Prawda

Piątek, 29 marca 2024 - 06:38

« Poprzedni Następny »


Kościół, wierzący, dialog


Andrzej Koraszewski 2017-10-21


„Tygodnik Powszechny” opublikował niezwykle ciekawy wywiad z Prymasem Polski, arcybiskupem Wojciechem Polakiem. Wywiad wzbudził liczne kontrowersje, albo raczej, jak informuje portal gazeta.pl – „falę hejtu”. Wśród oburzonych dominowali wierni, niektórzy w sutannach. Tymczasem Prymas mówił o dialogu. Na pytanie dlaczego jesteśmy podzieleni, odpowiedział:

Trudno powiedzieć. Ale jestem zaniepokojony tym, że ludzie są skłóceni, że zdarzają się bardzo agresywne reakcje. Dlatego często mówię, że fundament życia społecznego powinno się tworzyć w jedności i dialogu.

Przy drugim czytaniu tego wywiadu zatrzymałem się na dłużej przy tym akapicie, zastanawiając się nad różnicą między rozmową, debatą, dialogiem i negocjacjami. Dlaczego tak wielu zachęca do dialogu, dobrze wiedząc, że to wezwanie pozostanie bez odpowiedzi?


Jeśli różnią nas interesy, a pozostajemy na gruncie racjonalizmu, możemy negocjować, szukając rozwiązania, które jest akceptowalne dla obu stron. Rozmowa może być formą zabijania czasu lub wstępem do rozważenia, czy mamy szansę na negocjacje, debata to najczęściej występ, popisy przed publicznością, dialog wydaje się wspólnym poszukiwaniem. Bywa wspaniałą przygodą między przyjaciółmi, gotowymi na ryzyko narażenia świętości dla prawdy.


Rozumiem pragnienie Prymasa, by ludzie chcieli prowadzić dialog. Prymas nie mówi nam jednak nic o tym, kto i z kim miałby taki dialog prowadzić, jak ustalić porządek dyskusji, reguły ustalania definicji pojęć, jak ogłaszać wnioski.


Największe kontrowersje wywołał zaimek dzierżawczy przy słowie Kościół.  „Mój Kościół” – to interesujące. Kościół Prymasa to nie mój Kościół, jestem ateistą. Oburzeni wierni skrzywili się, jak gdyby usłyszeli „mój folwark”. Jeśli jednak Prymas mówił w tym rozumieniu, w jakim mówię czasami „moja Polska”, która różni się od Polski pana K. czy pana M., to byłby to raczej Kościół, o którym Prymas marzy, niż  Kościół, który jest.  


Kościół „Tygodnika Powszechnego” wydaje się być innym Kościołem od Kościoła „Naszego Dziennika”. Czy jest jakiś dialog między tymi Kościołami? Na czele obydwu stoi Prymas. Organizowanie dialogu między Kościołami w Kościele musi być bardzo trudnym przedsięwzięciem. (Nawiasem mówiąc nie jest pewne, że są tam tylko dwa Kościoły. Mogę być w błędzie, ale chwilami mam wrażenie, że jest ich całe mnóstwo, że określenie „mój Kościół” może kryć zdumiewającą różnorodność.)  


Dla postronnego obserwatora zasadniczą kwestią jest pytanie, o co toczy się spór? Wzajemna niechęć jest widoczna, ale przedmiot sporu nie jest jednoznacznie zdefiniowany. Czy ten wywiad może coś wyjaśniać?


