Prawda

Piątek, 29 marca 2024 - 14:35

« Poprzedni Następny »


Czy genetyka może pomóc wyeliminować nierówność?


Jerry A. Coyne 2021-11-26


Kathryn Paige Harden, specjalistka genetyki behawioralnej, spędziła znaczną część swojego życia zawodowego na dokumentowaniu znaczącego składnika genetycznego w ludzkim zachowaniu, osobowości i cechach fizycznych. W zasadzie te badania powinny odpowiadać wielu konserwatystom. Historycznie rzecz biorąc, prawica uważała, że znaczna część różnorodności wśród ludzi jest genetycznie zdeterminowana i często niemożliwa do zmiany, co znaczy, że społeczne interwencje nie mogą zaradzić genetycznym nierównościom.

Książka Harden The Genetic Lottery: Why DNA Matters for Social Equality, jest jednak skierowana do lewicy, która w zasadzie odrzuca genetyczne wpływy na zachowanie, ponieważ “teoria dziedziczności” była kiedyś związana z eugeniką, prowadzącą do sterylizacji lub egzekucji ludzi uznanych za umysłowo lub fizycznie gorszych. Harden zgadza się, że genetyka odgrywa dużą rolę w tworzeniu nierówności, które wpływają na sukces w życiu, ale odrzuca konserwatywne twierdzenie, że genetyczne różnice unieważniają wartość społecznych interwencji. Jest jednak zwolenniczką postępowego liberalizmu i pragnie sprawiedliwszego i równiejszego społeczeństwa. Tak więc jej książka składa się z dwóch części: opisu genetycznych różnic, które nas dzielą, a potem zarysu interwencji, które mogą nas połączyć.   


To jest stanowisko, które z pewnością ściągnie ogień z obu stron. Nasuwają się tu dwa pytania. Jak solidne są jej twierdzenia o genetycznej podstawie nierówności między ludźmi? I następnie, jeśli są solidne, czy społeczne interwencje mogą łagodzić lub eliminować efekty genetycznych różnic – efekty, które autorka uważa za fundamentalnie niesprawiedliwe, ponieważ zależą od „szczęśliwego trafu” ułożenia genów posortowanych przy tworzeniu jajeczka i plemnika?   


Z badań nad adopcją i bliźniętami wiemy od dawna, że wiele ważnych cech, które nas różnicują – włącznie z fizycznymi cechami, stanem medycznym, IQ i chorobami umysłowymi – są po części zarządzane przez geny, które różnią się u jednostek. Około 80 procent różnic wzrostu między dorosłymi, 40 procent różnic w ciśnieniu krwi, 50 procent różnic IQ i 40 procent różnic neurotyczności są spowodowane zróżnicowaniem genetycznym.   (Harden starannie notuje, że te dane odnoszą się tylko do badanej populacji, niemal zawsze europejskiego pochodzenia i nie mogą one powiedzieć niczego o podstawie zróżnicowania w populacjach i grupach etnicznych, które różnią się nie tylko genami, ale środowiskami.)


Te dane zachęciły konserwatystów do trzymania się genetycznego determinizmu, który rzekomo popiera status quo, choć mylą się sądząc, że nie można zmienić cech, których zróżnicowanie opiera się głównie na genach. Na przykład, krótkowzroczność jest częściowo determinowana genetycznie. Rozwiązanie? Okulary, które dają wzrokową równość. Harden używa najnowszych opartych o DNA metod do ustalenia, które odcinki genomu przykładają się do zmienności między jednostkami. Jest to kwestia identyfikowania wariantów DNA – G na danej pozycji albo T – które są związane z badaną cechą. Weźmy wzrost. Sekwencjonujemy DNA ludzi różniących się wzrostem i patrzymy, czy G (albo T) pojawia się częściej u wysokich ludzi niż u niskich. Ponieważ jednak na cechy, które nas interesują, wpływa wiele różnych genów, wpływ każdego wariantu będzie maleńki. Kumulatywnie jednak tego rodzaju analiza daje, jak Harden przystępnie wyjaśnia, miarę zwaną “genotypowym wynikiem”. Kiedy nie ma bezpośredniej informacji o wzroście danej osoby, jej genotypowy wynik – G lub T, lub C, lub A w różnych miejscach w całym genomie – mogą pomóc przewidzieć wzrost tej osoby (lub, w wypadku niemowlęcia, jak będzie wysokie w wieku dorosłym). Genotypowe wyniki można wyliczyć dla każdej cechy, na zmienność której wpływają geny: schizofrenia, wzrost, IQ, osiągnięcia akademickie, orientacja seksualna, alkoholizm, długowieczność, przekonania polityczne i tak dalej. Harden skupia się jednak na osiągnięciach edukacyjnych (latach nauki), których genotypowy wynik prognozuje udział osoby w „narodowym dobrobycie”. W badaniu ponad miliona osób znaleziono 1271 odcinków DNA znacząco związanych z wykształceniem z około 12 procentami zaobserwowanych wariacji w osiągnięciach edukacyjnych zależnymi od genów. Prawdopodobnie jest to niedoszacowanie wkładu genetycznego, ale jest jasne, że olbrzymia większość różnic w wykształceniu ludzi – być może aż 88 procent – nie jest wychwytywana przez genotypowe wyniki. Moim zdaniem komunikat jest prosty: martwmy się o możliwą do rozwiązania część – niegenetyczny składnik, który z pewnością obejmuje różnice środowiskowe. Jest przecież mnóstwo do zrobienia, by uczynić środowiska bardziej wyrównującymi i ta praca nie musi zabierać dziesięcioleci.


Harden jednak jest zdecydowana na zmagania z genami. Czy powinniśmy dzielić dzieci w szkole według ich genotypowych wyników? Nie – taki genetyczny elitaryzm napawa Harden obrzydzeniem. Jej zdaniem rozwiązanie musi obejmować nowe sposoby edukacyjne, które maksymalizują osiągnięcia uczniów o najniższych wynikach genotypowych.   


Taka edukacyjna cudowna pigułka brzmi dobrze w teorii, ale niełatwo ją znaleźć ani wprowadzić w życie. Co byłoby niezbędne? Najpierw sekwencjonowanie DNA milionów uczniów, a to podnosi problem pieniędzy i ochrony danych osobistych. Po drugie, przeprowadzenie dziesiątków programów “prób i błędów”, nieustannie zmieniając edukacyjne środowisko (które obejmuje tysiące składników) i obserwowanie wyników. To trwałoby przez wieczność. Ponadto, pomijamy tutaj dwie grupy. Czy działając na rzecz maksymalizacji genotypowo pokrzywdzonych, czy nie ignorujemy genotypowo „obdarowanych” uczniów?  Nie mamy również niemal żadnych informacji o genotypowych wynikach i ich składnikach w populacjach mniejszości. Z pewnością zaniedbanie tych grup nie jest tym, co powinniśmy robić.


Nie przekonuje mnie rozumowanie Harden o edukacji. Medycyna jednak jest inną sprawą. Twój wynik genotypowy dla cukrzycy, nadciśnienia lub chorób serca, sumujący efekty wielu genów, może skłonić twojego lekarza, by wcześnie zaczął cię monitorować. Tutaj w pełni zgadzam się z Harden: potrzebujemy tyle informacji, ile to możliwe, jeśli mamy dokonywać naprawdę sensowych wyborów. Medycyna ma przecież sposoby poprawiania sytuacji. W przeszłości dziecko z metaboliczną chorobą genetyczną, fenyloketonurią (PKU), właściwie rodziło się z wyrokiem przedwczesnej śmierci. Dzisiaj prosty test genetyczny pozwala na wczesną diagnozę i prostą terapię – unikanie pewnych pokarmów. Można odkryć setki chorób przez sekwencjonowania DNA noworodków, a nawet płodów. Wniosek: geny nie muszą przeważać w walce między naturą a środowiskiem. W końcu lekarze, dentyści i optycy spędzają wiele czasu na poprawianiu opartych na genach nierówności.   


Zgadzam się ze znaczną częścią ideologii Harden i dobrze jej życzę. Jak napisałem powyżej, zarówno prawica, jak lewica znajdą w jej książce wiele rzeczy, którym będą się sprzeciwiać. Wynikająca z tego awantura mogłaby być użyteczna, gdyby Harden osiągnęła to, co zamierzała – ustaliła fakt genetycznej niesprawiedliwości i stworzyła przepis, jak ją przezwyciężyć – ale nie wypełniła tego drugiego celu. Książka Harden pobudza do myślenia, ale ostatecznie pokazuje tylko niesłychaną trudność używania danych empirycznych, tak genetycznych, jak środowiskowych, do wyrównywania edukacyjnego boiska.   


The Genetic Lottery Why DNA Matters for Social Equality
Kathryn Paige Harden Princeton. 300 pp. $29.95


Can genetics help emininate inequality?
 

Washington Post, 19 listopada 2021

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Jerry A. Coyne

Emerytowany profesor na wydziale ekologii i ewolucji University of Chicago, jego książka "Why Evolution is True" (Polskie wydanie: "Ewolucja jest faktem", Prószyński i Ska, 2009r.) została przełożona na kilkanaście języków, a przez Richarda Dawkinsa jest oceniana jako najlepsza książka o ewolucji.  Jerry Coyne jest jednym z najlepszych na świecie specjalistów od specjacji, rozdzielania się gatunków. Jest również jednym ze znanych "nowych ateistów" i autorem książki "Faith vs Fakt" (polskie wydanie "Wiara vs. fakty. Dlaczego religia i nauka nie są zgodne", wydawnictwo "Stapis"). Jest wielkim miłośnikiem kotów i osobistym przyjacielem redaktor naczelnej.

Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj




Komentarze
1. Co pożytecznego jest w równość genetycznej? Marek Eyal 2021-11-26


Nauka

Znalezionych 1470 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Kameleon przekazuje różne informacje różnymi częściami ciała   Yong   2013-12-14
Paradoksalne cechy genetyki inteligencji   Ridley   2013-12-18
Wielki skandal z biopaliwami   Lomborg   2013-12-19
Przedwczesna wiadomość o śmierci samolubnego genu   Coyne   2013-12-22
Czy jest życie na Europie?   Ridley   2013-12-22
Nowa data udomowienia kotów: około 5300 lat temu – i to w Chinach   Coyne   2013-12-26
Na Zeusa, natura jest przeżarta rują i korupcją   Koraszewski   2013-12-26
Proces cywilizacji   Ridley   2013-12-28
Jak karakara wygrywa z osami   Cobb   2013-12-29
Żebropławy, czyli dziwactwa ewolucji   Coyne   2013-12-30
Czy może istnieć sztuka bez artysty?    Wadhawan   2013-12-30
Zderzenie mentalności   Koraszewski   2014-01-01
Skrzydlaci oszuści i straż obywatelska   Young   2014-01-02
Delfiny umyślnie narkotyzują się truciznami rozdymków   Coyne   2014-01-04
Długi cień anglosfery   Ridley   2014-01-05
Ciemna materia genetyki psychiatrycznej   Zimmer   2014-01-06
Co czyni nas ludźmi?   Dawkins   2014-01-07
Twoja choroba na szalce   Yong   2014-01-08
Czy mamut włochaty potrzebuje adwokata?   Zimmer   2014-01-09
Pradawne rośliny kwitnące znalezione w bursztynie   Coyne   2014-01-10
Ratując gatunek możesz go niechcący skazać   Yong   2014-01-11
Ewolucja ukryta w pełnym świetle   Zimmer   2014-01-13
Koniec humanistyki?   Coyne   2014-01-15
Jak poruszasz nogą, która kiedyś była płetwą?   Yong   2014-01-16
Jak wyszliśmy na ląd, kość za kością   Zimmer   2014-01-19
Twoja wewnętrzna mucha   Cobb   2014-01-22
Ukwiał żyje w antarktycznym lodzie!   Coyne   2014-01-25
Dlaczego poligamia zanika?   Ridley   2014-01-26
Wspólne pochodzenie sygnałów płodności   Cobb   2014-01-28
Ewolucja i Bóg   Coyne   2014-01-29
O delfinach, dużych mózgach i skokach logiki   Yong   2014-01-30
Dziennikarski „statek upiorów” Greg Mayer   Mayer   2014-01-31
Dlaczego leniwce wypróżniają się na ziemi?   Bruce Lyon   2014-02-02
Moda na kopanie nauki   Coyne   2014-02-03
Neandertalczycy: bliscy obcy   Zimmer   2014-02-05
O pochodzeniu dobra i zła   Coyne   2014-02-05
Sposób znajdowania genów choroby   Yong   2014-02-07
Czy humaniści boją się nauki?   Coyne   2014-02-07
Kiedy zróżnicowały się współczesne ssaki łożyskowe?   Mayer   2014-02-10
O przyjaznej samolubności   Koraszewski   2014-02-12
Skąd wiesz, że znalazłeś je wszystkie?   Zimmer   2014-02-15
Nauka odkrywa nową niewiedzę o przeszłości   Ridley   2014-02-18
Żyjące gniazdo?   Zimmer   2014-02-19
Planeta tykwy pospolitej   Zimmer   2014-02-21
Nowe niezwykłe skamieniałości typu “Łupki z Burgess”   Coyne   2014-02-22
Dziennik z Mozambiku: Pardalota   Naskręcki   2014-02-23
Wskrzeszona odpowiedź z kredy na “chorobę królów”   Yong   2014-02-26
Dziennik z Mozambiku: Sybilla     2014-03-01
Spojrzeć ślepym okiem   Yong   2014-03-02
Intelektualne danie dnia  The Big Think   Coyne   2014-03-04
Przeczołgać się przez mózg i nie zgubić się   Zimmer   2014-03-05
Gdzie podziewają się żółwiki podczas zgubionych lat?   Yong   2014-03-10
Supergen, który maluje kłamcę   Yong   2014-03-14
Idea, którą pora oddać na złom   Koraszewski   2014-03-15
Zwycięstwa bez chwały   Ridley   2014-03-17
Twarde jak skała   Naskręcki   2014-03-18
Pasożyty informacyjne   Zimmer   2014-03-19
Seymour Benzer: humor, historia i genetyka   Cobb   2014-03-21
Kto to był Per Brinck?   Naskręcki   2014-03-23
Potrafimy rozróżnić między przynajmniej bilionem zapachów   Yong   2014-03-25
Godzina Ziemi czyli o celebrowaniu ciemności   Lomborg   2014-03-27
Słonie słyszą więcej niż ludzie   Yong   2014-03-30
Niebo gwiaździste nade mną, małpa włochata we mnie   Koraszewski   2014-03-31
Wielkoskrzydłe   Naskręcki   2014-04-02
Najstarsze żyjące organizmy   Coyne   2014-04-03
Jak zmienić bakterie jelitowe w dziennikarzy   Yong   2014-04-06
Eureka! Sprytne wrony to odkryły   Coyne   2014-04-07
Sukces upraw GM w Indiach   Lomborg   2014-04-09
Wirus, który sterylizuje owady, ale je pobudza   Yong   2014-04-12
Przystosować się do zmiany klimatu   Ridley   2014-04-14
Jeden oddech, który zmienił planetę   Naskręcki   2014-04-16
Najgorsze w karmieniu komarów jest czekanie   Yong   2014-04-17
Kłopotliwa podróż w przyszłość   Ridley   2014-04-19
Pierwsze spojrzenie na mikroby współczesnych łowców zbieraczy     2014-04-23
Seksizm w nauce o jaskiniowych owadach   Coyne   2014-04-26
Musza bakteria zaprasza inne muszki na uczty owocowe   Yong   2014-04-27
Zachwycający rabuś, który liczy sto milionów lat   Cobb   2014-04-28
Mądrość (małych) tłumów   Zimmer   2014-04-29
Tak bada się ewolucję inteligencji u zwierząt   Yong   2014-05-02
Fantastyczna mimikra tropikalnego pnącza   Coyne   2014-05-03
Dlaczego większość zasobównie wyczerpuje się   Ridley   2014-05-04
Pomidory tworzą pestycydy z zapachu swoich sąsiadów   Yong   2014-05-07
Potrawy z pasożytów   Zimmer   2014-05-08
Technologia jest często matką nauki, a nie odwrotnie   Ridley   2014-05-09
Montezuma i jego flirty   Coyne   2014-05-11
Insekt dziedziczy mikroby z plemnika taty   Yong   2014-05-12
Polowanie na nietoperze   Naskręcki   2014-05-14
Zmień swoje geny przez zmianę swojego życia   Coyne   2014-05-15
Obrona śmieciowego DNA   Zimmer   2014-05-17
Gdzie są badania zwierzęcych wagin?   Yong   2014-05-20
Niemal ssaki   Naskręcki   2014-05-21
Zobaczyć jak splątane są gałęzie drzewa   Zimmer   2014-05-23
Dlaczego ramiona ośmiornicy nie plączą się   Yong   2014-05-24
Niezwykły pasikonik szklany   Naskręcki   2014-05-27
Wąż zgubiony i ponownie odnaleziony   Mayer   2014-05-28
Niespodziewani krewni mamutaków   Yong   2014-05-30
Trochę lepszy  świat   Ridley   2014-05-31
Tam, gdzie są ptaki   Mayer   2014-06-01
Ewolucja, ptaki i kwiaty   Coyne   2014-06-02
Jestem spełniony   Naskręcki   2014-06-04

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk