cytowałem pracę Rosenberga i in., która pokazuje, że genetyczne dziedzictwo ludzkich grup koreluje znacząco z ich lokalizacją geograficzną. Na przykład, jeśli wybierzesz podział ludzkich różnic genetycznych na pięć grup (wybór liczby grup jest arbitralny) otrzymujesz dość wyraźne rozgraniczenie między ludźmi z Afryki, Europy, Azji Wschodniej, Oceanii i Ameryk. (Dla pokazania dalszych zgrupowań, jeśli wybierzesz sześć grup, wyskoczy lud Kalaszów z Azji.) To jest powód, dla którego firmy takie jak 23 And Me nie bankrutują.

Ten związek między lokalizacją a genetycznym zgrupowaniem (a te geograficzne grupy istotnie odpowiadają starym, “klasycznym” koncepcjom rasy) ma naukowe znaczenie, ponieważ te zgrupowania reprezentują historię ludzkich migracji i genetycznej izolacji. Była to przyczyna utworzenia się tych grup. Można nazywać te grupy “grupami etnicznymi” zamiast “rasami” lub po prostu “grupami geograficznymi” (można je właściwie nazywać niemal dowolnie, choć ja, jak mówiłem, unikam “rasy”), ale naprawdę pokazują coś ważnego o historii ludzkości. Zdanie z artykułu, które pogrubiłem powyżej, może zostać użyte do odrzucenia tego znaczenia i dlatego uważam je za wprowadzające w błąd.

Jak powiedziałem, istnieją grupy w grupach. Także w Europie, jak pokazuje artykuł Novembre i in., którzy użyli pół miliona lokalizacji DNA, 50% osób można było umieścić w promieniu 310 km od podanego przez nich pochodzenia, a 90% w promieniu 700 km. I to tylko w Europie (więcej szczegółów znajduje się w artykule). Odzwierciedla to historię ograniczonego przemieszczania się Europejczyków z pokolenia na pokolenie. Wreszcie, w kategoriach “samoidentyfikacji”, Tang i in., używając tylko 326 markerów, dokonali genetycznej analizy grupowania i zidentyfikowali cztery grupy, które pasowały niemal doskonale do “rasowej” samoidentyfikacji, jaką ludzie podali, mając do wyboru cztery kategorie (biali, Afro-Amerykanie, Azjaci Wschodni i Latynosi). Oto, co odkryli:

Z 3636 badanych różnych ras/tożsamości etnicznej tylko 5 (0,14%) pokazało genetyczne członkostwo grupowe inne niż podana przez nich samych rasa/tożsamość etniczna. Z drugiej strony, odkryliśmy tylko niewielkie zróżnicowanie genetyczne między różnymi miejscami geograficznymi wewnątrz każdej grupy rasy/tożsamości etnicznej. Tak więc starodawne, geograficzne pochodzenie, które jest wysoko skorelowane z samoidentyfikacją rasową/tożsamości etnicznej – w odróżnieniu od obecnego miejsca zamieszkania – jest głównym czynnikiem warunkującym genetyczną strukturę populacji USA.

To znaczy, że istnieje niemal doskonała zgodność między tym, za jaką “rasę” (lub grupę etniczną) uważają siebie Amerykanie, a identyfikacją grup zaobserwowaną przez genetyczne różnice. Ponieważ są to Amerykanie, którzy częściej się przeprowadzają, genetyka bliżej odzwierciedla pochodzenie niż geografia, choć w Europie geografia także jest ważna.

Nie muszę podkreślać, że morfologiczne cechy, jakich używamy, by odróżniać ludzi z różnych obszarów, odzwierciedlają także genetyczne różnice, włącznie z rysami twarzy, kolorem włosów, kształtem oczu i, oczywiście barwą skóry. Wszystko to oparte jest na różnicach genetycznych. Oczywiście nie znaczy to, że istnieje „rasa biała” odróżnialna przez morfologię, a po prostu, że sposób, w jaki dzielimy ludzkość, nie jest bez biologicznego znaczenia.  (Oczywiście nie jest jasne, co te różnice znaczą i jak wyewoluowały.) Powtarzam: istnieje biologiczne znaczenie tożsamości etnicznej, jeśli tożsamość etniczna oznacza grupy o wspólnym ewolucyjnym pochodzeniu.

Wreszcie, jak wszyscy wiemy, różne grupy etniczne mają różną częstość występowania chorób genetycznych i to odzwierciedla genetyczne różnice między grupami. Na przykład, czarni z Afryki Zachodniej i ich potomkowie w USA są bardziej skłonni do anemii sierpowatej niż członkowie innych grup. To samo dotyczy choroby Tay-Sachsa i aszkenazyjskich Żydów. Oczywiście, te choroby nie ograniczają się tylko do tych etnicznych grup, ale istnieje znacząca różnica w częstości ich występowania, a więc w genach powodujących te choroby w tych grupach. Jeśli uznamy Afrykanów z Afryki Zachodniej i aszkenazyjskich Żydów za “grupy etniczne”, jakimi są według podanej powyżej definicji, to tak, tożsamość etniczna ma biologiczne znaczenie, które odzwierciedla ewolucyjną historię i wspólne pochodzenie.  

Autorzy wdają się w najrozmaitsze niuanse o tym, jak określać rasę (samoidentyfikacja wydaje się najlepszym sposobem) i właściwie nie mam nic do zarzucenia ich klasyfikacji ani temu, jak ja używać. POZA tym, że zalecają określanie rasy nie jako sposób pomocy w diagnozach i genetycznym poradnictwie (jeśli dwoje aszkenazyjskich Żydów zgłosi się do ginekologa, prawdopodobnie zaleci ona sprawdzenie, czy są nosicielami Tay-Sachsa, ale nie zrobi tego wobec dwojga czarnych) dla zapewnienia „równości” w leczeniu i poprawnego informowania o częstości występowania chorób.

Autorzy jako powód notowania w ogóle danych o rasie podają, że choć (jak twierdzą) rasa lub tożsamość etniczna nie ma nic wspólnego z biologią, ma wiele wspólnego z czynnikami społeczno-ekonomicznymi, takimi jak rasizm, „różnice i nierówności” i „intersekcjonalność”, a te czynniki mogą odgrywać rolę w chorobie. Proszę zauważyć, że klasa nie jest nawet wspomniana, choć z pewnością także odgrywa rolę. Jednak ignorowanie tożsamości etnicznej poza tym, że (podobno) blisko koreluje z związanymi ze zdrowiem czynnikami społeczno-ekonomicznymi, nie tylko pomija genetyczne dane skorelowane z chorobą, ale także czyni nieuzasadnione założenia – że wszyscy członkowie danej grupy etnicznej mają wspólne czynniki społeczno-ekonomiczne, które odgrywają rolę w chorobie.    

Tym, co najbardziej przeszkadza mi w tym artykule, poza ignorowaniem genetycznych czynników na korzyść społeczno-ekonomicznych, jest twierdzenie, że nie istnieje biologiczne znaczenie “rasy” lub “tożsamości etnicznej”. Zależnie od tego, jak definiujesz te terminy, wprowadza to w błąd. A jeśli używasz definicji “wspólnego pochodzenia” dla któregoś z tych terminów, jest to po prostu błędne. Twierdzenie, że rasa i tożsamość etniczna są społecznymi konstruktami, które nie mają nic wspólnego z biologią, pomija cały świat genetyki, ewolucji i demografii. Jest to zwrot, który ukrywa to, co interesuje wielu z nas o różnicach między grupami w ludzkiej populacji. (Inaczej ujęte są genetyczne różnice między grupami, które odzwierciedlają ewolucję via różne, lokalne adaptacje w tej krótkiej notatce Sary Tishkoff, która pokazuje, że wiele ciekawych i ważnych adaptacji różni się między grupami etnicznymi.)

Sądzę, że najbardziej przeszkadza mi koncepcja, odzwierciedlona w pogrubionym zdaniu powyżej, że cała ludzkość jest genetycznie taka sama. To nie jest prawda. I przyznanie tego nie jest tym samym, co powiedzenie, że jedne grupy są “lepsze” niż inne, a to właśnie błędne splecenie prowadzi do artykułów takich jak ten w „JAMA”.

h/t: Bill

_______________

Flanagin A, Frey T, Christiansen SL, AMA Manual of Style Committee. Updated Guidance on the Reporting of Race and Ethnicity in Medical and Science Journals. JAMA. 2021;326(7):621–627. doi:10.1001/jama.2021.13304

JAMA and race

Why Evolution is True, 23 sierpnia 2021

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska