Prawda

Czwartek, 28 marca 2024 - 19:18

« Poprzedni Następny »


Czy wierzący uważają pismo święte za dosłowną prawdę?


Jerry Coyne 2014-07-16


Podczas dyskusji, jakie mieliśmy w ciągu ostatnich paru tygodni, niektórzy utrzymywali, że bardzo niewielu ludzi – i niemal żaden teolog – nie odczytują Biblii jako dosłownej prawdy. Jeśli mieszkasz w USA, wiesz, jak jest to niedorzeczne.

Choć zgadzam się, że Amerykanie, którzy traktują cały ten tekst jako dosłowną prawdę Bożą, nie są w większości, większość wiernych (właściwie większość Amerykanów) widzi jego części jako dosłownie prawdziwe. Wymyśliłem na to następujący aforyzm:

 “Część wierzących traktuje dosłownie niemal wszystko, ale niemal wszyscy wierzący traktują dosłownie niektóre części”.


Podoba mi się to i mam nadzieję, że stanie się memem!


Najpierw jednak dane o tym, jak wielu Amerykanów traktuje cały tekst jako dosłowną wypowiedź Boga. Pochodzą one z sondażu Gallupa z 2011 r. (artykuł Jeffrey’a Jonesa):



Jest ich 30%, chociaż liczba ta waha się i od roku 1977 spadła o 8-10%. Nadal jednak tylko 17% uważa Biblię za zbiór „legend”, podczas gdy 79% uważa ją albo za dosłowną prawdę, albo za „inspirujące słowo Boga”, z którego pewne części, ale nie wszystko należy traktować dosłownie. Jak można było oczekiwać, wiara w Biblię będącą albo częściowo, albo całkowicie prawdą, wzrasta wraz z częstszym chodzeniem do kościoła, jest wyższa wśród mniej wykształconych i jest wyższa wśród Republikanów niż wśród Demokratów. Protestanci wykazują większy stopień wiary w dosłowność niż katolicy (szczegółowe dane znajdują się w cytowanym artykule).


Dla większości wierzących, przynajmniej w USA, istnieje kilka “prawd niezbywalnych”, do których dla wielu chrześcijan zalicza się boskość Jezusa i nasze zbawienie od grzechu przez jego ukrzyżowanie i zmartwychwstanie oraz akceptacja Chrystusa jako naszego osobistego zbawiciela.


Ale (przynajmniej w 2004 r.) było więcej takich prawd niezbywalnych (potrzebujemy nowszego sondażu, ponieważ ten rodzaj wiary prawdopodobnie zmalał). Te dane pochodzą z sondażu ABC News, który należy traktować nieco sceptycznie z powodu małej próby (nieco ponad tysiąc). Oto dane z 2004 r., według konserwatywnego „Washington Times” (moje podkreślenia):


Stworzenie Ziemi przez Boga, Noe i potop, Mojżesz i Morze Czerwone: te kluczowe historie ze Starego Testamentu nadal tkwią głęboko w umysłach większości Amerykanów, którzy traktują te opowieści dosłownie, nie zaś jako symboliczne nauki.


Sondaż ABC News opublikowany w niedzielę pokazuje, że 61 procent Amerykanów wierzy, iż opis stworzenia świata w biblijnej Księdze Rodzaju jest “dosłowną prawdą”, nie zaś opowieścią mająca służyć jako “lekcja”.
[JAC: proszę zauważyć, że pytają tutaj o historię stworzenia z Księgi Rodzaju, nie o całą Biblię, jak w sondażu Gallupa powyżej.]


Sześćdziesiąt procent wierzy w historię Arki Noego i w globalny potop, a 64 procent zgadza się, że Mojżesz rozdzielił Morze Czerwone, żeby uratować Żydów uciekających przed Egipcjanami.


Sondaż, z marginesem błędu 3 punktów procentowych został przeprowadzony między 2 a 10 lutego  na próbie 1011 dorosłych.


. . . Poziom wiary w te historie różnił się jednak wśród chrześcijan.


W sondażu stwierdzono, że 75 procent protestantów wierzy w historię stworzenia, 79 procent w historię rozstąpienia się Morza Czerwonego i 73 procent w Noego i Arkę.


Wśród protestantów ewangelikańskich te liczby wynosiły odpowiednio 87 procent, 91 procent i 87 procent. Wśród katolików wynosiły one 51 procent, 50 procent i 44 procent.


Te historie są w pewnym stopniu przekonujące dla tych, którzy nie mieli “żadnej religii”. Jedna czwarta z nich powiedziała, że wierzy w Stworzenie, niemal jedna trzecia wierzy w rozdzielenie Morza Czerwonego przez Mojżesza, a 29 procent wierzy w Noego.


Należy pamiętać, że był to sondaż na próbie wszystkich Amerykanów, nie tylko chrześcijan lub wierzących.


Następna część jest i śmieszna, i smutna:


“To są zaskakujące i uspokajające dane – pozytywny znak w świecie postmodernistycznym, który w ostatnich latach wydaje się zdecydowany wymazać wiarę z przestrzeni publicznej” – powiedział wielebny Charles Nalls z Christ the King, kościoła katolicko-anglikańskiego.



“Ten sondaż mówi mi, że Ameryka więcej czyta Biblię niż myśleliśmy. Była tendencja do potępiania lub lekceważenia znajomości Biblii wśród wiernych” – powiedział.


“To pokazuje jednak silny związek Amerykanów z bezbłędnym słowem Boga w odróżnieniu od tylko inspirującego słowa Boga, widzianego w kontekście tradycji wiary” – powiedział Ojciec Nalls.


Nie wiem, co to jest kościół “katolicko-anglikański”,  ale sądziłem, że oba te wyznania traktują Biblię mniej dosłownie niż amerykańscy protestanci. Niemniej amerykański wielebny z tego kościoła uważa rozprzestrzenioną wiarę w cuda za coś „uspokajającego”, bo pokazuje to znajomość Biblii. Przygnębiające jest, że: a) nie pokazuje to znajomości Biblii (wszyscy znają Stworzenie, Mojżesza i Arkę) i b) nie tyle pokazują znajomość, co dosłowne traktowanie Biblii. Jak wszyscy wiemy, ateiści znają Biblię lepiej niż wierzący, a więc dla wielebnego ojca znajomość Biblii nie powinna być specjalnym powodem do radości!


W mojej książce podaję dane z bliższych w czasie sondaży – nie tylko w kwestii chrześcijaństwa, ale także islamu i innych wyznań. I istnieje zaskakująco silna tendencja do dosłowności wobec niektórych części Biblii, także wśród chrześcijan w Wielkiej Brytanii. Dla islamu dosłowność jest oczywista; nie jest koszerne (przepraszam za słowo) widzenie w Koranie metafory zamiast słów Boga podyktowanych Mahometowi.


Zobaczcie badania chrześcijan w Wielkiej Brytanii Juliana Baggini’ego. Baggini dawniej lekceważąco wyrażał się o Nowych Ateistach za krytykowanie strachów na wróble i za mówienie, że religia zależy od wiary w prawdy empiryczne. Następnie wykonał własne sondaże (to prawda, niezbyt systematyczne) i ku swojemu zdziwieniu odkrył, że pewien stopień tej wiary jest powszechny także wśród chrześcijan brytyjskich.  W artykule w „Guardianie” napisał o swoich sondażach:


Jest niemniej istotne podkreślenie, że traktuję te sondaże zaledwie jako wstępne. A ponieważ sondaż dotyczył wyłącznie chrześcijaństwa, możliwość ekstrapolacji na przekonania ludzi innych wyznań jest szczególnie ograniczona. Uważam więc, że te wyniki tylko wiele sugerują, ale chciałby zobaczyć bardziej rygorystyczne badania, żeby sprawdzić, jaka jest rzeczywistość. Chcę podziękować czytelnikom „Comment is free”, którzy już wskazali mi inne badania. Jeszcze nie przejrzałem wszystkich, ale jak dotąd nie widziałem niczego, co dokładnie osiąga to, co chciałbym zobaczyć.


Jakie jest więc główne odkrycie? Że cokolwiek można powiedzieć o tym, iż religia jest bardziej zwyczajem niż wiarą, bardziej praktyką niż dogmatem, mówi bardziej o moralnych spostrzeżeniach mythos niż faktograficznych twierdzeniach logos, olbrzymia większość chodzących do kościoła chrześcijan wydaje się wierzyć w ortodoksyjną doktrynę właściwie dosłownie. Wierzą, że Jezus jest bogiem, a nie po prostu niezwykłym człowiekiem; że jego zmartwychwstanie było rzeczywiste, cielesne; że dokonywał cudów,  jakich żaden człowiek nie mógłby dokonać; że musiał umrzeć na krzyżu, by wybaczono nam nasze grzechy; i że Jezus jest jedyną drogą do życia wiecznego. Znaczna mniejszość ma wątpliwości co do wielu tych kwestii, ale we wszystkich wypadkach istnieje tylko mała mniejszość, która czynnie nie zgadza się lub choćby ma tendencję do niezgadzania się. Jeśli zaś chodzi o główny powód chodzenia do kościoła, to nie chodzą tam po refleksje, przewodnictwo duchowe ani po to, by być częścią społeczności, ale przytłaczająca większość idzie oddać cześć Bogu.


Jest to, jak sądzę, stanowcza odpowiedź tym wszystkim, którzy lekceważą ateistów, szczególnie “nowej” odmiany, za ich zafiksowanie na punkcie dosłownych przekonań związanych z religią, nie zaś z etosem lub zwyczajem. Znaczy to, że nie atakują oni strachów na wróble, kiedy krytykują religię za propagowanie zabobonnych i nadnaturalnych wierzeń.


Baggini, który sam jest ateistą, ma dość uczciwości intelektualnej, by przyznać, że się mylił. Brawo dla niego.


Wiemy, że rzeczy takie jak Arka Noego, Adam i Ewa i rozstąpienie się Morza Czerwonego są fikcją, a więc wierzący, którzy widzą je jako fikcyjne wydarzenia mają wyraźnie rację. Niemniej nie powinniśmy niedoceniać liczby ludzi, którzy widzą inne części Biblii jako prawdę historyczną. Jakie to są części? Części, których nauka jeszcze nie obaliła, lub których nie może obalić (z braku danych).


A co z Wyrafinowanymi Teologami™, którzy twierdzą, że przez całą historię ani Ojcowie Kościoła, ani wcześni teolodzy, ani sami wierzący, nie widzieli Pisma Świętego jako prawdy historycznej? Sądzę, że jest to zmyślony argument, skonstruowany przez teologów, którzy chcą na nowo napisać historię, żeby udawać, że potępiana przez Nowych Ateistów wiara w dosłowność Biblii jest niedawnej daty.


Uważam, że jest to po prostu mylna opinia o poglądach ludzi religijnych i teolodzy nigdy nie wykazali, że jest inaczej. Przekonanie o tym, że Biblia jest historyczną prawdą było stałym nurtem w chrześcijaństwie: widać to na witrażach w średniowiecznych katedrach.


Jeśli zaś chodzi o samych teologów, już pokazałem, że rzekomi Królowie Biblijnej Metaforyki – Tomasz z Akwinu i Augustyn (jak również inni teolodzy przed XVIII wiekiem) traktowali dosłownie wiele rzeczy, chociaż niektórzy uważali, że można w pismach świętych wyczytać także metaforyczne znaczenie. Dla Augustyna i Akwinaty jednak historyczność spraw takich jak Adam i Ewa, raj, niebo, anioły i tak dalej, nigdy nie ulegała wątpliwości i ich empiryczna rzeczywistość miała pierwszeństwo nad metaforyczną interpretacją.


Ponadto nawet Wyrafinowani Teolodzy™ uważają części Bibli za prawdę historyczną, szczególnie całą historię Jezusa włącznie z jego pozycją zarówno jako syna Boga, jak i Boga równocześnie, jego ukrzyżowaniem i zmartwychwstaniem oraz wartością tego poświęcenia dla zbawienia ludzkości. Biorąc pod uwagę brak pozabiblijnych dowodów dla tej opowieści, na jakiej podstawie teolodzy uważają to właśnie za wiarygodne, ale już opowieści z Księgi Rodzaju traktują jako metaforę? Tylko dlatego, że nauka dowiodła, iż historia Adama i Ewy (i historia Stworzenia z Księgi Rodzaju) są fałszywe, ale nie była w stanie zbadać naukowo opowieści o Jezusie. Wiemy tylko, że nie ma pozabiblijnych dowodów na historyczność postaci Jezusa, a tym mniej na jego boskość lub opowieści o ukrzyżowaniu i zmartwychwstaniu.


Na jakiej podstawie więc teolodzy kupują mit Jezusa jako prawdziwy, ale odrzucają wiele z pozostałego pisma świętego jako „nie podręcznik naukowy” (tj. „nieprawdziwy”)? Tylko dlatego, że historia Jezusa nie została jeszcze obalona! Jedynym kryterium dla teologów przy decydowaniu, co w Biblii jest metaforą a co nie jest, jest to, co rozum i nauka już obaliły, a czego jeszcze nie obaliły. Nie ma żadnych innych kryteriów dla akceptacji teologicznej jednych części pisma świętego jako historycznych, a innych jako bajek, alegorii lub metafor.


Wreszcie, jaką wagę powinniśmy przypisywać temu, w co wierzą teolodzy, a temu, w co wierzą świeckie osoby wierzące? W końcu to na ogół świeccy wierzący wyrządzają innym krzywdy motywując swoje zachowania wiarą. To świeccy wierzący próbują wepchnąć historię z Księgi Rodzaju jako przedmiot nauczania w szkołach. To świeccy muzułmanie, nie zaś imamowie, szaleją na ulicach i mordują – i zabijają nie tylko nie-muzułmanów, ale i innych muzułmanów. A wiele z tych mordów oparte jest na dosłownym rozumieniu albo Koranu, albo hadisów. Katolicki sprzeciw wobec aborcji opiera się na dogmatycznym twierdzeniu, że zapłodnione jajeczko ma duszę, a ich naleganie na prokreację (i ich zniechęcanie do prezerwatyw, nawet w pełnej AIDS Afryce) opiera się na twierdzeniu, że Bóg chce, by każdy stosunek seksualny potencjalnie mógł prowadzić do urodzenia dziecka.


Na koniec pytanie do Teologów, Którzy Kochają Metaforę:


 “Na jakiej podstawie wiesz, że niektóre części Biblii, takie jak o boskości Jezusa, są prawdą, podczas gdy inne, jak historia Stworzenia z Księgi Rodzaju, są fałszywe?”


Uczciwy teolog odpowiedziałby: “Ponieważ nauka jeszcze nie sfalsyfikowała opowieści o Jezusie”.


Niestety, niewielu jest uczciwych teologów. (A gdybym nie był człowiekiem miłosiernym, zamieniłbym “niewielu” na “brak”.)  


Do believers see Scripture as literally true

Why Evolution Is True, 12 lipca 2014

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Jerry A. Coyne

Profesor na wydziale ekologii i ewolucji University of Chicago, jego książka "Why Evolution is True" (Polskie wydanie: "Ewolucja jest faktem", Prószyński i Ska, 2009r.) została przełożona na kilkanaście języków, a przez Richarda Dawkinsa jest oceniana jako najlepsza książka o ewolucji.  Jerry Coyne jest jednym z najlepszych na świecie specjalistów od specjacji, rozdzielania się gatunków.  Jest wielkim miłośnikiem kotów i osobistym przyjacielem redaktor naczelnej.

Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nowy ateizm i krytyka religii

Znalezionych 900 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

"Chrześcijańskie dziewczyny są przeznaczone tylko do jednego – do dawania przyjemności muzułmańskim mężczyznom”   Ibrahim   2016-10-03
"Nic wspólnego z islamem"?   Bergman   2016-12-11
"Time Magazine” i zachodnie podejście do islamizmu   Mahmoud   2021-10-02
#PrayForGaza #PrayForPalestina.   Koraszewski   2018-02-07
„Szczepionkowa” hipoteza powstania religii   Ferus   2021-05-02
“Atlantic” rozważa ważką kwestię: czy wczesne homininy miały dusze?   Coyne   2015-10-05
“Hańba Pakistanu”: oskarżenia o bluźnierstwo   Saeed   2023-02-03
“New York Times” głosi fałszywą przyjaźń między nauką i religią   Coyne   2023-03-30
“Newsweek” bezkrytycznie chwali brazylijskiego chirurga fantomowego -  i wychwala inne czary-mary   Coyne   2016-03-12
“Rozum został stworzony przez Boga”   Coyne   2014-01-03
 “Islam przeżywa ostre starcie z nowoczesnością i wymaga reform”     2018-11-22
Uzdrawianie wiarą zabija dzieci   Coyne   2014-11-19
Dzisiejszy strajk i encyklika z 1968 roku   Koraszewski   2016-10-03
Kościół, nauka i próby pogodzenia wiary z życiem   Koraszewski   2016-10-07
Portret wielkiego agnostyka   Coyne   2013-12-14
Ani nie manifest, ani nie tak nowego ateizmu   Koraszewski   2019-04-26
  Egzorcyści kontra Zły (II). Czyli pozorna walka „dobra ze złem”.   Ferus   2023-11-12
(Nie)Fachowe pośrednictwo religijne.Czyli nieudana próba połączenia sprzecznych ze sobą zachowań.   Ferus   2021-08-29
(Nie)zwykła opowieść wigilijna. Czyli moja nocna, niedokończona rozmowa z psem.   Ferus   2021-12-26
Adwokat diabła II.Czyli religijna wersja ludzkich umiejętności „poszukiwania wyjścia”.   Ferus   2018-12-16
Adwokat diabła. Czyli religijne racje zastępujące prawdę.   Ferus   2018-12-09
Ameryko, obudź się!   Imani   2014-08-08
Arabia Saudyjska i jej pięć minut w mediach   Koraszewski   2015-10-02
Bańki, medycyna, islam i sport     2016-08-27
Bezbożne „Ranczo”.Czyli nie jest dobrze, iż wierni mało wiedzą o religii, czy raczej bardzo dobrze?   Ferus   2021-02-21
Bezduszna duchowość ateistów   Koraszewski   2021-08-03
Biblia źródłem moralności? Żartujesz sobie!   Coyne   2014-09-10
Bogowie popkultury.Czyli jakimi religijnymi stereotypami „karmi” nas telewizja.   Ferus   2021-09-05
Boski niebyt, nauka i patriotyzm   Koraszewski   2018-11-07
Boże słowo głoszone z ambony     2017-08-10
Cena świętego spokoju.Czyli religijny raj dla oportunistów albo też azyl ignorancji (wg Spinozy).   Ferus   2024-03-10
Chrześcijanie XXI wieku   Koraszewski   2014-01-17
Czego naucza imam w Kopenhadze     2017-06-19
Czy Bóg jest bezcielesną osobą?   Coyne   2014-03-16
Czy nasze wartości pochodzą od Boga?   Stenger   2014-07-31
Czy nauka czyni zbędną wiarę w Boga?   Stenger   2017-08-25
Czym jest wszechświat wobec chodzenia po wodzie?   Ferus   2015-01-03
Duchowa służba zdrowia. Czyli oblicze Boga zatroskanego Miłosierdziem.   Ferus   2021-04-18
Duchowość i seksualność szatana XXI wieku   Kruk   2014-04-30
Ego kontra Świadomość. Czyli lepiej żyć złudzeniami czy prawdą o rzeczywistości?   Ferus   2019-03-03
Humanizm jako alternatywa   Grayling   2016-06-12
Ignorowane ludobójstwo chrześcijan w Nigerii    Ibrahim   2020-08-25
Indyjskie czary nad słowem sekularyzacja   Ahmad   2015-11-27
Islamscy towarzysze podróży w drodze do bigoterii i masowych mordów   Fernandez   2017-04-23
Jacek Tabisz o nowym humanizmie    Tabisz   2021-12-21
Jak odpowiadać na argumenty teisty   Stenger   2016-08-25
Kiedy największa na świecie sunnicka instytucja religijne potępi swój kolonializm?    Shoaaib   2019-02-24
Koran i mowa nienawiści   Rizvi   2015-03-28
Mój racjonalny ateizm.Czyli w czym upatruję siłę areligijnych poglądów.   Ferus   2024-01-28
Miecz czy Rozum? Czyli jak uczy historia religii: na jedno wychodzi!   Ferus   2021-03-28
Moja racjonalna wiara. Czyli idea bogów/Boga dla bardziej wymagających.   Ferus   2023-12-31
Najdłużej trwająca mistyfikacja w dziejach ludzkości. Suplement „B”.   Ferus   2020-01-19
Najlepszy ze światów – Ziemia? Czyli najlepsza z możliwych marności nad marnościami.   Ferus   2023-08-06
Niechciany dar Boga. Czyli trudności z akceptacją nieuniknionego.   Ferus   2018-12-02
Nieudacznicy, tchórze? Nie, idealiści   Carmon   2017-06-02
Nieudane autodafe. Czyli: kiedy ateizm był zbrodnią.    Ferus   2023-11-19
Nocna rozmowa z biskupem o sensie życia   Koraszewski   2018-04-09
Osaczeni przez religię   Rushdie   2017-02-03
Otwarty umysł jest zaletą   Andreadis   2017-02-16
Państwo częściowo wyznaniowe   Koraszewski   2014-06-15
Pod sztandarem Niebios   Foster   2015-03-15
Pod sztandarem Niebios   Foster   2017-03-09
Podsumowanie ataków na ateistów   Coyne   2014-01-07
Poznacie ich po ich owocach   Grayling   2017-07-30
Poświąteczna refleksja. Kiedy mity traktowane są jako rzeczywistość.   Ferus   2021-04-11
Religia, “Playboy” i Frank Sinatra   Coyne   2014-08-27
Republika Ateistów odparła atak religijnych ekstremistów   Stone   2017-06-07
Rozmyślając nad sensem życia (VI)   Ferus   2019-05-12
Rozum i wiara, Część III -Czyli takie sobie rozmowy o religijnych „prawdach” i problemach z nimi związanych.   Ferus   2015-12-13
Rozum i WiaraCzyli takie sobie rozmowy o religijnych „prawdach” i problemach z nimi związanych.   Ferus   2015-11-01
Sens życia   Haught   2015-11-20
Sumerowie patrzą z osłupieniem jak Bóg tworzy świat     2014-12-23
Szamani: antenaci współczesnych kapłanów. Czyli Niezależny Związek Zawodowy Duszpasterzy. (V)   Ferus   2022-08-28
Szamani: antenaci współczesnych kapłanów.Czyli Niezależny Związek Zawodowy Duszpasterzy. (II)   Ferus   2022-08-07
Szamani: antenaci współczesnych kapłanówI.Czyli Niezależny Związek Zawodowy Duszpasterzy. (III)   Ferus   2022-08-14
Tako rzecze rzecznik Nycza   Koraszewski   2016-03-28
Teologia wyzwolenia diabłów                  Kruk   2014-10-24
Tęsknota za bezpiecznym miejscem (II)Czyli Królestwo Niebieskie na Ziemi.   Ferus   2018-02-18
Tęsknota za bezpiecznym miejscem. Czyli Królestwo Niebieskie na Ziemi.   Ferus   2018-02-11
Turcja: Czy z religijnego punktu widzenia pożądanie własnej córki jest w porządku?   Bekdil   2016-01-25
Uciekłaś od wojny, a oni przyjęli cię      2020-03-13
Uprowadzenie Holocaustu dla Dżihadu: Auschwitz i KnesetCzęść 5: Wbijanie noża   Pandavar   2020-06-24
Wezwanie do reformy islamu     2016-05-05
Wspólnota (niektórych) wierzących i (niektórych) ateistów   Koraszewski   2014-10-01
Zatrute ziarnoCzyli wkład chrześcijaństwa w cywilizację europejską.   Ferus   2024-02-11
Zbiorowe zmartwychwstanie, czyli jednak Halloween   Kruk   2015-04-09
Zderzenie cywilizacji czy zderzenie idei?     Koraszewski   2015-09-06
Zwrot, który zmienił świat   Koraszewski   2016-07-01
Świadkowie Jehowy i odmowatransfuzji krwi dla dziecka   Coyne   2014-09-07
Pytanie bez odpowiedzi   Łukaszewski   2021-10-18
Wierzę w Boga Ojca   Koraszewski   2016-09-09
Agnostyk czy ateista?   Koraszewski   2013-12-05
Konstytucyjni ateiści   Koraszewski   2013-12-05
Ab ovo   Kruk   2015-02-15
Abraham aresztowany po próbie złożenia ofiary z syna   Swidler   2014-09-29
Absolwent teologii mówi o naszej rzekomej potrzebie dalszych studiów teologicznych zanim zaczniemy krytykować religię   Coyne   2015-06-12
Absurdalna awersja wierzących do ateizmu   Ferus   2021-11-07
Afrykańska ateistka ujawnia, dlaczego się ukrywa   Igwe   2016-01-21
Afrykański eksport starego chrześcijańskiego barbarzyństwa   Igwe   2014-09-16
Allah mi kazał   Greenfield   2014-10-08

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk