Prawda

Czwartek, 28 marca 2024 - 15:05

« Poprzedni Następny »


Psychologia sprzeciwu wobec szczepień


Steven Novella 2020-04-25


Szczepionki są prawdopodobnie  najbardziej opłacalnym działaniem w zakresie zdrowia publicznego, działaniem o niesłychanie pozytywnym stosunku korzyści do ryzyka. Jest to rzeczywista medycyna prewencyjna, która naprawdę może wzmocnić układ immunologiczny przez uzbrojenie go przeciwko danemu patogenowi. Szczepionka jest także naszą najlepszą nadzieją przeciwko pandemiom takim jak obecna choroba COVID-19, która przetacza się przez świat. Wielu ekspertów obawia się, że będziemy w stanie rzeczywiście zakończyć tę pandemię, dopiero kiedy zdobędziemy odporność stada przez szczepienia. Do tego czasu możemy tylko spowolnić ją innymi środkami.

Z tych i innych powodów jest zaskakujące, że tak wielu ludzi boi się szczepień i zaprzecza ich skuteczności. Jest to intrygujące do tego stopnia, że psycholodzy próbują zrozumieć, co powoduje antyszczepionkowcami. Odpowiedź brzmi oczywiście – to jest skomplikowane. Są  rozmaite grupy o rozmaitych motywacjach, a odpowiedź na każde pytanie typu „natura czy wychowanie”  brzmi: jedno i drugie. Możemy jednak dostrzec główne czynniki, które wydają się wpływać na postawy antyszczepionkowców. Niedawne badanie dodaje trochę do tego coraz wyraźniejszego obrazu i omówię je poniżej, a potem przejdę do innych badań, które naświetlały to zjawisko.


Badanie autorów LaCour i Davisa jest zatytułowane: “Vaccine skepticism reflects basic cognitive differences in mortality-related event frequency estimation” [Sceptycyzm wobec szczepień odzwierciedla podstawowe różnice poznawcze w ocenie częstotliwości zdarzeń związanych z śmiertelnością]. Poinformowali o dwóch eksperymentach. W pierwszym oceniali stopień odrzucania szczepień przez 158 badanych, a następnie zadawali im serię pytań dotyczących częstotliwości negatywnych wydarzeń, takich jak częstotliwość zgonów z powodu rozedmy płuc w USA. Znaleźli korelację między poziomem odrzucania szczepień a zawyżonym szacowaniem niezwiązanych z szczepieniami negatywnych wydarzeń. To sugeruje, że częściowo tym, co powoduje niektórymi antyszczepionkowcami, jest tendencja do zawyżania ryzyka i szkód.

 

W drugim eksperymencie z 109 badanymi powtórzyli pierwszy eksperyment, ale także włączyli neutralne i pozytywne wydarzenia. Znaleźli korelację między postawą antyszczepionkową a zawyżonym szacowaniem negatywnych wydarzeń, ale nie wydarzeń neutralnych lub pozytywnych. Nie wydaje się więc, by była to ogólna tendencja do zawyżania rzadkich wydarzeń, ale tylko negatywnych. Główny autor, LaCour, zadaje pytania związane z tymi wynikami:

Czy niektórzy ludzie mocniej zapisują w pamięci przerażające historie (na przykład, wiadomość o dziecku, które dostało ataku padaczki po zaszczepieniu) niż inni, a więc potem łatwiej pamiętają te anegdotyczne dane? Czy też zamiast tego mają pewne postawy i usilniej szukają w pamięci dowodów na poparcie swoich przekonań? A może jedno i drugie po trochu? Jak można przeciwdziałać tym procesom?

To są wszystko powszechnie uznane błędy poznawcze, być może działające nieco mocniej u antyszczepionkowców. Błąd potwierdzenia jest tendencją do wyszukiwania, pamiętania i akceptowania informacji, która potwierdza to, w co już wierzysz, ignorując informację, która tego nie potwierdza. Jest także heurystyka dostępności, która jest tendencją do mylenia tego, jak łatwo jest pomyśleć o przykładzie danego zjawiska z tym jak często występuje lub jak jest prawdopodobne to zjawisko. Jeśli więc z łatwością przypominamy sobie anegdotę o kimś, kto odniósł szkodę z powodu skutków ubocznych szczepionki, uważamy, że ten skutek uboczny jest częsty.   


Znany jest fakt, że ludzie są marnymi statystykami. Mamy tendencję do unikania ryzyka i przeceniania go. Mylimy także to, jak dramatyczne jest niebezpieczeństwo z prawdopodobieństwem szkody – ludzie martwią się bardziej atakami rekinów i spadaniem orzechów kokosowych na głowę niż ryzykiem codziennej jazdy samochodem do pracy. Innymi słowy – nasz niepokój ogólnie jest nieproporcjonalny do statystycznego prawdopodobieństwa. To prowadzi do podejmowania złych decyzji, takich jak zaprzeczanie olbrzymim korzyściom szczepienia wobec maleńkiego ryzyka szkody.  


Wiemy jednak także, że nie działają tu tylko błędy poznawcze. Antyszczepionkowcy żyją we własnym ekosystemie informacyjnym, ekosystemie, który częściowo tworzy antyszczepionkowców. Pytanie brzmi: jak predysponowane muszą być jednostki, by wpaść w bańkę antyszczepionkową, czy też chodzi w większości tylko o zetknięcie się z propagandą? Na ile dobór oparty jest na stylu poznawczym?


Innym zjawiskiem, jakie widzimy w ruchu antyszczepionkowym, jest efekt Dunninga-Krugera (DK). Przy normalnym efekcie DK malejąca wiedza koreluje z malejącą samoceną wiedzy, ale rozziew między nimi wzrasta w miarę zmniejszania się wiedzy. Tak więc, im mniej wiesz, tym bardziej przeceniasz swoją wiedzę. Jednak w dwóch badanych tematach zachodzi super efekt DK, w którym ludzie, którzy wiedzą najmniej, uważają, że wiedzą najwięcej. Tymi dwoma tematami są szczepienia i GMO.

W jednym z badań autorzy piszą:

Znaleźliśmy także silne dowody efektu Dunninga-Krugera w naszej próbie. Sześćdziesiąt dwa procent tych, którzy wypadli najgorzej w teście na wiedzę o autyzmie, wierzyli, że wiedzą tyle samo lub więcej niż lekarze i naukowcy o przyczynach autyzmu, w porównaniu do zaledwie 15 procent tych, którzy wypadli najlepiej na teście wiedzy. Podobnie, 71 procent tych, którzy mocno popierali błędną informację o związku między szczepieniami a autyzmem, uważali, że wiedzą równie wiele lub więcej niż lekarze o przyczynach autyzmu, w porównaniu do zaledwie 28 procent tych, którzy najsilniej odrzucali tę błędną informację.  

Sam Dunning ładnie podsumował to zjawisko:

Umysł ignoranta nie jest nieskazitelnie czystym, pustym pojemnikiem, ale jest wypełniony chmarą nieistotnych lub wprowadzających w błąd doświadczeń życiowych, teorii, faktów, intuicji, strategii, algorytmów, heurystyki, metafor i przeczuć, które, niestety, wyglądają i są odczuwane jako użyteczna i ścisła wiedza.  

Problemem nie jest ignorancja, ale iluzja wiedzy. Do listy Dunniga dodałbym narrację, która wyewoluowała z izolowanego zaściankowego ekosystemu informacyjnego w mediach społecznościowych.  


Są jeszcze inne badania, które pokazują korelację między pewnymi stylami poznawczymi a antyszczepionkowymi przekonaniami. Głównym wśród nich jest tendencja do dawania wiary teoriom spiskowym. To ma sens, ponieważ u sedna antyszczepionkowej narracji leży gigantyczny spisek rządów, firm farmaceutycznych i instytucji opieki zdrowotnej, by ukryć przed społeczeństwem prawdziwe ryzyko szczepienia. W tym samym badaniu stwierdzono: 

Antyszczepionkowym postawom towarzyszyła nietolerancja wobec tych, którzy ograniczają ich wolność, wstręt wobec krwi i igieł oraz indywidualistyczny światopogląd.

Może być prawdą, że ludzi o takich cechach pociąga ruch antyszczepionkowy, ale ten ruch także wzmacnia te cechy. Te czynniki wydają się także ponadkulturowe. W australijskim badaniu z 2019 roku autorzy piszą:

W porównaniu do tych, którzy akceptują, ci którzy odrzucają i wahający się wykazywali wzmożoną moralną preferencję do swobody (wiara w prawa jednostki) i szkody (troska o dobro innych). W porównaniu do tych, którzy akceptują i którzy wahają się, odrzucający przejawiają wzmożoną moralną preferencję czystości (odraza do nieczystości ciała) i zmniejszoną moralną preferencję wobec władzy (szacunek wobec ludzi sprawujących władzę).

Wszystko to mówi nam, że postawy antyszczepionkowe nie polegają tylko na niedostatku wiedzy i nie da się tego załatwić informacjami o szczepionkach i chorobach zakaźnych. Pisałem poprzednio o tym, co może działać i co zdecydowanie nie zadziała, więc nie będę tego tutaj powtarzał. Zasadnicze jest jednak to, że postawy antyszczepionkowe są złożone i różnorodne, i że żadna strategia nie wydaje się działać. Na krótką metę antyszczepionkowcy muszą zostać ujawnieni i zmarginalizowani. Ich postawy są i były bardzo niebezpieczne, nawet zanim mieliśmy pandemię obejmującą cały świat.

 

The Psychology of Vaccine Denial

Science Based Medicine, 15 kwietnia 2020

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Steven Novella 

Neurolog, wykładowca na Yale University School of Medicine. Przewodniczący i współzałożyciel New England Skeptical Society. Twórca popularnych (cotygodniowych) podkastów o nauce The Skeptics’ Guide to the Universe. Jest również dyrektorem Science-Based Medicine będącej częścią James Randi Educational Foundation (JREF), członek Committee for Skeptical Inquiry (CSI) oraz członek założyciel Institute for Science in Medicine. Prowadzi blog Neurologica.

Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1469 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Kameleon przekazuje różne informacje różnymi częściami ciała   Yong   2013-12-14
Paradoksalne cechy genetyki inteligencji   Ridley   2013-12-18
Wielki skandal z biopaliwami   Lomborg   2013-12-19
Przedwczesna wiadomość o śmierci samolubnego genu   Coyne   2013-12-22
Czy jest życie na Europie?   Ridley   2013-12-22
Nowa data udomowienia kotów: około 5300 lat temu – i to w Chinach   Coyne   2013-12-26
Na Zeusa, natura jest przeżarta rują i korupcją   Koraszewski   2013-12-26
Proces cywilizacji   Ridley   2013-12-28
Jak karakara wygrywa z osami   Cobb   2013-12-29
Żebropławy, czyli dziwactwa ewolucji   Coyne   2013-12-30
Czy może istnieć sztuka bez artysty?    Wadhawan   2013-12-30
Zderzenie mentalności   Koraszewski   2014-01-01
Skrzydlaci oszuści i straż obywatelska   Young   2014-01-02
Delfiny umyślnie narkotyzują się truciznami rozdymków   Coyne   2014-01-04
Długi cień anglosfery   Ridley   2014-01-05
Ciemna materia genetyki psychiatrycznej   Zimmer   2014-01-06
Co czyni nas ludźmi?   Dawkins   2014-01-07
Twoja choroba na szalce   Yong   2014-01-08
Czy mamut włochaty potrzebuje adwokata?   Zimmer   2014-01-09
Pradawne rośliny kwitnące znalezione w bursztynie   Coyne   2014-01-10
Ratując gatunek możesz go niechcący skazać   Yong   2014-01-11
Ewolucja ukryta w pełnym świetle   Zimmer   2014-01-13
Koniec humanistyki?   Coyne   2014-01-15
Jak poruszasz nogą, która kiedyś była płetwą?   Yong   2014-01-16
Jak wyszliśmy na ląd, kość za kością   Zimmer   2014-01-19
Twoja wewnętrzna mucha   Cobb   2014-01-22
Ukwiał żyje w antarktycznym lodzie!   Coyne   2014-01-25
Dlaczego poligamia zanika?   Ridley   2014-01-26
Wspólne pochodzenie sygnałów płodności   Cobb   2014-01-28
Ewolucja i Bóg   Coyne   2014-01-29
O delfinach, dużych mózgach i skokach logiki   Yong   2014-01-30
Dziennikarski „statek upiorów” Greg Mayer   Mayer   2014-01-31
Dlaczego leniwce wypróżniają się na ziemi?   Bruce Lyon   2014-02-02
Moda na kopanie nauki   Coyne   2014-02-03
Neandertalczycy: bliscy obcy   Zimmer   2014-02-05
O pochodzeniu dobra i zła   Coyne   2014-02-05
Sposób znajdowania genów choroby   Yong   2014-02-07
Czy humaniści boją się nauki?   Coyne   2014-02-07
Kiedy zróżnicowały się współczesne ssaki łożyskowe?   Mayer   2014-02-10
O przyjaznej samolubności   Koraszewski   2014-02-12
Skąd wiesz, że znalazłeś je wszystkie?   Zimmer   2014-02-15
Nauka odkrywa nową niewiedzę o przeszłości   Ridley   2014-02-18
Żyjące gniazdo?   Zimmer   2014-02-19
Planeta tykwy pospolitej   Zimmer   2014-02-21
Nowe niezwykłe skamieniałości typu “Łupki z Burgess”   Coyne   2014-02-22
Dziennik z Mozambiku: Pardalota   Naskręcki   2014-02-23
Wskrzeszona odpowiedź z kredy na “chorobę królów”   Yong   2014-02-26
Dziennik z Mozambiku: Sybilla     2014-03-01
Spojrzeć ślepym okiem   Yong   2014-03-02
Intelektualne danie dnia  The Big Think   Coyne   2014-03-04
Przeczołgać się przez mózg i nie zgubić się   Zimmer   2014-03-05
Gdzie podziewają się żółwiki podczas zgubionych lat?   Yong   2014-03-10
Supergen, który maluje kłamcę   Yong   2014-03-14
Idea, którą pora oddać na złom   Koraszewski   2014-03-15
Zwycięstwa bez chwały   Ridley   2014-03-17
Twarde jak skała   Naskręcki   2014-03-18
Pasożyty informacyjne   Zimmer   2014-03-19
Seymour Benzer: humor, historia i genetyka   Cobb   2014-03-21
Kto to był Per Brinck?   Naskręcki   2014-03-23
Potrafimy rozróżnić między przynajmniej bilionem zapachów   Yong   2014-03-25
Godzina Ziemi czyli o celebrowaniu ciemności   Lomborg   2014-03-27
Słonie słyszą więcej niż ludzie   Yong   2014-03-30
Niebo gwiaździste nade mną, małpa włochata we mnie   Koraszewski   2014-03-31
Wielkoskrzydłe   Naskręcki   2014-04-02
Najstarsze żyjące organizmy   Coyne   2014-04-03
Jak zmienić bakterie jelitowe w dziennikarzy   Yong   2014-04-06
Eureka! Sprytne wrony to odkryły   Coyne   2014-04-07
Sukces upraw GM w Indiach   Lomborg   2014-04-09
Wirus, który sterylizuje owady, ale je pobudza   Yong   2014-04-12
Przystosować się do zmiany klimatu   Ridley   2014-04-14
Jeden oddech, który zmienił planetę   Naskręcki   2014-04-16
Najgorsze w karmieniu komarów jest czekanie   Yong   2014-04-17
Kłopotliwa podróż w przyszłość   Ridley   2014-04-19
Pierwsze spojrzenie na mikroby współczesnych łowców zbieraczy     2014-04-23
Seksizm w nauce o jaskiniowych owadach   Coyne   2014-04-26
Musza bakteria zaprasza inne muszki na uczty owocowe   Yong   2014-04-27
Zachwycający rabuś, który liczy sto milionów lat   Cobb   2014-04-28
Mądrość (małych) tłumów   Zimmer   2014-04-29
Tak bada się ewolucję inteligencji u zwierząt   Yong   2014-05-02
Fantastyczna mimikra tropikalnego pnącza   Coyne   2014-05-03
Dlaczego większość zasobównie wyczerpuje się   Ridley   2014-05-04
Pomidory tworzą pestycydy z zapachu swoich sąsiadów   Yong   2014-05-07
Potrawy z pasożytów   Zimmer   2014-05-08
Technologia jest często matką nauki, a nie odwrotnie   Ridley   2014-05-09
Montezuma i jego flirty   Coyne   2014-05-11
Insekt dziedziczy mikroby z plemnika taty   Yong   2014-05-12
Polowanie na nietoperze   Naskręcki   2014-05-14
Zmień swoje geny przez zmianę swojego życia   Coyne   2014-05-15
Obrona śmieciowego DNA   Zimmer   2014-05-17
Gdzie są badania zwierzęcych wagin?   Yong   2014-05-20
Niemal ssaki   Naskręcki   2014-05-21
Zobaczyć jak splątane są gałęzie drzewa   Zimmer   2014-05-23
Dlaczego ramiona ośmiornicy nie plączą się   Yong   2014-05-24
Niezwykły pasikonik szklany   Naskręcki   2014-05-27
Wąż zgubiony i ponownie odnaleziony   Mayer   2014-05-28
Niespodziewani krewni mamutaków   Yong   2014-05-30
Trochę lepszy  świat   Ridley   2014-05-31
Tam, gdzie są ptaki   Mayer   2014-06-01
Ewolucja, ptaki i kwiaty   Coyne   2014-06-02
Jestem spełniony   Naskręcki   2014-06-04

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk