Czy możliwe jest pohamowanie skrajnej stronniczości BBC?

Były izraelski ambasador w Wielkiej Brytanii, Zvi Sztauber, powiedział mi w wywiadzie w 2005 roku:

BBC jest problemem sama w sobie. Przez lata prowadziłem z nimi niekończące się dyskusje. Każdy widz, który szuka w BBC informacji o Izraelu, systematycznie otrzymuje wypaczony obraz. Nie wynika to z jednej audycji tu lub tam. Wynika to z metody informowania przez BBC. Kiedy relacjonują z Izraela, zazwyczaj pokazując w tle Wzgórze Świątynne [z Kopułą na Skale], co daje widzowi wrażenie, że Jerozolima jest głównie muzułmańska.   

Sztauber podsumował swoje uwagi mówiąc, że niemal codziennie musiał reagować na wypaczenia informacji o Izraelu w BBC.

Przez dziesięciolecia trwał ciągły strumień skarg na anyizraelskie uprzedzenia BBC – wypełniłyby one niejedną książkę. Camera UK prowadzi specjalną witrynę skupioną wyłącznie  na tych uprzedzeniach BBC.

Oto kilka niedawnych przykładów. Producentka BBC, Rosie Garthwaite, pracuje nad nowym filmem dokumentalnym krytycznym wobec działań Izraela we wschodniej Jerozolimie. Przyznała, że publikowała niezgodną z faktami, propalestyńską propagandę w mediach społecznościowych. Usunęła ze swojego konta Twittera fałszywą mapę, która niesłychanie wyolbrzymiała rzekomą palestyńską utratę ziemi na rzecz Izraela i była oskarżona o zamieszczanie innych fałszywych lub mocno nieścisłych twierdzeń o Izraelu w mediach społecznościowych. Garthwaite pisała także błędnie, że Gaza ma tylko jedną granicę i że ta jedyna granica jest kontrolowana przez Izrael. To jest tylko przykład jej antyizraelskiej propagandy.

Dziennikarz BBC, Nimesh Thaker, używał swojego konta Twittera, @notthatbothered do umniejszania antysemityzmu. Promuje ekstremistów takich jak Jackie Walker, która została wyrzucona z Labour Party jeszcze za czasów Jeremy’ego Corbyna z powodu jej antysemityzmu. Thaker używał także anonimowego konta w mediach społecznościowych do popierania tekstu przeciwko prezenterce żydowskiego pochodzenia, Emmie Barnett, kiedy mówiła o wpływie antysemityzmu na jej osobiste życie.  

Brytyjski działacz, David Collier, napisał, że nie ma powodu do zdziwienia, że lewicowa, marginalna grupa, Jewish Voice for Labour, tak często występuje na antenie BBC. Napisał, że ludzie tacy jak Thaker piszą wiadomości, które miliony ludzi czytają codziennie. Zakończył stwierdzeniem, że nikt w Wielkiej Brytanii nie ponosi większej odpowiedzialności za szerzenie fałszywej, antyizraelskiej narracji niż BBC.

Można to ciągnąć bez końca. Jak powiedział ambasador Sztauber: “Wiele kluczowych stanowisk w BBC zajmują skrajni lewicowcy”. Dodał, że BBC publikuje ogłoszenia o naborze personelu w lewicowej gazecie „Guardian”.  

Przy tak wielu stronniczych dziennikarzach nie dziwi, że jest wiele wypadków jednostronności – także takich, które nie są związane z Żydami ani z Izraelem. Niemniej jak dotąd niewiele można było zrobić poza publicznym krytykowaniem BBC.

Poprzednie konserwatywne rządy ignorowały problem stronniczości BBC, ale sytuacja może się teraz zmienić. W czerwcu brytyjski rząd mianował Tima Daviego na stanowisko dyrektora generalnego tej korporacji. Davie krytykował brak bezstronności w BBC w podobnych terminach jak wielu innych krytyków. Na spotkaniu personelu BBC na początku września Davie wygłosił zaskakujące słowa: „Jeśli chcesz być zadufanym, nieznoszącym sprzeciwu, zaangażowanym publicystą lub orędownikiem jakiejś sprawy w mediach społecznościowych, to jest to twój uprawniony wybór, ale nie powinieneś pracować w BBC”.

Pytanie do jakiego stopnia dyrektor generalny może zamienić instytucję tak pełną stronniczych dziennikarzy jak BBC w bezstronną.

Brytyjski prawnik, Trevor Asserson, który obecnie mieszka w Izraelu, zainwestował własne pieniądze w latach 2000-2004 w cztery dobrze udokumentowane badania, pokazujące systematyczne uprzedzenia BBC przeciwko Izraelowi. Wniosek z tych badań: relacjonowanie BBC z Bliskiego Wschodu jest skażone przez silną antypatię do tego kraju. To wypaczone relacjonowanie tworzy atmosferę, w której rozkwita antysemityzm.

Asserson napisał, że monopol BBC wynika z prawnie wiążącego kontraktu z brytyjskim rządem. Zdefiniował 15 prawnych obowiązków BBC zapisanych w statucie tej korporacji i pokazał sytuację, w których BBC łamała większość tych obowiązków.  

W swoim pierwszym raporcie Asserson napisal, że w BBC “jadowite komentarze i nieprzypisane cytaty są częścią opisu faktów”. Zanalizował dwa skrajnie skrzywione portrety Szarona i Arafata, które pojawiły się na witrynie BBC, pisząc: “Nieprzypisana żadnemu autorowi uwaga sugerowała, że Szaron używa niepohamowanej przemocy” (oskarżenie, które Asserson zdemaskował jako kłamstwo). Arafata witryna BBC opisywała jako bohatera, bezinteresownie oddanego publicznej służbie, ciężko pracującego i jako charyzmatycznego przywódcę. Nie zauważono dziesięcioleci działalności terrorystycznej Arafata.

Po tym, jak Asserson opublikował swój raport, oba portrety usunięto z witryny BBC.

W drugim raporcie Asserson dostarczył dowodów, że BBC zawiodła w prezentacji zjawisk i wydarzeń pokazujących negatywny obraz Palestyńczyków.

W trzecim raporcie Asserson porównał relacjonowanie BBC o brytyjskich żołnierzach w Iraku i izraelskich żołnierzach w konflikcie z Palestyńczykami. Napisał, że w Iraku “Wojska koalicji opisane są w ciepłych i entuzjastycznych słowach z sympatią zarówno do nich jako jednostek, jak i dla ich trudnej sytuacji militarnej. W odróżnieniu od tego, izraelscy żołnierze przedstawiani są jako anonimowi, bezwzględni i brutalni zabójcy”. On i jego współautor prezentując wiele konkretnych przykładów pokazali, jak silnie obecne w programach BBC są antyizraelskie uprzedzenia.

Raporty Assersona odniosły pewien skutek. W listopadzie 2003 roku BBC stworzyła wysokie stanowisko redaktorskie do udzielania porad w sprawie relacji z Bliskiego Wschodu. Były redaktor 9:00 News BBC, Malcolm Balen, został mianowany na to stanowisko. Ówczesny szef BBC News, Richard Sambrook, powiedział Assersonowi, że jego raporty przyczyniły się do decyzji utworzenia tego stanowiska.  

W 2004 roku Balen podjął się wewnętrznego dochodzenia w sprawie relacji BBC z palestyńsko-izraelskiego konfliktu. Ten raport nigdy nie został opublikowany, co doprowadziło do serii batalii sądowych. Po ośmiu latach Sąd Najwyższy zdecydował, że raport Balena nie podlega Ustawie o Swobodzie Informacji. BBC musiała jednak ujawnić swoje koszty sądowe w tej sprawie, które wówczas wynosiły około pół miliona dolarów. Można się zastanawiać dlaczego, jeśli dochodzenie stwierdzało, że relacjonowanie było bezstronne, BBC wydała tak wiele pieniędzy, by utrzymać je w tajemnicy.  

Byłoby pomocne, gdyby nowy dyrektor generalny zapoznał się z całym materiałem Asssersona. Mogłoby to oszczędzić mu wiele czasu w próbach zrozumienia manipulacji ze strony części personelu BBC.

Honest Reporting była jedną z tych organizacji, które w swoim czasie dokonywały bezskutecznych prób doprowadzenia do publikacji raportu Balena. Mogłaby teraz zasugerować panu Daviemu, by wydobył ten raport z sejfu BBC i wreszcie go opublikował. Mogłoby to pokazać, że szefowie BBC wiedzieli już ponad 15 lat temu, że ich firma jest stronnicza w relacjonowaniu z Bliskiego Wschodu.  

BESA Center Perspectives Paper No. 1,771, October 7, 2020

Is It Possible to Curb the Extreme Bias of the BBC?

Besa Center, 7 października 2020

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska

Dr. Manfred Gerstenfeld 

Były przewodniczący Steering Committee of the Jerusalem Center for Public Affairs. Założył i kierował Center's Post-Holocaust and Anti-Semitism program. W swojej najnowszej książce "The War of a Million Cuts" analizuje jak Izrael oraz Żydzi są demonizowani i jak można walczyc z próbami delegitimizacji.