Prawda

Piątek, 29 marca 2024 - 10:46

« Poprzedni Następny »


Kościół, wierzący, dialog


Andrzej Koraszewski 2017-10-21


„Tygodnik Powszechny” opublikował niezwykle ciekawy wywiad z Prymasem Polski, arcybiskupem Wojciechem Polakiem. Wywiad wzbudził liczne kontrowersje, albo raczej, jak informuje portal gazeta.pl – „falę hejtu”. Wśród oburzonych dominowali wierni, niektórzy w sutannach. Tymczasem Prymas mówił o dialogu. Na pytanie dlaczego jesteśmy podzieleni, odpowiedział:

Trudno powiedzieć. Ale jestem zaniepokojony tym, że ludzie są skłóceni, że zdarzają się bardzo agresywne reakcje. Dlatego często mówię, że fundament życia społecznego powinno się tworzyć w jedności i dialogu.

Przy drugim czytaniu tego wywiadu zatrzymałem się na dłużej przy tym akapicie, zastanawiając się nad różnicą między rozmową, debatą, dialogiem i negocjacjami. Dlaczego tak wielu zachęca do dialogu, dobrze wiedząc, że to wezwanie pozostanie bez odpowiedzi?


Jeśli różnią nas interesy, a pozostajemy na gruncie racjonalizmu, możemy negocjować, szukając rozwiązania, które jest akceptowalne dla obu stron. Rozmowa może być formą zabijania czasu lub wstępem do rozważenia, czy mamy szansę na negocjacje, debata to najczęściej występ, popisy przed publicznością, dialog wydaje się wspólnym poszukiwaniem. Bywa wspaniałą przygodą między przyjaciółmi, gotowymi na ryzyko narażenia świętości dla prawdy.


Rozumiem pragnienie Prymasa, by ludzie chcieli prowadzić dialog. Prymas nie mówi nam jednak nic o tym, kto i z kim miałby taki dialog prowadzić, jak ustalić porządek dyskusji, reguły ustalania definicji pojęć, jak ogłaszać wnioski.


Największe kontrowersje wywołał zaimek dzierżawczy przy słowie Kościół.  „Mój Kościół” – to interesujące. Kościół Prymasa to nie mój Kościół, jestem ateistą. Oburzeni wierni skrzywili się, jak gdyby usłyszeli „mój folwark”. Jeśli jednak Prymas mówił w tym rozumieniu, w jakim mówię czasami „moja Polska”, która różni się od Polski pana K. czy pana M., to byłby to raczej Kościół, o którym Prymas marzy, niż  Kościół, który jest.  


Kościół „Tygodnika Powszechnego” wydaje się być innym Kościołem od Kościoła „Naszego Dziennika”. Czy jest jakiś dialog między tymi Kościołami? Na czele obydwu stoi Prymas. Organizowanie dialogu między Kościołami w Kościele musi być bardzo trudnym przedsięwzięciem. (Nawiasem mówiąc nie jest pewne, że są tam tylko dwa Kościoły. Mogę być w błędzie, ale chwilami mam wrażenie, że jest ich całe mnóstwo, że określenie „mój Kościół” może kryć zdumiewającą różnorodność.)  


Dla postronnego obserwatora zasadniczą kwestią jest pytanie, o co toczy się spór? Wzajemna niechęć jest widoczna, ale przedmiot sporu nie jest jednoznacznie zdefiniowany. Czy ten wywiad może coś wyjaśniać?


Zapowiadający wywiad tytuł na okładce głosi „Mój Kościół nie miesza się do polityki”. Ten tytuł bez zaimka dzierżawczego zakrawałby na ironię. Prowadzący wywiad Błażej Strzelczyk zachowuje stosowny szacunek dla rozmówcy, ale nie jest to wywiad na kolanach. Nie ukrywa, że zdaje sobie sprawę z absurdalności twierdzenia o nie mieszaniu się Kościoła do polityki. Kiedy dziennikarz mówi: „Kościół miesza się do polityki” Prymas zgrabnie zmienia dialog w debatę i odpowiada, że „Kościół stoi na straży spraw fundamentalnych”. Zaczyna się ciekawa przepychanka, dziennikarz przypomina o śpiewaniu na Jasnej Górze „Ojczyznę wolną racz nam wrócić Panie”, Prymas odpowiada, że on nie śpiewał. W tej sytuacji czytelnik traci orientację, co oznaczało milczenie Prymasa. Dziennikarz przypomina wypowiedź biskupa Ryczana – ”Bóg dał nam w darze prezydenta”, innego biskupa wyznającego miłość pani premier, Kaczyńskiego dziękującego Rydzykowi za zwycięstwo.


Kiedy w tym momencie Prymas mówi, że dziennikarz wymaga od niego bicia się w cudze piersi, chyba lepiej rozumiem określenie „mój Kościół”. 


Przy kolejnych czytaniach, coraz bardziej mam wrażenie, że w obliczu zagrożenia wartości fundamentalnej Prymas Polski wysuwa przed siebie przyzwoitego faceta, Wojciecha Polaka.


Dziennikarz pyta: „A ksiądz Prymas nie ma czasem dość?”


Wojciech Polak odpowiada pytaniem: „W jakim sensie?”


- „Żeby uderzyć pięścią w stół ze złości na to w jakich czasach żyjemy?” – mówi Błażej Strzelczyk.


Prymas odpowiada, że problemy lepiej rozwiązuje się przez dialog niż agresję. A ja zastanawiam się, czy jest możliwy międzykościelny dialog w jednym Kościele i domyślam się, że Wojciech Polak znajduje się w paskudnej sytuacji. Próbuje uciec przed jasnym postawieniem sprawy, daje do zrozumienia, że Kościół jest podzieloną częścią podzielonego społeczeństwa, ale czytelnik czuje, że Prymas jest związany stułą i nie wszystko może wyraźnie powiedzieć.


Teraz nieco wyraźniej przedstawia się początek wywiadu, w którym Prymas mówił, że na wyjątkowe czasy potrzebni są wyjątkowi księża.


Pospiesznie robię przegląd wyjątkowych księży w polskiej historii – Włodkowic, Kopernik, Frycz-Modrzewski, Kołłątaj, Staszic – było ich kilku, chociaż nie tak znów wielu. Dziennikarz nie poprosił Prymasa o mały przegląd wyjątkowych kapłanów, nie wspomniał, czy sam ma własny poczet polskich wyjątkowych księży. Nie pytał również o czarną listę (na której u mnie na pierwszym miejscu znajduje się kardynał Hozjusz, ale było ich wielu, a wszyscy wybitni). Strzelczyk wspomniał jednak kilka nazwisk współczesnych i miałem odczucie, że panowie mają wspólne sympatie – pojawia się tu postać księdza Ludwika Wiśniewskiego.


Obecne są w tym wywiadzie dwa inne wątki, pierwszy o wierze, drugi o uchodźcach. Wiara jest oczywiście dla Prymasa wartością fundamentalną, chociaż słabo zdefiniowaną. Prymas mówi, że Kościół ma ewangelizować. Panowie zgadzają się, że skuteczność ewangelizowania jest słaba, ale nie dyskutują o jej jakości, mówią o jakości wierzenia, dziennikarz rzuca termin „praktykujący niewierzący”.


Czytelnik-ateista czuje się tu trochę zgubiony. Prymas mówi: „…wszystko zależy od tego, w jaki sposób definiujemy wiarę. Jeśli chodzi o podstawowe odniesienie do Pana Boga, bez względu na jakość tego doświadczenia, to musimy powiedzieć, że Polska jest krajem ludzi wierzących.” Mogłoby to oznaczać Boga wypchniętego do preambuły. Takie wypchnięcie musi oznaczać u księdza niedosyt.  Prymas zauważa, że wielu wiernych, to ludzie „bardziej religijni niż wierzący”. Tu właśnie Strzelczyk używa określenia „praktykujący niewierzący”. Ten termin intryguje, ale mam wrażenia, że jakość niewierzenia też jest ważna i bardzo zróżnicowana. Prymas pragnie pogłębienia, ale ja nie bardzo śledzę, co ma być pogłębione, bo jakby mówił - więcej wiary mniej religijności, ale próba zrozumienia, co się za tymi słowami kryje wymagałaby dłuższego dialogu.


Związek ze sprawą uchodźców jest tu dość luźny. Chodzi o wrażliwość na los drugiego człowieka. Na pytanie, co mówić ludziom, Prymas odpowiada:    

„…Że Chrystus cierpi w uchodźcach i musimy się na tych uchodźców otworzyć. Że nie chodzi o zwyczajne otwarcie granic bez żadnej kontroli, ale mądrą, systemową pomoc, którą możemy i powinniśmy dać, i która nie będzie dla nas żadnym zagrożeniem.”

Dla ateisty to cierpienie Chrystusa w uchodźcach jest nazbyt skomplikowane, część druga wydaje się oczywista i niezwiązana ze stanowiskiem służbowym autora wypowiedzi. Mogłaby wskazywać na potrzebę przejścia od abstrakcji służbowego miłosierdzia do spraw praktycznych i tego, co może być zrobione (Kościół może ze swojej strony powiedzieć, że modlitwę dodaje gratis). Trudność dialogu może wynikać z nadmiaru retoryki partyjnej. Ostatecznie przejście do konkretów pozwala przełamać spór o to, że coś trzeba zrobić. (Chyba, że chodzi wyłącznie o sztorcowanie sumień.) W jakiś sposób ten wątek jest aneksem do rozważań o jakości wierzenia, jeśli jest to wiara, że drugi człowiek zasługuje na współczucie, pamiętając o tym, że piekło jest wybrukowane dobrymi chęciami, to jest o czym rozmawiać.


To jest jednak uboczny wątek, centralna kwestia  tego wywiadu, to (nie) mieszanie się Kościoła do polityki. Docieramy na Jasną Górę. Prymas wspomina, że pojawiły się uwagi, iż jego głos na Jasnej Górze dotyczący poszanowania Konstytucji mógł być odczytany jako głos przeciwko partii rządzącej i stwierdza, że nic bardziej mylnego.


Dziennikarz prosi o wyjaśnienie, więc Prymas wyjaśnia, że było to tylko przypomnienie fundamentalnych zasad. Błażej Strzelczyk pyta wprost, czy Prymas spotkał się z prezydentem? Dowiadujemy się, że tych spotkań było kilka, Prymas przypomina jedno, na obiedzie u jasnogórskich paulinów, na którym nie zwracał się bezpośrednio do prezydenta, czyli tak sobie mówił ogólnie przy wspólnym posiłku. Oczywiście Prymas nie dodaje, że tu może ukrywać się różnica między dialogiem a dyplomacją, zaś czytelnika mogą frapować daty i następstwa pewnych zdarzeń w czasie.  


Prymas raz jeszcze zapewnia, że Kościół nie miesza się do polityki, ale tym razem nie używa już zaimka dzierżawczego, czyli mówi jako głowa polskiego oddziału tej korporacji.  


Na koniec dziennikarz pyta, czy Prymas nie ma poczucia klęski, że Kościół jest uśpiony i daje się rozgrywać politykom?  Czytelnik-ateista ma wrażenie, że jest w pracowni wyuzdanych pytań granicznych. Wracam myślami do wyjątkowych księży, do Tischnera, Lemańskiego, do byłego już księdza Węcławskiego – teraz Polaka, Tomasza Polaka, który doszedł do wniosku, że dialog wokół pytań granicznych wymaga rozstania się nie tylko z sutanną, ale i z Kościołem. Większość wierzących, których znam, nie decyduje się na tak drastyczne kroki, przenosi Boga do preambuły i żyje swoim życiem, nie mając najmniejszych nadziei na dialog.               


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Znasz li ten kraj

Znalezionych 386 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Kronika szczęśliwego dzieciństwa   Ferus   2019-06-23
Utopia, czyli dlaczego historia niczego nas nie uczy?   Ferus   2016-04-17
Inspirująca „Pieśń ciszy”   Ferus   2019-02-03
Doktor Dolittle i zielony kanarek    Garczyński-Gąssowski   2020-12-12
Strajki szkolne czyli niesolidarna "Solidarność"   Garczyński-Gąssowski   2019-04-24
Polski Marzec – 50 rocznica   Garczyński-Gąssowski   2018-03-08
„Uwaga, tu obywatelki i obywatele, to jest legalne zgromadzenie!”. Powolne budowanie mostów ponad podziałami.   Górska   2020-12-19
Cyrkowe fikołki, teatralne gesty i realne działania opozycji   Górska   2020-11-30
Panie Ministrze Czarnek, trzeba było ich nie… epatować wizerunkami młodocianych bohaterów   Górska   2020-11-03
Być Polką – duma czy wstyd? Refleksje na tle obchodów stulecia odzyskania niepodległości   Górska   2018-11-14
Mazurek Dąbrowskiego w Świętochłowicach   Górska   2020-10-29
Przez okno wszedł Ziobro, a spod łóżka wylazł biskup, czyli jak Jarosław Kaczyński rozpętał wojnę domową   Górska   2020-11-24
Patologia instytucji, czyli uwagi o "Klerze"   Górska   2018-11-03
Za małe zdjęcie   Hili   2014-02-10
O naruszeniu dóbr osobistych   Hili   2014-02-21
Święto Konstytucji, czy świętowanie zdrady?   Koraszewski   2016-05-03
Ustawa przeciw kłamstwu czy przeciw prawdzie?   Koraszewski   2018-01-29
List otwarty do Mendy   Koraszewski   2018-08-13
Na tropach chrześcijańskiego feminizmu   Koraszewski   2017-06-24
Bóg Kościołem upupiony   Koraszewski   2020-03-05
Silva rerum, Facebook i rara avis   Koraszewski   2018-01-02
Czy można zrozumieć pamięć i tożsamość?   Koraszewski   2021-10-25
Struktura klasowa w świadomości aspołecznej   Koraszewski   2019-07-20
Zjednoczona prawica i Halloween   Koraszewski   2019-10-26
My chcemy boga, w książce, w szkole...   Koraszewski   2017-03-27
Między świętem braku pracy a świętem gwałcenia konstytucji   Koraszewski   2020-05-02
Przemilczana pielgrzymka posłów polskich do grobu Arafata   Koraszewski   2022-08-04
W oparach religijnej magii   Koraszewski   2017-10-10
Czy Polacy wybiją się na uczciwość?   Koraszewski   2013-12-04
Nasze państwo   Koraszewski   2013-12-04
Samorządna i niezależna   Koraszewski   2014-05-06
Czy Polacy wybiją się...   Koraszewski   2017-03-02
Polityka, czyli taniec świętego Wita   Koraszewski   2022-10-20
Sen nocy wiosennej   Koraszewski   2021-05-14
Nowy ład, Polski ład, czyli Nowa Ekonomiczna Polityka   Koraszewski   2021-05-29
Dla kogo feralna okaże się trzynastka?   Koraszewski   2019-08-31
Hic Rhodus, hic salta!   Koraszewski   2022-09-21
Mroczny cień udrapowanych autorytetów   Koraszewski   2017-08-23
Jaki ślad zostawiają słowa?   Koraszewski   2018-09-04
Uchodźcy, polityka i demografia   Koraszewski   2015-09-16
W poszukiwaniu konstytucyjnych demokratów   Koraszewski   2015-04-27
Jak to na wojence ładnie, tarara...   Koraszewski   2017-08-09
W niedzielę druga tura, ale właściwie czego?   Koraszewski   2020-07-07
Niechęci etniczne w służbie ratowania czytelnictwa w Polsce   Koraszewski   2017-04-27
Moralne zwierzę to oburzone zwierzę   Koraszewski   2019-10-21
Niespodziewana erekcja impotenta na placu elekcyjnym   Koraszewski   2020-05-09
Mowa pozasejmowa do obywatela Kaczyńskiego   Koraszewski   2020-11-21
Ksiądz pana wini, pan księdza, a wójt jeden taki, a drugi inny   Koraszewski   2018-07-13
Satyra na leniwych patriotów   Koraszewski   2018-09-28
Nie pluć na Ogórek, nie zanieczyszczać wagonu   Koraszewski   2019-02-11
W okopach świętej  niechęci   Koraszewski   2020-08-05
Od sierpnia 1980 do sierpnia 2022   Koraszewski   2022-08-30
 Nie tylko błazen   Koraszewski   2014-07-20
O Polskę parlamentarną, czyli kilka myśli po lekturze informacji o projekcie.   Koraszewski   2016-06-09
Trudno kochać i być mądrym, jeszcze trudniej nie znosić i pozostać mądrym   Koraszewski   2019-07-10
W Polsce, czyli w Europie   Koraszewski   2016-02-01
Państwo ćwierćwyznaniowe   Koraszewski   2014-10-23
Czy Polscy wybiją się i na co teraz?   Koraszewski   2019-09-28
Rewolucja w NBP, nominały jawne i poufne   Koraszewski   2021-04-01
Krzyżacy, Włodkowic i siekiera na ołtarzu   Koraszewski   2016-12-29
Prezydent nie wszystkich Polaków   Koraszewski   2017-05-16
Głupota oparta na wiedzy   Koraszewski   2021-11-15
Uśmiech nowej twarzy podobno nowej lewicy   Koraszewski   2015-02-20
Czy wicepremier zarządzi wcześniejsze wybory?   Koraszewski   2021-04-14
Pan Baginski pyta o antysemityzm   Koraszewski   2017-08-17
Uwaga: PiS kocha ubogich   Koraszewski   2020-07-29
Prawda, sumienie, zgoda   Koraszewski   2021-04-07
Zbrodnie w cieniu krzyża   Koraszewski   2014-04-13
Zostałem zaszczepiony przeciw wrednemu wirusowi   Koraszewski   2021-01-27
Śmierć prezydenta i dylemat sędziego   Koraszewski   2022-12-17
Przemysł zmasowanej dezinformacji   Koraszewski   2017-02-27
Głupota zawsze dziewica   Koraszewski   2022-09-19
Hej, wy, naród…   Koraszewski   2017-11-23
Reguły gry ...i kamieni kupa   Koraszewski   2014-06-19
Pisowska wojna z rozumem   Koraszewski   2022-04-14
Płońsk miasto otwarte   Koraszewski   2018-04-18
Z notatnika starego państwowca   Koraszewski   2020-10-17
O szkodliwości palenia (na stosach) i migotaniu przedsionków (do władzy)   Koraszewski   2019-07-08
Mural w mieście Dobrzyniu   Koraszewski   2021-03-19
Jeśli mam zacząć od nowa…   Koraszewski   2023-09-12
Zawierzeni bez granic   Koraszewski   2018-12-03
Człowiek, katolik, przecie nie ssak   Koraszewski   2019-01-09
Inna twarz polskiego Sejmu   Koraszewski   2020-09-10
Ogólna teoria zatroskania   Koraszewski   2019-07-25
Primas Poloniae i jego niepokojący brak zgody   Koraszewski   2019-05-13
Powrót antysemickiego potwora   Koraszewski   2018-02-10
Teologia zniewolenia kontra społeczeństwo obywatelskie   Koraszewski   2021-02-01
Widziane z ławy oskarżonych   Koraszewski   2020-06-01
Meandry odporności stadnej   Koraszewski   2020-10-12
Wypas środowiskowych prawd   Koraszewski   2020-12-28
Seks bez seksizmu, kapłaństwo bez pedofilii   Koraszewski   2020-12-08
Powróćmy jak za dawnych lat w zaczarowanych bajek świat   Koraszewski   2023-08-29
Preambułka   Koraszewski   2018-09-15
Bób, Hummus, Włoszczyzna   Koraszewski   2019-10-02
Polityczna kamasutra i umysł człowieka podnieconego   Koraszewski   2021-06-12
 Byłem z Romanem na ty   Koraszewski   2021-11-09
Perwersyjny moralista w sutannie   Koraszewski   2016-11-10
List otwarty do pewnego typa   Koraszewski   2022-09-28
Powrót Gnoma, czyli naród znowu krzyczy „Wiesław śmiało”   Koraszewski   2018-02-05
Prymas częściowo nieświeży   Koraszewski   2021-02-19

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk