Prawda

Czwartek, 28 marca 2024 - 18:49

« Poprzedni Następny »


Czy wyrazy ludzkiej twarzy są uniwersalne w okazywaniu emocji?


Jerry A. Coyne 2020-09-02


Najnowszy numer “Science Advances” publikuje prowokacyjne i sprytne badanie, którego celem było znalezienie odpowiedzi na od dawna zadawane pytanie – zastanawiał się nad nim sam Charles Darwin: czy wyrazy twarzy związane z ludzkimi emocjami są uniwersalne dla wszystkich kultur? A jeśli tak, czy jest to wynikiem ewolucji? Badanie sugeruje, że przynajmniej dla ograniczonego zestawu emocji odpowiedź brzmi “tak” dla obu pytań. Można przeczytać artykuł przez klikniecie na link pod zrzutem z ekranu poniżej lub w pdf tutaj.

 

 



https://advances.sciencemag.org/content/6/34/eabb1005?fbclid=IwAR3iZKoUIIyyExffrRURXmeoN9SO_RMtupmHvSoP8z4FW9H1d8mweE3fYIc


Cowen i Keltner piszą, że było sporo prób znalezienia odpowiedzi na to pytanie, a wszystkie polegały na tym, że badacze wybierali się do odległych miejsc, które mają niewiele kontaktów z ludźmi Zachodu i sprawdzanie, czy tamtejsi ludzie dopasowują zdjęcia zachodnich wyrazów emocji (radość, gniew, współczucie) do odpowiednich słów w ojczystym języku. Wyniki były mieszane. Można sądzić, że już to sugeruje, że wyrazy twarzy nie są uniwersalne. (Kulturowe podobieństwa mogą być efektem albo międzykulturowych przekazów, albo wspólnym dziedzictwem ewolucyjnym, ale różnice między różnymi populacjami sugerują, że kultura nie może powodować podobieństw.)


Autorzy piszą jednak, że te testy nie są rozstrzygające i proponują lepszy sposób sprawdzenia, czy wyrazy twarzy są uniwersalne. Zamiast tego wzięli starożytne, mezoamerykańskie dzieła sztuki, które przedstawiają wyrazy twarzy w różnych sytuacjach, wyizolowali twarze, poprosili dzisiejszych obserwatorów o odgadnięcie przedstawionej emocji, a potem spytali, czy ludzie Zachodu uznaliby, że te wyrazy są odpowiednie do sytuacji przedstawionej w dziele sztuki. Jeśli była korelacja między oceną, jaką emocję przedstawia twarz, a tym, co inni ludzie zgadywali, że pojawiałoby się w sytuacji przedstawionej w rzeźbach, sugerowałoby to (ale nie dowodziło), że wyrazy twarzy są nie tylko uniwersalne, ale być może są uniwersalne, ponieważ ewolucja takimi je uczyniła.


Autorzy obejrzeli dziesiątki tysięcy mezoamerykańskich artefaktów (od 1500 p.n.e.), przechowywanych w muzeach i znaleźli 63, które spełniały ich kryteria do badania:

  1. osoby były przedstawione “w jednym z ośmiu dających się zidentyfikować kontekstów” (tortury, uwięzienie, niesienie ciężkiego przedmiotu, obejmowanie innej osoby, trzymanie niemowlęcia, pozycja walki, gra w piłkę i granie muzyki). Przykłady każdego z nich są podane na ilustracji poniżej.
  2. Wyrazy twarzy są wyraźnie widoczne.
  3. Dzieła sztuki (rzeźby i naczynia) zostały uznane za autentyczne przez odpowiednie autorytety.

Tutaj są przykłady ośmiu kontekstów dla emocji:


<span>(From paper): Fig. 1 Ancient American sculptures with discernible faces and contexts. (A) Captive from Tonina archeological site (Mexico, 690–700 CE). Photo credit: Mauricio Marat, Instituto Nacional de Antropología e Historia. </span>https://www.inah.gob.mx/images/boletines/2016_215/demo/#img/foto5.png<span> (1 July 2019). (B) Tortured, scalped prisoner from Campeche (Mexico, 700–900 CE). Baltimore Museum of Art, Kerr Portfolio 2868, photo by J. Kerr. (C) Maya man carrying large stone (Mexico, 600–1200 CE). Kerr Portfolio 8237, photo by J. Kerr. (D) Joined couple (Mexico, 200–500 CE). Los Angeles County Museum of Art (LACMA) AC1996.146.21, gift of C. M. Fearing. (E) Maya woman holding child (600–800 CE). Princeton University Art Museum 2003-26, gift of G. G. Griffin. (F) Kneeling Maya warrior with facial tattoos and shield (Mexico, 600–800 CE), detail. Earthenware and pigment, 15.9 cm by 10.8 cm. Fine Arts Museums of San Francisco 2009.38.2, gift of G. Merriam and J. A. Merriam. (G) Maya ballplayer (Mexico, 700–900 CE). University of Maine HM646, William P. Palmer Collection. (H) Colima drummer (Mexico, 200 BCE–500 CE). LACMA, Proctor Stafford Collection, purchased with funds provided by Mr. and Mrs. Allan C. Balch.</span>
(From paper): Fig. 1 Ancient American sculptures with discernible faces and contexts. (A) Captive from Tonina archeological site (Mexico, 690–700 CE). Photo credit: Mauricio Marat, Instituto Nacional de Antropología e Historia. https://www.inah.gob.mx/images/boletines/2016_215/demo/#img/foto5.png (1 July 2019). (B) Tortured, scalped prisoner from Campeche (Mexico, 700–900 CE). Baltimore Museum of Art, Kerr Portfolio 2868, photo by J. Kerr. (C) Maya man carrying large stone (Mexico, 600–1200 CE). Kerr Portfolio 8237, photo by J. Kerr. (D) Joined couple (Mexico, 200–500 CE). Los Angeles County Museum of Art (LACMA) AC1996.146.21, gift of C. M. Fearing. (E) Maya woman holding child (600–800 CE). Princeton University Art Museum 2003-26, gift of G. G. Griffin. (F) Kneeling Maya warrior with facial tattoos and shield (Mexico, 600–800 CE), detail. Earthenware and pigment, 15.9 cm by 10.8 cm. Fine Arts Museums of San Francisco 2009.38.2, gift of G. Merriam and J. A. Merriam. (G) Maya ballplayer (Mexico, 700–900 CE). University of Maine HM646, William P. Palmer Collection. (H) Colima drummer (Mexico, 200 BCE–500 CE). LACMA, Proctor Stafford Collection, purchased with funds provided by Mr. and Mrs. Allan C. Balch.

Następnie wyizolowali twarze z kontekstu, żeby dzisiejsi badani widzieli tylko twarze, ale nie widzieli, czego doświadczają przedstawiane osoby. Poproszono 325 badanych o opisanie wyrazów twarzy używając 30 kategorii emocji (np., “podziw”, “gniew”, “wstyd”, “strach” i tak dalej) oraz 13 “cech afektywnych” takich jak “podniecenie” i “dominacja” (patrz kategorie poniżej).


Niezależnie poproszono 114 innych badanych, także dzisiejszych ludzi Zachodu, o osądzenie, jakich emocji oczekiwaliby od kogoś w każdej z ośmiu sytuacji podanych wyżej. Tym ludziom nie pokazano dzieł sztuki, ale po prostu słowami opisano osiem sytuacji i zapytano, jakie emocje, ich zdaniem, okazaliby ludzie. Następnie skorelowano osądy pierwszych badanych o tym, jakie emocje były przedstawione na twarzach, z oczekiwaniami, jakie emocje powinny być okazywane w ośmiu sytuacjach opisanych słowami.


Tutaj są korelacje między “odczytaniami” badanych z patrzenia wyłącznie na twarze oraz oczekiwanymi emocjami tych badanych, którzy osądzali kontekst opisany słowami.


<span>(from paper): Fig. 2 Accordance between emotions perceived in sculptures’ isolated face depictions and Western expectations for the emotions that unfold in eight portrayed contexts. To calculate the accordance between sculptures’ expressions and Westerners’ expectations, we correlated the participants’ average judgments of the emotions and affective features associated with each isolated face and each context across the eight contexts and divided by the maximum attainable correlation given sampling error (see Materials and Methods). Correlations are generally positive, indicating that facial muscle configurations portrayed in ancient American sculptures align, in terms of the emotions they communicate to Westerners, with Western participants’ expectations for the emotions that unfold in different contexts. Error bars represent SEs. Here, we excluded 10 emotions and 1 affective feature used seldom enough that <1/3 of the covariance in judgments was explainable, as a result of which SEs were very large.</span>
(from paper): Fig. 2 Accordance between emotions perceived in sculptures’ isolated face depictions and Western expectations for the emotions that unfold in eight portrayed contexts. To calculate the accordance between sculptures’ expressions and Westerners’ expectations, we correlated the participants’ average judgments of the emotions and affective features associated with each isolated face and each context across the eight contexts and divided by the maximum attainable correlation given sampling error (see Materials and Methods). Correlations are generally positive, indicating that facial muscle configurations portrayed in ancient American sculptures align, in terms of the emotions they communicate to Westerners, with Western participants’ expectations for the emotions that unfold in different contexts. Error bars represent SEs. Here, we excluded 10 emotions and 1 affective feature used seldom enough that <1/3 of the covariance in judgments was explainable, as a result of which SEs were very large.

Korelacje powyżej zera są pozytywne; to jest, oczekiwania tego, co człowiek czułby w danej sytuacji, zgadzają się z „odczytem” przez badanych wyrazów twarzy dzieł sztuki. Jak widać, z 32 ocenianych kategorii emocji, 27 miały korelację powyżej zera,  co samo w sobie mówi dużo (gdyby nie było żadnej korelacji, z grubsza połowa wartości byłaby powyżej zera, a połowa poniżej). Co ważniejsze, tylko 6 z 27 pozytywnych korelacji miało błąd standardowy, który obejmował zero czyli „brak korelacji”; reszta była statystycznie istotna.   


To pokazuje, że ogólnie rzecz biorąc, emocje oczekiwane przez ludzi, którzy usłyszeli o ośmiu kontekstach dzieł sztuki, ludzie, którzy patrzyli na twarze na tych dziełach sztuki, istotnie je tam dostrzegli. A to znaczy, że emocje, jakich oczekujemy w nowoczesnych sytuacjach, były tymi emocjami, jakie ludzie odczytywali na dziełach sztuki starożytnych cywilizacji. To z kolei sugeruje, że przynajmniej niektóre wyrazy twarzy są “uniwersalne” i ludzie potrafią odczytywać je dość poprawnie także na rzeźbach, jako wyraz tego, co ludzie czują w danych sytuacjach. Ponieważ te kultury są dalekie od naszej, sugeruje to także, że wyrazy twarzy nie są kulturowo dziedziczone przez wieki – to jest, nie uczymy się od innych tego, jak pokazywać zdecydowanie lub cierpienie, lub inne emocje, ale okazujemy je   naturalnie.


Sądzę, że ktoś mógłby argumentować, że Inkowie i Majowie po prostu przekazali kulturowo swoje wyrazy twarzy nam, jako potomkom, ale to jest bardzo naciągane, ponieważ wątpliwy jest szlak takiej kulturowej transmisji: nie jesteśmy potomkami tych Mezoamerykanów. Alternatywnie, te wyrazy twarzy mogły być kulturowo odziedziczone od naszego wspólnego przodka, który żył co najmniej 60 tysięcy lat temu, kiedy H. sapiens wyszedł z Afryki, by zaludnić świat. Jeśli jesteś zwolennikiem tabula rasa, taki argument wysunąłbyś.


Wydaje się jednak bardziej prawdopodobne, że uśmiech i skrzywienie się z powodu bólu są wrodzonymi cechami naszego zachowania, chociaż nie mogę dodać twardych dowodów poza tym, że a). niemowlęta, które nie były socjalizowane do okazywania wyrazów radości lub bólu, nadal okazują łatwo dające się zinterpretować wyrazy twarzy; b). inne naczelne mają dające się odczytywać wyrazy twarzy bez naszego rodzaju kultury; i c.) można postawić przekonującą hipotezę ewolucyjną, że ludzie mogli wyewoluować wyrazy twarzy, które inni ludzie mogli odczytywać jako: „uczciwe sygnały”. Nic z tego nie dodaje się, by stworzyć mocny ewolucyjno-psychologiczny argument, ale można zgodzić się na podstawie powyższych rezultatów, że istnieje pewna uniwersalność na przestrzeni tysiącleci tego, jak ludzie pokazują emocje na swoich twarzach.


Wreszcie, autorzy użyli metody zwanej “analizą głównych składowych”, by zebrać w jednym koszyku główne “wymiary” (kombinację emocji), które najlepiej wyjaśniają pokazane powyżej korelacje. Na podstawie tego ustalili, że trzy kombinacje czynników łączą się do wyjaśnienia co najmniej pięciu rodzajów wyrazów twarzy w rzeźbach. Wyrazy twarzy, które najłatwiej zobaczyć jako uniwersalne, są następujące:  

  1. “ból”, często w kontekście tortur
  2. “determinacja”/”wysiłek”, w rzeźbach pokazujących podnoszenie ciężarów
  3. “gniew”, zazwyczaj w rzeźbach przedstawiających walkę
  4. “euforia”, widziana w ”kontekście rodzinnego lub społecznego dotknięcia”
  5. “smutek”, jak w sytuacji dostania się do niewoli po porażce.

W artykule są jeszcze inne analizy, ale to są główne wnioski. Autorzy podają kilka zastrzeżeń, o których można przeczytać w artykule.


Wstępną lekcją jest to, że nawet po tysiącleciach możemy dość dokładnie odczytywać wyrazy twarzy ludzi z innych kultur. To jest, istnieją pewne uniwersalia, przynajmniej między nami i Mezoamerykanami, w wyrazie emocji. Nie da się jeszcze rozstrzygnąć, czy jest to wynik kulturowego dziedziczenia, czy uniwersalnego kodu na wyrazy twarzy, który ukrywa się w naszym DNA (lub kombinacja tych czynników), ale ja stawiam na w znacznej mierze biologiczno-deterministyczne wyjaśnienie. I tak samo robią autorzy, przynajmniej sądząc z ich końcowego akapitu:


Przedstawione wyniki dostarczają poparcia dla uniwersalności przynajmniej pięciu rodzajów wyrazów twarzy: związanych z bólem, gniewem, determinacją/wysiłkiem, euforią i smutkiem. Te wyniki popierają koncepcję, że jesteśmy biologicznie przygotowani na wyrażanie pewnych stanów emocjonalnych przy danych zachowaniach, co naświetla naturę naszych reakcji na przeżycia, o których sądzi się, że wnoszą znaczenie w nasze życie.


Tutaj jest jeszcze kilka twarzy i kontekst, w jakim pokazują się (wyjaśnienia są w artykule), ale sądzę, że sami możecie odgadnąć.  



h/t: cesar
____________

Cowen, A. S. and D. Keltner. 2020. Universal facial expressions uncovered in art of the ancient Americas: A computational approach. Science Advances 6:eabb1005.


Human facial expressions universal in which emotions they express?

Why Evolution Is True, 24 sierpnia 2020

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Jerry A. Coyne

Emerytowany profesor na wydziale ekologii i ewolucji University of Chicago, jego książka "Why Evolution is True" (Polskie wydanie: "Ewolucja jest faktem", Prószyński i Ska, 2009r.) została przełożona na kilkanaście języków, a przez Richarda Dawkinsa jest oceniana jako najlepsza książka o ewolucji.  Jerry Coyne jest jednym z najlepszych na świecie specjalistów od specjacji, rozdzielania się gatunków. Jest również jednym ze znanych "nowych ateistów" i autorem książki "Faith vs Fakt". Jest wielkim miłośnikiem kotów i osobistym przyjacielem redaktor naczelnej.

Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1469 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Uprawy GM są dobre dla środowiska     2014-07-08
Bliskie spotkania z baronem MünchausenemPaulina Łopatniuk     2017-07-22
Indyjscy farmerzy wysiali ziarna GMO w proteście obywatelskiego nieposłuszeństwa     2019-06-13
Coraz mniejsza część głównych plonów roślin jadalnych na świecie idzie na wyżywienie głodnych, a coraz więcej wykorzystuje się do celów niespożywczych     2022-05-28
Maniok o wysokiej zawartości żelaza i cynku może poprawić odżywianie i zdrowie w Afryce Zachodniej     2019-02-05
Pierwsze spojrzenie na mikroby współczesnych łowców zbieraczy     2014-04-23
Wojna domowa w ludzkim genomie     2014-10-13
Badania dowodzą, że fakty nie mają znaczenia: jak propaganda wykorzystuje i normalizuje antysemityzm     2022-08-03
Nazistowscy lekarze i dzisiejsi antysemici: redefinicja etyki, żeby usprawiedliwić prześladowania Żydów     2022-07-18
Film dokumentalny “Know GMO”, nakręcany w Afryce, stawia wyzwanie panikarskiej kampanii straszenia ludzi     2015-11-07
Carl Zimmer o gatunkach i ochronie     2024-02-29
Maleńkim lisom na Wyspach Santa Barbara brakuje różnorodności genetycznej i strachu przed ludźmi     2016-05-15
Ekomodernizm i zrównoważona intensyfikacja     2015-06-17
Chemicznie zakamuflowana żaba     2015-12-12
Nie jesteśmy wszyscy neandertalczykami: tak postępuje nauka     2016-02-02
Strepsiptera – najdziwaczniejsze owady?     2015-12-22
Nigeria gotowa na spełnienie oczekiwań rolników     2022-07-08
Ogniska odry w Brooklynie w 2013 r.: Badanie kosztów antyszczepionkowej pseudonauki     2018-08-14
Atak “doktorostwa Wolfson” na rodziców chłopca, który zmarł na koklusz     2018-09-20
Naiwna promocja “integrowania” znachorstwa do medycyny     2018-01-29
Triumf Mao: Światowa Organizacja Zdrowia oficjalnie akceptuje szarlatanerię tradycyjnej chińskiej medycyny     2019-06-04
Rolnictwo biodynamiczne: podobne do antropozoficznej medycyny, ale dla farm     2018-04-06
Fabrizio Benedetti pyta: “Czy badania placebo wzmacniają pseudonaukę?”     2019-11-01
Naturopaci: potrafią uczynić nawet sól z Epsom potencjalnym zabójcą     2017-10-23
Obniżenie poprzeczki dla tradycyjnej medycyny chińskiej dla ideologii i zysku     2017-12-29
Szarlatan handlujący fałszywą nadzieją     2017-05-12
Czego może nas nauczyć była zwolenniczka antyszczepionkowców, Kelley Watson-Snyder     2019-08-30
Nanocząstki: nowy, jedyny, prawdziwy powód wszystkich chorób?     2017-03-24
Finansowanie społecznościowe terapii komórkami macierzystymi o nieudowodnionej skuteczności: wykorzystywanie hojności obcych, by płacić za szarlatanerię     2018-05-18
Antyszczepionkowcy - pielęgniarka lub lekarz nie powinni opiekować się dziećmi     2018-09-10
Wybuchy epidemii odry w Europie: zapowiedź tego, co przyjdzie do USA?     2017-07-24
Szczepionka HPV działa. Koniec kropka     2019-07-13
Akupunktura kontra nauka, wersja lingwistyczna     2017-06-01
Śmiertelność z powodu raka nadal spada wbrew twierdzeniom szarlatanów     2020-02-11
Efekt Krugera-Dunninga, antyszczepionkowcy i arogancja ignorancji     2018-08-09
Dlaczego sądy nie powinny rozstrzygać o nauce     2018-12-13
Tydzień Świadomości Homeopatii. Pomaga przypomnieć ludziom, że jest to szarlataneria!     2018-05-02
Plastry uśmierzające ból z Luminas: gdzie słowa „kwantum” i „energia” w rzeczywistości znaczą „magia”     2018-09-07
Zabobonne pojęcia u sedna przekonań antyszczepionkowych     2017-08-21
Tako rzecze antyszczepionkowa “wojowniczka mama”, Brittney Kara: jeśli szczepionki są tak wspaniałe, to dlaczego nie wspomina ich Biblia?     2018-04-26
Jak to jest, że Stanisław Burzyński nadal żeruje na zrozpaczonych pacjentach z rakiem?     2018-05-12
Helen Lawson i czarna maść: wycinanie, wypalanie i zatruwanie w sposób „naturalny”     2018-06-09
Homeopatia, wibracje i oszustwo     2018-06-12
Kolejne przypomnienie, nie ma epidemii autyzmu     2017-03-13
Akupunktura jadu pszczelego: śmiercionośne znachorstwo, które może zabić     2018-04-23
Naturopatyczna propaganda głosi normalne porady dotyczące stylu życia jako własne i dodaje szamaństwo     2018-02-14
Rzekł antyszczepionkowiec: Szczepionki powodują autyzm u psów!     2017-04-28
Dychotomiczne myślenie, niepewność i zaprzeczanie nauce     2020-01-01
Dlaczego szarlatani nie powinni nadzorować sami siebie     2019-05-08
Zły tydzień dla homeopatii jest dobrym tygodniem dla nauki     2018-03-23
Inicjatywa „Globalna Spójność”: nonsens na globalną skalę     2018-04-11
Dziennik z Mozambiku: Sybilla     2014-03-01
Dwudziestu dziewięciunaukowców publikuje artykuł w obronie merytorycznych podstaw w nauce     2023-05-01
Musi się potępić akademicki mobbing uczonego     2018-12-14
Przekonania antyoświeceniowe są „zaskakująco trwałe”     2018-05-11
Na zdrowie: izraelscy naukowcy warzą piwo na ”wskrzeszonych” drożdżach sprzed 5000 lat     2019-05-31
Ostateczna klęska teorii ewolucji     2016-02-15
Co mówi nam ruch płaskiej Ziemi     2018-05-17
Organiczne środki owadobójcze są szkodliwe dla pożytecznych owadów     2022-04-30
Wspólne pochodzenie sygnałów płodności   Cobb   2014-01-28
Uderzające podobieństwo: rewolucyjne wyniki badań nad bliźniętami   Dynesen   2018-08-27
Opera mydlana z życia łysek amerykańskich, część III   Lyon   2017-07-28
Edytowanie genów kluczem do ulepszenia podstawowych upraw w Afryce   Abugu   2021-10-01
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Ugandyjscy studenci nalegają na powszechne stosowanie biotechnologii i uchwalenie prawa o biobezpieczeństwie   Agaba   2021-11-17
Afrykańscy naukowcy wzywają do polityki poparcia biologii syntetycznej i innych innowacji   Agaba   2021-12-02
 Syntetyczna biologia oferuje obietnicę rozwiązania globalnego problemu z plastikiem   Agaba   2021-12-13
Czy wykształceni ludzie są bardziej antysemiccy?   Albert Cheng i Ian Kingsbury   2021-04-05
Fałszywe nadzieje i niewidzialni wrogowie   Anomaly   2018-02-09
Skuteczny kontra patologiczny altruizm   Anomaly   2018-10-10
Dziwaczny rodzaj rasistowskiego patriarchatu   Arora   2020-12-31
Pierwsza spożywcza roślina GMO w Ghanie   Baffour-Awuah   2022-04-16
Wszystkie antyizraelskie wiadomości zasługują na publikację   Bard   2021-09-04
Strzelby, zarazki, maszyny to zdecydowanie antyrasistowska książka. Dlaczego lewica jej nie kocha?   Barnett   2021-10-13
Opowieść o dwóch krzywych dzwonowych   Ben Winegard   2017-04-12
Przeddarwinowscy “darwiniści”   Berry   2020-10-16
Nie karm mózgu śmieciowym jedzeniem   Bhogal   2022-08-10
Niebezpieczne życie antropologa   Blackwell   2019-10-12
Nowe zastosowania zużytych filtrów do dializy   Blum   2018-08-07
Odwołajcie antyszczepionkową konferencję w Tel Awiwie   Blum   2019-11-15
Fałszywa pokora nie uratuje planety   Boudry   2020-01-09
Dlaczego środowiskowcy stanowią większą przeszkodę dla skutecznej polityki klimatycznej niż negacjoniści?   Boudry   2022-02-21
Ryzyko niewarte podejmowania: list otwarty do moich kolegów w świecie akademickim   Boutwell   2017-06-14
Stagnacja socjologii i jej przyczyny   Boutwell   2017-03-21
Ewolucyjne wyjaśnienie nienaukowych przekonań   Bretl   2020-01-31
Dlaczego leniwce wypróżniają się na ziemi?   Bruce Lyon   2014-02-02
Zaprzeczanie neuronauce o różnicach płci   Cahill   2019-04-05
Propaganda w wykonaniu nauczycieli akademickich   Chesler   2021-06-02
Nagonka na Izrael grasuje w stowarzyszeniach nauk ścisłych, medycyny i edukacji   Chesler   2021-06-24
Ugandyjski dziennikarz: jak informować o biotechnologii, kiedy jej krytycy rozsiewają dezinformację?   Christopher Bendana   2017-11-03
A polać wielką wodą…   Cipiur   2019-05-18
Zrozumienie nowoczesnych horrorów afrykańskich zakorzenionych w handlu niewolnikami przez Ocean Indyjski   Clarfield   2019-02-28
Ewolucyjne korzyści udawania ofiary   Clark   2021-03-11
Co byłoby, gdyby Wilkins i Franklin umieli ze sobą współpracować?   Cobb   2016-09-03
Ewolucja człowieka: zarośnięty brzeg   Cobb   2016-02-24
Google świętuje Antoniego van Leeuwenhoeka   Cobb   2016-10-31
Ogony CAT osłabiają centralny dogmat – dlaczego ma to znaczenie i dlaczego nie ma   Cobb   2015-01-08
Z okazji urodzin Maxa Delbrücka   Cobb   2016-09-22
Wesołych Świąt od Oswalda Avery’ego – ale co byłoby, gdyby zmarł wcześniej?   Cobb   2016-12-30
Kacze dzioby, Umwelt i a priori Kanta   Cobb   2019-03-04

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


&#8222;Choroba&#8221; przywrócona przez Putina


&#8222;Przebudzeni&#8221;


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk