Prawda

Czwartek, 28 marca 2024 - 10:41

« Poprzedni Następny »


Theodor Herzl żyje, ma się dobrze i mieszka w Nowym Jorku (a także Los Angeles, Paryżu i Londynie)


Matti Friedman 2021-06-08

FOT. EN.WIKIPEDIA.ORG/WIKI/THEODOR_HERZL
FOT. EN.WIKIPEDIA.ORG/WIKI/THEODOR_HERZL

Kielka tygodni temu między oglądaniem zbirów jadących przez północny Londyn z okrzykami “Pier…lić Żydów, gwałcić ich córki”, a czytaniem tweetu amerykańskiej osobowości telewizyjnej (w różowym bikini i z 275 tysiącami obserwujących), który brzmiał: „Ci Żydzi naprawdę zabijają dzieci”, wziąłem starą książkę w twardej okładce, która zbierała kurz w bibliotece na ulicy w pobliżu mojego domu. Książkę opublikowano w 1975 roku, a opisuje wydarzenia głównie z lat 1890, zaskoczyło mnie trochę, kiedy po jej otwarciu znalazłem … teraźniejszość.

Jesteśmy w Wiedniu. Główny bohater, Theodor Herzl, jest pisarzem, mistrzem niemieckiego języka i byłym członkiem uniwersyteckiego Bractwa Teutońskiego. Z urodzenia jest Żydem, ale z tym już się uporał. Nie obrzezał syna, a kiedy któregoś dnia w grudniu rabin przychodzi z wizytą, pisarz właśnie zapala lampki na choince bożonarodzeniowej. Jest dumnym obywatelem wielkiego, poliglotycznego mocarstwa, imperium Habsburgów, gdzie Żydzi są wyemancypowani, ostrożnie dopasowując się, zdecydowanie pnie się w górę.   


Coś dzieje się na zewnątrz, rodzaj niepokojącego szumu na ulicy. „Na początku łatwo było wyśmiewać to wszystko jako przemijającą modę – pisze autor książki, historyk Amos Elon – Wielu ludzi poddało się pokusie”.


Niemniej kraj chylił się ku upadkowi, rozpadał się na swoje części składowe. Austro-Węgrzy nie mogli już dłużej nawet uzgodnić, co znaczy “austro-węgierski” i kogo obejmuje. Byli tam Niemcy i Czesi, i Węgrzy, i Polacy, konserwatyści, socjaliści, anarchiści – a jeszcze byli Żydzi lub raczej „problem żydowski”, który nagle stał się przedmiotem palącego zainteresowania w Wiedniu i w całej Europie.


Zamożni Żydzi w Wiedniu, którzy zakładali, że problem jest na najlepszej drodze do rozwiązania, byli zdziwieni, kiedy okazało się, że to na nich skupiają się niepokój i obawa epoki. Zaskoczyli ich koledzy, firmy adwokackie i fabryki w półkroku w ich podróży do asymilacji. „Żydów zdumiała i zaskoczyła ta obsesja – pisze Elon – Czy powinni reagować na ataki, czy ignorować je? Wielu wrażliwych, młodych Żydów zadręczało się tymi pytaniami. Bogaci Żydzi obwiniali biednych i odwrotnie”.


Poprawną postawą wśród żydowskich intelektualistów, społecznych kręgów Herzla, było krzywienie się i na bogatych, i na biednych, okazując bardzo wiedeńską postawę cierpkiego politowania wobec fanaberii ludzkości. Pisarz pracuje dla “Neue Freie Press”, takiego “New York Timesa” imperium, gazety ostrożnych Żydów, sławionych za błyskotliwość, hamowanych przez własne aspiracje społeczne i mylących się, co widać z perspektywy czasu, właściwie we wszystkim. Ale jeszcze tego nie wiemy. Sztuki Herzla są wystawiane w Berlinie i w najlepszym teatrze miasta. Postęp może nie być gładki, ale jest nieunikniony.  


Niemniej społeczeństwo staje się coraz bardziej zaabsorbowane “złymi manierami” Żydów. Jest wielu ludzi o złych manierach, ale Żydzi wyróżniają się „z powodu obsesyjnego zainteresowania społeczeństwa ich życiem i ogólnym przekonaniem o istnieniu ‘problemu’, który nawet sami Żydzi paranoicznie zaczynają podzielać”.  


Pojawiają się książki z analizami wypaczonego charakteru i fizjonomii Żydów. To nie jest prymitywna nienawiść do Żydów jak w dniach Kościoła i getta. To jest nauka. Jako młody człowiek Herzl czytał jedną taką książkę—Eugene Duhringa The Jewish Question as a Racial, Ethical, and Cultural Question [Kwestia żydowska jako kwestia rasowa, etyczna i kulturowa]— i na krótko pozwolił, by przeniknęła do jego świadomości, wspominając swoje wzburzone emocje w dzienniku, zanim wypchnął je głęboko w podświadomość. Jeden z najbardziej toksycznych traktatów napisze z czasem Żyd o nazwisku Otto Weininger. Jak wszyscy Żydzi gotowi do atakowania Żydów, wyniosła go dziwna, wdzięczna fala popularności, zanim pociągnął swoją krytykę do logicznego końca i popełnił samobójstwo. “Kiedy szereg przestraszonych żydowskich uczonych publicznie poparło nowy, ‘naukowy’ antysemityzm i przyznało ‘biologiczną’ niższość ich rasy – pisze Elon – inni żydowscy dowcipnisie odpowiedzieli, że ‘antysemityzm właściwie nie odnosił sukcesów, aż zaczęli go sponsorować Żydzi’”.


Wiedeńscy politycy zaczęli rozumieć, jak skuteczna może być ta nienawiść jako narzędzie mobilizacji. Do użytku weszło mroczne słowo “oni – wszyscy wiedzieli, kim ONI są”.  


Mistrzem był w tym Karl Lueger, który na nienawiści do Żydów wjeżdża na szczyty władzy, ale ma żydowskich przyjaciół. Słynne jest jego oświadczenie: “Ja decyduję, kto jest Żydem”. Ten typ staje się znajomy w naszych czasach. Żydzi tacy jak Herzl wierzyli, że kulturalni ludzie w pałacach i wspaniałych miejskich rezydencjach w Wiedniu panują nad wydarzeniami i że dlatego kultura przeważy. Władza jednak przechodziła do rynsztoka.


Gazeta Herzla wysłała go jako korespondenta do Paryża, stolicy europejskiej kultury i pierwszego kraju, który dokonał emancypacji Żydów. Tutaj jednak także słychać było ten sam szum – mroczne historie o żydowskich finansach, żydowskiej zdradzie i fałszerstwach. I tutaj dziennikarz Herzl nie robi tego, czego można by oczekiwać, tego co robią jego koledzy, przyjaciele i żona. Widzi i rozumie więcej niż inni.  


Nadal relacjonuje z Paryża w 1894 roku, kiedy Francję poraża sprawa Żydów, a raczej jednego Żyda. Oficer artylerii, Alfred Dreyfus, członek sztabu generalnego, zostaje oskarżony o zdradę. W rzeczywistości to Żydzi są sądzeni. Na ulicach są rozruchy. Fałszywie oskarżonego Dreyfusa bronią siły liberalizmu, a rzucają na niego klątwę siły reakcji, włącznie z armią. Francja jest rozdarta wokół kwestii tego, jakim krajem chce być i ta gigantyczna bitwa toczy się wokół “żydowskiego problemu”, tak samo jak obecnie w Ameryce i gdzie indziej toczy się pod przebraniem debaty o „Izraelu”. Kim jest ten Dreyfus i ludzie, których reprezentuje? Co ukrywa? Czy jest jednym z nas? Kim jesteśmy “my”?  


Z notesem i legitymacją prasową Herzl idzie do baraków wojskowych, by relacjonować z ceremonii, podczas której to pytanie otrzymuje odpowiedź. Żołnierze wypełniają dziedziniec. Dreyfusowi obrywają epolety i łamią szablę. Na zewnątrz wyje tłuszcza: “Mort aux juifs!” Śmierć Żydom!


Wysyła relacje do redaktorów w Wiedniu, gdzie Lueger zdobywa coraz większe poparcie i wkrótce zostanie burmistrzem. Niemal nic nie pozostanie z wiedeńskich ani z europejskich Żydów. (Córka Herzla zginie później w obozie koncentracyjnym.) Retoryka Luegera o Żydach bezpośrednio zainspiruje niewysokiego Austriaka, który przybył do metropolii z marzeniami o karierze artysty, ale podejmuje zupełnie inną karierę. Upamiętnia go jeden z popularnych w ostatnim miesiącu hasztagów, #HitlerMiałRację.


Halo, Wiedeń. Czy jest jakąś pociechą, że już byliśmy na tym etapie wcześniej? Nie jestem pewien. Postęp, kiedy oglądamy go z tego punktu widzenia, wydaje się fikcją, jak komedie obyczajowe, które Herzl pisał dla Burgtheater, a których nikt nie pamięta. Maszyny unowocześniają świat, ale nie zmieniają ludzkiej duszy. Nie jest to jednak cała opowieść.


Te wydarzenia rozpalają Herzla, nie dają mu spokoju. Zaczyna wyłaniać się idea. Tą ideą nie jest zniknięcie (choć próbował!) ani błaganie o lepsze traktowanie. Nie próbuje “przesunąć narracji” ani przysięgać lojalność każdej władzy, która rośnie w siłę, ani zmienić zachowania Żydów – Żydzi, co rozumie, są celem tych trujących opowieści, ale opowieści nie są ich winą. Freud pracuje zaledwie o kilka domów dalej od domu Herzla w Wiedniu, ale jeszcze przed psychoanalizą było jasne, że obsesja jest wadliwym funkcjonowaniem umysłu tych, którzy ją żywią, nie zaś obiektu ich obsesji. Niezbędne jest inne rozwiązanie.  


Obserwatorzy w ogrodach Tuileries w pierwszych dniach czerwca 1895 roku widzą gorączkowo spacerującego tam i z powrotem Herzla. Jest wychudzony. Ludzie myślą, że jest szaleńcem i wielu innych będzie tak uważać w nadchodzących latach. Mamrocze pod nosem, przeżuwając w myślach zdania po niemiecku. Jego wiara w zachodni postęp była błędna. Sposób, w jaki obmyśla nowy plan, także okaże się błędny. Ale jego wiara, że może nagiąć rzeczywistość dla swojego narodu – to jest zdumiewająco, ponad wszelką wątpliwość słuszne i dlatego wyciągnąłem jego biografię 126 lat później spośród sterty książek na ulicy w Jerozolimie.


Herzl wychodzi z ogrodu i spieszy z powrotem do swojego pokoju hotelowego. Siada przy biurku i podnosi pióro.  


This story originally appeared in English in Tablet Magazine, at tabletmag.com, and is reprinted with permission.


Theodor Herzl is alive and well and living in New York

The Tablet, 3 czerwca 2021

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Matti Friedman


Wieloletni dziennikarzAssociated Press, pracował jako reporter w Libanie, Maroko, Egipcie, Moskwie i w Waszyngtonie. Informował o konfliktach na Kaukazie i w Izraelu. w 2014 roku wydał książkę The Aleppo Codex, która szybko stała się bestsellerem. Mieszka w Jerozolimie.


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Syjonizm

Znalezionych 357 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Dżihad Izraela jest moim dżihadem   Ahmed   2013-11-20
Wyzwalająca przemiana nienawidzącego Żydów człowieka w syjonistę   Corbella   2013-11-20
Indianin, którego obraża porównanie z Palestyńczykami   Bellerose   2013-11-20
Hiszpański dwugłos José María Aznar, Pilar Rahola     2013-11-20
Kwakrzy porzucili działaniana rzecz pokoju   Lawson   2013-12-17
Izrael, Palestyna i demokracja   Kontorovich   2013-12-20
Kto jest tubylczym ludem Izraela?   Bellerose   2013-12-27
Cykl przemocy?   Treppenwitz   2013-12-31
Izrael daje wszystkim pełne prawa   Amar   2014-01-02
List   Koraszewski   2014-01-08
Żołnierz i Refusenik   Valdary   2014-01-25
Mesjasz i jego cudowna mikstura   Honig   2014-01-26
Izraelski szpital polowy dla syryjskich ofiar wojny     2014-02-03
Oszczerstwo Eli Sidi w sprawie edukacyjnych wyjazdów izraelskiej młodzieży szkolnej     2014-02-16
W obronie wolności   Valdary   2014-02-27
SMUTNO MI    Weiler   2014-08-14
 Najbezpieczniejsze miejsce dla Arabów   Berko   2014-09-12
A co z żydowską NAKBĄ?   Jemini   2014-12-10
Syjonizm – walka moralna   Bellerose   2014-12-25
Hipokryzja solidarności –  od Gazy do Ferguson   Hafeez   2014-12-31
Wspieranie chrześcijan na Bliskim Wschodzie jest syjonizmem   Naddaf   2015-05-19
Wyzwolenie naszej Jerozolimy   Greenfield   2015-05-28
Norman Finkelstein, Westminster University i antysemityzm   Collier   2016-08-17
Czy Żydzi powinni przepraszać?   Żabotyński   2016-12-10
Prawda jest opinią mniejszości   Rosenthal   2016-12-18
316 mil do Aleppo. Lekcja dla Izraela   Collier   2016-12-30
Cywilizowani barbarzyńcy i niespodziewani przyjaciele     2017-01-06
Dyplomacja strachu, ambasada USA i jak Trump powinien odpowiedzieć na groźby palestyńskie     2017-01-14
Dlaczego nas nienawidzą   Rosenthal   2017-01-27
Dlaczego organizacje pokojowe polegają na “alternatywnych faktach”?   Miller   2017-02-12
Tego dnia narodziła się izraelska demokracja   White   2017-02-17
Patrząc z linii frontu   Stuart   2017-02-18
Czy Żydzi są rdzennym ludem w ziemi Izraela? Oczywiście   Bellerose   2017-02-19
To nie Izrael powoduje antysemityzm   Dershowitz   2017-03-02
Dlaczego budują osiedla?   Tsalic   2017-03-21
 Kogo obchodzi Izrael?   Koraszewski   2017-05-09
Czy spotkał się pan z Chelsea Manning, Herrr Minister?   Yemini   2017-05-10
50 lat demonizacji i wypaczania prawdy     2017-05-12
Z takimi “syjonistami”, kto potrzebuje wrogów?   Yemini   2017-05-15
Czasami obraz wart jest więcej niż tysiąc słów   Fitzgerald   2017-05-26
Przestańcie próbować ratować Izrael   Collins   2017-06-05
Do pokoju przez prawdę: książka, która odważa się powiedzieć prawdę o Izraelu   Greenfield   2017-06-09
Przerywając ciszę, by ujawnić zbrodnię   Koraszewski   2017-06-12
Nasi druzyjscy sąsiedzi   Shapiro   2017-07-27
Niepodważalne argumenty o ludach rdzennych   Fred Maroun   2017-08-16
Naród Narracji   Rosenthal   2017-08-18
Czy Izrael musi płacić za pokój?   Rosenthal   2017-12-01
Otwarty list do Mandla Mandeli   Neguise   2017-12-13
Dlaczego milczycie?   Stern   2017-12-25
Jak Golda Meir definiowała “Palestyńczyków”?   Meir   2018-01-21
Arab z urodzenia, syjonista z wyboru   Maroun   2018-02-14
Prawdziwe powody, dla których ułuda dwóch państw nie umiera... i prosty powód, dla którego powinna   Bellerose   2018-03-11
Muzułmańscy dysydenci przeciw nienawiści   Koraszewski   2018-04-05
Tchórzliwy profesor Henry Maitles i aktywiści, którzy uciekli   Collier   2018-04-13
O latawcach i Natalie Portman   Collins   2018-04-29
List otwarty do niemieckiej kanclerz   Bat Adam   2018-05-12
Taniec na linie     2018-05-13
Żołnierz IDF o swoich przeżyciach podczas obrony granicy   Barad   2018-06-20
Znieść Rabbinat!   Rosenthal   2018-07-02
Żydowskie państwo w nieżydowskich oczach     2018-08-03
Czy Izrael pozostanie państwem żydowskim i syjonistycznym?   Rosenthal   2018-08-17
Kto jest okupantem?     2018-08-23
Antysyjonizm nie jest antysemityzmem, ale jest może gorszy   Maroun   2018-09-11
Żydowskie prawa do Izraela (część 1): Deklaracja Niepodległości   Rain   2018-09-12
Gideon Levy jest pijany siłą   Maroun   2018-09-17
Pokój z Jordania – nie wpadajcie w panikę   Kedar   2018-10-28
Wypełnianie warunków umowy społecznej   Rosenthal   2018-10-29
Zamach na Hotel King David   Amos   2018-11-09
Trauma i terror: widok z Południa   Plosker   2018-11-15
Partia Meretz próbuje zawłaszczyć pamięć Icchaka Rabina   Maroun   2018-11-16
Okrzyk ”Prawo powrotu” wyciszony przez pełną historię   Julius   2018-11-30
Kolejna bitwa w wojnie o kulturę w Izraelu   Rosenthal   2018-12-10
Dlaczego syjonizm nie jest ani jak panafrykanizm, ani jak biały nacjonalizm   Valdary   2019-01-07
Moje serce jest w Izraelu   Maroun   2019-01-10
Do naszych arabskich obywateli   Rosenthal   2019-01-17
O konflikcie arabsko-izraelskim i lewicowych grupach żydowskich   Thaabet   2019-01-18
Dlaczego odmówiłam udziału w Marszu Kobiet   Levin   2019-02-02
Nie uczestniczyłem w Dniu Pamięci o Holocauście   Tsalic   2019-02-04
Wrogowie Izraela wreszcie przyznają, że kamienie zabijają   Tobin   2019-02-06
Żydowska krew   Bergman   2019-02-25
Absurdalność wymiany terytoriów   Rosenthal   2019-03-02
Nie, syjonizm nie jest kolonializmem osadniczym     2019-03-10
Izraelski Arab z prawicy chce być bezpieczny   Oz   2019-03-12
Strach i odraza na punktach kontrolnych IDF   Altabef   2019-03-19
Fenomen żydowskiego antysyjonizmu   Koraszewski   2019-03-22
Czy Izrael może spełnić oczekiwania prawicy lub lewicy?   Amos   2019-04-05
Atak na prawo o państwie narodowym   Rosenthal   2019-04-08
Netanjahu zmierza do rekordowej, piątej kadencji, ale może zaprosić Gantza do przyłączenia się      Gross   2019-04-11
Beresheet: księżyc, duma i śmiech   Stern   2019-04-12
Pesach i wolność Żydów     2019-04-19
“Wszyscy wiedzą” … ale wszyscy się mylą   Rosenthal   2019-04-21
Netanjahu chce zamknąć sprawę rozwiązania w postaci dwóch państw. Dobrze!   Rosenthal   2019-04-25
Jak poskromić naszych kuzynów z Gazy   Rosenthal   2019-05-07
Żydowska i palestyńska tożsamość narodowa (odpowiedź dla @HenMazzig)     2019-05-10
Dobry książę i umowa z Iranem   Rosenthal   2019-05-13
Dzień Nakby: Dlaczego Arabowie uciekli w 1948 roku, a Żydzi zostali?     2019-05-16
Musicie się z tym pogodzić: Jerozolima jest stolicą Izraela   Benson   2019-05-17
Powody, dla których trwają wojny z Gazą     2019-05-23
”Dzień Nakby” tylko infantylizuje arabską agresję   Kryger   2019-05-30
Nadchodzący kryzys konstytucyjny Izraela   Rosenthal   2019-06-03

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk