Prawda

Piątek, 29 marca 2024 - 01:02

« Poprzedni Następny »


Giganci podejrzanej profesji


Andrzej Koraszewski 2021-12-23


Nie mogę wykluczyć, że wrocławski psycholog Tomasz Witkowski jest lepiej znany poza Polską niż w Polsce. Oczywiście mogę być w będzie. Pytałem o to nazwisko kilku młodych psychologów i patrzyli na mnie mętnym wzrokiem. Próbka maleńka, wynik bez znaczenia. Czytałem również wypowiedzi polskich psychologów, którzy doskonale znają nazwisko Tomasza Witkowskiego i bardzo go nie lubią. To psycholog, który jest podejrzliwy wobec swojego zawodu i pokazujący, że jest w nim bardzo dużo szarlatanerii. Jego (chyba) najbardziej znana książka, Zakazana psychologia jest, jak sam pisał, próbą “oczyszczenia” psychologii z hochsztaplerstwa. Czy można nauki społeczne oczyścić z hochsztaplerstwa? Między nami mówiąc szczerze w to wątpię. Sam jestem z wykształcenia socjologiem i często powtarzam, że socjologia nie jest nauką. Są wspaniali socjolodzy, ale nie ma niczego takiego jak teoria socjologiczna, którą można sfalsyfikować. Już na pierwszym roku studiów Stanisław Ossowski ostrzegał nas, że socjologia jest bardziej wiedzą niż nauką. Było to ostrzeżenie, którego wagę rozumiałem lepiej z każdym rokiem życia.

Tomasz Witkowski przygląda się pracy psychoterapeutów i ma wątpliwości, ogląda przeprowadzane przez psychologów eksperymenty i nieodmiennie zadaje pytanie, czy wyniki są powtarzalne. Zauważa, że nie tylko aż nazbyt często te wyniki nie są powtarzalne, ale mamy tu długą historię badań nie tylko nie całkiem rzetelnych, ale wręcz sfałszowanych. Witkowski nie porzucił jednak swojego zawodu psychologa i uparcie szuka w nim tego, co można nazwać nauką, nawet jeśli to nie jest nauka w tym samym rozumieniu co fizyka, chemia, czy biologia, ale jednak dziedzina, w której obowiązują metody naukowe i w której daje się zredukować dowolność. Witkowski nie tylko demaskuje szalbierstwo, uparcie szuka tego, co po odrzuceniu szalbierstwa pozostaje. Stąd właśnie jego książka pod tytułem  Giganci psychologii. 14 wywiadów z tymi, którzy są dla Autora wzorem, że można psychologię uprawiać rzetelnie i jeden wywiad, którego obecności w tym zestawie nie rozumiem, (ale o tym później). Książka ukazała się pierwotnie po angielsku, a teraz nakładem wydawnictwa „Bez maski” ukazała się po polsku, a przełożyła ją trójka tłumaczy: Magdalena Wajda-Kacmajor, Anna Alochno-Janas oraz Agnieszka Cioch.     


We wstępie autor pisze, że psychologia jest dziś jednym z najbardziej popularnych kierunków. (Nie dodaje, że może to być spowodowane spadkiem zainteresowania zakonami żeńskimi i męskimi). Szacuje się, że w Stanach Zjednoczonych około półtora miliona studentów rocznie wybiera kurs wprowadzenia do psychologii. Zatrudnienie w psychologii rośnie dziś szybciej niż w rolnictwie maleje. W gazetach widzimy całe strony porad psychologów, a wielu ludzi spędza po kilka godzin w tygodniu na spowiedzi u psychoterapeutów. Dziennikarze w świątek i piątek zapraszają psychologów do studia, żeby nam wyjaśnili zawiłości duszy polityków i innych przestępców.


Jednocześnie – pisze we wstępie Tomasz Witkowski – dziedzina ta jest pełna kontrowersji, błędów, niepewnych twierdzeń, a nawet miotów. W ciągu ostatnich lat psychologią wstrząsnęły kolejne skandale, takie jak udział psychologów w doskonaleniu przesłuchań więźniów, zdemaskowanie jednego z największych oszustów naukowych czy wielokrotne porażki replikacji znanych eksperymentów, głównie w psychologii społecznej.”

 

Autor pisze, że jego wywiady z najbardziej znanymi psychologami na świecie to substytut tak potrzebnej debaty na temat wad i tego, co wartościowe w tej dziedzinie. Skorzystał z internetowego rankingu 50 najbardziej wpływowych psychologów na świecie. Jedni z tej listy odmówili udziału w tym projekcie, inni nie odpowiedzieli, w efekcie dostaliśmy niesłychanie ciekawą solidną próbę opinii przedstawicieli Olimpu tej profesji.


Kiedyś zapytano mnie, czy jestem marksistą. Odpowiedziałem uprzejmie, że nie, że od Kapitału Karola Marksa zdecydowanie wolę jego Nędzę filozofii, ale i inne jego książki są nadal ciekawe dla historyków gospodarki. Książka Tomasza Witkowskiego może nie jest skierowana do masowego odbiorcy, nie traktuje również wyłącznie o nędzy psychologii, ale dla każdego, kogo interesuje dramat nauk społecznych, jest to pozycja fascynująca. 


Zastanawiając się jak podejść do drugiego czytania, pomyślałem, że warto rozłożyć lekturę na piętnaście dni i czytać każdy z tych wywiadów osobno. W pierwszym podejściu zacząłem od poprzedzających każdy z tych wywiadów not biograficznych, które same w sobie mogą stanowić jakby osobny esej. Drogi życiowe naprawdę wielkich ludzi nauki są nieodmiennie fascynujące. Jedne nazwiska dobrze znałem, o innych czytałem, z jeszcze innymi spotykałem się po raz pierwszy, ale też psychologia nie jest dziedziną, którą rzetelnie obserwuję.


Ten zestaw wywiadów otwiera rozmowa z Elizabeth F. Loftus. Tomasz Witkowski, w odróżnieniu od większości dziennikarzy, do każdego wywiadu przygotowywał się całymi miesiącami, próbując dowiedzieć się wszystkiego o człowieku, z którym zamierzał przeprowadzić rozmowę. Jak pisze, życiorys Lofus, mógłby być kanwą wstrząsającego filmu. Urodziła się w 1944 roku jako córka lekarza, jako sześciolatka była molestowana przez opiekuna, jej matka prawdopodobnie popełniła samobójstwo, kiedy Elisabeth miała 14 lat. Na studia poszła na kierunek psychologii matematycznej, gdzie była jedyną dziewczyną. W pierwszym okresie po studiach zajęła się dość abstrakcyjnym tematem organizacji informacji semantycznej w pamięci długotrwałej. Podczas lunchu z kuzynką, prawniczką, usłyszała niepokojące pytanie – ile podatnicy płacą za jej badania i co za to dostają? Niebawem miała zmienić kierunek swoich badań i skoncentrować się na kwestii działania pamięci w naturalnych warunkach, rozpoczynając od empirycznego badania naocznych świadków. (To, że nasze wspomnienia ulegają deformacji, wiemy wszyscy i to od dzieciństwa. Wystarczy przypomnieć sobie spory rodziców, o takie czy inne wydarzenie, którego oboje byli świadkami.) Loftus wzięła się jednak za sprawy, w których zniekształcona pamięć może mieć tragiczne konsekwencje. Obserwacja rozpraw sądowych i jej pierwszy artykuł na ten temat wywołał lawinę reakcji prawników i próśb o pomoc, co rozpoczęło zupełnie nowy rozdział w jej życiu. Zyskała sławę pokazując, że możemy pamiętać rzeczy, które nigdy nie  miały miejsca, a co więcej, że mogą w tym maczać palce psychoterapeuci. Oczywiście tej sławie towarzyszyły również konflikty, wrogość poczucie osamotnienia i zdrady ze strony macierzystej uczelni.           


Tak jak dla Elisabeth Loftus ważna jest matematyka i logika, dla Roberta Plomina psychologia jest nierozłączna z genetyką. Ktokolwiek czyta prace biologów, a w szczególności genetyków, spotykał nazwisko tego psychologa setki razy. Oczywiście to jego zainteresowanie wiedzą ścisłą wiele razy narażało go na podejrzliwe spojrzenia kolegów psychologów. Jak pisze Tomasz Witkowski, Plomin zaczynał studia od filozofii, przeskoczył na psychologię, a podczas pracy nad doktoratem, wpadł po uszy w genetykę. Problem gdzie decydują o naszej osobowości geny, a gdzie środowisko, długo był dla wielu swego rodzaju tabu, bo lewicowa ideologia pchała do jezuickiej wiary, że absolutnie wszystko można załatwić przez wychowanie. Niektórzy pamiętają burzę jaką wywołała publikacja The Bell Curve Richarda J. Herrnsteina i Charlesa Murraya, Rober Plomin nie tylko wystąpił w ich obronie, ale po publikacji tej książki przestał robić uniki. Plomin jest słynny przede wszystkim z powodu swoich badań nad bliźniakami, które dają niesamowity wgląd w to, jak bardzo rządzą nami geny, ale również w to, jak silnie działanie genów modyfikuje środowisko. Na pytanie, czy jesteśmy świadkami rewolucji DNA w psychologii klinicznej i psychoterapii, Plomin odpowiada stanowczo, że tak. Dziś, kiedy badania DNA są już łatwo dostępne i stosunkowo tanie, możemy ustalić, czy dany pacjent będzie lepiej reagował na leczenie farmakologiczne, czy na terapię poznawczo-behawioralną. Badanie DNA daje szanse wczesnego ostrzegania. Roberta Plomina nie interesują różnice między całymi klasami, płciami, czy innymi grupami ludzi. Istotne są różnice między jednostkami, istotne są pytania, co jest możliwe, co działa, a co nie działa i skupienie się na tym, co daje się rzetelnie badać bez ulegania ideologii. Jak mówi, psychologia pozostaje ważna, jednak nie sama, ale w połączeniu z innymi naukami przyrodniczymi.        


W sumie to bardzo interesujący projekt pokazujący nadzieje i obawy ze strony tych, którzy ze względu na swoją nieprzeciętną wrodzoną inteligencję, pracowitość i rzetelność pchają ten wózek do przodu, narażając się na gniewne okrzyki z środka peletonu. Spotykamy w tej książce znakomite i głośne nazwiska, chociaż zdumienie budzi obecność Noama Chomsky’ego. Znakomity lingwista, który sławę w swojej dyscyplinie wykorzystał, żeby zostać gigantem psychomanipulacji, guru lewicowych agitatorów, człowiek, który nie spotkał tyrana, który nie wzbudzałby jego głębokiego szacunku, wielbiciel Mao, Pol Pota, wielki zwolennik „pokoju” z Iranem, cichy sympatyk Hezbollahu i specjalista od wszystkiego, pytany przez tak wielu o zdanie we wszystkich sprawach. Zdziwiłem się, że Autor omawianej książki nie wspomina jak często łapano tego uczonego na kłamstwach, ani nie wyjaśnia dlaczego właściwie zaliczył go do gigantów psychologii. Badań w tej dziedzinie nie dostarczył, ale wiedzę z tej dziedziny stosuje sprawnie jak biskup Jędraszewski. Nawiasem mówiąc, w ostatniej,  bardzo ciekawej rozmowie z Carol Tarvis, pada nazwisko Judith Rich Harris, zabawne, bo zabrakło mi tego nazwiska już przy czytaniu spisu treści.              


W posłowiu Autor pisze, że może z tym kryzysem to przesada, że czas porzucić poszukiwania jakiejś wielkiej unifikującej teorii o naszej psyche; wydaje się powtarzać, to co mówię od lat, że tak w socjologii. jak i w psychologii spotykamy fascynujących ludzi i są naprawdę ciekawe badania, które dają wkład w naukę z prawdziwego zdarzenia. Kryzysem jest zaufanie do czegoś, co zaledwie udaje naukę i tu giganci z ich rzetelnością i rozwagą są na wagę złota. Polecając tę książkę, muszę się zastrzec, że nie mam pojęcia jak ją odbiorą inni, ja zamierzam do niej niebawem wrócić, bo jest tam wiele myśli, które warto przetrawić. Dlaczego po zamknięciu książki przypomniała mi się opowieść o parze psychologów behawioralnych w łóżku i pytanie po stosunku: tobie było dobrze, a jak mnie było? Tak czy inaczej, polecam tę i inne książki Tomasza Witkowskiego, bo dobre są, jak mawiał Pan stworzony na obraz i podobieństwo człowieka, którego to człowieka psyche poznawać warto, ale i tak dogadać się będzie trudno.                                                                             


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Notatki

Znalezionych 2574 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

"Guardian" doszlusował do Iranu i Turcji w sprzeciwie wobec umowy pokojowej Izraela i ZEA   Levick   2020-08-19
"Guardian" Palsplains antysemityzm   Levick   2021-11-12
"Hamas nie boi się wyborów"   Toameh   2019-07-14
"Inni" Palestyńczycy   Toameh   2016-09-09
"Liberalna" Turcja twierdzi, że Europa jest rasistowska   Bekdil   2016-09-15
"Muzułmańska Jerozolima": Tureckie przesłanie “pokoju” dla Izraela   Bulut   2016-04-02
"Najpierw przyszli po Asię Bibi"   Murray   2016-11-07
"Ohydne przestępstwo" szkolnego programu   Tawil   2018-03-09
"Palestyna" urojona   Chesler   2018-12-01
"Palestyńczycy są tacy sami jak my", zapewnia mędrzec Blinken   Pandavar   2024-02-20
"Pan Hitler mnie oszukał"   Koraszewski   2021-08-26
"Progresywni" idealizują rakiety terroru Hamasu na festiwalu filmowym     2017-01-20
"Sprawiedliwość" jest dla lewicy antyizraelskim wytrychem. Nie ma nic wspólnego z prawdziwą sprawiedliwością.     2019-08-12
"Usprawiedliwienia" dla terrorystów   Murray   2016-04-07
#MeToo w meczecie   Meotti   2018-03-06
„Arabska ulica” wybucha w Europie   Murray   2017-12-23
„Biedni” Palestyńczycy nie są tacy biedni   Fitzgerald   2023-04-07
„Choroba” przywrócona przez Putina   Taheri   2022-06-18
„Co izraelscy żołnierze robią palestyńskim dzieciom” -  recenzja   Kalwas   2020-11-12
„Global Getaway”: nadmiar pustych obietnic ze strony UE?   Bergman   2023-02-17
„Guardian” trzyma się narracji „biernej ofiary” w sprawie arabskiej przestępczości   Levick   2022-04-16
„Guardian” umniejsza terror LFWP, zbywa ich związki z NGO „praw człowieka”   Levick   2021-11-05
„Imam Pokoju” wzywa Arabów, muzułmanów do zaakceptowania Izraela     2023-02-07
„Nasz najmniej odrażający wybór”Od premiery filmu „Oppenheimer” odżyła debata na temat użycia bomby atomowej w Japonii   Jacoby   2023-08-04
„Niebezpieczna i głupia eskalacja”   Koraszewski   2020-01-04
„Przebudzona” feministka woli, by ludzie umierali, niż żeby biali mężczyźni z Oksfordu pierwsi stworzyli szczepionkę na koronawirusa   Coyne   2020-05-01
„To nie dowcip”: zaskakujące milczenie administracji Bidena, ONZ i UE w sprawie łamania praw człowieka w Iranie   Rafizadeh   2023-06-20
„Umowa stulecia”, czy „policzek stulecia”?   Koraszewski   2020-02-01
„Ustawa o zwalczaniu międzynarodowej islamofobii” może z łatwością być nadużyta do potępiania Izraela, kiedy broni się przed terrorem     2021-12-30
“Dla jednego terrorysta…” – fragment książki   Landes   2019-04-12
“Dobrzy terroryści” Europy. Bo mogą zniszczyć Izrael?   Toameh   2016-10-08
“GUARDIAN” znowu propaguje kłamstwo o “50 rasistowskich prawach”   Levick   2020-10-29
“Independent”, Ben White i oskarżenie Izraela o rasizm wobec….Babilończyków i starożytnych Rzymian?   Levick   2016-11-02
“Kiedy Biden zobaczy, że jego błędy szkodzą interesom Ameryki?”   Toameh   2022-04-13
“Koszmar zatajonych pieniędzy”: jak Katar kupił Ligę Bluszczową   Williams   2024-01-20
“Krwawe Boże Narodzenie”: chrześcijanie masakrowani w nigeryjskim ludobójstwie   Ibrahim   2024-01-17
“Między Kijowem a Gazą” – ukrainizacja palestyńskiej narracji     2022-03-09
“Nasz spór z Żydami jest religijny”     2017-10-23
“New York Times” i Izrael   Ini   2014-06-25
“New York Times” i jego współpracownicy   Fitzgerald   2022-12-02
“New York Times” kryje terrorystkę i na dodatek oczernia Goldę Meir   Flatow   2021-03-14
“New York Times” popiera terrorystów   Maroun   2017-04-19
“New York Times”, Izrael i “skradzione palestyńskie potrawy”   Fitzgerald   2021-11-09
“Obowiązek nienawidzenia Brytanii”   Murray   2018-04-14
“Palestyński rząd” umiera, oksymoron się rodzi   Flatow   2019-02-08
“Pomniejsze wtargnięcie” było wielkim błędem   Jacoby   2022-01-31
“Przebudzenie” zagraża amerykańskim Żydom   Tobin   2023-12-23
“Przebudzona” Ameryka — oglądana przez uciekinierkę z Korei Północnej   Bawer   2023-02-27
“Przebudzona” Ameryka jest rosyjską powieściąMetafizyczna przepaść między XIX-wieczną Rosją a XXI-wieczną Ameryką zmniejsza się   Savodnik   2020-07-24
“Przebudzony” świat idzie na wojnę przeciwko Wonder Woman   Tobin   2020-10-18
“Rozwiązanie w postaci dwóch państw” oznacza terroryzm   Greenfield   2023-11-27
“Szlachetna dzikuska” przemówiła   Arbabzadah   2017-10-12
“Słodki handel” Monteskiusza i “dyplomacja Boga” Cobdena   Ridley   2017-10-20
“Tureckie przebudzenie” Europy   Bekdil   2017-03-16
“Uczyńmy antyamerykańskie dyktatury znowu wielkimi”   Rafizadeh   2022-03-25
“Unsilenced” - historia chińskich represji   Jacoby   2022-02-05
“Washington Post” broni Funduszu Męczenników AP   Pomerantz   2018-03-29
“Washington Post” wybiela wezwania do zabijania Żydów   Marquardt-Bigman   2017-08-02
“Wdowy ISIS” i mit o niewinnych kobietach dżihadystkach   Frantzman   2017-12-20
”Antyimperializm” i apologetyka morderstwa   Sixsmith   2018-10-03
”Antysyjonizm” traktuje o Żydach, głupcze!   Tsalic   2018-10-08
”Guardian” nie kwestionuje kłamstw Omara Shakira z HRW   Levick   2019-11-17
”Independent”: 3700 słów przyjaznej Hamasowi propagandy   Levick   2018-11-20
”Pinkwashing” i Izrael: jak działać przeciwko własnym, najlepszym interesom   MacEoin   2019-05-14
”Saudyjska afera” w Stambule ujawnia rywalizację sunnicko sunnicką   Bekdil   2018-10-27
”Zbrodnia” Arabów śpiewających dla Arabów w Izraelu   Toameh   2020-02-08
(Niezbyt) ukryte manipulacje mediów   Cohen   2019-06-10
10 lat klepto-dyktatury Mahmouda Abbasa   Boteach   2015-01-20
100 lat od Balfoura, 70 lat od podziału. Dlaczego nie ma państwa Palestyna?   Collier   2017-01-10
145 pisarzy podpisało list protestujący przeciwko nagrodzie PEN dla Charlie Hebdo   Coyne   2015-05-04
200 dziennikarzy popiera kłamstwa o Izraelu     2021-06-12
220 nalotów na Palestyńczyków; świat ziewa   Toameh   2018-05-14
40. rocznica Islamskiej Republiki Iranu   Rafizadeh   2019-02-21
80 lat temu: senatorzy USA popierają żydowską ojczyznę; brytyjscy i tureccy dyplomaci protestują mówiąc, że świat będzie miał się lepiej, jeśli Żydzi pozostaną pod nazistowskimi rządami     2021-05-04
 Elektroniczne papierosy i ograniczanie szkód   Ridley   2018-07-25
Dawa: sianie nasion nienawiści   Bergman   2017-11-14
Ziemia obiecana Baracka Obamy   Lipman   2020-12-01
Muzułmanie szkodzą sami sobie    Al-Dżibrin   2014-02-20
Czy Turcja powinna być w NATO?   Dershowitz   2014-10-18
Kocha, lubi, szanuje   Koraszewski   2019-07-22
Szokująca decyzja  autobojkotu związków uniwersyteckich   Davidson   2013-12-25
"Jeśli nie masz wolności słowa, nie jesteś wolny". Uchodźcy z krajów komunistycznych przerażeni Ameryką   Meotti   2021-07-26
"Wielka Czystka Turecka": skazani bez sądu   Bekdil   2016-09-27
„Mambo Spinoza”, marokański ateista i inni   Koraszewski   2017-03-25
 Różnorodność jako wartość i historyczna konieczność   Koraszewski   2017-04-25
 Internet i wojna z terrorem   Carmon   2017-05-04
 Niemcy: epidemia gwałtów dokonywanych przez imigrantów   Kern   2015-09-25
 Szpital za pokojową nagrodę Nobla   Frantzman   2018-12-26
 Woda, wojna, innowacje i pokój   Koraszewski   2016-08-22
Antysyjonizm na kampusie widziany oczyma syryjskiego uchodźcy    Dandachi   2019-12-06
Arabowie: "Palestyńczycy powtarzają te same błędy"    Toameh   2020-09-30
Arabskie powody do zawiści   Charbel   2017-07-30
Barack Obama i ludobójstwa    Isaac   2019-08-10
Barbarzyńcy bez granic   Koraszewski   2017-02-03
BBC idzie na wojnę z Żydami w Jerozolimie   Collier   2020-10-03
BBC potrafi znaleźć choinki tylko w Palestynie    Collier   2019-12-25
Bez świeckości nie może być demokracji   Tarabishi   2016-03-22
Big Pharma i inne teorie spiskowe   Koraszewski   2017-09-25
Bliski Wschód jest jak 1000 Hiroszim   Charbel   2016-06-18
Bojkot, osiedla i piękna niewinność   Tsalic   2016-03-12

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk