Sędziami będziem wtedy my!

Oczywiście możemy argumentować, że w przypadku katastrofy smoleńskiej nie tyle pilot zawinił, co jego najwyższy dowódca i głęboko wierzący w opiekę Matki Boskiej prezydent, ale pozostaje fakt niezbity, że rządząca władza po katastrofie samolotu CASA nie podjęła kroków, które miała obowiązek podjąć.

Pisze dalej PIRS o reprywatyzacji, o której bandyckim charakterze wiedzieliśmy wszyscy, pisały o tym gazety, domagali się zmiany przepisów i zasad również niektórzy członkowie kierownictwa Platformy Obywatelskiej.

Stwierdza dalej Autor, że ponieważ Platforma nie była zdolna do uznania i naprawienia swoich błędów, jej krytyka demagogicznych argumentów Prawa i Sprawiedliwości była słaba i brzmiała nieszczerze.

Zgodzić się wypada, że Platforma nie jest zdolna do uczciwego rachunku sumienia, i warto przypomnieć, że byliśmy już na tym filmie, kiedy nagle ze sceny politycznej zniknęła Unia Wolności. Wówczas alternatywa wyłoniła się od środka, nie tyle przez zdolność analizy popełnionych błędów, co przez zmianę munduru.

Czy Platforma ma klarowną ideę (program, wizję); klarowną w tym sensie, że ludzie wiedzą, jaką Polskę ta partia chciałaby budować? PIRS odpowiada, że nie tylko wyborcy mają kłopot z odpowiedzią na pytanie, kim są i co proponują ludzie Platformy, ale również politycy tej partii nie potrafią wiodącej idei swojej partii wyartykułować.

Do tej pory pełna zgoda, dalej jednak pojawia się zdanie, z którym mam problem. „Szansą dla partii opozycyjnych jest pokazanie porywającej wizji przyszłości” – pisze PIRS.

Nie wiem jak zdefiniować „porywającą wizję”. Zbyt często wiodącym motywem porywającej wizji był okrzyk „Sędziami będziem wtedy my!”. Kto wie, może moje obawy związane są z incydentem z dzieciństwa, kiedy wkuwanie zadanego do nauczenia się na pamięć wiersza ojciec przerwał wykładem o grozie samozwańczych sędziów wymierzających zemstę, a nie sprawiedliwość. Radosna pieśń wracała później ilekroć czytałem doniesienia o kolejnych rewolucjach, które nieodmiennie obiecywały ludowi, że będzie mógł wymierzyć zemstę. Najbardziej prymitywna wizja prawa i sprawiedliwości jest nieodmiennie porywająca i znakomicie zastępuje wizję ładu wyłaniającego się ze sporów.

Moja wizja jest nudna i mało porywająca. (A przecież rozglądamy się za partią polityczną, która miałaby wizję jakoś podobną do tej naszej prywatnej.) Marzy mi się partia, której politycy potrafią mówić: nie wiem, którzy mówią otwarcie, że jeśli dojdą do władzy, będą popełniać błędy, bo nie ma innej możliwości, że będą je próbowali naprawiać słuchając również opozycji, że polityka polega na poszukiwaniu metodą prób i błędów, a najgorsze jest przekonanie o własnej racji i upieranie się przy błędach. Marzy mi się partia umiarkowanych patriotów i nudnych obywateli, którzy nie chcą porywać, ale gotowi są słuchać, partia, która odróżnia ekspertów od lizusów i której politycy zdają sobie sprawę, jaką gimnastyką jest godzenie sprzecznych ekspertyz i sprzecznych interesów. Partia umiarkowanych patriotów i nudnych obywateli miałaby wizję ładu wyłaniającego się z kompromisów i czytelnej, wielokrotnie powtarzanej informacji, jakie są priorytety przywódców i członków tej partii. To ostatnie jest ważne, bo to nie jest porywająca wizja wszystkiego, a więc coś, co prezentuje się w trzygodzinnym exposé, a czytelny sygnał o tym, co najważniejsze.

W komforcie mojego fotela emeryta mogę powiedzieć, jakie są moje prywatne priorytety: wyrównać szanse naszych dzieci jeszcze w przedszkolu; ułatwić życie przedsiębiorcom; poprawić, a może naprawić przedstawicielstwo pracowników najemnych. Inne sprawy są ważne, a nawet bardzo ważne, ale jest ich bardzo wiele, więc te naczelne priorytety muszą być wybite, łatwe do zapamiętania, jako coś, co jest wiodące, co dla polityka może być swoistą obsesją, powodem, dla którego wdał się w brudną grę. Jakie są priorytety innych nudnych obywateli? Nie wiem, może są tu jakieś badania, ale ja ich nie znam.

Wiedza o priorytetach obywateli może pomóc zdobyć władzę, ale politycy, dla których jedynym priorytetem jest zdobycie władzy, nie wydają się atrakcyjni. Tymczasem chwilami mam wrażenie, że politycy opozycji są często odbierani jako ludzie, których jedynym priorytetem jest zdobycie władzy.

PIRS ma rację, czytelność ich innych priorytetów (poza zdobyciem władzy) pozostawia wiele do życzenia. Jedna sprawa wydaje się być stosunkowo jasna, politycy opozycji są zasadnie zatrwożeni zamachem na instytucje demokratycznego systemu. Bodaj najbardziej niepokoi próba zamienienia wymiaru sprawiedliwości w narzędzie partyjnej dyktatury. Trybunał Konstytucyjny poszedł pod nóż pierwszy, dziś toczy się walka o niezawisłość sędziów.

I znów czytaliśmy spory o to, kto zaczął. Obserwujący zaledwie kątem oka byli zagubieni, trudno było im rozsądzić, kto tu właściwie ma rację, czasem pytali o zdanie, częściej mówili o swoich osobistych doświadczeniach z sądami, których biurokratyczna mitręga, nieżyczliwość, lekceważenie petentów, a nierzadko demonstracyjna pogarda, wywoływała ich gniew i zrozumienie, że trzeba coś z tym zrobić.

Kilka lat temu Leszek Balcerowicz zapytany czy dziś zrobiłby cokolwiek inaczej niż wtedy, kiedy organizował terapię szokową, powiedział, że może objąłby swoimi działaniami wymiar sprawiedliwości. O ile pamiętam, nie rozwinął tej myśli, nie powiedział jak i co by zmienił, zapewne uznając, że nie ma to już dziś znaczenia. Kolejne partie polityczne walczące o władzę roztaczały porywającą wizję, obiecując że się rozprawią i że ukrócą. Reforma wymiaru sprawiedliwości była wspominana, ale nie była priorytetem, odnosiło się wrażenie, że nikt nie wie, jak się za to zabrać.

Dziś będąca w defensywie opozycja ma problem, koszmarne projekty PiS-u, na które można wyłącznie odpowiedzieć NIE, co przy bezsilności kończy się błaganiem koszmarnego prezydenta, żeby zawetował.

Patrzymy ze zdumieniem na kolejne sondaże, wymyślając sobie odpowiedzi na pytanie, co ludzi skłania do  popierania partii politycznej likwidującej kulawą demokrację i zastępującej ją systemem autorytarnym.

Rozmowa telefoniczna z zaprzyjaźnionym przedsiębiorcą z innej części Polski. Długo nie mieliśmy ze sobą kontaktu, więc najpierw ogólnie o życiu i wnukach, potem o polityce, o dyktatorze i jego świcie i o tym jak na prowincji ze wszystkich dziur wyłażą parafialne szuje, troszkę o ojczyźnianej historii od Rydza do Rydzyka, a wreszcie o jego firmie, którą już miał zamykać, ale teraz trochę się poprawiło, więc będzie głosował na kogokolwiek poza PiS-em, trochę przeciw sobie, ale co robić w takim kraju żyjemy.

Porywająca wizja, że wiosną nie Polskę, lecz wiosnę zobaczę, trochę mnie niepokoi swoją romantyczną utopią.

Chwilowo mam wrażenie, że wszędzie słyszę „Czerwony sztandar”.

*Tekst pierwotnie opublikowany w "Studio Opinii".