Zapowiadający wywiad tytuł na okładce głosi „Mój Kościół nie miesza się do polityki”. Ten tytuł bez zaimka dzierżawczego zakrawałby na ironię. Prowadzący wywiad Błażej Strzelczyk zachowuje stosowny szacunek dla rozmówcy, ale nie jest to wywiad na kolanach. Nie ukrywa, że zdaje sobie sprawę z absurdalności twierdzenia o nie mieszaniu się Kościoła do polityki. Kiedy dziennikarz mówi: „Kościół miesza się do polityki” Prymas zgrabnie zmienia dialog w debatę i odpowiada, że „Kościół stoi na straży spraw fundamentalnych”. Zaczyna się ciekawa przepychanka, dziennikarz przypomina o śpiewaniu na Jasnej Górze „Ojczyznę wolną racz nam wrócić Panie”, Prymas odpowiada, że on nie śpiewał. W tej sytuacji czytelnik traci orientację, co oznaczało milczenie Prymasa. Dziennikarz przypomina wypowiedź biskupa Ryczana – ”Bóg dał nam w darze prezydenta”, innego biskupa wyznającego miłość pani premier, Kaczyńskiego dziękującego Rydzykowi za zwycięstwo.


Kiedy w tym momencie Prymas mówi, że dziennikarz wymaga od niego bicia się w cudze piersi, chyba lepiej rozumiem określenie „mój Kościół”. 


Przy kolejnych czytaniach, coraz bardziej mam wrażenie, że w obliczu zagrożenia wartości fundamentalnej Prymas Polski wysuwa przed siebie przyzwoitego faceta, Wojciecha Polaka.


Dziennikarz pyta: „A ksiądz Prymas nie ma czasem dość?”


Wojciech Polak odpowiada pytaniem: „W jakim sensie?”


- „Żeby uderzyć pięścią w stół ze złości na to w jakich czasach żyjemy?” – mówi Błażej Strzelczyk.


Prymas odpowiada, że problemy lepiej rozwiązuje się przez dialog niż agresję. A ja zastanawiam się, czy jest możliwy międzykościelny dialog w jednym Kościele i domyślam się, że Wojciech Polak znajduje się w paskudnej sytuacji. Próbuje uciec przed jasnym postawieniem sprawy, daje do zrozumienia, że Kościół jest podzieloną częścią podzielonego społeczeństwa, ale czytelnik czuje, że Prymas jest związany stułą i nie wszystko może wyraźnie powiedzieć.


Teraz nieco wyraźniej przedstawia się początek wywiadu, w którym Prymas mówił, że na wyjątkowe czasy potrzebni są wyjątkowi księża.


Pospiesznie robię przegląd wyjątkowych księży w polskiej historii – Włodkowic, Kopernik, Frycz-Modrzewski, Kołłątaj, Staszic – było ich kilku, chociaż nie tak znów wielu. Dziennikarz nie poprosił Prymasa o mały przegląd wyjątkowych kapłanów, nie wspomniał, czy sam ma własny poczet polskich wyjątkowych księży. Nie pytał również o czarną listę (na której u mnie na pierwszym miejscu znajduje się kardynał Hozjusz, ale było ich wielu, a wszyscy wybitni). Strzelczyk wspomniał jednak kilka nazwisk współczesnych i miałem odczucie, że panowie mają wspólne sympatie – pojawia się tu postać księdza Ludwika Wiśniewskiego.


Obecne są w tym wywiadzie dwa inne wątki, pierwszy o wierze, drugi o uchodźcach. Wiara jest oczywiście dla Prymasa wartością fundamentalną, chociaż słabo zdefiniowaną. Prymas mówi, że Kościół ma ewangelizować. Panowie zgadzają się, że skuteczność ewangelizowania jest słaba, ale nie dyskutują o jej jakości, mówią o jakości wierzenia, dziennikarz rzuca termin „praktykujący niewierzący”.


Czytelnik-ateista czuje się tu trochę zgubiony. Prymas mówi: „…wszystko zależy od tego, w jaki sposób definiujemy wiarę. Jeśli chodzi o podstawowe odniesienie do Pana Boga, bez względu na jakość tego doświadczenia, to musimy powiedzieć, że Polska jest krajem ludzi wierzących.” Mogłoby to oznaczać Boga wypchniętego do preambuły. Takie wypchnięcie musi oznaczać u księdza niedosyt.  Prymas zauważa, że wielu wiernych, to ludzie „bardziej religijni niż wierzący”. Tu właśnie Strzelczyk używa określenia „praktykujący niewierzący”. Ten termin intryguje, ale mam wrażenia, że jakość niewierzenia też jest ważna i bardzo zróżnicowana. Prymas pragnie pogłębienia, ale ja nie bardzo śledzę, co ma być pogłębione, bo jakby mówił - więcej wiary mniej religijności, ale próba zrozumienia, co się za tymi słowami kryje wymagałaby dłuższego dialogu.


Związek ze sprawą uchodźców jest tu dość luźny. Chodzi o wrażliwość na los drugiego człowieka. Na pytanie, co mówić ludziom, Prymas odpowiada:    

„…Że Chrystus cierpi w uchodźcach i musimy się na tych uchodźców otworzyć. Że nie chodzi o zwyczajne otwarcie granic bez żadnej kontroli, ale mądrą, systemową pomoc, którą możemy i powinniśmy dać, i która nie będzie dla nas żadnym zagrożeniem.”

Dla ateisty to cierpienie Chrystusa w uchodźcach jest nazbyt skomplikowane, część druga wydaje się oczywista i niezwiązana ze stanowiskiem służbowym autora wypowiedzi. Mogłaby wskazywać na potrzebę przejścia od abstrakcji służbowego miłosierdzia do spraw praktycznych i tego, co może być zrobione (Kościół może ze swojej strony powiedzieć, że modlitwę dodaje gratis). Trudność dialogu może wynikać z nadmiaru retoryki partyjnej. Ostatecznie przejście do konkretów pozwala przełamać spór o to, że coś trzeba zrobić. (Chyba, że chodzi wyłącznie o sztorcowanie sumień.) W jakiś sposób ten wątek jest aneksem do rozważań o jakości wierzenia, jeśli jest to wiara, że drugi człowiek zasługuje na współczucie, pamiętając o tym, że piekło jest wybrukowane dobrymi chęciami, to jest o czym rozmawiać.


To jest jednak uboczny wątek, centralna kwestia  tego wywiadu, to (nie) mieszanie się Kościoła do polityki. Docieramy na Jasną Górę. Prymas wspomina, że pojawiły się uwagi, iż jego głos na Jasnej Górze dotyczący poszanowania Konstytucji mógł być odczytany jako głos przeciwko partii rządzącej i stwierdza, że nic bardziej mylnego.


Dziennikarz prosi o wyjaśnienie, więc Prymas wyjaśnia, że było to tylko przypomnienie fundamentalnych zasad. Błażej Strzelczyk pyta wprost, czy Prymas spotkał się z prezydentem? Dowiadujemy się, że tych spotkań było kilka, Prymas przypomina jedno, na obiedzie u jasnogórskich paulinów, na którym nie zwracał się bezpośrednio do prezydenta, czyli tak sobie mówił ogólnie przy wspólnym posiłku. Oczywiście Prymas nie dodaje, że tu może ukrywać się różnica między dialogiem a dyplomacją, zaś czytelnika mogą frapować daty i następstwa pewnych zdarzeń w czasie.  


Prymas raz jeszcze zapewnia, że Kościół nie miesza się do polityki, ale tym razem nie używa już zaimka dzierżawczego, czyli mówi jako głowa polskiego oddziału tej korporacji.  


Na koniec dziennikarz pyta, czy Prymas nie ma poczucia klęski, że Kościół jest uśpiony i daje się rozgrywać politykom?  Czytelnik-ateista ma wrażenie, że jest w pracowni wyuzdanych pytań granicznych. Wracam myślami do wyjątkowych księży, do Tischnera, Lemańskiego, do byłego już księdza Węcławskiego – teraz Polaka, Tomasza Polaka, który doszedł do wniosku, że dialog wokół pytań granicznych wymaga rozstania się nie tylko z sutanną, ale i z Kościołem. Większość wierzących, których znam, nie decyduje się na tak drastyczne kroki, przenosi Boga do preambuły i żyje swoim życiem, nie mając najmniejszych nadziei na dialog.               


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Znasz li ten kraj

Znalezionych 386 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Czy Polacy wybiją się na uczciwość?   Koraszewski   2013-12-04
Nasze państwo   Koraszewski   2013-12-04
Do siego roku   Kruk   2013-12-31
Atak gendera   Kruk   2014-01-05
Czego się boi pani Dulska?   Koraszewski   2014-01-07
Pluralizm nieporozumień   Koraszewski   2014-01-12
Bezdroża wiary i niewiary   Koraszewski   2014-01-22
Za małe zdjęcie   Hili   2014-02-10
O naruszeniu dóbr osobistych   Hili   2014-02-21
Wredność i medycyna   Koraszewski   2014-02-25
Zbrodnie w cieniu krzyża   Koraszewski   2014-04-13
Samorządna i niezależna   Koraszewski   2014-05-06
Kto zwariował, Panie Ministrze?   Koraszewski   2014-05-26
Podniebny lotku demokracji   Kruk   2014-05-29
Kiedy wolność ma znikomą szkodliwość społeczną?   Koraszewski   2014-06-01
Lekarz religijnie zmodyfikowany   Kruk   2014-06-06
Reguły gry ...i kamieni kupa   Koraszewski   2014-06-19
O wyciu brzydkich kaczątek   Koraszewski   2014-06-24
Byk, niedźwiedź i trzy krzyże   Koraszewski   2014-07-07
Religia, małpa, nauka.pl   Kruk   2014-07-12
 Nie tylko błazen   Koraszewski   2014-07-20
Wczesna inicjacja   Kruk   2014-07-21
Różne ruchy obrony konstytucji   Koraszewski   2014-07-30
Coma, czyli różne sposoby walki o życie   Szczęsny   2014-08-11
Jak kopnąć w rzyć, panie premierze?   Koraszewski   2014-08-23
Gmina musi się rozwijać   Kruk   2014-10-17
Państwo ćwierćwyznaniowe   Koraszewski   2014-10-23
Szatan, dynia, dziecko   Kruk   2014-10-31
Antagonizm polsko-ukraiński w cieniu igraszek Kremla   Koraszewski   2014-11-03
Państwo jako stróż dzienny   Koraszewski   2014-11-05
Idioci bez granic   Kruk   2014-11-21
Pośladkowy poród IV Rzeczpospolitej   Koraszewski   2014-11-22
Nośnik outdoorowy   Kruk   2014-11-30
Szkoła poszukuje ateochety   Kruk   2014-12-05
Ojczym narodu   Kruk   2014-12-13
Wesołych Świąt   Kruk   2014-12-24
Uwaga niewypał   Kruk   2015-01-14
Yes we cat   Koraszewski   2015-01-27
Kwiczoły z 15 PAL-u   Koraszewski   2015-01-30
Wolność słowa i technika   Koraszewski   2015-02-05
Czy mamy wpływ na cokolwiek?    Koraszewski   2015-02-11
Uśmiech nowej twarzy podobno nowej lewicy   Koraszewski   2015-02-20
Inscenizacja kłamstwa, czyli nowa sztuka sakralna   Koraszewski   2015-03-05
Uwagi o życiu Stanisława Staszica   Koraszewski   2015-03-14
Katolicy, protestanci i nasza przyszłość   Koraszewski   2015-03-30
PAP ma Alę, Ala ma Hamas   Koraszewski   2015-04-07
W poszukiwaniu konstytucyjnych demokratów   Koraszewski   2015-04-27
Państwo i boska komedia   Koraszewski   2015-05-05
Kto wygrał i co wygrał?   Koraszewski   2015-05-26
Refleksje pobożocielne i Ewangelia św. Mateusza   Koraszewski   2015-06-06
Mój prezydent, moja premier   Kruk   2015-09-09
Uchodźcy, polityka i demografia   Koraszewski   2015-09-16
Pięcioro (raczej nie) wspaniałych   Koraszewski   2015-10-07
Polska w ruinie, idziemy głosować   Koraszewski   2015-10-21
Czy musimy tolerować nienawiść i wezwania do nietolerancji?   Koraszewski   2015-11-12
Nowe wraca, a życie idzie dalej   Kruk   2015-11-17
Śmiać się, płakać, czy działać?   Koraszewski   2015-11-23
Stowarzyszenia Konstytucyjnych Demokratów nie ma   Koraszewski   2015-12-02
Burzliwe życie brakujących ogniw   Kruk   2015-12-08
Ten prezydent łamie prawo   Koraszewski   2015-12-09
Państwo na prawach bożych,czyli długa droga od Józefa Kępy do Beaty Kempy   Koraszewski   2015-12-14
Świąteczny prezent dla Prezesa   Kruk   2015-12-24
Modlitwy o wstawiennictwo – poradnik   Kruk   2015-12-26
Jak się kler z szatanem mocuje   Koraszewski   2015-12-28
A ja was zjadacze chleba i tak dalej   Kruk   2015-12-31
Dlaczego nie chcę być polskim inteligentem   Koraszewski   2016-01-04
Tako rzecze panna Krysia   Kruk   2016-01-05
Występując w obronie moich przywilejów   Koraszewski   2016-01-14
Polska hybrydowa, czyli system parlamentarno-prezesowski   Kruk   2016-01-16
Powrót fundamentalnych wartości   Pietrzyk   2016-01-19
Rigor mortis   Kruk   2016-01-25
Zamienianie słowa w ciało   Koraszewski   2016-01-26
W Polsce, czyli w Europie   Koraszewski   2016-02-01
Książę Świebodzina i okolic   Kruk   2016-02-19
Historia i Instytut Narodowego Alzheimera   Koraszewski   2016-02-20
Jan Hartman wzywa do polemiki   Koraszewski   2016-03-03
ONI polską racją stanu   Kruk   2016-03-10
Pycha wierzącego, pokora ateisty   Kruk   2016-04-01
Kochaj bliźniego swego czyli rzecz o aborcji   Koraszewski   2016-04-04
Błędy lekkie, ciężkie i śmiertelne   Koraszewski   2016-04-07
Sens picia ateisty   Kruk   2016-04-11
Nie zgubić ani jednego zarodka   Koraszewski   2016-04-12
Czy politycy byli głusi, czy zagubieni?   Koraszewski   2016-04-15
Utopia, czyli dlaczego historia niczego nas nie uczy?   Ferus   2016-04-17
List otwarty do Prymasa PolskiArcybiskupa Wojciecha Polaka   Koraszewski   2016-04-19
Antyaborcyjne paranoje, albo teoria krzyczącego zarodka   Pietrzyk   2016-04-25
Święto Konstytucji, czy świętowanie zdrady?   Koraszewski   2016-05-03
Gimnazjalna Loża Masońska   Kruk   2016-05-06
Czy leci z nami psychiatra?   Koraszewski   2016-05-10
Nasza partia jest czystą demokracją   Koraszewski   2016-05-13
Paraliż postępowy polską racją stanu   Kruk   2016-05-22
Tylko „Świerszczyk” nie  kłamie   Koraszewski   2016-05-27
Co państwu dolega?   Koraszewski   2016-06-07
O Polskę parlamentarną, czyli kilka myśli po lekturze informacji o projekcie.   Koraszewski   2016-06-09
Serce Prezesa ogrzeje Polskę   Kruk   2016-07-20
Uwagi o rozważaniach o naprawie Rzeczpospolitej   Koraszewski   2016-07-31
Klauzula zdeprawowanego sumienia   Koraszewski   2016-08-03
Nagie szaty króla czyli plaga bytów pozornych   Koraszewski   2016-08-26
Burdel w Izbie Gminnych Lordów   Koraszewski   2016-09-15
Bitwa o historię i nauki ścisłe   Koraszewski   2016-09-20

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk