Prawda

Czwartek, 28 marca 2024 - 20:49

« Poprzedni Następny »


Czy można falsyfikować naukowe teorie? Naukowiec odpowiada, że “nie”


Jerry A. Coyne 2020-09-12

Hurra, Ziemia nie jest płaska. 
Hurra, Ziemia nie jest płaska. 

Prowokacyjny tytuł artykułu (poniżej) w “Scientific American” fizyka Mano Singhama, jest, jak sądzę, głęboko niesłuszny. Koncepcja, że nauka postępuje naprzód przez eliminację niepoprawnych wyjaśnień (a to jest właśnie falsyfikacja), wydaje mi się nie tylko dobrą strategią, ale taką, która historycznie rzecz biorąc działała znakomicie. Powiedzenie, że jest to mit, jest więcej niż błędem. 


Posłuchajmy jednak, dlaczego Singham mówi, że falsyfikacja nie może działać. Kliknij na zrzut z ekranu, żeby przeczytać artykuł.


 



https://www.scientificamerican.com/article/the-idea-that-a-scientific-theory-can-be-falsified-is-a-myth/


Zanim dojdziemy do argumentów Singhama, zauważamy, że natychmiast myślimy o naukowych teoriach, które zostały definitywnie sfalsyfikowane. Jedną z nich jest to, że Ziemia jest płaska. To zostało sfalsyfikowane przez bardzo wiele obserwacji i poza szaleńcami nikt dzisiaj nie akceptuje teorii płaskiej Ziemi. Albo historia stworzenia z Księgi Rodzaju, kiedyś “naukowe” wyjaśnienie powstania życia, a szczególnie ludzi, także została sfalsyfikowana przez nieskończenie wiele obserwacji. Zastąpiła ją lepsza teoria: teoria ewolucji i można śledzić proces falsyfikacji przez czytanie O powstawaniu gatunków, co każdy powinien zrobić. Darwin nie tylko przytacza argumenty na rzecz ewolucji z biogeografii, embriologii, zapisu kopalnego, narządów szczątkowych i tak dalej, ale równocześnie zauważa, jak te obserwacje  nie zgadzają się z kreacjonizmem, główną w owym czasie konkurencyjną hipotezą. Falsyfikacja kreacjonizmu był powodem, dla którego Darwin tak niepokoił się, że ludzie religijni odrzucą jego teorię.


Jeśli bowiem obserwacje zgadzają się z obiema konkurencyjnymi teoriami, nie daje nam to sposobu ustalenia, która z nich jest lepsza. Darwin w rozdziałach o biogeografii pokazuje, na przykład, jak rozkład zwierząt i roślin na Ziemi pasuje do teorii ewolucji w połączeniu z tezą, że organizmy rozprzestrzeniają się, ale kreacjonizm nie może tego wyjaśnić. (Dlaczego stwórca nie umieścił rodzimych ssaków, słodkowodnych ryb i płazów na oceanicznych wyspach?) Falsyfikacja kreacjonizmu w tej książce w połączeniu z poparciem dla ewolucji spowodowała, że w ciągu dziesięciu lat od 1859 roku niemal wszyscy wykształceni ludzie zaakceptowali, że biblijny kreacjonizm został sfalsyfikowany.   


Dlaczego więc Singham uważa, że falsyfikacja – klasyczna strategia naukowego postępu opisana przez Karla Poppera – jest „mitem”? Podaje dwa powody (nawiązuje do „prekambryjskiego królika” Haldane’a jako proponowanej falsyfikacji ewolucji):


1.) Falsyfikacja jest skomplikowana. 
Singham mówi:

Jednak dziedzina znana jako naukoznawstwo (obejmująca historię, filozofię i socjologię nauki) pokazała, że falsyfikacja nie może działać nawet w teorii.


Powodem jest to, że eksperymentalne wyniki nie są prostym faktem zaczerpniętym bezpośrednio z natury. Zidentyfikowanie i datowanie kości Haldane’a wymaga użycia wielu innych teorii z rozmaitych dziedzin, włącznie z fizyką, chemią i geologią. Podobnie, teoretyczne przewidywanie nigdy nie jest produktem jednej teorii, ale także wymaga użycia wielu innych teorii. Kiedy “teoretyczne” przewidywanie nie zgadza się z “eksperymentalnymi” danymi, mówi nam to, że istnieje niezgoda między dwoma  zestawami teorii, więc nie możemy powiedzieć, że jakaś konkretna teoria została sfalsyfikowana.


Na szczęście falsyfikacja – lub jakakolwiek inna filozofia nauki – nie jest konieczna do rzeczywistego praktykowania nauki.

Nie całkiem to rozumiem. Jeśli mamy wiele linii dowodowych (lub wiele dziedzin nauki), które zbiegają się we wniosku zaprzeczającym istniejącej teorii (ewolucja, w tym wypadku), nie znaczy to, że falsyfikacja nie działa, a tylko że czasami nie jest łatwa. W rzeczywistości, w wypadku prekambryjskiego królika, naukowcy nie uznaliby pojedynczej obserwacji za obalającą teorię, którą wspiera tak wiele dowodów, na rzecz  innej teorii – kreacjonizmu – nie popartej przez żaden dowód. Naukowcy będą pracować, by upewnić się, że te dane nie są anomalią, czy królik nie dostał się w jakiś sposób do prekambryjskich osadów, i tak dalej. Ponadto, chcielibyśmy mieć więcej niż jedną skamieniałość, bowiem teoria tak dobrze ustalona jak ewolucja, wymagałaby wielu “źle umieszczonych” skamieniałości, byśmy ją zakwestionowali. Nie znaczy to, że falsyfikacja jest mitem, a tylko, że kiedy używasz jej przeciwko teorii, która jest bardzo dobrze podparta, musisz użyć jej wielokrotnie.  


A czasami eksperymentalny wynik istotnie jest “prostym faktem” zaczerpniętym bezpośrednio z natury. Koncepcja naleśnikowej Ziemi jest obalona przez wysłanie satelity w podróż wokół planety i nie znalezienie krawędzi. Ta sprawa pokazuje także, że twierdzenie Singhama, że “teoretyczne przewidywanie nigdy nie jest produktem jednej teorii”, jest także błędne. Płaska Ziemia (niektórzy czerpią ten pomysł z Biblii) jest jedną teorią, niezależącą od „wielu innych teorii”.


Inny przykładem jest wspaniałe i definitywne obalenie dwóch modeli replikacji DNA (“konserwatywny” i “przypadkowy”) przez  Meselsona i Stahla, potwierdzający „półkonserwatywny” model prostym i pięknym eksperymentem, w którym odwirowywali radioaktywnie oznaczony DNA w miarę, jak się replikował. Tylko dlatego, że zaangażowane w to były radiochemia, odwirowywanie frakcjonujące i biochemia, nie czyni eksperymentu ani trochę mniej falsyfikacją. A testowali tylko dwie inne wiarygodne teorie, nie zaś „wiele innych teorii”. Od tego czasu cała nauka genetyki molekularnej polega na ich wyniku z 1958 roku i ten wynik ostał się. Jeśli to nie jest wypadek weryfikacji prawdziwej teorii przez sfalsyfikowanie jej alternatyw, to nie wiem, co nim jest.    


Tutaj jest drugi powód Singhama, dlaczego falsyfikacja jest “mitem”:


2.) Pseudonaukowcy, maniacy i entuzjaści twierdzą, że mają dane, które falsyfikują teorie “konsensusu” i ta taktyka czyni z falsyfikacji podejrzaną strategię.
 Znowu, nie całkiem to rozumiem, ale oto, co mówi Singham:

Znajomość historycznego i filozoficznego tła daje ten rodzaj niezależności od uprzedzeń jego [Einsteina] pokolenia, na co cierpi większość naukowców…  


. . . ta wiedza daje ludziom możliwość lepszego argumentowania przeciwko antynaukowym siłom, które raz za razem używają tej samej strategii, czy chodzi o niebezpieczeństwa tytoniu, zmianę klimatu, szczepienia, czy ewolucję. Ich celem jest wykorzystywanie odrobiny wątpliwości i odbiegających wyników, które zawsze istnieją w nauce, żeby kwestionować konsensus poglądów naukowych ekspertów. Finansują i publikują własne wyniki, które zaprzeczają naukowemu konsensusowi w takiej lub innej wąskiej sprawie, a potem argumentują, że sfalsyfikowali konsensus. W książce Merchants of Doubt, historycy Naomi Oreskes i Erik M. Conway mówią, że dla tych grup “celem było zwalczanie nauki nauką – a przynajmniej lukami i niepewnościami w istniejącej nauce i naukowymi badaniami, których można użyć, by odwrócić uwagę od głównego wydarzenia”.

To jednak nie odrzuca wartości falsyfikacji bardziej niż samej nauki. Bowiem fanatycy i pseudonaukowy światek, którzy używają idei falsyfikacji, udają także, że używają metod nauki. Nie sądzę, by trzeba tu było cokolwiek dodawać.


Wreszcie, pod koniec artykułu Singham dochodzi blisko do przyznania, że tak, falsyfikacja działa:

Naukoznawstwo dostarcza zwolennikom nauki lepszych argumentów, by walczyć z tymi krytykami, przez pokazywanie, że siła naukowych wniosków wyrasta z działalności wiarygodnych ekspertów, którzy używają wszechstronnych zestawów dowodów, by dojść do zgodnej oceny w sprawie tego, czy teorię należy zatrzymać, czy odrzucić na rzecz nowej teorii. Te zgodne oceny umożliwiły osłupiające poziomy sukcesów i zrewolucjonizowały nasze życie na lepsze.  

Co jednak robisz, by odrzucić teorię, o której panuje zgodny osąd, taka jak kreacjonizm, na rzecz nowej teorii? Musisz znaleźć dowody, które zgadzają się z nową teorią, ale nie z konsensusem. A to jest falsyfikacja.


Jest możliwa sytuacja, kiedy nie ma rywalizującej teorii i po prostu szukasz dowodów, które zgadzają się z jedyną teorią, jaką masz. Nawet to jest jednak w pewnym sensie falsyfikacją: falsyfikacja myśli, że twoja teoria jest błędna, nawet jeśli nie masz alternatywy. Jeśli sądzisz, że benzen ma sześć atomów węgla, to twoją alternatywną teorią jest, że benzen nie ma sześciu atomów węgla, ale więcej lub mniej i szukasz dowodów na sfalsyfikowanie jednej lub drugiej z tych teorii.


Sądzę, że Singham chciał poprzeć wartość naukoznawstwa – historii i filozofii nauki – w czasie, kiedy pewni ludzie je umniejszają. Słynne są słowa Richarda Feynmana: “filozofia nauki jest równie użyteczna dla naukowców, jak ornitologia dla ptaków”. Nie zgadzam się z nim ani w jednym, ani w drugim – ornitologia jest użyteczna dla ptaków przez pomoc w chronieniu ich, a filozofia nauki może pomóc nam w jaśniejszym myśleniu o naszych problemach i metodach. Czasami jednak naukoznawstwo może być przeszkodą przez dezorientowanie ludzi o naturze nauki lub przez stawianie bezpodstawnych lub bezużytecznych twierdzeń, jak na przykład, że nie ma zewnętrznej rzeczywistości niezależnej od naszych zmysłów. A jedną z tych przeszkód jest twierdzenie, że falsyfikacja jest mitem.


h/t: Barry


Can scientific theories be falsified? One scientist says no

Why Evolution Is True, 8 września 2020

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Jerry A. Coyne

Emerytowany profesor na wydziale ekologii i ewolucji University of Chicago, jego książka "Why Evolution is True" (Polskie wydanie: "Ewolucja jest faktem", Prószyński i Ska, 2009r.) została przełożona na kilkanaście języków, a przez Richarda Dawkinsa jest oceniana jako najlepsza książka o ewolucji.  Jerry Coyne jest jednym z najlepszych na świecie specjalistów od specjacji, rozdzielania się gatunków. Jest również jednym ze znanych "nowych ateistów" i autorem książki "Faith vs Fakt". Jest wielkim miłośnikiem kotów i osobistym przyjacielem redaktor naczelnej.

Tipsa en vn Wydrukuj



Nauka

Znalezionych 1469 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Uprawy GM są dobre dla środowiska     2014-07-08
Bliskie spotkania z baronem MünchausenemPaulina Łopatniuk     2017-07-22
Indyjscy farmerzy wysiali ziarna GMO w proteście obywatelskiego nieposłuszeństwa     2019-06-13
Coraz mniejsza część głównych plonów roślin jadalnych na świecie idzie na wyżywienie głodnych, a coraz więcej wykorzystuje się do celów niespożywczych     2022-05-28
Maniok o wysokiej zawartości żelaza i cynku może poprawić odżywianie i zdrowie w Afryce Zachodniej     2019-02-05
Pierwsze spojrzenie na mikroby współczesnych łowców zbieraczy     2014-04-23
Wojna domowa w ludzkim genomie     2014-10-13
Badania dowodzą, że fakty nie mają znaczenia: jak propaganda wykorzystuje i normalizuje antysemityzm     2022-08-03
Nazistowscy lekarze i dzisiejsi antysemici: redefinicja etyki, żeby usprawiedliwić prześladowania Żydów     2022-07-18
Film dokumentalny “Know GMO”, nakręcany w Afryce, stawia wyzwanie panikarskiej kampanii straszenia ludzi     2015-11-07
Carl Zimmer o gatunkach i ochronie     2024-02-29
Maleńkim lisom na Wyspach Santa Barbara brakuje różnorodności genetycznej i strachu przed ludźmi     2016-05-15
Ekomodernizm i zrównoważona intensyfikacja     2015-06-17
Chemicznie zakamuflowana żaba     2015-12-12
Nie jesteśmy wszyscy neandertalczykami: tak postępuje nauka     2016-02-02
Strepsiptera – najdziwaczniejsze owady?     2015-12-22
Nigeria gotowa na spełnienie oczekiwań rolników     2022-07-08
Ogniska odry w Brooklynie w 2013 r.: Badanie kosztów antyszczepionkowej pseudonauki     2018-08-14
Atak “doktorostwa Wolfson” na rodziców chłopca, który zmarł na koklusz     2018-09-20
Naiwna promocja “integrowania” znachorstwa do medycyny     2018-01-29
Triumf Mao: Światowa Organizacja Zdrowia oficjalnie akceptuje szarlatanerię tradycyjnej chińskiej medycyny     2019-06-04
Rolnictwo biodynamiczne: podobne do antropozoficznej medycyny, ale dla farm     2018-04-06
Fabrizio Benedetti pyta: “Czy badania placebo wzmacniają pseudonaukę?”     2019-11-01
Naturopaci: potrafią uczynić nawet sól z Epsom potencjalnym zabójcą     2017-10-23
Obniżenie poprzeczki dla tradycyjnej medycyny chińskiej dla ideologii i zysku     2017-12-29
Szarlatan handlujący fałszywą nadzieją     2017-05-12
Czego może nas nauczyć była zwolenniczka antyszczepionkowców, Kelley Watson-Snyder     2019-08-30
Nanocząstki: nowy, jedyny, prawdziwy powód wszystkich chorób?     2017-03-24
Finansowanie społecznościowe terapii komórkami macierzystymi o nieudowodnionej skuteczności: wykorzystywanie hojności obcych, by płacić za szarlatanerię     2018-05-18
Antyszczepionkowcy - pielęgniarka lub lekarz nie powinni opiekować się dziećmi     2018-09-10
Wybuchy epidemii odry w Europie: zapowiedź tego, co przyjdzie do USA?     2017-07-24
Szczepionka HPV działa. Koniec kropka     2019-07-13
Akupunktura kontra nauka, wersja lingwistyczna     2017-06-01
Śmiertelność z powodu raka nadal spada wbrew twierdzeniom szarlatanów     2020-02-11
Efekt Krugera-Dunninga, antyszczepionkowcy i arogancja ignorancji     2018-08-09
Dlaczego sądy nie powinny rozstrzygać o nauce     2018-12-13
Tydzień Świadomości Homeopatii. Pomaga przypomnieć ludziom, że jest to szarlataneria!     2018-05-02
Plastry uśmierzające ból z Luminas: gdzie słowa „kwantum” i „energia” w rzeczywistości znaczą „magia”     2018-09-07
Zabobonne pojęcia u sedna przekonań antyszczepionkowych     2017-08-21
Tako rzecze antyszczepionkowa “wojowniczka mama”, Brittney Kara: jeśli szczepionki są tak wspaniałe, to dlaczego nie wspomina ich Biblia?     2018-04-26
Jak to jest, że Stanisław Burzyński nadal żeruje na zrozpaczonych pacjentach z rakiem?     2018-05-12
Helen Lawson i czarna maść: wycinanie, wypalanie i zatruwanie w sposób „naturalny”     2018-06-09
Homeopatia, wibracje i oszustwo     2018-06-12
Kolejne przypomnienie, nie ma epidemii autyzmu     2017-03-13
Akupunktura jadu pszczelego: śmiercionośne znachorstwo, które może zabić     2018-04-23
Naturopatyczna propaganda głosi normalne porady dotyczące stylu życia jako własne i dodaje szamaństwo     2018-02-14
Rzekł antyszczepionkowiec: Szczepionki powodują autyzm u psów!     2017-04-28
Dychotomiczne myślenie, niepewność i zaprzeczanie nauce     2020-01-01
Dlaczego szarlatani nie powinni nadzorować sami siebie     2019-05-08
Zły tydzień dla homeopatii jest dobrym tygodniem dla nauki     2018-03-23
Inicjatywa „Globalna Spójność”: nonsens na globalną skalę     2018-04-11
Dziennik z Mozambiku: Sybilla     2014-03-01
Dwudziestu dziewięciunaukowców publikuje artykuł w obronie merytorycznych podstaw w nauce     2023-05-01
Musi się potępić akademicki mobbing uczonego     2018-12-14
Przekonania antyoświeceniowe są „zaskakująco trwałe”     2018-05-11
Na zdrowie: izraelscy naukowcy warzą piwo na ”wskrzeszonych” drożdżach sprzed 5000 lat     2019-05-31
Ostateczna klęska teorii ewolucji     2016-02-15
Co mówi nam ruch płaskiej Ziemi     2018-05-17
Organiczne środki owadobójcze są szkodliwe dla pożytecznych owadów     2022-04-30
Wspólne pochodzenie sygnałów płodności   Cobb   2014-01-28
Uderzające podobieństwo: rewolucyjne wyniki badań nad bliźniętami   Dynesen   2018-08-27
Opera mydlana z życia łysek amerykańskich, część III   Lyon   2017-07-28
Edytowanie genów kluczem do ulepszenia podstawowych upraw w Afryce   Abugu   2021-10-01
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Ugandyjscy studenci nalegają na powszechne stosowanie biotechnologii i uchwalenie prawa o biobezpieczeństwie   Agaba   2021-11-17
Afrykańscy naukowcy wzywają do polityki poparcia biologii syntetycznej i innych innowacji   Agaba   2021-12-02
 Syntetyczna biologia oferuje obietnicę rozwiązania globalnego problemu z plastikiem   Agaba   2021-12-13
Czy wykształceni ludzie są bardziej antysemiccy?   Albert Cheng i Ian Kingsbury   2021-04-05
Fałszywe nadzieje i niewidzialni wrogowie   Anomaly   2018-02-09
Skuteczny kontra patologiczny altruizm   Anomaly   2018-10-10
Dziwaczny rodzaj rasistowskiego patriarchatu   Arora   2020-12-31
Pierwsza spożywcza roślina GMO w Ghanie   Baffour-Awuah   2022-04-16
Wszystkie antyizraelskie wiadomości zasługują na publikację   Bard   2021-09-04
Strzelby, zarazki, maszyny to zdecydowanie antyrasistowska książka. Dlaczego lewica jej nie kocha?   Barnett   2021-10-13
Opowieść o dwóch krzywych dzwonowych   Ben Winegard   2017-04-12
Przeddarwinowscy “darwiniści”   Berry   2020-10-16
Nie karm mózgu śmieciowym jedzeniem   Bhogal   2022-08-10
Niebezpieczne życie antropologa   Blackwell   2019-10-12
Nowe zastosowania zużytych filtrów do dializy   Blum   2018-08-07
Odwołajcie antyszczepionkową konferencję w Tel Awiwie   Blum   2019-11-15
Fałszywa pokora nie uratuje planety   Boudry   2020-01-09
Dlaczego środowiskowcy stanowią większą przeszkodę dla skutecznej polityki klimatycznej niż negacjoniści?   Boudry   2022-02-21
Ryzyko niewarte podejmowania: list otwarty do moich kolegów w świecie akademickim   Boutwell   2017-06-14
Stagnacja socjologii i jej przyczyny   Boutwell   2017-03-21
Ewolucyjne wyjaśnienie nienaukowych przekonań   Bretl   2020-01-31
Dlaczego leniwce wypróżniają się na ziemi?   Bruce Lyon   2014-02-02
Zaprzeczanie neuronauce o różnicach płci   Cahill   2019-04-05
Propaganda w wykonaniu nauczycieli akademickich   Chesler   2021-06-02
Nagonka na Izrael grasuje w stowarzyszeniach nauk ścisłych, medycyny i edukacji   Chesler   2021-06-24
Ugandyjski dziennikarz: jak informować o biotechnologii, kiedy jej krytycy rozsiewają dezinformację?   Christopher Bendana   2017-11-03
A polać wielką wodą…   Cipiur   2019-05-18
Zrozumienie nowoczesnych horrorów afrykańskich zakorzenionych w handlu niewolnikami przez Ocean Indyjski   Clarfield   2019-02-28
Ewolucyjne korzyści udawania ofiary   Clark   2021-03-11
Co byłoby, gdyby Wilkins i Franklin umieli ze sobą współpracować?   Cobb   2016-09-03
Ewolucja człowieka: zarośnięty brzeg   Cobb   2016-02-24
Google świętuje Antoniego van Leeuwenhoeka   Cobb   2016-10-31
Ogony CAT osłabiają centralny dogmat – dlaczego ma to znaczenie i dlaczego nie ma   Cobb   2015-01-08
Z okazji urodzin Maxa Delbrücka   Cobb   2016-09-22
Wesołych Świąt od Oswalda Avery’ego – ale co byłoby, gdyby zmarł wcześniej?   Cobb   2016-12-30
Kacze dzioby, Umwelt i a priori Kanta   Cobb   2019-03-04

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk