Prawda

Czwartek, 28 marca 2024 - 14:58

« Poprzedni Następny »


Czy globalne ocieplenie może być dla nas dobre?


Matt Ridley 2022-03-03

Trend wzrostu zazielenienia Ziemi. (Źródło:  NASA Earth Observatory)
Trend wzrostu zazielenienia Ziemi. (Źródło:  NASA Earth Observatory)

Globalne ocieplenie jest faktem. Jest także – jak dotąd – głównie korzystne. Społeczeństwa nie wiedzą o tym dzięki zdecydowanym wysiłkom panikarzy i ich medialnych sojuszników, którzy z determinacją nadużywają języka kryzysu i paniki. Cel, jakim jest osiągnięcie zerowych emisji w Wielkiej Brytanii do roku 2050, jest wystarczająco kontrowersyjny z powodu technicznych problemów i wyrzeczeń, jakich wymaga. Co jednak, jeśli wszystkie te problemy i wyrzeczenie mają zapobiec czemuś, co nie powoduje szkód netto?

Największą korzyścią z emisji jest globalne zazielenienie, coroczny przyrost zielonej roślinności na powierzchni planety. Lasy rosną gęściej, tereny trawiaste są bogatsze, a zarośla rosną szybciej. Mierzono to przy użyciu satelitów i pomiarów tempa wzrostu roślin na ziemi. To dzieje się we wszystkich habitatach, od tundry do lasów deszczowych. Przez czterdzieści lat od 1982 roku, jak wskazuje Bjorn Lomborg, dane NASA pokazują, że globalne zazielenienie dodawało 618 tysięcy kilometrów kwadratowych dodatkowych zielonych liści co roku, odpowiednik powierzchni wielkości trzech Wielkich Brytanii. Tak, poprawnie to przeczytaliście: co roku jest na planecie więcej zieleni o powierzchni trzech Wielkich Brytanii. Założę się, że Greta Thunberg wam tego nie powiedziała.


Przyczyna tego zazielenienia? Chociaż sadzenie drzew, naturalne zalesianie, nieco dłuższy sezon wzrostu i nieco więcej deszczy przykładają się do tego, wielką przyczyną jest coś innego. Wszystkie badania są zgodne, że największy wkład w globalne zazielenienie – odpowiadający z grubsza za połowę tego efektu – daje dodatkowy dwutlenek węgla w atmosferze. Przez 40 lat zawartość CO2 w atmosferze zwiększyła się z 0,034 procenta do 0,041 procenta. Może się to wydawać małą zmianą, ale z większą ilością “żywności” w powietrzu rośliny nie muszą tracić równie dużo wody przez swoje pory (aparaty szparkowe), by zdobyć daną ilość węgla. A więc suche tereny, takie jak obszar Sahelu w Afryce, mają obecnie jeden z największych wzrostów zieleni. Ponieważ jest to jedno z najbiedniejszych miejsc na planecie, jest dobrą wiadomością, że jest tam więcej żywności dla ludzi, kóz i dzikich zwierząt.


Ponieważ jednak dobre wiadomości nie są wiadomościami, zielone grupy nacisku i korespondenci ds. środowiska w mediach wolą ignorować globalne zazielenienie. Zdumiewająco, nie zasłużyło ono na wzmiankę nawet w niedawnej serii BBC, Green Planet, mimo jej nazwy. Lub, jeśli to jest wspomniane, media twierdzą, że badania sugerują, iż zielenienie może wkrótce ustać. Te badania oparte są na wątpliwych modelach, nie zaś na danych (ponieważ dane pokazują, że od lat efekt utrzymuje się na tym samym poziomie). Przy tych bardzo nielicznych okazjach, kiedy BBC wspomniała o globalnym zazielenieniu, zawsze towarzyszyło temu ostrzeżenie na wypadek gdyby widz chciał dostrzec cokolwiek pozytywnego w zmianie klimatycznej – na przykład, „dodatkowe zaliścienie pomaga zwolnić zmianę klimatu, ale badacze ostrzegają, że będzie to zniwelowane przez rosnące temperatury”.


Kolejna dobra wiadomość dotyczy zgonów. Jesteśmy przeciwko przedwczesnym zgonom, prawda? Niedawne badanie pokazuje, że rosnące temperatury były przyczyną pół miliona mniej zgonów w Wielkiej Brytanii przez ostatnich dwadzieścia lat. Jest tak, ponieważ zimna pogoda zabija około “20 razy więcej ludzi niż gorąca”, według badania, w którym analizowano “ponad 74 miliony zgonów w 384 miejscach w 13 krajach”. Szczególnie dotyczy to stref umiarkowanych, takich jak Wielka Brytania, gdzie letnie dni rzadko są wystarczająco gorące, by zabijać. A więc globalne ocieplenie i niezwiązane z tym zjawisko większego miejskiego ocieplenia w stosunku do regionów wiejskich, spowodowane przez zatrzymywanie ciepła przez budynki oraz używanie energii, na wielką skalę powstrzymują przedwczesne zgony. 


Czy to na pewno zmieni się w przyszłości? Prawdopodobnie nie zmieni się. Wielka Brytania musiałaby mieć o wiele gorętsze lata, by śmiertelność latem przekroczyła śmiertelność zimą. Nie dzieje się tak nawet w Grecji. A statystyki pokazują – jak przewidywała teoria gazów cieplarnianych – że w sumie więcej ocieplenia ma miejsce w chłodnych miejscach, w chłodnych porach roku i chłodnych godzinach doby. Tak więc zimowe temperatury nocą na globalnej północy rosną znacznie szybciej niż letnie temperatury w dzień w tropikach.


Letnie temperatury w USA zmieniają się w połowie wolniej od zimowych temperatur, a dzienne temperatury stają się cieplejsze o 20 procent wolniej niż nocne. Podobny wzór widać w większości krajów. Narody w strefie tropików doświadczają bardzo powolnego, niemal niedostrzegalnego ocieplenia w ciągu dnia (poza miastami), podczas gdy narody w strefie arktycznej doznają dość szybkiej zmiany, szczególnie zimą i nocami. Panikarze uwielbiają mówić o arktycznym wzmocnieniu przeciętnej zmiany klimatycznej, ale zazwyczaj pomijają nieuniknioną odwrotną stronę tego: że tropikalne temperatury (gdzie żyje większość biednych ludzi) zmieniają się wolniej niż przeciętna.


Czy jednak nie mówi się nam, żebyśmy oczekiwali bardziej niestabilnej pogody w wyniku zmiany klimatycznej? Z pewnością zakłada się, że powinniśmy. Niemniej nie ma żadnych dowodów, że wzrasta niestabilność pogody i nie ma żadnej dobrej teorii, która sugerowałaby, że to powinno się tak dziać. Malejące różnice temperatur między tropikami a Arktyką może w rzeczywistości nieco zmniejszyć niestabilność pogody.   


Istotnie, jak wielokrotnie potwierdzał Międzyrządowy Panel ds. Zmiany Klimatu (IPCC), nie ma wyraźnego wzoru wzrostu częstotliwości ani siły burz, susze nieco zmniejszyły się, a powodzie są gorsze tylko tam, gdzie zmieniono używanie ziemi (jak deforestacja i budowanie domów na terenach zalewowych). Globalnie zgony z powodu suszy, powodzi i burz zmalały o 98 procent w ciągu ostatnich 100 lat – nie dlatego, że pogoda jest mniej niebezpieczna, ale dlatego, że schronienia, transport i komunikacja (które są głównie produktami gospodarki opartej na paliwach kopalnych) radykalnie polepszyły zdolność ludzi do przetrwania takich katastrof naturalnych.


Geologiczny zapis pokazuje większą gwałtowność klimatu w zimnych okresach historii Ziemi niż w gorących. U szczytu niedawnych epok lodowcowych temperatura wahała się dramatycznie z roku na rok z dziesięciolecia na dziesięciolecie, podczas gdy długotrwałe  gigantyczne susze pustoszyły Afrykę, wysuszając Jezioro Wiktorii co najmniej dwukrotnie. Te straszliwe susze zdarzyły się 17 000 i 15 000 lat temu, kiedy świat był dużo chłodniejszy niż teraz, a chłodniejsze oceany oznaczały brak monsunów. Według jednej z teorii o początkach rolnictwa było ono niemożliwe do czasu, kiedy świat osadził się w polodowcowym cieple około 10 000 lat temu: “Niedawne dane z rdzeni lodowych i z dna oceanu pokazują, że klimat ostatniego okresu zlodowacenia był skrajnie nieprzyjazny rolnictwu – sucho, niski atmosferyczny CO2 i skrajnie zmienny w dość krótkich odcinkach czasu”. Stało się potem spokojniej, kiedy było znacznie cieplej niż dzisiaj między 9000 a 6000 lat temu, kiedy wyłoniła się cywilizacja.


Skutki dzisiejszego ocieplenia (i zielenienia) na rolnictwo są, przeciętnie rzecz biorąc, pozytywne: rośliny można uprawiać dalej na północ i sezon rośnięcia jest dłuższy, a opady deszczu nieco obfitsze w suchych regionach. Karmimy dzisiaj siedem miliardów ludzi ze znacznie większą łatwością niż karmiliśmy trzy miliardy w latach 1960. i to z podobnego areału ziemi uprawnej. Globalna produkcja zbóż może w tym roku pobić rekord – po raz szósty w ciągu 10 lat.


Także przyroda ogólnie będzie miała się lepiej w cieplejszym świecie. Jest więcej gatunków w cieplejszych klimatach, więc więcej nowych ptaków i owadów przybywa do południowej Anglii, by tu się rozmnażać, niż znika ich z północnej Szkocji. Cieplej oznacza także mokrzej: 9 000 lat temu, kiedy klimat był cieplejszy niż dzisiaj, Sahara była zielona. Panikarze lubią twierdzić, że troska o zmianę klimatu idzie ręka w rękę z troską o przyrodę. Dowody jednak zaprzeczają temu. Polityka klimatyczna często szkodzi przyrodzie: biopaliwa konkurują o ziemię z rolnictwem, podważając korzyści z lepszej wydajności rolnictwa i podnosząc naciski na dziką przyrodę; farmy wiatrowe zabijają ptaki i nietoperze; lekkomyślne sadzenie świerku sitkajskiego zamienia wrzosowiska w mroczną monokulturę.  


Tymczasem ignoruje się lub zaniedbuje prawdziwe problemy środowiska z powodu obsesji na punkcie klimatu. Z pomocą miejscowych wolontariuszy od lat walczymy o ochronę rudej wiewiórki w Northumberland. Rząd nie robi dosłownie niczego, by nam pomóc, a równocześnie wlewa rzeki pieniędzy na granty dla tych, którzy badają najbardziej wydumane i najmniejsze możliwe efekty zmiany klimatu. Inwazyjne, obce gatunki są główną przyczyną wymierania gatunków na całym świecie (tak jak szara wiewiórka wypędza rudą na marginesy), podczas gdy jeszcze nie wykazano, by zmiana klimatyczna doprowadziła gdziekolwiek na świecie do wymarcia choćby jednego gatunku. 


Oczywiście, zmiana klimatyczna przynosi problemy, a nie tylko korzyści. Szybkie podnoszenie się poziomu mórz może być katastrofalne. Podczas jednak gdy poziom mórz  skoczył między 10 000 a 8 000 lat temu, podnosząc się o około 60 metrów przez trzy tysiąclecia, dzisiejsza zmiana jest dziewięć razy powolniejsza: trzy milimetry rocznie, czyli  0,30 metra na stulecie i nie widać przyspieszenia. Kraje takie jak Holandia i Wietnam pokazują, że można wyrwać morzu ziemię także w świecie, w którym poziomy mórz rosną. Areał lądowy na planecie w rzeczywistości rośnie, a nie kurczy się, dzięki zamulaniu i refulacji.


W styczniu 2020 roku główny naukowy doradca Zjednoczonego Królestwa zbierał slajdy do pokazania Borisowi Johnsonowi, by nawrócić go na klimatyczną panikę. Dzięki wolności informacji wiemy teraz, że te slajdy pokazywały prawdopodobne przyspieszenie podnoszenia się poziomu mórz według scenariusza znanego jako RCP 8.5. Jest to szokujące, ponieważ RCP 8.5 zostało dawno temu zdyskredytowane jako wysoce nieprawdopodobne. Stworzono ten scenariusz przez nagromadzenie w modelach jednego po drugim nierealistycznych założeń: użycie węgla miało wzrosnąć dziesięciokrotnie do roku 2100, wzrost populacji przyspieszyć do 12 miliardów ludzi, innowacje miały zamrzeć i dodano do tego nieprawdopodobnie wysoką czułość temperatury na dwutlenek węgla. Żaden poważny naukowiec nie uważa, że RCP 8.5 przedstawia prawdopodobny rezultat nawet przy pozostawieniu spraw swojemu biegowi. Niemniej ci, którzy chcą pochwycić uwagę mediów, używają go cały czas.


Środowiskowcy nie otrzymują donacji ani zaproszeń do pojawienia się w telewizji, jeśli mówią umiarkowane rzeczy. Wstać i oznajmić, że “zmiana klimatyczna jest realna i trzeba się z nią uporać, ale nie dzieje się bardzo szybko i inne kwestie środowiska są pilniejsze” byłoby mniej więcej tak popularne jak poseł w parlamencie Olivera Cromwella, który oznajmiłby: „Dowody na istnienie Boga są dość słabe i nie jestem tak całkiem pewien, że cudzołóstwo jest naprawdę grzechem”. A mówię to jako człowiek, który wygłosił w parlamencie wiele przemówień o klimacie.


Nic dziwnego, że nie słyszymy o dobrych wiadomościach wynikających ze zmiany klimatycznej.


My article for Spiked:

How global warming can be good

Rational Optimist, 15 lutego 2022

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Matt Ridley


Brytyjski pisarz popularnonaukowy, sympatyk filozofii libertariańskiej. Współzałożyciel i b. prezes International Centre for Life, "parku naukowego” w Newcastle. Zrobił doktorat z zoologii (Uniwersytet Oksfordzki). Przez wiele lat był korespondentem naukowym w "The Economist". Autor książek: The Red Queen: Sex and the Evolution of Human Nature (1994; pol. wyd. Czerwona królowa, 2001, tłum. J.J. Bujarski, A. Milos), The Origins Of Virtue (1997, wyd. pol. O pochodzeniu cnoty, 2000, tłum. M. Koraszewska), Genome (1999; wyd. pol. Genom, 2001, tłum. M. Koraszewska), Nature Via Nurture: Genes, Experience, and What Makes us Human (także jako: The Agile Gene: How Nature Turns on Nurture, 2003), Rational Optimist 2010.
 

Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj




Komentarze
1. S. Lem wierzył w ocieplenie (sztuczne) Marek Eyal 2022-03-03


Nauka

Znalezionych 1469 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

„Grubogłowi przedsiębiorcy pogrzebowi w noc żywych trupów”   Júnior   2022-05-31
„Gryzoń skunksowy”, który żuje trujące rośliny i wypluwa truciznę na swoje futro   Coyne   2020-12-02
„Kryzys klimatyczny” to mistyfikacja   Williams   2023-09-25
„Najbardziej znany zabójca ludzi”: jakie są prawdziwe początki XIV-wiecznej Czarnej Śmierci?   Lewis   2023-09-15
„New Yorker” pisze o hoacynie, sugeruje, że koncepcja Darwina drzew ewolucyjnych może być urojeniem   Coyne   2022-07-25
„San Francisco Chronicle” bardzo myli się w sprawie biologicznej płci   Coyne   2023-06-09
„Zapylisz mnie!”: nachalni bohaterowie świata roślin   Júnior   2022-06-11
“Czarne tygrysy” w małym indyjskim rezerwacie sugerują losowy dryf genetyczny   Coyne   2021-10-26
“Daily Beast” wypacza epigenetykę oszukańczymi twierdzeniami, że dzieci mogą “odziedziczyć wspomnienia Holocaustu”   Coyne   2017-10-05
“Konwergentna” ewolucja mrówek grzybiarek Starego i Nowego świata   Coyne   2023-03-23
“Odwrócenie specjacji” (fuzja gatunków) u kruków   Coyne   2018-03-16
“Partenogenetyczny” rak rozmnaża się bez seksu: czy to jest nowy gatunek?   Coyne   2018-02-17
“Rogi” trylobitów mogły być używane jako broń w walkach między samcami   Coyne   2023-02-15
“Scientific American” poświęca się polityce, a nie nauce; odmawia publikowania krytycznych analiz swoich fałszywych lub wprowadzających w błąd twierdzeń   Coyne   2022-09-01
“Współczesny” Homo sapiens mógł być w Eurazji aż 210 tysięcy lat temu   Coyne   2019-07-17
‘Raniąca’ idea merytorycznych podstaw nauki    i Jerry Coyne   2023-05-29
 Syntetyczna biologia oferuje obietnicę rozwiązania globalnego problemu z plastikiem   Agaba   2021-12-13
10 twierdzeń działaczy walczących w Afryce z GMO o tym, dlaczego postępy w biotechnologii upraw powinny zostać odrzucone – i dlaczego są one błędne   Maina   2022-11-17
100 milionów lat ozdabiania się śmieciami   Yong   2016-07-05
12 podstawowych punktów biologii ewolucyjnej   Cobb   2016-03-02
Pseudonauka Masaru Emoto   Novella   2017-12-18
Czy „toksyczna kobiecość” jest główną przyczyną bojów o społeczną sprawiedliwość?   Coyne   2021-02-08
Paradoksalne cechy genetyki inteligencji   Ridley   2013-12-18
“New Scientist”: Darwin jednak miał rację    Coyne   2020-10-01
Intelektualna pustka numeru “New Scientist” o ewolucji: 1. Genetyczna plastyczność    Coyne   2020-10-03
Intelektualna pustka numeru “New Scientist” o ewolucji: 2. Rzekome nieistnienie gatunków   Coyne   2020-10-05
Klasyczna historia skorygowana: porosty to grzyby + glony + drożdże (inne grzyby)   Coyne   2016-08-05
Homo floresiensis, hominin “hobbit”, w Internecie   Coyne   2016-11-25
No pasarán    Tonhasca Júnior   2023-03-04
Strzelby, zarazki, maszyny to zdecydowanie antyrasistowska książka. Dlaczego lewica jej nie kocha?   Barnett   2021-10-13
„ Całujące się” koralowce złapane in flagranti   Yong   2016-07-28
”Sygnalizowanie cnoty” może nas irytować. Cywilizacja byłaby jednak bez niego niemożliwa    Miller   2019-09-13
A jednak chorują na raka    Łopatniuk   2016-02-13
Czyste okrucieństwo cięć w pomocy żywnościowej   Lomborg   2017-08-07
Dalszy spadek zgonów z powodu raka   Novella   2019-02-04
Dlaczego mamy alergie?   Zimmer   2016-01-28
Dlaczego sądy nie powinny rozstrzygać o nauce     2018-12-13
Dlaczego większość zasobównie wyczerpuje się   Ridley   2014-05-04
Dlaczego zwierzęta są urocze?   Coyne   2014-12-30
Dziennik z Mozambiku: Demony w kurzu   Naskręcki   2018-03-30
Dziwaczne, wysysające krew czerwie jurajskie   Cobb   2014-06-28
Ewolucja, ptaki i kwiaty   Coyne   2014-06-02
Gigantyczne “paleonory” wykopane przez wymarłe ssaki   Coyne   2017-06-29
Grupy anty-GMO przegrywają sprawę sądową w Nigerii    i Nkechi Isaak   2022-07-30
Jak karakara wygrywa z osami   Cobb   2013-12-29
Kiedy zapada noc i ziemia jest ciemna   Tonhasca Júnior   2023-02-10
Kilka lekcji z rosyjskiej rewolucji. Jak kuszący radykalny nihilizm prowadzi do ekstremizmu   Geifman   2021-03-22
Komisja Europejska ukrywa naukę o pszczołach   Ridley   2017-05-03
Malaria pachnąca cytryną    Zimmer   2015-04-07
Małpo ty moja   Koraszewski   2015-04-17
Metamorfozy    Júnior   2022-04-09
Minęło 40 lat od wydania „Samolubnego genu” – śmiała książka Richarda Dawkinsa ostała się próbie czasu   Ridley   2016-02-17
Niezwykły pasikonik szklany   Naskręcki   2014-05-27
Nowe badanie wskazuje na jednego oszusta   Coyne   2016-08-18
Nowy i dziwaczny rodzaj mimikry: nasiona rośliny naśladują kształt i zapach odchodów zwierzęcych, by ułatwić roznoszenie ich przez żuki gnojowe   Coyne   2015-10-20
O porażkach wolności i lęku przed nauką   Dennett   2016-05-20
O rzeczywistości rasy i odrazie do rasizmu    i Brian Boutwell   2017-09-04
Obniżenie poprzeczki dla tradycyjnej medycyny chińskiej dla ideologii i zysku     2017-12-29
Olbrzymie armie o niezliczonych umiejętnościach    Tonhasca Júnior   2024-02-08
Osobisty mikrobiom w cyfrach   Zimmer   2014-08-14
Ostrogony nie są naprawdę “żywymi skamieniałościami”    Coyne   2015-07-29
Palestyńska intersekcjonalność z nazistami   Frantzman   2017-07-08
Pochwała ignorancji, czyli wiem, że nie wiem   Cullen   2017-01-11
Przykre niespodzianki, czyli czerniak i siwizna   Łopatniuk   2015-08-01
Przypuszczalnie złamana kość    Coyne   2015-06-04
Rozum i Wiara IICzyli takie sobie rozmowy o religijnych „prawdach” i problemach z nimi związanych.   Ferus   2015-11-22
Ryba z biodrami   Mayer   2016-03-30
Siedem narzędzi myślenia   Dennett   2014-11-19
Skrzydlaci oszuści i straż obywatelska   Young   2014-01-02
Tako rzecze antyszczepionkowa “wojowniczka mama”, Brittney Kara: jeśli szczepionki są tak wspaniałe, to dlaczego nie wspomina ich Biblia?     2018-04-26
Twardy kwiat do zgryzienia    Tonhasca Júnior   2023-02-22
Wielkoskrzydłe   Naskręcki   2014-04-02
Wierzący nagradzani za życia   Coyne   2014-12-21
Wpaść w amok. Empiryczna analiza szaleńczych zabójstw pokazuje, że wyłaniają się dwa różne wzorce.   King   2023-06-03
Wątpliwi pomocnicy    Tonhasca Júnior   2023-04-08
Świetna ewolucyjna innowacjaktóra okazała się zgubna   Yong   2015-12-10
Dlaczego odmawiamy dostrzegania jaśniejszej strony, choć powinniśmy   Pinker   2018-04-17
Krew, znój, łzy i pot   Tonhasca Júnior   2023-01-19
Mądrość w pułapce autorytetu   Witkowski   2020-04-18
Po prostu nie mogę się doczekać, aby znów wyruszyć w trasę   Tonhasca Júnior   2022-10-27
Pochwała jednoznaczności   Witkowski   2019-10-29
Z perspektywy naszego kurnika   Witkowski   2020-01-16
A co to takie włochate?   Łopatniuk   2016-04-02
A genomy ciągle kurczą się…   Zimmer   2016-11-22
A teraz dobre wiadomości: Sprawy naprawdę idą w dobrym kierunku   Pinker   2015-11-24
A polać wielką wodą…   Cipiur   2019-05-18
A.N. Wilson znowu kopie Darwina, tym razem w “Times”   Coyne   2017-09-07
Adam i Ewa: dwoje, czy więcej niż dwoje przodków?   Coyne   2017-01-07
Afrykańscy naukowcy wzywają do polityki poparcia biologii syntetycznej i innych innowacji   Agaba   2021-12-02
Agroekologia zmienia biednych farmerów w biedniejszych   Muhumuza   2022-06-09
AI – asystent lekarza   Novella   2020-12-09
AI: gorąca randka z “Sydneyem ”   Gotefridi   2023-03-15
Akademicki skandal: troje badaczy umyślnie publikowało fałszywe artykuły o „badaniach żałości”, by pokazać fatalne standardy akademickie w naukach społecznych   Coyne   2018-10-12
Akcja afirmatywna w wieloetnicznym narodzie   Hyams   2020-07-17
Aktywacja telomerazy mogłaby prowadzić do leczenia samej starości   Ridley   2015-10-27
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Aktywność umysłowa nie zapobiega osłabieniu umysłowej sprawności   Novella   2018-12-15
Akupunktura jadu pszczelego: śmiercionośne znachorstwo, które może zabić     2018-04-23
Akupunktura kontra nauka, wersja lingwistyczna     2017-06-01
Akupunktura kwantowa   Novella   2019-04-23

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk