Prawda

Czwartek, 28 marca 2024 - 12:13

« Poprzedni Następny »


Głębia ludzkiej historii


Steven Novella 2021-01-19

Narzędzia z środkowego okresu epoki kamienia łupanego
Narzędzia z środkowego okresu epoki kamienia łupanego

Mogliście już słyszeć, że Kleopatra urodziła się bliżej w czasie do wahadłowca kosmicznego (albo lądowania na Księżycu, albo wprowadzenia iPhone – czyli właściwie, wczoraj) niż do budowania piramid. Pierwszy raz, kiedy się to słyszy, wydaje się to dziwne. Mamy tendencję do kondensowania starożytnej historii, jak gdyby był to jeden okres. Trudno też współczesnym ludziom wyobrazić sobie niewiarygodną głębię historii ludzkości. Cywilizacja zmieniła się tak bardzo przez ostatnich 100 lat i przez ostatnie 2000 lat, że trudno wyobrazić sobie tysiące, a nawet dziesiątki tysięcy lat mijających ze stosunkowo niewielkimi zmianami.

Przypomniała mi o tym niedawno ogłoszona wiadomość – dowody przemawiają obecnie za tym, że środkowa epoka kamienia łupanego trwała 20 tysięcy lat dłużej niż sądzono uprzednio. Umieśćmy to w kontekście: wczesna epoka kamienia łupanego z najbardziej prymitywnymi narzędziami kamiennymi zaczęła się około 2,6 miliona lat temu i trwała do około 300 tysięcy lat temu. Nie próbuj nawet wyobrazić sobie 2,3 miliona lat. To obejmuje tylko rodzaj ludzki, ale narzędzia kamienne wyprzedzają ludzi. Od 300 tysięcy do 30 tysięcy lat temu uznawano za środkową epokę kamienia łupanego, gdzie używano bardziej dopracowanych narzędzi i metod ich wytwarzania. Zestaw narzędzi był bardziej zróżnicowany i prawdopodobnie przedstawiał większy wachlarz działań związanych z polowaniem i przetwarzaniem żywności.


Potem, około 50 tysięcy lat temu, zaczęły pojawiać się narzędzia późnej epoki kamiennej. Był to jeszcze wyższej klasy zestaw narzędzi, mniejszych i łatwiejszych do przenoszenia, co prawdopodobnie odzwierciedlało zmianę stylu życia. Środkową epokę kamienną zastąpiła późna epoka kamienna mniej więcej 30 tysięcy lat temu – a przynajmniej tak sądziliśmy.  Nowe dowody wskazują, że kultura średniej epoki kamiennej przetrwała do około 11 tysięcy lat temu wśród izolowanych populacji w Afryce.


Ta uporczywość trwania odzwierciedla fakt, że prehistoryczne populacje były znacznie bardziej izolowane niż nowoczesne populacje. Może także po prostu odzwierciedlać trwałość kultury. Jeśli te populacje nie zmieniały swojej podstawowej strategii przetrwania, nie miały powodu do unowocześniania swojego zestawu narzędzi. Badacze stawiają hipotezę, że zmiany w środowisku pozwoliły na łatwiejsze do pokonania korytarze migracji, powodując mieszanie się kultur i ostateczne zastąpienie ostatnich resztek kultury środkowej epoki kamiennej.  


7000 lat temu (5000 p.n.e.) pojawiają się pierwsze dowody wytapiania miedzi, co było okresem przejściowym (Chalkolitem) do epoki brązu, która rozpoczęła się 3300 lat p.n.e. i trwała do 1200 lat p.n.e.  Metalurgia była wyraźnie olbrzymią innowacją dla ludzkości. W tej technologii chodziło głównie o temperaturę – o to jak potrafili budować piece. Miedź ma stosunkowo niski punkt topnienia, 1084 C, który dawało się osiągnąć w piecach garncarskich owego czasu. Z czasem wykoncypowali, jak łączyć miedź z innymi metalami, takimi jak cyna (która ma punkt topnienia zaledwie 232 C), produkując nowy metal, brąz, który jest twardszy niż każdy ze składników osobno.  


Aby otrzymać żelazo, trzeba podnieść temperaturę do około 1500 stopni (zależnie od rodzaju), więc wymagało to lepszych pieców. Epoka żelaza zaczęła się w różnych regionach w innym czasie, zaczynając od około 1200 lat p.n.e. i dochodząc niemal wszędzie do 500 roku p.n.e.


Historycy zauważyli tutaj ogólny wzór przy patrzeniu na czas do przejścia na następny etap technologii: 2,3 miliony lat, 270 tysięcy lat, 23 tysiące lat, 2 tysiące lat. Wokół dokładnego datowania jest trochę luzu, ponieważ przejście trwało w czasie i starsze technologie utrzymywały się w regionach lub izolowanych populacjach przez stosunkowo długi czas.  Ogólny wzór jest jednak dość wyraźny – każde wielkie przejście zdarzało się o około jeden rząd wielkości szybciej niż poprzednie. Jeśli rozważymy rozwój technologiczny przez ostatnie 2000 lat, to przyspieszenie wydaje się potwierdzać. Trudniej ustalać wyraźne technologiczne “epoki”, ponieważ tak wiele rodzajów technologii zmienia się przez cały czas. Nie ma dłużej jednego, dominującego zestawu narzędzi, który może określić ogólny poziom technologii. Niemniej, w przybliżeniu, wzór wydaje się utrzymywać.   


To jest podstawowa przesłanka w koncepcjach takich jak technologiczna osobliwość. Kurzweil i inni twierdzą, że ten wzór będzie kontynuowany aż olbrzymi postęp technologiczny będzie dział się tak szybko, że linia czasowa do przewidywania lub ekstrapolowania przyszłej technologii skurczy się w zasadzie do zera, do osobliwości, poza którą nie możemy spojrzeć. Nie całkiem kupuję tę przesłankę, bo sądzę, że inne wzory zaczną zakłócać ten ogólny wzór przyspieszającego procesu. Problem polega na tym, że próbujemy przewidzieć przyszłe wzory zmian przez ekstrapolowanie wzorów z przeszłości, ale to zakłada, że wszystkie ważne siły pozostaną te same.


Jest możliwe jednak, że natkniemy się na praktyczne ograniczenia. Choć jest prawdą, że nasza wiedza i technologiczna sprawność nadal może przyspieszać, trudność zadań, które próbujemy rozwiązać, także zwiększa się. Postęp technologiczny jest więc inny w różnych dziedzinach. Na przykład, podróże samolotami pasażerskimi nie są dziś szybsze niż pół wieku temu. Są praktyczne ograniczenia tego, jak szybko może lecieć odrzutowiec, będzie więc potrzeba wielkiej zmiany technologicznej, by to przezwyciężyć. Będzie postęp, ale nie jest on liniowy, a więc trudno ekstrapolować.


Bardzo chciałbym mieć dostęp do “Encyclopedia Galactica” i móc poczytać historię technologicznego rozwoju wielu różnych gatunków, żeby zobaczyć, jakie wzory istnieją, żeby spojrzeć na naszą technologiczną przyszłość z perspektywy przeszłości innych. To się jednak najprawdopodobniej nie zdarzy, więc musimy zadowolić się próbą ekstrapolacji wzorów z przeszłości, do czego jednak istnieją poważne zastrzeżenia.  


Obecnie znajdujemy się pośrodku technologicznej historii (chociaż może to być artefakt naszej perspektywy). Mamy tendencję do wielkiego niedoceniania głębi historii, bo po prostu jest to poza naszym doświadczeniem. Potrzeba milionów lat na zauważalną zmianę w technologii wykracza zwyczajnie poza naszą perspektywę. To samo prawdopodobnie dotyczy naszej przyszłości – bardzo trudno byłoby nam wyobrazić sobie tempo przyszłego postępu technologicznego. Możemy być na jakimś zakręcie historii. Równocześnie może być tak, że przyszła technologia może natknąć się na znaczne okresy stabilizacji z powodu praw fizyki i kwestii praktyczności. Chyba musimy poczekać i zobaczyć.  

 

Deep History

NeuroLogica Blog, 11 stycznia 2021

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Steven Novella 

Neurolog, wykładowca na Yale University School of Medicine. Przewodniczący i współzałożyciel New England Skeptical Society. Twórca popularnych (cotygodniowych) podkastów o nauce The Skeptics’ Guide to the Universe. Jest również dyrektorem Science-Based Medicine będącej częścią James Randi Educational Foundation (JREF), członek Committee for Skeptical Inquiry (CSI) oraz członek założyciel Institute for Science in Medicine. Prowadzi blog Neurologica.

Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj




Komentarze
2. Odp. Jerzy Majzer 2021-01-21
1. Produkcja miedzi. Jerzy Majzer 2021-01-19


Nauka

Znalezionych 1469 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Rdzenni Amerykanie żądają doczesnych resztek pumy z Griffith Park   Coyne   2023-01-03
Świetny artykuł o epigenetyce   Coyne   2022-12-30
Śmiało podążaj tam, gdzie nie dotarł jeszcze żaden owad   Tonhasca Júnior   2022-12-28
Rzecz o splątaniu nauki i wiary   Koraszewski   2022-12-26
Pradawny ekosystem zrekonstruowany przy użyciu skamieniałego DNA   Coyne   2022-12-19
Rozważania heretyckiego mediewisty o historii, wartościach i zdumiewającej głupocie   Landes   2022-12-16
Ewolucyjne ślepe zaułki i lepkie urządzenia: botanik Darwin   Tonhasca Júnior   2022-12-14
Ewolucja nie idzie prostą drogą   Novella   2022-12-08
Geny i języki   Novella   2022-11-26
Uporczywa obecność religijnego mitu   Winegard   2022-11-24
Znaleziono skrytkę posągów z brązu   Novella   2022-11-23
W oparach zrównoważonej ignorancji   Koraszewski   2022-11-21
10 twierdzeń działaczy walczących w Afryce z GMO o tym, dlaczego postępy w biotechnologii upraw powinny zostać odrzucone – i dlaczego są one błędne   Maina   2022-11-17
List otwarty do wszystkich oszołomów   Novella   2022-11-03
Po prostu nie mogę się doczekać, aby znów wyruszyć w trasę   Tonhasca Júnior   2022-10-27
Czy mizoandria może być zakaźna?   Tonhasca Júnior   2022-10-24
Niezwykła fizjologia hibernujących niedźwiedzi   Coyne   2022-10-22
Cuchnąca pułapka i przytulna kryjówka   Tonhasca Júnior   2022-10-21
Obraz Izraela na amerykańskich uniwersytetach   Mansour   2022-10-19
Kenia aprobuje GMO po 10 latach zakazu   Maina   2022-10-18
Pangenom jedwabnika morwowego   Novella   2022-10-14
Czy Samolubny gen zaszkodził publicznemu rozumieniu biologii?   Coyne   2022-10-13
Nieokrzesani goście   Tonhasca Júnior   2022-10-11
Niezrozumienie równości   Winegard   2022-10-07
Zyski klimatyczne to „niewygodna prawda” — nie wszystkie wiadomości o środowisku są złymi wieściami   Lomborg   2022-10-06
Gorzko-słodki, uzależniający lek   Tonhasca Júnior   2022-09-30
Przeciwko autentyczności   Winegard   2022-09-27
Biomedyczne znaczenie płci (i jej binarnej natury)   Coyne   2022-09-22
Mózgi neandertalczyków   Novella   2022-09-20
Oszuści i oszukani w grze w zapylanie   Tonhasca Júnior   2022-09-15
Po raz kolejny “Scientific American” wypacza biologię, a teraz także historię, by podeprzeć swoją ideologię   Coyne   2022-09-14
Upadek czasopisma “Nature”   Winegard   2022-09-08
Instynkt macierzyński i “New York Times”   Coyne   2022-09-07
Ćmy ze złym public relations   Tonhasca Júnior   2022-09-05
Studenci Uniwersytetu Ghany debatują nad wykorzystaniem upraw GMO w ich kraju   Gakpo   2022-09-02
“Scientific American” poświęca się polityce, a nie nauce; odmawia publikowania krytycznych analiz swoich fałszywych lub wprowadzających w błąd twierdzeń   Coyne   2022-09-01
Dysonansy poznawcze: czekolada a muszki, wino a osy   Júnior   2022-08-29
Patrick Matthew: prawdziwy autor idei doboru naturalnego?   Coyne   2022-08-26
Odporny na choroby, genetycznie modyfikowany maniok zapowiada przełom w Kenii   Maina   2022-08-25
Niekochane, ale czasem pożyteczne   Tonhasca Júnior   2022-08-23
Trwałość laktazy w populacjach pijących mleko: ponowna ocena klasycznej historii z ewolucji człowieka   Coyne   2022-08-19
Pierwszy znany drapieżnik: nowo opisana skamieniałość   Coyne   2022-08-16
Nie karm mózgu śmieciowym jedzeniem   Bhogal   2022-08-10
Kot Mehitabel pisze w “Science”   Coyne   2022-08-09
Nauka o wolności: rozmowa z Anną Kryłow   i Anna Kryłow   2022-08-06
Pierwsze dowody kopalne na opiekę nad lęgiem i niezwykły przypadek asymetrii kierunkowej   Coyne   2022-08-05
Badania dowodzą, że fakty nie mają znaczenia: jak propaganda wykorzystuje i normalizuje antysemityzm     2022-08-03
Horyzontalny transfer genów u owadów: jest rozpowszechniony, ale co to znaczy?   Coyne   2022-08-02
Dokonane w Afryce badanie genomu fasolnika egipskiego oznacza krok naprzód w dywersyfikacji światowego zaopatrzenia w żywność   Karavolias   2022-08-01
Grupy anty-GMO przegrywają sprawę sądową w Nigerii    i Nkechi Isaak   2022-07-30
Raz jeszcze: czy rasy są tylko społecznym konstruktem bez naukowego lub biologicznego znaczenia?   Coyne   2022-07-28
„New Yorker” pisze o hoacynie, sugeruje, że koncepcja Darwina drzew ewolucyjnych może być urojeniem   Coyne   2022-07-25
Nazistowscy lekarze i dzisiejsi antysemici: redefinicja etyki, żeby usprawiedliwić prześladowania Żydów     2022-07-18
Carl Sagan i wolność wątpienia   Jacoby   2022-07-18
Jak Darwin spowodował globalne ocieplenie swoją teorią doboru płciowego   Coyne   2022-07-16
Dieta mieszana misiów i innych   Júnior   2022-07-14
Londyńskie Natural History Museum popełnia błąd naturalistyczny - wielokrotnie   Coyne   2022-07-11
Nigeria gotowa na spełnienie oczekiwań rolników     2022-07-08
Szczepionki przeciwko grypie związane ze zmniejszonym ryzykiem choroby Alzheimera   Novella   2022-07-07
Nowoczesność Darwina: w O powstawaniu jest antycypacja neutralnej teorii i przerywanej równowagi   Coyne   2022-07-06
Pinker: “Wojna o ewolucję jest także wojną kulturową”   Coyne   2022-07-05
Raz jeszcze: błędny artykuł o tym, dlaczego teoria ewolucji jest przestarzała   Coyne   2022-07-04
Niech Moc będzie z pszczołą   Júnior   2022-06-28
Dramatyczny wzrost cen paliw kopalnych jest bolesny, ale daje niewielkie korzyści w walce z globalnym ociepleniem   Lomborg   2022-06-25
Efekt grupy – paskudny błąd poznawczy   Novella   2022-06-22
Nasiona z edytowanymi genomami będą miały przystępną cenę   Maina   2022-06-15
„Zapylisz mnie!”: nachalni bohaterowie świata roślin   Júnior   2022-06-11
Agroekologia zmienia biednych farmerów w biedniejszych   Muhumuza   2022-06-09
Kartofel z Matką Boską w jednej klapie i Karolem Marksem w drugiej   Koraszewski   2022-06-06
Jak nasze wspomnienia są powiązane   Novella   2022-06-04
Wielka Brytania dąży do zezwolenia na edytowanie genów   Novella   2022-06-02
„Grubogłowi przedsiębiorcy pogrzebowi w noc żywych trupów”   Júnior   2022-05-31
Coraz mniejsza część głównych plonów roślin jadalnych na świecie idzie na wyżywienie głodnych, a coraz więcej wykorzystuje się do celów niespożywczych     2022-05-28
Naukowiec z Ghany: “Afryka potrzebuje GMO bardziej niż reszta świata”   Gakpo   2022-05-26
GMO i edytowanie genów: jaka jest różnica?   Karavolias   2022-05-23
Toksyczny nektar, czyli ostrożnie z tureckim miodem   Júnior   2022-05-20
Kolejna nieudana i podyktowana ideologią próba wykazania, że płeć u ludzi nie jest binarna   Coyne   2022-05-18
Brian Charlesworth o błędach nowego artykułu rzekomo pokazującego, że fundamentalne założenie ewolucji neodarwinowskiej jest błędne   Coyne   2022-05-16
Trutnie i inni fruwający panowie   Junior   2022-05-13
Wygnanie z uniwersyteckiego świata – dwa lata później   Winegard   2022-05-10
Życie kwitnące po śmierci   Junior   2022-05-05
Organiczne środki owadobójcze są szkodliwe dla pożytecznych owadów     2022-04-30
Oxitec rozszerza próby z komarami GMO, by zredukować szerzenie się malarii   Conrow   2022-04-28
Słowa w wosku zapisane   Tonhasca Junior   2022-04-26
Rodzice, szkoła, państwo: kultura niskich oczekiwań   Koraszewski   2022-04-25
Nowoczesne ulepszanie roślin uprawnych przyjmuje historyczne podejście   Karavolias   2022-04-20
Pierwsza spożywcza roślina GMO w Ghanie   Baffour-Awuah   2022-04-16
Indie zwalniają edytowanie genów z wymaganej dla GMO oceny bezpieczeństwa   Paranjape   2022-04-11
Metamorfozy    Júnior   2022-04-09
Rolnicy nie mogą uprawiać tego, na co ich nie stać   Ongu   2022-04-07
Rośliny zmodyfikowane: odkłamać opinię o GMO   Conrow   2022-04-07
Odmowa szczelinowania jest szaleństwem   Ridley   2022-04-02
Jak wirusy chorób układu oddechowego ewoluują, by stać się łagodniejsze   Ridley   2022-03-22
Czy globalne ocieplenie może być dla nas dobre?   Ridley   2022-03-03
Południowa Afryka powinna przemyśleć regulacje dotyczące genetycznie modyfikowanych roślin   i Priyen Pillay   2022-03-01
Dlaczego środowiskowcy stanowią większą przeszkodę dla skutecznej polityki klimatycznej niż negacjoniści?   Boudry   2022-02-21
O figach i osach   Júnior   2022-02-18
Pień liczący 40 tysięcy lat przekazany Maorysom zamiast nauce   Coyne   2022-02-14
Propaganda anty-GMO obraża drobnych farmerów w Afryce i w Azji   Gakpo   2022-02-08
Jak “tubylcza medycyna” różni się od medycyny   Coyne   2022-02-07

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk