Prawda

Piątek, 29 marca 2024 - 13:09

« Poprzedni Następny »


Dlaczego tak wiele nowych wirusów pochodzi od nietoperzy?


Matt Ridley 2020-02-29


Żaden ze mnie Nostradamus, ale 20 lat temu, kiedy poproszono mnie o napisanie krótkiej książki o chorobach w nowym tysiącleciu, prognozowałem, że jeśli zdarzy się nowa pandemia, będzie to wirus, nie bakteria ani zwierzęcy pasożyt i złapiemy go od dzikiego zwierzęcia. „Stawiam na nietoperza” – napisałem. Wiemy teraz, że naturalnym gospodarzem i rezerwuarem tego nowego koronawirusa, Covid-19, jest nietoperz i że wirus prawdopodobnie dostał się do ludzi poprzez targ żywymi zwierzętami w Wuhan.

Nie jest to pierwsza choroba, jaką dały nam nietoperze. Wścieklizna prawdopodobnie pochodzi od nietoperzy. Podobnie Ebola, której pojawienie się na ogół można prześledzić do ludzi, którzy zetknęli się z nietoperzami gnieżdżącymi się w jaskiniach, na drzewach i w budynkach. Wirus Marburg, podobny do Eboli, najpierw zabił wielu ludzi w Niemczech w 1967 roku, a teraz wiadomo, że jest to wirus nietoperzy. Od 1994 roku wirus Hendra czasami przeskakuje z  australijskich nietoperzy na konie i (rzadko) na ludzi – z śmiertelnym wynikiem. Od 1998 roku inny wirus nietoperza, Nipah, infekował i zabijał ludzi głównie w Indiach i Bangladeszu. Sars, który rozpoczął się w Chinach w 2003 roku także pochodzi od nietoperzy, prawdopodobnie za pośrednictwem cywet. Także Mers, podobny, przenoszony przez nietoperze koronawirus, od 2012 roku zabija setki ludzi i wielbłądów na Bliskim Wschodzie.


Wszystkie one powodują wysoką śmiertelność, ale nie przenoszą się łatwo z jednego człowieka na drugiego. Z Covid-19 jest inaczej: wysoce zaraźliwy, ale stosunkowo rzadko śmiertelny. Istnieje dobry powód tej wymiany między zakaźnością a zjadliwością, ale pomaga myślenie z punktu widzenia wirusa, żeby to zrozumieć. Ogólnie rzecz biorąc, nowe choroby, jeśli nie są przekazywane przez owady, brudną wodę lub seks, ewoluują ku niższej zjadliwości, jeśli szeroko się rozprzestrzeniają.


Około 200 różnych rinowirusów, adenowirusów i koronawirusów, które powodują to, co nazywamy „przeziębieniem”, mają własny interes w tym, by nie doskwierać nam zanadto, nie mówiąc już o zabijaniu: „chcą”, żebyśmy poszli do pracy, kaszleli tam i kichali, lub chodzili na przyjęcia, całowali innych ludzi i ściskali im ręce. W ten sposób łagodniejsze szczepy szerzą się bardziej niż ostrzejsze i stopniowo je wypierają. Tak więc nietoperze mogą mieć  Covid-19 ale nie umierają z tego powodu.


W odróżnieniu od tego malaria „chce”, byśmy leżeli w ciemnym pokoju, na pół przytomni, żeby przyciągnąć komary i nie zauważyć ich. Herpes, syfilis i HIV — ta najgorsza nowo nabyta od zwierząt infekcja w ostatnich dziesięcioleciach – lubi przycupnąć na miesiące lub lata w nadziei, że będziemy mieli nowego partnera seksualnego. Ewolucja jest podstępnym wrogiem.


Dlaczego nietoperze są odpowiedzialne za tak wiele niedawnych zoonozów (wykwintna grecka nazwa na infekcje nabyte od innych gatunków zwierząt)? Po pierwsze, nietoperze są ssakami, co znaczy, że są wystarczająco blisko spokrewnione z nami, by część ich wirusów dobrze czuła się w naszych ciałach. Jest mniejsze prawdopodobieństwo, że wirus, który żyje w rybie lub ptaku, będzie w stanie zarazić człowieka. Grypa jest rzadkim wyjątkiem, złapanym od kaczek via świnie. Po drugie, nietoperze nigdy nie były udomowione. Już złapaliśmy choroby od krów, świń i psów. Odra, ospa wietrzna, wąglik i gruźlica są darami od naszych zwierząt hodowlanych.  


Po trzecie, w odróżnieniu od innych ssaków, nietoperze żyją w stadach – tak samo jak my. Dlatego ich wirusy szerzą się przez kontakt. Tygrysy spotykają tak mało innych tygrysów, że są beznadziejnymi gospodarzami dla ambitnych wirusów. Bracken Cave w Teksasie jest z grubsza domem dla 20 milionów molosków brazylijskich, podobnie jak (ludzka) populacja miejskich obszarów Mexico City. Miejscami jest 500 młodych nietoperza na niecałym metrze kwadratowym. Dla wirusa jest to wspaniały bufet. Ale dlaczego teraz? Na to też łatwo jest odpowiedzieć. Nie jest to z powodu zmiany klimatu ani niszczenia lasów. Nietoperze żyły w dzwonnicach i na drzewach przez stulecia. Jest tak dlatego, że my żyjemy w tak gęstych skupiskach i podróżujemy tak dużo. Z 7,7 miliarda ludzi na planecie, z których wielu podróżuje na wielkie odległości, jesteśmy kuszącym celem. Jak pisałem 20 lat temu: ”Nagrody dla zarazka, który nas skolonizuje, będą olbrzymie. Szybko może stać się jednym z mikrobów, które odniosły największy sukces w historii”. Jest możliwe, że wielu ludzi umarło także w przeszłości z powodu przenoszonych przez nietoperze infekcji, ale te epidemie zazwyczaj wygasały, ponieważ wsie były małe a długodystansowe podróże rzadkie.


Wydaje się jednak, że nietoperze nie dały nam Covid-19 bezpośrednio. Sekwencja RNA (kuzyna DNA) wirusa u ludzi jest w 96 procentach taka sama jak znaleziona u nietoperza w Yunnan w 2013 roku podczas poszukiwań pochodzenia Sars. To sugeruje, że miały wspólnego przodka co najmniej 25 lat temu. W odróżnieniu od tego, wersja tego wirusa u łuskowca jest w 99 procentach podobna do naszej. Prawdopodobnie schwytany łuskowiec, na sprzedaż na targu żywych zwierząt w Wuhan i głównie importowany z Malezji, w jakiś sposób złapał wirusa od nietoperzy. Łuskowce są globalnie zagrożone z powodu popytu na nie w Chinach.


Na szczęście nowoczesny świat nie tylko stanowi kuszący cel dla nowych chorób, daje nam także narzędzia do ich zwalczania. Zsekwencjonowanie genomu HIV zabrało lata, genomu Sars tygodnie, a Covid-19 tylko dni. Nasza zdolność diagnozowania szybko więc goni chorobę i są szanse, że wkrótce będzie dostępna szczepionka, podczas gdy kwarantanna i autoizolacja mogą powstrzymać wirusa przed globalnym rozprzestrzenieniem. Jeśli to zrobi, zjadliwość prawdopodobnie zmniejszy się; niewielka to pociecha dla tych, którzy umrą, ale znaczy to, że śmierć miliardów jest mało prawdopodobna.


Tymczasem, czy moglibyśmy wyciągnąć z tego dwie lekcje? Pierwsza, przestańmy przynosić dzikie zwierzęta żywe na targi (a może w ogóle): wirusy nie przeżywają długo w martwym ciele, nawet jeśli nie jest schłodzone. I druga, trzymajmy się na odległość od nietoperzy. A już na pewno ich nie jedzmy.


Pierwsza publikacja w The Spectator.

Why have so many of our recent viruses come from bats?

Rational Optimist, 21 lutego 2020

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Matt Ridley


Brytyjski pisarz popularnonaukowy, sympatyk filozofii libertariańskiej. Współzałożyciel i b. prezes International Centre for Life, "parku naukowego” w Newcastle. Zrobił doktorat z zoologii (Uniwersytet Oksfordzki). Przez wiele lat był korespondentem naukowym w "The Economist". Autor książek: The Red Queen: Sex and the Evolution of Human Nature (1994; pol. wyd. Czerwona królowa, 2001, tłum. J.J. Bujarski, A. Milos), The Origins Of Virtue (1997, wyd. pol. O pochodzeniu cnoty, 2000, tłum. M. Koraszewska), Genome (1999; wyd. pol. Genom, 2001, tłum. M. Koraszewska), Nature Via Nurture: Genes, Experience, and What Makes us Human (także jako: The Agile Gene: How Nature Turns on Nurture, 2003), Rational Optimist 2010.

Tipsa en vn Wydrukuj



Nauka

Znalezionych 1470 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Po co badać przestrzeń kosmiczną?   Jacoby   2023-01-04
Rdzenni Amerykanie żądają doczesnych resztek pumy z Griffith Park   Coyne   2023-01-03
Świetny artykuł o epigenetyce   Coyne   2022-12-30
Śmiało podążaj tam, gdzie nie dotarł jeszcze żaden owad   Tonhasca Júnior   2022-12-28
Rzecz o splątaniu nauki i wiary   Koraszewski   2022-12-26
Pradawny ekosystem zrekonstruowany przy użyciu skamieniałego DNA   Coyne   2022-12-19
Rozważania heretyckiego mediewisty o historii, wartościach i zdumiewającej głupocie   Landes   2022-12-16
Ewolucyjne ślepe zaułki i lepkie urządzenia: botanik Darwin   Tonhasca Júnior   2022-12-14
Ewolucja nie idzie prostą drogą   Novella   2022-12-08
Geny i języki   Novella   2022-11-26
Uporczywa obecność religijnego mitu   Winegard   2022-11-24
Znaleziono skrytkę posągów z brązu   Novella   2022-11-23
W oparach zrównoważonej ignorancji   Koraszewski   2022-11-21
10 twierdzeń działaczy walczących w Afryce z GMO o tym, dlaczego postępy w biotechnologii upraw powinny zostać odrzucone – i dlaczego są one błędne   Maina   2022-11-17
List otwarty do wszystkich oszołomów   Novella   2022-11-03
Po prostu nie mogę się doczekać, aby znów wyruszyć w trasę   Tonhasca Júnior   2022-10-27
Czy mizoandria może być zakaźna?   Tonhasca Júnior   2022-10-24
Niezwykła fizjologia hibernujących niedźwiedzi   Coyne   2022-10-22
Cuchnąca pułapka i przytulna kryjówka   Tonhasca Júnior   2022-10-21
Obraz Izraela na amerykańskich uniwersytetach   Mansour   2022-10-19
Kenia aprobuje GMO po 10 latach zakazu   Maina   2022-10-18
Pangenom jedwabnika morwowego   Novella   2022-10-14
Czy Samolubny gen zaszkodził publicznemu rozumieniu biologii?   Coyne   2022-10-13
Nieokrzesani goście   Tonhasca Júnior   2022-10-11
Niezrozumienie równości   Winegard   2022-10-07
Zyski klimatyczne to „niewygodna prawda” — nie wszystkie wiadomości o środowisku są złymi wieściami   Lomborg   2022-10-06
Gorzko-słodki, uzależniający lek   Tonhasca Júnior   2022-09-30
Przeciwko autentyczności   Winegard   2022-09-27
Biomedyczne znaczenie płci (i jej binarnej natury)   Coyne   2022-09-22
Mózgi neandertalczyków   Novella   2022-09-20
Oszuści i oszukani w grze w zapylanie   Tonhasca Júnior   2022-09-15
Po raz kolejny “Scientific American” wypacza biologię, a teraz także historię, by podeprzeć swoją ideologię   Coyne   2022-09-14
Upadek czasopisma “Nature”   Winegard   2022-09-08
Instynkt macierzyński i “New York Times”   Coyne   2022-09-07
Ćmy ze złym public relations   Tonhasca Júnior   2022-09-05
Studenci Uniwersytetu Ghany debatują nad wykorzystaniem upraw GMO w ich kraju   Gakpo   2022-09-02
“Scientific American” poświęca się polityce, a nie nauce; odmawia publikowania krytycznych analiz swoich fałszywych lub wprowadzających w błąd twierdzeń   Coyne   2022-09-01
Dysonansy poznawcze: czekolada a muszki, wino a osy   Júnior   2022-08-29
Patrick Matthew: prawdziwy autor idei doboru naturalnego?   Coyne   2022-08-26
Odporny na choroby, genetycznie modyfikowany maniok zapowiada przełom w Kenii   Maina   2022-08-25
Niekochane, ale czasem pożyteczne   Tonhasca Júnior   2022-08-23
Trwałość laktazy w populacjach pijących mleko: ponowna ocena klasycznej historii z ewolucji człowieka   Coyne   2022-08-19
Pierwszy znany drapieżnik: nowo opisana skamieniałość   Coyne   2022-08-16
Nie karm mózgu śmieciowym jedzeniem   Bhogal   2022-08-10
Kot Mehitabel pisze w “Science”   Coyne   2022-08-09
Nauka o wolności: rozmowa z Anną Kryłow   i Anna Kryłow   2022-08-06
Pierwsze dowody kopalne na opiekę nad lęgiem i niezwykły przypadek asymetrii kierunkowej   Coyne   2022-08-05
Badania dowodzą, że fakty nie mają znaczenia: jak propaganda wykorzystuje i normalizuje antysemityzm     2022-08-03
Horyzontalny transfer genów u owadów: jest rozpowszechniony, ale co to znaczy?   Coyne   2022-08-02
Dokonane w Afryce badanie genomu fasolnika egipskiego oznacza krok naprzód w dywersyfikacji światowego zaopatrzenia w żywność   Karavolias   2022-08-01
Grupy anty-GMO przegrywają sprawę sądową w Nigerii    i Nkechi Isaak   2022-07-30
Raz jeszcze: czy rasy są tylko społecznym konstruktem bez naukowego lub biologicznego znaczenia?   Coyne   2022-07-28
„New Yorker” pisze o hoacynie, sugeruje, że koncepcja Darwina drzew ewolucyjnych może być urojeniem   Coyne   2022-07-25
Nazistowscy lekarze i dzisiejsi antysemici: redefinicja etyki, żeby usprawiedliwić prześladowania Żydów     2022-07-18
Carl Sagan i wolność wątpienia   Jacoby   2022-07-18
Jak Darwin spowodował globalne ocieplenie swoją teorią doboru płciowego   Coyne   2022-07-16
Dieta mieszana misiów i innych   Júnior   2022-07-14
Londyńskie Natural History Museum popełnia błąd naturalistyczny - wielokrotnie   Coyne   2022-07-11
Nigeria gotowa na spełnienie oczekiwań rolników     2022-07-08
Szczepionki przeciwko grypie związane ze zmniejszonym ryzykiem choroby Alzheimera   Novella   2022-07-07
Nowoczesność Darwina: w O powstawaniu jest antycypacja neutralnej teorii i przerywanej równowagi   Coyne   2022-07-06
Pinker: “Wojna o ewolucję jest także wojną kulturową”   Coyne   2022-07-05
Raz jeszcze: błędny artykuł o tym, dlaczego teoria ewolucji jest przestarzała   Coyne   2022-07-04
Niech Moc będzie z pszczołą   Júnior   2022-06-28
Dramatyczny wzrost cen paliw kopalnych jest bolesny, ale daje niewielkie korzyści w walce z globalnym ociepleniem   Lomborg   2022-06-25
Efekt grupy – paskudny błąd poznawczy   Novella   2022-06-22
Nasiona z edytowanymi genomami będą miały przystępną cenę   Maina   2022-06-15
„Zapylisz mnie!”: nachalni bohaterowie świata roślin   Júnior   2022-06-11
Agroekologia zmienia biednych farmerów w biedniejszych   Muhumuza   2022-06-09
Kartofel z Matką Boską w jednej klapie i Karolem Marksem w drugiej   Koraszewski   2022-06-06
Jak nasze wspomnienia są powiązane   Novella   2022-06-04
Wielka Brytania dąży do zezwolenia na edytowanie genów   Novella   2022-06-02
„Grubogłowi przedsiębiorcy pogrzebowi w noc żywych trupów”   Júnior   2022-05-31
Coraz mniejsza część głównych plonów roślin jadalnych na świecie idzie na wyżywienie głodnych, a coraz więcej wykorzystuje się do celów niespożywczych     2022-05-28
Naukowiec z Ghany: “Afryka potrzebuje GMO bardziej niż reszta świata”   Gakpo   2022-05-26
GMO i edytowanie genów: jaka jest różnica?   Karavolias   2022-05-23
Toksyczny nektar, czyli ostrożnie z tureckim miodem   Júnior   2022-05-20
Kolejna nieudana i podyktowana ideologią próba wykazania, że płeć u ludzi nie jest binarna   Coyne   2022-05-18
Brian Charlesworth o błędach nowego artykułu rzekomo pokazującego, że fundamentalne założenie ewolucji neodarwinowskiej jest błędne   Coyne   2022-05-16
Trutnie i inni fruwający panowie   Junior   2022-05-13
Wygnanie z uniwersyteckiego świata – dwa lata później   Winegard   2022-05-10
Życie kwitnące po śmierci   Junior   2022-05-05
Organiczne środki owadobójcze są szkodliwe dla pożytecznych owadów     2022-04-30
Oxitec rozszerza próby z komarami GMO, by zredukować szerzenie się malarii   Conrow   2022-04-28
Słowa w wosku zapisane   Tonhasca Junior   2022-04-26
Rodzice, szkoła, państwo: kultura niskich oczekiwań   Koraszewski   2022-04-25
Nowoczesne ulepszanie roślin uprawnych przyjmuje historyczne podejście   Karavolias   2022-04-20
Pierwsza spożywcza roślina GMO w Ghanie   Baffour-Awuah   2022-04-16
Indie zwalniają edytowanie genów z wymaganej dla GMO oceny bezpieczeństwa   Paranjape   2022-04-11
Metamorfozy    Júnior   2022-04-09
Rolnicy nie mogą uprawiać tego, na co ich nie stać   Ongu   2022-04-07
Rośliny zmodyfikowane: odkłamać opinię o GMO   Conrow   2022-04-07
Odmowa szczelinowania jest szaleństwem   Ridley   2022-04-02
Jak wirusy chorób układu oddechowego ewoluują, by stać się łagodniejsze   Ridley   2022-03-22
Czy globalne ocieplenie może być dla nas dobre?   Ridley   2022-03-03
Południowa Afryka powinna przemyśleć regulacje dotyczące genetycznie modyfikowanych roślin   i Priyen Pillay   2022-03-01
Dlaczego środowiskowcy stanowią większą przeszkodę dla skutecznej polityki klimatycznej niż negacjoniści?   Boudry   2022-02-21
O figach i osach   Júnior   2022-02-18
Pień liczący 40 tysięcy lat przekazany Maorysom zamiast nauce   Coyne   2022-02-14
Propaganda anty-GMO obraża drobnych farmerów w Afryce i w Azji   Gakpo   2022-02-08

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk