Prawda

Czwartek, 28 marca 2024 - 21:53

« Poprzedni Następny »


Powiadom znajomych o tym artykule:
Do:
Od:

Prawo niezamierzonych konsekwencji


Steven Novella 2019-02-07


Psycholodzy dawno temu już zauważyli, że z powodu złożoności ludzkich emocji i zachowań często podejmujemy działania, które dają skutek odwrotny do zamierzonego. Jeśli boisz się kogoś stracić, możesz kurczowo czepiać się tej osoby, okazywać zaborczość i w efekcie odpychać od siebie tego człowieka.

To samo dzieje się na poziomie społeczeństwa – interwencje zaprojektowane do wywarcia jakiegoś efektu mogą mieć odwrotny skutek, jeśli nie będziemy ostrożni. Klasycznym przykładem w polityce społecznej jest strategia straszenia. Ale to nie działa. W rzeczywistości może mieć efekt odwrotny od zamierzonego. Na przykład, ostrzeganie dzieci przed niebezpieczeństwami alkoholu może zwiększać atrakcyjność sięgania po alkohol, sugeruje, że jest to bardziej popularne i powszechniejsze niż w rzeczywistości. Warto szukać strategii  redukujących nacisk społeczny na picie.

 

Ten ogólny wzór jest dość konsekwentny w literaturze (chociaż, oczywiście, badanie takich kwestii jest złożone i szczegóły mają znaczenie dla wyników). Innym niedawnym przykładem jest badanie, w którym stwierdzono, że zawstydzanie ludzi otyłych nie motywuje ich do utraty wagi. Często wręcz osłabia motywację do walki z nadwagą.  

 

Inne badanie z listopada 2018 roku, które jest popularne w mediach społecznościowych, także odzwierciedla tę podstawową zasadę niezamierzonych konsekwencji:

Federalne finansowanie kampanii pod hasłem ”tylko abstynencja seksualna” nie miało żadnego wpływu na ogólną liczbę porodów wśród nastolatek, ale pokazało odwrotny skutek, podnosząc liczbę porodów wśród nastolatek w konserwatywnych stanach. Finansowanie zapobiegania ciąż nastolatek i edukacji seksualnej, spowodowało redukcję liczby porodów wśród nastolatek w tych stanach.

A więc w konserwatywnych stanach edukacji do abstynencji seksualnej w rzeczywistości towarzyszył wzrost liczby porodów wśród nastolatek, podczas gdy edukacja seksualna zredukowała liczbę porodów wśród nastolatek. Konwencjonalną interpretacją tego i podobnych wyników jest wniosek, że uczenie dzieci o seksie odbiera mu tajemniczość, zaś zachęcanie do abstynencji seksualnej tylko podnosi urok „zakazanego owocu”. Jest to prawdopodobnie uproszczona interpretacja, ale zgodna jest z danymi. A co najmniej koncepcja, że uczenie dzieci o seksie zachęci je do niego (zamiast dać im narzędzia do podejmowania lepszych decyzji) jest naiwne, a w poziomie naiwności przewyższa ją tylko koncepcja, że zachęcanie młodzieży do abstynencji seksualnej rzeczywiście zadziała.  


Kusi także interpretacja tych wyników jako mających coś wspólnego z ideologią badanych stanów (a to była testowana hipoteza) jest tu wiele możliwych czynników zakłócających. Autorzy istotnie próbowali kontrolować „czynniki zakłócające na poziomie stanu”, ale trudno jest przewidzieć je wszystkie (jak to raz za razem pokazuje historia badań psychologicznych). Na przykład liczba porodów wśród nastolatek jest znacząco wyższa na terenach wiejskich niż miejskich, a tereny wiejskie są także bardziej konserwatywne.  

Jest też inny krążący artykuł, który odnosi się do podobnego błędnego pojmowania tego, jak działa psychologia – o stosunku między przemocą na filmach i w grach komputerowych a faktyczną przemocą. Głównym punktem tego artykułu jest stwierdzenie, że przez ostatnie kilkadziesiąt lat obserwowaliśmy wzrost przemocy w filmach i w grach komputerowych, podczas gdy ogólna liczba przestępstw z użyciem przemocy malała. 

 

Są w miarę obiektywne dowody pokazujące wzrost pokazywanej przemocy. Dzisiejszy film PG-13 (w poradach dla rodziców nie powinien być pokazywany dzieciom poniżej 13 roku życia) jest pod względem poziomu pokazywanej przemocy (ale niekoniecznie nagości) odpowiednikiem filmów od 18 lat z lat 1980. Autorzy opisywanego w tym artykule badania konkludują:

 

Surowe korelacje sugerują, że przemoc w filmach oznaczonych PG-13 jest odwrotnie związana z rzeczywistą przemocą w społeczeństwie. Jednak kontrola na autokorelacje sugeruje, że najlepszą interpretacją jest, iż przemoc w filmach oznakowanych  PG-13 jest niezwiązana z przemocą w społeczeństwie. Zaleca się ostrożność, by unikać sugerowania, że przemoc w filmach PG-13 może mieć przyczynowy wpływ na przestępstwa w społeczeństwie.

Obecnie najlepszym wnioskiem jest, że przemoc na filmach nie ma żadnego wpływu na przemoc w społeczeństwie, ale autorzy mają rację, przestrzegając przed jakimikolwiek stanowczymi wnioskami, ponieważ kwestia tego, co powoduje przemoc w społeczeństwie, jest koszmarnie skomplikowana. Nadal nie potrafimy wyjaśnić, dlaczego przestępstwa, ogólnie rzecz biorąc, maleją od lat 1990.


Nauczką z tego jest to, że powinniśmy być nadzwyczaj ostrożni z wyciąganiem uproszczonych wniosków o ludzkiej psychice i zachowaniu. Naiwne koncepcje o przyczynie i skutku prawdopodobnie nie są prawdziwe, a w rzeczywistości mogą być odwrotnością tego, co podpowiada nam instynkt. To odnosi się nie tylko do naszych osobistych decyzji, ale do polityki społecznej. Na przykład, łatwo jest stworzyć perwersyjnie działające bodźce. Nie możemy także zakładać, że ludzie ogólnie są racjonalni – ludzie są emocjonalnymi i społecznymi stworzeniami ze skomplikowaną siecią czynników motywujących. Przewidywanie, jak to wszystko się rozegra, jest jak przewidywanie pogody.  


Praktycznie znaczy to, że należy działać bardzo ostrożnie, kiedy planuje się strategię działania. Przede wszystkim powinna być tak bardzo oparta na dowodach, jak to możliwe. Nawet wówczas jednak trudno jest przewidzieć skutki. Dlatego nowe strategie społeczne, zamierzone do spowodowania określonych skutków, powinny mieć wbudowany okres sprawdzania działania w danym środowisku. Okres podczas którego zbiera się obiektywne dane do ustalenia efektów netto.   


To zasadniczo robimy w medycynie – możemy sądzić, że potrafimy przewidzieć efekt netto jakiejś interwencji, ale wiemy z doświadczenia, że musimy badać efekty netto, a potem podejmować decyzję w oparciu o dowody. W innym przypadku nie praktykujesz medycyny, ale czarnoksięstwo. Wyobraźmy sobie, gdyby to samo dotyczyło ogólnie polityki społecznej – wdrażania projektowanych reform w oparciu o sprawdzone dowody ich działania. Nie znaczy to, że nie ma miejsca dla ideologii, która określa priorytety i oceny. Znaczy jednak, że wprowadzalibyśmy zmiany najlepiej, jak potrafimy, by zapewnić, że nowa polityka będzie miała zamierzony efekt – jakikolwiek on jest. 

 

The Law of Unintended Consequences

29 stycznia 2019

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Steven Novella 

Neurolog, wykładowca na Yale University School of Medicine. Przewodniczący i współzałożyciel New England Skeptical Society. Twórca popularnych (cotygodniowych) podkastów o nauce The Skeptics’ Guide to the Universe. Jest również dyrektorem Science-Based Medicine będącej częścią James Randi Educational Foundation (JREF), członek Committee for Skeptical Inquiry. (CSI) oraz członek założyciel Institute for Science in Medicine. Prowadzi blog Neurologica.

Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1469 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Jak małpy człekokształtne (włącznie z ludźmi) straciły swoje ogony   Coyne   2024-03-26
Ale najpierw kawa   Tonhasca Júnior   2024-03-21
Ideolodzy: dlaczego nauczanie genetyki musi mieć charakter społeczno-polityczny   Coyne   2024-03-19
Przepływ genów od neandertalczyków i denisowian do ludzi „współczesnych” i odwrotnie   Coyne   2024-03-14
Wejdź – skoro nalegasz   Tonhasca Júnior   2024-03-09
Czy “bezpłciowe” bakterie tworzą biologiczne gatunki?   Coyne   2024-03-06
Carl Zimmer o gatunkach i ochronie     2024-02-29
Kolejna błędna próba skorygowania ewolucji   Coyne   2024-02-22
Ryjący w ziemi przedsiębiorcy   Tonhasca Júnior   2024-02-15
Olbrzymie armie o niezliczonych umiejętnościach    Tonhasca Júnior   2024-02-08
Wejdź, powiedziała, dam ci schronienie przed burzą   Tonhasca Júnior   2024-01-15
Czy ludzie wyewoluowali w wodzie?   Coyne   2024-01-08
Jak upadają wielcy   Tonhasca Júnior   2024-01-04
Oczy reniferów zmieniają kolor, żeby łatwiej im było dostrzec jadalne porosty   Coyne   2023-12-30
Życzliwi przestępcy   Tonhasca Júnior   2023-12-28
Conor Friedesdorf (i Alexander Barvinok) o ideologicznym przymusie na amerykańskich uczelniach   Coyne   2023-12-26
Zdumiewający manipulatorzy   Tonhasca Júnior   2023-12-25
Nie gryzie się ręki, która cię zapyla   Tonhasca Júnior   2023-10-19
Rewolucja komunikacyjna   Hannam   2023-10-18
BBC szerzy propagandę rolnictwa organicznego, a biedni na świecie cierpią   i Kathleen Hefferon   2023-10-13
Niezwykły przypadek koewolucji i specyficzności zapylacz/storczyk   Coyne   2023-10-07
Płeć męska lub żeńska: nie ma nic pomiędzy   Elliot   2023-10-03
Myślenie intuicyjne i analityczne   Novella   2023-09-29
„Kryzys klimatyczny” to mistyfikacja   Williams   2023-09-25
Jak (i dlaczego) ośmiornica edytuje swój RNA   Lewis   2023-09-23
„Najbardziej znany zabójca ludzi”: jakie są prawdziwe początki XIV-wiecznej Czarnej Śmierci?   Lewis   2023-09-15
Do jakiego stopnia pary mają wspólne cechy?   Novella   2023-09-14
Kenia daje zielone światło 58 projektom GMO – naukowcy na całym świecie kontynuują badania w dziedzinie biotechnologii, mimo procesów sądowych i dezinformacji   Ombogo   2023-09-08
Lancet atakuje anty-przebudzenie, a czytelnik odpowiada   Coyne   2023-08-24
Więcej wyrafinowanej teologii: uczony religijny zastanawia się, czy neandertalczycy mieli nieśmiertelne dusze   Coyne   2023-08-16
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Mało znana strona ryjkowców   Tonhasca Júnior   2023-08-11
Dlaczego nie można być osobą transrasową?   Coyne   2023-08-10
Walka z malarią za pomocą inżynierii genetycznej   Novella   2023-08-08
Jak restrykcje Unii Europejskiej podsycały głosy przeciwko GMO, jak również głód na globalnym Południu, a zwłaszcza w Afryce   Oria   2023-08-02
Nieznośni mali pomocnicy   Tonhasca Junior   2023-07-29
Macedońskie skarby   Tonhasca Júnior   2023-07-26
GMO i motyle   Novella   2023-07-25
Narzucanie ideologii naturze: Kew Garden celebruje „rośliny queer”   Coyne   2023-07-24
Smak miesiąca   Tonhasca Júnior   2023-07-20
Kłopoty na wylocie   Szczęsny   2023-07-18
Ideologiczne podważanie biologii   i Luana S. Maroja   2023-07-17
Role mężczyzn i kobiet w polowaniu, raz jeszcze   Coyne   2023-07-15
David Hillis o specjacji   Coyne   2023-07-13
Niechętni dawcy i pracowici biorcy   Tonhasca Júnior   2023-07-08
Grube problemy z jelitem   Szczęsny   2023-07-07
Badaczka z Leakey Foundation twierdzi, że kości orangutanów mówią nam, że biologiczna płeć jest spektrum, a nie binarna   Coyne   2023-06-30
Przez dziurkę od klucza   Szczęsny   2023-06-24
Nowa (nie podparta żadnymi dowodami) hipoteza, która eliminuje role płciowe w społecznościach łowców-zbieraczy   Coyne   2023-06-22
Błędne wyobrażenia o ewolucji   Coyne   2023-06-16
Influencerzy z podziemia   Tonhasca Júnior   2023-06-13
Jak wyewoluowało ubarwienie ostrzegawcze?   Coyne   2023-06-12
„San Francisco Chronicle” bardzo myli się w sprawie biologicznej płci   Coyne   2023-06-09
Kolczasty problem   Tonhasca Júnior   2023-06-06
Wpaść w amok. Empiryczna analiza szaleńczych zabójstw pokazuje, że wyłaniają się dwa różne wzorce.   King   2023-06-03
Błędna krytyka genetycznych testów na pochodzenie   Coyne   2023-06-02
Zdatny do lotu   Tonhasca Júnior   2023-06-01
‘Raniąca’ idea merytorycznych podstaw nauki    i Jerry Coyne   2023-05-29
Główny problem w filogenezie zwierząt wydaje się być rozwiązany   Coyne   2023-05-26
Americana   Tonhasca Júnior   2023-05-24
Czy uprawa jabłek odzwierciedla bigoterię?   Coyne   2023-05-18
Kenia: Musimy zająć się brakiem bezpieczeństwa żywnościowego, ale najpierw musimy położyć kres dezinformacji na temat upraw modyfikowanych genetycznie   Oria   2023-05-16
Czytanie myśli z fMRI i AI   Novella   2023-05-05
Jest lepiej niż myślisz   Lomborg   2023-05-03
Dwudziestu dziewięciunaukowców publikuje artykuł w obronie merytorycznych podstaw w nauce     2023-05-01
Niewygodna historia   Ferguson   2023-04-28
Biologia rezygnacji z działania: kiedy kontynuować, a kiedy spasować   Coyne   2023-04-26
Porywacze ciał   Tonhasca Júnior   2023-04-25
Porażka jest kluczowym składnikiem innowacji   Ridley   2023-04-22
Używanie roślin jako biofrabryk   Novella   2023-04-14
Dawno zmarli przemawiają do nas   Tonhasca Júnior   2023-04-12
Wątpliwi pomocnicy    Tonhasca Júnior   2023-04-08
Uganda: aktywiści przeciwni biotechnologii szerzą dezinformację   Wetaya   2023-04-05
Anglia pozwala na uprawy poddane edycji genów   Novella   2023-04-03
Recenzja z książki  Can “The Whole World” Be Wrong?   Rose   2023-04-01
Psychologia ewolucyjna dla początkujących   Coyne   2023-03-27
“Konwergentna” ewolucja mrówek grzybiarek Starego i Nowego świata   Coyne   2023-03-23
Gigantyczna armia małych zabójców   Tonhasca Júnior   2023-03-22
Colin Wright broni binarności płci u zwierząt   Coyne   2023-03-15
AI: gorąca randka z “Sydneyem ”   Gotefridi   2023-03-15
Zmienić język w ekologii i biologii ewolucyjnej! Przykład anemii sierpowatej   Coyne   2023-03-13
Wzrost liczby nieobecnych ojców i towarzyszące temu społeczne problemy   Geary   2023-03-11
No pasarán    Tonhasca Júnior   2023-03-04
Dezinformacja o GMO: Kenijczykom będzie trudno podejmować racjonalne decyzje i to może kosztować życie   Mykonyo   2023-02-24
Twardy kwiat do zgryzienia    Tonhasca Júnior   2023-02-22
ChatGPT niemal zdaje lekarski egzamin końcowy   Novella   2023-02-21
“Rogi” trylobitów mogły być używane jako broń w walkach między samcami   Coyne   2023-02-15
Postmodernizm obnażony   Dawkins   2023-02-14
Powody naszych wierzeń. Jak i dlaczego irracjonalność trzyma nas w swoich szponach i jak możemy z tym walczyć?   Pinker   2023-02-13
Kiedy zapada noc i ziemia jest ciemna   Tonhasca Júnior   2023-02-10
W nowej książce jest słuszna krytyka idei, że są lepsze i gorsze gatunki, ale jest także błędne twierdzenie, że gatunki nie są realne   Coyne   2023-02-06
Kolczatki wydmuchują bąbelki śluzu z nosa, żeby się ochłodzić   Coyne   2023-02-02
Mali i zręczni influencerzy   Tonhasca Júnior   2023-01-31
Dowody na ewolucję: Bezwłose zwierzęta mają martwe geny na sierść   Coyne   2023-01-23
Krew, znój, łzy i pot   Tonhasca Júnior   2023-01-19
Bąkojady czyszczą nosorożce   Coyne   2023-01-18
Mózg używa geometrii hiperbolicznej   Novella   2023-01-16
O wspaniały nowy świecie   Tonhasca Júnior   2023-01-12
Ciepło zabija. Zimno zabija wielu więcej   Jacoby   2023-01-09
Po co badać przestrzeń kosmiczną?   Jacoby   2023-01-04

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk