Prawda

Piątek, 29 marca 2024 - 06:53

« Poprzedni Następny »


Efekt przechodnia


Steven Novella 2019-07-11


Psychologia społeczna jest badaniem tego, jak ludzie zachowują się w sytuacjach społecznych, a więc zajmuje się skomplikowanymi interakcjami między osobowością, kulturą i naciskami społecznymi na to, jak zachowujemy się i jak wpływamy wzajem na siebie. Na uczelni miałem zajęcia z psychologii społecznej i naprawdę otworzyło mi to oczy. To był jeden z pierwszych przedmiotów, który w dogłębny sposób zakwestionował moje założenia, bowiem istnieje rozziew między naszymi założeniami o tym, jak ludzie myślą i zachowują się, a tym, co rzeczywiście robią, kiedy się ich obserwuje. W ten sposób psychologia społeczna (i psychologia w ogóle) jest ważnym filarem naukowego sceptycyzmu.

Jako przykład może posłużyć niedawne badanie, które używa CCTV do monitorowania incydentów przemocy w trzech miastach, Amsterdamie, Lancaster i Cape Town. To są rzeczywiste wydarzenia, nie zaś zainscenizowane na użytek badania. Badacze liczyli, ile razy ludzie interweniowali w takich incydentach, jak na przykład, kiedy napastnik powala kogoś na ziemię. Najpierw zastanów się nad możliwą własną reakcją w takiej sytuacji. Jak często, twoim zdaniem, interweniowałby przechodzień? Czy częstotliwość byłaby taka sama, czy inna w różnych miastach, które różnią się pod względem ilości przestępstw i bezpieczeństwa? Jeśli ludzie nie reagują, to dlaczego? 


Twoje odpowiedzi na te pytania prawdopodobnie mówią więcej o tobie i kulturze, w której żyjesz, niż o rzeczywistości. To jest meta-odkrycie psychologii społecznej. Często mamy błędne założenia  wobec tego, co myślą inni ludzie, jak się zachowują i jakie są ich motywacje. Osądzamy też siebie według innego zestawu reguł niż ten, według którego osądzamy innych (podstawowy błąd atrybucji). Badania pokazują także, że zrozumienie tego jest niezmiernie inspirujące i jest to coś, co uznałem za fascynujące w psychologii społecznej. Był to pierwszy raz, jaki pamiętam, kiedy odrobina wiedzy zainspirowała mnie do przejęcia większej kontroli nad moimi działaniami zamiast pasywnie dać się ponosić przez nurty podświadomych sił psychologicznych.    


Oto streszczenie badania
. Czy dziwi cię informacja, że w >90% zanotowanych incydentów przechodzień interweniował? Interwencje obejmowały odciągnięcie napastnika od ofiary, stanięcie między nimi, próba uspokojenia napastnika lub pomoc udzielona ofierze. Ponadto nie było żadnych różnic między tymi trzema miastami w procencie interwencji, co zdawałoby się wskazywać na dość ogólny efekt.

 

Badanie potwierdziło także to, co od dawna było wykazane i znane jako efekt przechodnia. Im więcej świadków jakiegoś zdarzenia, tym mniej prawdopodobne jest, że któraś osoba rozpocznie działanie. Znaczy to jednak także, że jest większa liczba osób, a więc prawdopodobieństwo, że któraś z nich zacznie działać, pozostaje wysokie. Ten efekt badano po raz pierwszy po słynnym wydarzeniu w 1964 roku – Kitty Genovese została zaatakowana przed blokiem, w którym mieszkała i atak trwał 45 minut, nie przeżyła go. Było 38 mieszkańców bloku, którzy ze swoich mieszkań mogli widzieć i słyszeć atak, ale nikt nie zareagował. To była dramatyczna sprawa i wpłynęła na myślenie wielu ludzi o efekcie obojętnego przechodnia.

 

(W ten sposób relacjonowano wówczas to wydarzenie, ale później dziennikarze, którzy badali sprawę, odkryli, że wydarzenia wyglądały zupełnie inaczej. Tylko dwoje ludzi było świadkami i zareagowali, jedna osoba krzyczała na początku ataku, a druga wezwała policję, kiedy znalazła ofiarę. Inni nie byli świadomi ataku.)  

 

Ważne jest jednak przypomnienie, że większość ludzi mówi, że zareagowałaby w takich wypadkach, a jednak większość nie reaguje, więc ich przewidywania nie są prawdopodobnie poprawne. Oczywistym pytaniem jest, dlaczego ludzie często nie reagują na nagłe wypadki? Badania wskazują, że głównym powodem jest rozproszenie odpowiedzialności. W takich sytuacjach są różne konkurujące motywacje, które ludzie próbują szybko uporządkować, znajdując się w nieoczekiwanych sytuacjach, w jakich prawdopodobnie nigdy wcześniej nie byli. Większość ludzi chce pomóc, chce uważać siebie za dobrych ludzi – i kto by nie chciał być bohaterem? Możemy jednak bać się o własne bezpieczeństwo. Ponadto możemy nie być pewni, co właściwie dzieje się i czy możemy zrobić cokolwiek. To z kolei może prowadzić do obawy przed zawstydzeniem – jeśli zainterweniujemy i okaże się, że nie zrozumieliśmy sytuacji, to może być żenujące. Jeśli więc są obecni inni ludzie, kalkulujemy, że pewnie ktoś inny będzie interweniował i dlatego czujemy się zwolnieni z obowiązku rozwiązania naszego psychicznego dylematu.    


Mamy również tendencję do naśladowania tego, co robią inni ludzie. Jeśli więc inni nie interweniują, zakładamy, że to jest właściwe zachowanie. Może wiedzą coś, czego ja nie wiem. Jednak, gdy tylko jedna osoba zainterweniuje, inni chętniej się dołączają. Społeczne lody zostały przełamane i każdy ma teraz pozwolenie na bycie pomocnym bliźniemu i dobrym człowiekiem, za jakiego się uważają. Cała ta społeczna niepewność może być paraliżująca, a czasami te momenty pojawiają się i znikają tak szybko, kiedy przechodzimy obok, że nie ma czasu, by społeczne algorytmy w naszych głowach znalazły rozwiązanie.


To niedane badania jest spójne z tym wszystkim. Kiedy jedna osoba interweniuje, jest większe prawdopodobieństwo, że inni dołączą. Kiedy było więcej świadków, ktoś interweniował, co częściowo może być spowodowane faktem, że w potencjalnie niebezpiecznej sytuacji niebezpieczeństwo jest mniejsze, gdy jest więcej ludzi.


Ale jak to wszystko wpływa na nas jako jednostki? Opowiem wam anegdotę. Wkrótce po tym, jak zakończyłem kurs psychologii i dowiedziałem się o efekcie przechodnia, szedłem ruchliwą ulicą Baltimore i zobaczyłem mężczyznę na kolanach, który próbował się podnieść. Wokół było wielu ludzi, albo stojących, albo przechodzących. Sytuacja była nieco dwuznaczna – czy szukał czegoś? Czy potrzebował pomocy? Taka dwuznaczność wywołuje strach społeczny. Uzbrojony jednak w moją nową wiedzę psychologiczną podszedłem do niego i spytałem, czy potrzebuje pomocy. Potrzebował. Nie mógł podnieść się sam, a ja z łatwością mogłem mu pomóc.


I, co chyba ciekawsze, gdy tylko to zrobiłem, kilkoro ludzi, którzy byli w pobliżu, podskoczyło i także zaoferowało pomoc. Widać było, że czują się trochę winni, że nie zareagowali wcześniej, ale byli sparaliżowani własną niepewnością, którą dla niech przełamałem. Było dokładnie tak, jak opisywały podręczniki. Ta psychologia społeczna naprawdę działa.


Głębszą lekcją tutaj, jaką powtarzam na tym blogu przy każdej okazji, jest, że wiedza o tym, jak działają nasze mózgi, jest niezmiernie inspirująca. Przechodnie niekoniecznie świadomie rozumieją, że niepewność w połączeniu z obawą przed społecznym faux pas z ułatwieniem dodanym przez rozproszenie odpowiedzialności paraliżuje ich. Gdyby wiedzieli, mogliby to odrzucić i zrobić właściwą rzecz, która i tak jest tym, co chcieli zrobić. To stosuje się do wielu rzeczy w psychologii i do całego krytycznego myślenia. Im bardziej jesteśmy świadomi tego, jak działa ludzkie poznanie, tym bardziej panujemy nad sobą i własnym myśleniem.  

 

The Bystander Effect

27 czerwca 2019

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Steven Novella 

Neurolog, wykładowca na Yale University School of Medicine. Przewodniczący i współzałożyciel New England Skeptical Society. Twórca popularnych (cotygodniowych) podkastów o nauce The Skeptics’ Guide to the Universe. Jest również dyrektorem Science-Based Medicine będącej częścią James Randi Educational Foundation (JREF), członek Committee for Skeptical Inquiry (CSI) oraz członek założyciel Institute for Science in Medicine. Prowadzi blog Neurologica.

Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1470 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Po raz kolejny twierdzenie, że płeć nie jest binarna, ale bez żadnych nowych argumentów   Coyne   2024-03-29
Jak małpy człekokształtne (włącznie z ludźmi) straciły swoje ogony   Coyne   2024-03-26
Ale najpierw kawa   Tonhasca Júnior   2024-03-21
Ideolodzy: dlaczego nauczanie genetyki musi mieć charakter społeczno-polityczny   Coyne   2024-03-19
Przepływ genów od neandertalczyków i denisowian do ludzi „współczesnych” i odwrotnie   Coyne   2024-03-14
Wejdź – skoro nalegasz   Tonhasca Júnior   2024-03-09
Czy “bezpłciowe” bakterie tworzą biologiczne gatunki?   Coyne   2024-03-06
Carl Zimmer o gatunkach i ochronie     2024-02-29
Kolejna błędna próba skorygowania ewolucji   Coyne   2024-02-22
Ryjący w ziemi przedsiębiorcy   Tonhasca Júnior   2024-02-15
Olbrzymie armie o niezliczonych umiejętnościach    Tonhasca Júnior   2024-02-08
Wejdź, powiedziała, dam ci schronienie przed burzą   Tonhasca Júnior   2024-01-15
Czy ludzie wyewoluowali w wodzie?   Coyne   2024-01-08
Jak upadają wielcy   Tonhasca Júnior   2024-01-04
Oczy reniferów zmieniają kolor, żeby łatwiej im było dostrzec jadalne porosty   Coyne   2023-12-30
Życzliwi przestępcy   Tonhasca Júnior   2023-12-28
Conor Friedesdorf (i Alexander Barvinok) o ideologicznym przymusie na amerykańskich uczelniach   Coyne   2023-12-26
Zdumiewający manipulatorzy   Tonhasca Júnior   2023-12-25
Nie gryzie się ręki, która cię zapyla   Tonhasca Júnior   2023-10-19
Rewolucja komunikacyjna   Hannam   2023-10-18
BBC szerzy propagandę rolnictwa organicznego, a biedni na świecie cierpią   i Kathleen Hefferon   2023-10-13
Niezwykły przypadek koewolucji i specyficzności zapylacz/storczyk   Coyne   2023-10-07
Płeć męska lub żeńska: nie ma nic pomiędzy   Elliot   2023-10-03
Myślenie intuicyjne i analityczne   Novella   2023-09-29
„Kryzys klimatyczny” to mistyfikacja   Williams   2023-09-25
Jak (i dlaczego) ośmiornica edytuje swój RNA   Lewis   2023-09-23
„Najbardziej znany zabójca ludzi”: jakie są prawdziwe początki XIV-wiecznej Czarnej Śmierci?   Lewis   2023-09-15
Do jakiego stopnia pary mają wspólne cechy?   Novella   2023-09-14
Kenia daje zielone światło 58 projektom GMO – naukowcy na całym świecie kontynuują badania w dziedzinie biotechnologii, mimo procesów sądowych i dezinformacji   Ombogo   2023-09-08
Lancet atakuje anty-przebudzenie, a czytelnik odpowiada   Coyne   2023-08-24
Więcej wyrafinowanej teologii: uczony religijny zastanawia się, czy neandertalczycy mieli nieśmiertelne dusze   Coyne   2023-08-16
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Mało znana strona ryjkowców   Tonhasca Júnior   2023-08-11
Dlaczego nie można być osobą transrasową?   Coyne   2023-08-10
Walka z malarią za pomocą inżynierii genetycznej   Novella   2023-08-08
Jak restrykcje Unii Europejskiej podsycały głosy przeciwko GMO, jak również głód na globalnym Południu, a zwłaszcza w Afryce   Oria   2023-08-02
Nieznośni mali pomocnicy   Tonhasca Junior   2023-07-29
Macedońskie skarby   Tonhasca Júnior   2023-07-26
GMO i motyle   Novella   2023-07-25
Narzucanie ideologii naturze: Kew Garden celebruje „rośliny queer”   Coyne   2023-07-24
Smak miesiąca   Tonhasca Júnior   2023-07-20
Kłopoty na wylocie   Szczęsny   2023-07-18
Ideologiczne podważanie biologii   i Luana S. Maroja   2023-07-17
Role mężczyzn i kobiet w polowaniu, raz jeszcze   Coyne   2023-07-15
David Hillis o specjacji   Coyne   2023-07-13
Niechętni dawcy i pracowici biorcy   Tonhasca Júnior   2023-07-08
Grube problemy z jelitem   Szczęsny   2023-07-07
Badaczka z Leakey Foundation twierdzi, że kości orangutanów mówią nam, że biologiczna płeć jest spektrum, a nie binarna   Coyne   2023-06-30
Przez dziurkę od klucza   Szczęsny   2023-06-24
Nowa (nie podparta żadnymi dowodami) hipoteza, która eliminuje role płciowe w społecznościach łowców-zbieraczy   Coyne   2023-06-22
Błędne wyobrażenia o ewolucji   Coyne   2023-06-16
Influencerzy z podziemia   Tonhasca Júnior   2023-06-13
Jak wyewoluowało ubarwienie ostrzegawcze?   Coyne   2023-06-12
„San Francisco Chronicle” bardzo myli się w sprawie biologicznej płci   Coyne   2023-06-09
Kolczasty problem   Tonhasca Júnior   2023-06-06
Wpaść w amok. Empiryczna analiza szaleńczych zabójstw pokazuje, że wyłaniają się dwa różne wzorce.   King   2023-06-03
Błędna krytyka genetycznych testów na pochodzenie   Coyne   2023-06-02
Zdatny do lotu   Tonhasca Júnior   2023-06-01
‘Raniąca’ idea merytorycznych podstaw nauki    i Jerry Coyne   2023-05-29
Główny problem w filogenezie zwierząt wydaje się być rozwiązany   Coyne   2023-05-26
Americana   Tonhasca Júnior   2023-05-24
Czy uprawa jabłek odzwierciedla bigoterię?   Coyne   2023-05-18
Kenia: Musimy zająć się brakiem bezpieczeństwa żywnościowego, ale najpierw musimy położyć kres dezinformacji na temat upraw modyfikowanych genetycznie   Oria   2023-05-16
Czytanie myśli z fMRI i AI   Novella   2023-05-05
Jest lepiej niż myślisz   Lomborg   2023-05-03
Dwudziestu dziewięciunaukowców publikuje artykuł w obronie merytorycznych podstaw w nauce     2023-05-01
Niewygodna historia   Ferguson   2023-04-28
Biologia rezygnacji z działania: kiedy kontynuować, a kiedy spasować   Coyne   2023-04-26
Porywacze ciał   Tonhasca Júnior   2023-04-25
Porażka jest kluczowym składnikiem innowacji   Ridley   2023-04-22
Używanie roślin jako biofrabryk   Novella   2023-04-14
Dawno zmarli przemawiają do nas   Tonhasca Júnior   2023-04-12
Wątpliwi pomocnicy    Tonhasca Júnior   2023-04-08
Uganda: aktywiści przeciwni biotechnologii szerzą dezinformację   Wetaya   2023-04-05
Anglia pozwala na uprawy poddane edycji genów   Novella   2023-04-03
Recenzja z książki  Can “The Whole World” Be Wrong?   Rose   2023-04-01
Psychologia ewolucyjna dla początkujących   Coyne   2023-03-27
“Konwergentna” ewolucja mrówek grzybiarek Starego i Nowego świata   Coyne   2023-03-23
Gigantyczna armia małych zabójców   Tonhasca Júnior   2023-03-22
Colin Wright broni binarności płci u zwierząt   Coyne   2023-03-15
AI: gorąca randka z “Sydneyem ”   Gotefridi   2023-03-15
Zmienić język w ekologii i biologii ewolucyjnej! Przykład anemii sierpowatej   Coyne   2023-03-13
Wzrost liczby nieobecnych ojców i towarzyszące temu społeczne problemy   Geary   2023-03-11
No pasarán    Tonhasca Júnior   2023-03-04
Dezinformacja o GMO: Kenijczykom będzie trudno podejmować racjonalne decyzje i to może kosztować życie   Mykonyo   2023-02-24
Twardy kwiat do zgryzienia    Tonhasca Júnior   2023-02-22
ChatGPT niemal zdaje lekarski egzamin końcowy   Novella   2023-02-21
“Rogi” trylobitów mogły być używane jako broń w walkach między samcami   Coyne   2023-02-15
Postmodernizm obnażony   Dawkins   2023-02-14
Powody naszych wierzeń. Jak i dlaczego irracjonalność trzyma nas w swoich szponach i jak możemy z tym walczyć?   Pinker   2023-02-13
Kiedy zapada noc i ziemia jest ciemna   Tonhasca Júnior   2023-02-10
W nowej książce jest słuszna krytyka idei, że są lepsze i gorsze gatunki, ale jest także błędne twierdzenie, że gatunki nie są realne   Coyne   2023-02-06
Kolczatki wydmuchują bąbelki śluzu z nosa, żeby się ochłodzić   Coyne   2023-02-02
Mali i zręczni influencerzy   Tonhasca Júnior   2023-01-31
Dowody na ewolucję: Bezwłose zwierzęta mają martwe geny na sierść   Coyne   2023-01-23
Krew, znój, łzy i pot   Tonhasca Júnior   2023-01-19
Bąkojady czyszczą nosorożce   Coyne   2023-01-18
Mózg używa geometrii hiperbolicznej   Novella   2023-01-16
O wspaniały nowy świecie   Tonhasca Júnior   2023-01-12
Ciepło zabija. Zimno zabija wielu więcej   Jacoby   2023-01-09

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk