Prawda

Piątek, 29 marca 2024 - 16:15

« Poprzedni Następny »


Jak Darwin spowodował globalne ocieplenie swoją teorią doboru płciowego


Jerry A. Coyne 2022-07-16

Wiktoriański karykaturzysta wyśmiewał darwinowska teorię doboru seksualnego. [Źródło: Wikipedia] 

Wiktoriański karykaturzysta wyśmiewał darwinowska teorię doboru seksualnego. [Źródło: Wikipedia]

 



„Guardian ” opublikował kolejny list o mylącym wszystko artykule Stephena Buranyiego: „Czy potrzebujemy nowej teorii ewolucji? ” (Buranyi mówi „tak”). Wspomniałem wcześniej o problemach z artykułem Buranyi, a wraz z dwoma innymi autorami napisaliśmy nawet list o wadach tego artykułu, który „Guardian” opublikował.


Najwyraźniej jednak awantura nie ucichła, ponieważ właśnie pojawił się kolejny list, tym razem dotyczący doboru płciowego. Napisała go antropolożka Heather Remoff, autorka książki o doborze seksualnym.


Oto jej list, a moje zdanie na jego temat znajduje się poniżej:


Jak Karol Darwin nie zrozumiał doboru płciowego

Teoria musi zostać zaktualizowana poprzez włączenie najnowszych odkryć genetycznych i spojrzenie na proces przez żeńską soczewkę, pisze Heather Remoff

 

„Niestety Darwin uważał, że „cywilizowane” kobiety nie są już wystarczająco inteligentne, by dokonywać świadomych wyborów” – orzeka autorka listu. 

L e t e r s _

pt. 8 lip 2022 18.15 BST


Pytanie nie brzmi, czy potrzebujemy nowej teorii ewolucji (The long read, 28 czerwca ); brzmi ono: dlaczego tak długo trwało wprowadzenie starej w XXI wiek. Błąd zakotwiczenia, trudność odrzucenia pierwszej rzeczy, jakiej dowiadujemy się na dany temat, sprawia, że biologom trudno jest zaakceptować i ocenić dane eksperymentalne, które nie są zgodne z regułami Darwina.


Dobór naturalny miał wielu ojców, w tym dziadka Darwina, Erazma. Ale dobór płciowy należy wyłącznie do Darwina i jest teorią najbardziej wymagającą rewizji. Brak aktualizacji teorii doboru płciowego poprzez włączenie przełomowych odkryć genetycznych i spojrzenia na ten proces przez żeński obiektyw pozostawił nam poważnie błędną teorię ewolucji człowieka.


Olbrzymi skok ewolucyjny, który umożliwił Homo sapiens udanie się tam, gdzie inne gatunki nie podążają, ma swoje korzenie w mutacji reprodukcyjnej – ukrytej owulacji i ciągłej podatności seksualnej – która dramatycznie zwiększyła strategiczną sprawczość stosowaną przez samice. Ale Darwin wierzył, że „cywilizowane” kobiety nie są już wystarczająco inteligentne, by dokonywać świadomych wyborów. Był więc w stanie zignorować zachowanie 51% populacji i nie docenić siły własnej teorii. Dobór płciowy to znacznie więcej niż piękno – to on określa początki wszystkiego, co definiuje ludzką wyjątkowość.


Dlaczego to wszystko ma znaczenie? Ponieważ ludzie stoją w obliczu katastrofy ekologicznej, którą sami stworzyliśmy. Tylko dzięki dokładnemu zrozumieniu czynników, które ukształtowały zachowanie specyficzne dla gatunku ludzkiego, będziemy w stanie zapobiec szybko zbliżającej się apokalipsie klimatycznej. Dobór płciowy mógł nas ukształtować, ale brak obiektywnego spojrzenia na siebie może dać doborowi naturalnemu moc wyeliminowania nas.

Heather Remoff
Autorka, What Sex Got To Do With It? Darwin, love, lust and the Anthropocene

Jest tutaj dużo do „rozplątania” i postaram się streszczać. Po pierwsze, list nie odnosi się do twierdzeń Burayniego, że współczesna teoria ewolucji jest niekompletna i być może przestarzała. Nie odnosił się on do teorii ewolucji Darwina, ale do teorii Darwina, która została zaktualizowana i poszerzona w świetle współczesnych badań. Niezrozumienie wszystkich szczegółów przez Darwina nie oznacza, że żałośnie brakuje nowoczesnej teorii ewolucji, ponieważ od napisania O powstawaniu gatunkówmieliśmy ponad półtora wieku pracy nad ewolucją.


Ergo
, pokazanie, że teoria doboru płciowego Darwina była niekompletna (i tak, to była jego teoria, odrzucona nawet przez A.R. Wallace'a z wyjątkiem takiego doboru u ludzi!), nie potwierdza tezy Buranyiego. Ta teoria została opublikowana w 1871 roku, a teraz jest 150 lat później. Współczesna biologia ewolucyjna dodała mnóstwo wiedzy i teorii na temat doboru płciowego. Istnieją całe książki na ten temat (oto jedna), które wykraczają daleko poza idee Darwina. Ale pokazanie, że „teoria Darwina była niekompletna” nie mówi nic o nowoczesnej teorii ewolucji, o którą chodzi w całej tej kontrowersji.


Darwin w rzeczywistości miał dwie teorie doboru płciowego, jedną dotyczącą walki między samcami o samice, a drugą dotyczącą preferencji samic do „piękna”. Pierwsza teoria, którą Darwin nazwał „prawem walki”, wyjaśnia ewolucję broni, takiej jak poroże u samców jelenia – broni znacznie mniej rozwiniętej u samic, ponieważ nie jest ona używana. Druga teoria Darwina mówi, że samice mają zmysł estetyczny, do którego samce odwołują się ozdobami, uderzającymi kolorami, ekstremalnymi zachowaniami lub czarującymi zawołaniami. To powoduje narzucony na samców przez samice dobór naturalny, co według Darwina wyjaśnia dymorfizm płciowy w wyglądzie, zachowaniu, zawołaniach i tak dalej.


Zauważmy najpierw, że w przeciwieństwie do twierdzenia Remoff, preferencje samic były już kluczową częścią teorii Darwina, ponieważ bez tych preferencji nie mielibyśmy uderzającego dymorfizmu płciowego, który obserwujemy u wielu gatunków zwierząt. Chociaż rywalizacja między samcami pozostaje ważnym wyjaśnieniem dla broni ograniczonej do samców lub dla zachowań konkurencyjnych, Darwin postrzegał ogromną część świata dymorfizmu płciowego przez pryzmat preferencji samic.


Ale teoria Darwina była niekompletna w sposób, o którym Remoff nie wspomina. Dlaczego samce  konkurują o samice? Darwin nie miał odpowiedzi, a nie można znaleźć odpowiedzi po prostu patrząc na problem przez żeński obiektyw. Ogólnie rzecz biorąc, biolodzy zgadzają się, że dobór płciowy wynika z następującego powodu: inwestycje samic w potomstwo są często znacznie większe niż w przypadku samców. Kiedy samice muszą wykonać ciężką pracę związaną z ciążą i wychowaniem potomstwa, a także wnosić drogie metabolicznie duże gamety (jaja), podczas gdy inwestycje samców często ograniczają się tylko do niewielkiej ilości plemników, powstaje asymetria w interesach płci. Ewolucyjnie samce mogą pozostawić więcej swoich genów, kopulując z każdą samicą, jaką znajdą, podczas gdy samicom opłaca się wybredność w stosunku do swoich partnerów, ponieważ po skojarzeniu dokonała ogromnej inwestycji, którą trzeba pielęgnować. Samiec muchy może kopulować z 20 samicami w ciągu kilku dni i mieć 20 grup potomstwa, ale samica, która kopuluje z 20 samcami w ciągu kilku dni, nie ma o wiele więcej potomstwa, niż gdyby kopulowała tylko raz. W ten sposób samcom opłaca się rozrzutność, a samicom wybredność.


Asymetria między płciami polega zatem na najlepszym sposobie wyboru. Dla samców wybredność nie jest ewolucyjnie „mądra” (uogólniam tutaj, oczywiście są przypadki, w których samce również powinny być wybredne), podczas gdy dla samic opłaca się upewnić, że wybiera dobrze, ponieważ potencjalnie nie ma tylu szans na zostanie rodzicem. Jak powiedziałem, jest to krótkie wyjaśnienie doboru płciowego z pewnymi wyjątkami, ale jest to wyjaśnienie, dlaczego, gdy płcie różnią się ozdobą, zachowaniem lub wezwaniami, to samce wykazują wyrafinowane cechy.


Ta asymetria ma kluczowe znaczenie w zrozumieniu całego procesu doboru naturalnego i nie polega na patrzeniu na ten proces przez pryzmat żeński, ale na postrzeganiu go przez pryzmat, który pokazuje to, co różne płcie mogą zyskać, zachowując się na różne sposoby. Ostatecznie jest to w dużej mierze oparte na wielkości gamet. To było to, co Darwin przegapił, ale teraz to rozumiemy i możemy to przetestować.


Co więcej, od czasów Darwina mamy nowe teorie doboru płciowego, które zostały matematycznie opracowane: model poniesienia (Richard Prum użył tego do unowocześnienia hipotezy „piękna” Darwina), model „uczciwej sygnalizacji”, hipoteza „seksownego syna” i tak dalej. (Niektóre z tych modeli nakładają się na siebie.) Wszystkie uwzględniają preferencje samic.


Powiedziałem, że moim zdaniem jednym z wkładów „żeńskich poglądów” na biologię jest zwiększony nacisk na wybór samic w doborze płciowym, ponieważ proces ten obejmuje interakcję między samcami i samicami. Niektóre kobiety (ale nie tylko) skierowały tę dziedzinę w kierunku badania preferencji. To powiedziawszy, jednak zarówno mężczyźni, jak i kobiety wnieśli ważny wkład do współczesnej teorii doboru płciowego; nie była niekompletna, dlatego że „żeński obiektyw” został całkowicie przeoczony przez patriarchalnych biologów płci męskiej. I, jak powiedziałem, zachowanie samic – ich preferencje estetyczne – było absolutnie krytyczne dla aspektu „piękna” oryginalnej teorii Darwina.


Jeśli chodzi o „przełomowe odkrycia genetyczne”, które doprowadziły do nowego rozumienia doboru płciowego, szczególnie patrząc przez żeński obiektyw, jestem zakłopotany. Nie wiem, o jakich przełomowych odkryciach mówi Remoff. Być może ma na myśli to:


Olbrzymi skok ewolucyjny, który umożliwił Homo sapiens udanie się tam, gdzie inne gatunki nie podążają, ma swoje korzenie w mutacji reprodukcyjnej – ukrytej owulacji i ciągłej podatności seksualnej – która dramatycznie zwiększyła strategiczną sprawczość stosowaną przez samice. 


Ukryta owulacja i ciągła podatność seksualna (tę ostatnią posiada wiele zwierząt) nie są „mutacjami”; są to cechy, prawdopodobnie te, które powstały w wyniku wielu mutacji o niewielkim działaniu. I tak, te cechy oczywiście zmieniły pole gry dla doboru płciowego. Ale bez względu na to, czy były to „olbrzymie skoki ewolucyjne”, które pozwoliły nam dotrzeć tam, gdzie inne gatunki nie dotrą, cóż, inne gatunki miały własne „olbrzymie skoki ewolucyjne”, takie jak inseminacja podskórna u niektórych bezkręgowców, „pseudopenis” samicy hieny oraz męskie torby lęgowe u igliczni i pławikoników. Ta ostatnia cecha umożliwia samcom większość inwestycji w potomstwo (samce w efekcie „zachodzą w ciążę”), a samice, które mogą wyprodukować dużo jaj, muszą konkurować o ograniczoną przestrzeń w torbach lęgowych samców. W rezultacie w tej grupie najczęściej ozdobione są samice, a nie samce. To odwrócenie inwestycji, w połączeniu z odwróceniem dymorfizmu płciowego, jest uderzającym poparciem dla teorii doboru płciowego o „zróżnicowanej inwestycji”.


Dobór płciowy działa na różne sposoby u różnych gatunków i, prawdę mówiąc, nie rozumiemy szczegółów, które doprowadziły do ewolucji większości cech dymorfizmu płciowego nie zaangażowanych w rywalizację męsko-męską, ale w żeński wybór. Znamy podstawy procesu ewolucyjnego — różnicowanie inwestycji w potomstwo — ale nie wiemy, dlaczego wybiera się poszczególne cechy i czy są one wskaźnikami przystosowania, czy czegoś innego.


I nie, dobór płciowy nie „ustanawia źródeł wszystkiego, co definiuje ludzką wyjątkowość”. Język? Dwunożność i sprawność manualna? Nasz niezwykle złożony mózg? Czy wszystkie te cechy opierały się na doborze płciowym? Myślę, że nie.


Remoff kończy się akapitem, który jest czystą hiperbolą:

Dlaczego to wszystko ma znaczenie? Ponieważ ludzie stoją w obliczu katastrofy ekologicznej, którą sami stworzyliśmy. Tylko dzięki dokładnemu zrozumieniu czynników, które ukształtowały zachowanie specyficzne dla gatunku ludzkiego, będziemy w stanie zapobiec szybko zbliżającej się apokalipsie klimatycznej. Dobór płciowy mógł nas ukształtować, ale brak obiektywnego spojrzenia na siebie może dać doborowi naturalnemu moc wyeliminowania nas.

Czy zrozumienie doboru płciowego lub ogólnie ewolucji człowieka pomoże nam powstrzymać zmiany klimatyczne? Znowu myślę, że nie. Tylko przez ograniczenie emisji dwutlenku węgla będziemy w stanie ograniczyć zmiany klimatu. I to nie zależy od zrozumienia ewolucji człowieka, a tym bardziej doboru płciowego.


Remoff walczy więc z dwoma wiatrakami, które już padły. Jej atak na Darwina jest chybiony, ponieważ poprawność Darwina nie jest problemem w artykule Buranyi, a preferencje samic były kluczową częścią teorii Darwina. A jej twierdzenie, że dopiero niedawno użyty „żeński obiektyw” pomógł nam zrozumieć dobór płciowy, jest również mylące. Preferencje samic były rozważane przez ewolucjonistów od czasów Darwina.


How Darwin caused global warming with his theory of sexual selection

Why Evolution Is True, 9 lipca 2022

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Jerry A. Coyne

Emerytowany profesor na wydziale ekologii i ewolucji University of Chicago, jego książka "Why Evolution is True" (Polskie wydanie: "Ewolucja jest faktem", Prószyński i Ska, 2009r.) została przełożona na kilkanaście języków, a przez Richarda Dawkinsa jest oceniana jako najlepsza książka o ewolucji.  Jerry Coyne jest jednym z najlepszych na świecie specjalistów od specjacji, rozdzielania się gatunków. Jest również jednym ze znanych "nowych ateistów" i autorem książki "Faith vs Fakt" (wydanej również po polsku przez wydawnictwo "Stapis)". Jest wielkim miłośnikiem kotów i osobistym przyjacielem redaktor naczelnej.

Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1470 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

„Grubogłowi przedsiębiorcy pogrzebowi w noc żywych trupów”   Júnior   2022-05-31
„Gryzoń skunksowy”, który żuje trujące rośliny i wypluwa truciznę na swoje futro   Coyne   2020-12-02
„Kryzys klimatyczny” to mistyfikacja   Williams   2023-09-25
„Najbardziej znany zabójca ludzi”: jakie są prawdziwe początki XIV-wiecznej Czarnej Śmierci?   Lewis   2023-09-15
„New Yorker” pisze o hoacynie, sugeruje, że koncepcja Darwina drzew ewolucyjnych może być urojeniem   Coyne   2022-07-25
„San Francisco Chronicle” bardzo myli się w sprawie biologicznej płci   Coyne   2023-06-09
„Zapylisz mnie!”: nachalni bohaterowie świata roślin   Júnior   2022-06-11
“Czarne tygrysy” w małym indyjskim rezerwacie sugerują losowy dryf genetyczny   Coyne   2021-10-26
“Daily Beast” wypacza epigenetykę oszukańczymi twierdzeniami, że dzieci mogą “odziedziczyć wspomnienia Holocaustu”   Coyne   2017-10-05
“Konwergentna” ewolucja mrówek grzybiarek Starego i Nowego świata   Coyne   2023-03-23
“Odwrócenie specjacji” (fuzja gatunków) u kruków   Coyne   2018-03-16
“Partenogenetyczny” rak rozmnaża się bez seksu: czy to jest nowy gatunek?   Coyne   2018-02-17
“Rogi” trylobitów mogły być używane jako broń w walkach między samcami   Coyne   2023-02-15
“Scientific American” poświęca się polityce, a nie nauce; odmawia publikowania krytycznych analiz swoich fałszywych lub wprowadzających w błąd twierdzeń   Coyne   2022-09-01
“Współczesny” Homo sapiens mógł być w Eurazji aż 210 tysięcy lat temu   Coyne   2019-07-17
‘Raniąca’ idea merytorycznych podstaw nauki    i Jerry Coyne   2023-05-29
 Syntetyczna biologia oferuje obietnicę rozwiązania globalnego problemu z plastikiem   Agaba   2021-12-13
10 twierdzeń działaczy walczących w Afryce z GMO o tym, dlaczego postępy w biotechnologii upraw powinny zostać odrzucone – i dlaczego są one błędne   Maina   2022-11-17
100 milionów lat ozdabiania się śmieciami   Yong   2016-07-05
12 podstawowych punktów biologii ewolucyjnej   Cobb   2016-03-02
Pseudonauka Masaru Emoto   Novella   2017-12-18
Czy „toksyczna kobiecość” jest główną przyczyną bojów o społeczną sprawiedliwość?   Coyne   2021-02-08
Paradoksalne cechy genetyki inteligencji   Ridley   2013-12-18
“New Scientist”: Darwin jednak miał rację    Coyne   2020-10-01
Intelektualna pustka numeru “New Scientist” o ewolucji: 1. Genetyczna plastyczność    Coyne   2020-10-03
Intelektualna pustka numeru “New Scientist” o ewolucji: 2. Rzekome nieistnienie gatunków   Coyne   2020-10-05
Klasyczna historia skorygowana: porosty to grzyby + glony + drożdże (inne grzyby)   Coyne   2016-08-05
Homo floresiensis, hominin “hobbit”, w Internecie   Coyne   2016-11-25
No pasarán    Tonhasca Júnior   2023-03-04
Strzelby, zarazki, maszyny to zdecydowanie antyrasistowska książka. Dlaczego lewica jej nie kocha?   Barnett   2021-10-13
„ Całujące się” koralowce złapane in flagranti   Yong   2016-07-28
”Sygnalizowanie cnoty” może nas irytować. Cywilizacja byłaby jednak bez niego niemożliwa    Miller   2019-09-13
A jednak chorują na raka    Łopatniuk   2016-02-13
Czyste okrucieństwo cięć w pomocy żywnościowej   Lomborg   2017-08-07
Dalszy spadek zgonów z powodu raka   Novella   2019-02-04
Dlaczego mamy alergie?   Zimmer   2016-01-28
Dlaczego sądy nie powinny rozstrzygać o nauce     2018-12-13
Dlaczego większość zasobównie wyczerpuje się   Ridley   2014-05-04
Dlaczego zwierzęta są urocze?   Coyne   2014-12-30
Dziennik z Mozambiku: Demony w kurzu   Naskręcki   2018-03-30
Dziwaczne, wysysające krew czerwie jurajskie   Cobb   2014-06-28
Ewolucja, ptaki i kwiaty   Coyne   2014-06-02
Gigantyczne “paleonory” wykopane przez wymarłe ssaki   Coyne   2017-06-29
Grupy anty-GMO przegrywają sprawę sądową w Nigerii    i Nkechi Isaak   2022-07-30
Jak karakara wygrywa z osami   Cobb   2013-12-29
Kiedy zapada noc i ziemia jest ciemna   Tonhasca Júnior   2023-02-10
Kilka lekcji z rosyjskiej rewolucji. Jak kuszący radykalny nihilizm prowadzi do ekstremizmu   Geifman   2021-03-22
Komisja Europejska ukrywa naukę o pszczołach   Ridley   2017-05-03
Malaria pachnąca cytryną    Zimmer   2015-04-07
Małpo ty moja   Koraszewski   2015-04-17
Metamorfozy    Júnior   2022-04-09
Minęło 40 lat od wydania „Samolubnego genu” – śmiała książka Richarda Dawkinsa ostała się próbie czasu   Ridley   2016-02-17
Niezwykły pasikonik szklany   Naskręcki   2014-05-27
Nowe badanie wskazuje na jednego oszusta   Coyne   2016-08-18
Nowy i dziwaczny rodzaj mimikry: nasiona rośliny naśladują kształt i zapach odchodów zwierzęcych, by ułatwić roznoszenie ich przez żuki gnojowe   Coyne   2015-10-20
O porażkach wolności i lęku przed nauką   Dennett   2016-05-20
O rzeczywistości rasy i odrazie do rasizmu    i Brian Boutwell   2017-09-04
Obniżenie poprzeczki dla tradycyjnej medycyny chińskiej dla ideologii i zysku     2017-12-29
Olbrzymie armie o niezliczonych umiejętnościach    Tonhasca Júnior   2024-02-08
Osobisty mikrobiom w cyfrach   Zimmer   2014-08-14
Ostrogony nie są naprawdę “żywymi skamieniałościami”    Coyne   2015-07-29
Palestyńska intersekcjonalność z nazistami   Frantzman   2017-07-08
Pochwała ignorancji, czyli wiem, że nie wiem   Cullen   2017-01-11
Przykre niespodzianki, czyli czerniak i siwizna   Łopatniuk   2015-08-01
Przypuszczalnie złamana kość    Coyne   2015-06-04
Rozum i Wiara IICzyli takie sobie rozmowy o religijnych „prawdach” i problemach z nimi związanych.   Ferus   2015-11-22
Ryba z biodrami   Mayer   2016-03-30
Siedem narzędzi myślenia   Dennett   2014-11-19
Skrzydlaci oszuści i straż obywatelska   Young   2014-01-02
Tako rzecze antyszczepionkowa “wojowniczka mama”, Brittney Kara: jeśli szczepionki są tak wspaniałe, to dlaczego nie wspomina ich Biblia?     2018-04-26
Twardy kwiat do zgryzienia    Tonhasca Júnior   2023-02-22
Wielkoskrzydłe   Naskręcki   2014-04-02
Wierzący nagradzani za życia   Coyne   2014-12-21
Wpaść w amok. Empiryczna analiza szaleńczych zabójstw pokazuje, że wyłaniają się dwa różne wzorce.   King   2023-06-03
Wątpliwi pomocnicy    Tonhasca Júnior   2023-04-08
Świetna ewolucyjna innowacjaktóra okazała się zgubna   Yong   2015-12-10
Dlaczego odmawiamy dostrzegania jaśniejszej strony, choć powinniśmy   Pinker   2018-04-17
Krew, znój, łzy i pot   Tonhasca Júnior   2023-01-19
Mądrość w pułapce autorytetu   Witkowski   2020-04-18
Po prostu nie mogę się doczekać, aby znów wyruszyć w trasę   Tonhasca Júnior   2022-10-27
Pochwała jednoznaczności   Witkowski   2019-10-29
Z perspektywy naszego kurnika   Witkowski   2020-01-16
A co to takie włochate?   Łopatniuk   2016-04-02
A genomy ciągle kurczą się…   Zimmer   2016-11-22
A teraz dobre wiadomości: Sprawy naprawdę idą w dobrym kierunku   Pinker   2015-11-24
A polać wielką wodą…   Cipiur   2019-05-18
A.N. Wilson znowu kopie Darwina, tym razem w “Times”   Coyne   2017-09-07
Adam i Ewa: dwoje, czy więcej niż dwoje przodków?   Coyne   2017-01-07
Afrykańscy naukowcy wzywają do polityki poparcia biologii syntetycznej i innych innowacji   Agaba   2021-12-02
Agroekologia zmienia biednych farmerów w biedniejszych   Muhumuza   2022-06-09
AI – asystent lekarza   Novella   2020-12-09
AI: gorąca randka z “Sydneyem ”   Gotefridi   2023-03-15
Akademicki skandal: troje badaczy umyślnie publikowało fałszywe artykuły o „badaniach żałości”, by pokazać fatalne standardy akademickie w naukach społecznych   Coyne   2018-10-12
Akcja afirmatywna w wieloetnicznym narodzie   Hyams   2020-07-17
Aktywacja telomerazy mogłaby prowadzić do leczenia samej starości   Ridley   2015-10-27
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Aktywność umysłowa nie zapobiega osłabieniu umysłowej sprawności   Novella   2018-12-15
Akupunktura jadu pszczelego: śmiercionośne znachorstwo, które może zabić     2018-04-23
Akupunktura kontra nauka, wersja lingwistyczna     2017-06-01
Akupunktura kwantowa   Novella   2019-04-23

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk