Prawda

Piątek, 29 marca 2024 - 00:19

« Poprzedni Następny »


Powiadom znajomych o tym artykule:
Do:
Od:

Polska - Szwecja - Ukraina


Ludomir Garczyński-Gąssowski 2019-01-03


Norbert Żaba, współpracownik Jerzego Giedorycia, dostał w lipcu 1979 roku   list z USA. Autorem był jakiś mało znany amerykański historyk szwedzkiego pochodzenia. Nie zapamiętałem jego nazwiska, ale to nieważne. Zapamiętałem główne tezy tego memoriału.


Autor przypominał, że dnia 8 lipca 1979 mija 270 rocznica klęski pod Połtawą, za którą, to klęskę winił Polaków. Dalej pisał, że wyprawa Karola XII na Rosję była ostatnią próbą, która mogła odwrócić dzieje świata. Szczególnie w naszym rejonie.


Dalej przypominał, że dwa mocarstwa, Szwecja i Polska (Jagiellońska), były odpowiedzialne za porządek w rejonie międzymorza od Bałtyku po Morze Czarne. Przypominał, że Rzesza Niemiecka rozbita na szereg państw i państewek, szczególnie po złamaniu potęgi państwa krzyżackiego przez Jagiellonów, niewiele miała do powiedzenia na tym terytorium. A Ruś, czyli państwo Moskiewskie nawet po zwycięstwach Aleksandra Newskiego nad Kawalerami Mieczowymi czy Iwana Groźnego nad Chanatem Tatarskim, w dalszym ciągu była państwem regionalnym. I dopiero budowa przez Piotra Wielkiego nowoczesnej Rosji zagroziła Szwecji i Polsce oraz całemu regionowi. Autor nie mógł pogodzić się z faktem, że swoją nową stolicę (Sankt Petersburg) Piotr wybudował na terytorium szwedzkim, (dawnej kolonii szwedzkiej). Podkreślał, że w odróżnieniu od króla Stanisława Leszczyńskiego, który mienił się być przyjacielem Karola XII i któremu zawdzięczał koronę, to hetman (ataman) Iwan Mazepa dzielnie wsparł króla Szwecji, gdyż rozumiał interes swojej ojczyzny. Rzeczywiście Mazepa na czele pułków ukraińskich wspomógł wydatnie Karola XII w wyprawie na Rosję. Autor memoriału prawdopodobnie nie orientował się w ustroju Rzeczypospolitej, gdzie król nie decydował samowolnie (jak w Szwecji) o wojnie i pokoju. W Polsce decydował o tym parlament (sejm i senat). Natomiast ataman ukraiński decydował samodzielnie o tym z kim wojnę będzie prowadzić. O ile Kozacy za nim pójdą.

 

Iwan Mazepa to ten sam Jan Mazepa dworzanin Jana Kazimierza, ten którego Juliusz Słowacki uśmiercił w swoim dramacie. A który romans z żoną Wojewody przeżył. (W dramacie Słowackiego pojmany przez zazdrosnego męża ginie rozerwany końmi.)

 

Iwan (Jan) Mazepa należał do polskiej szlachty (rusko – litewskiej). Naprawdę nazywał się w Polsce Jan Mazepa Kołodyński, a na Ukrainie Iwan Stepanowycz Kołodyńskyj i był dobrego herbu Kołodyn. Ukończył on m.in. kolegium jezuickie w Warszawie. Potem służył na dworze króla Jana Kazimierza Wazy, który wysłał go w podróż poznawczą do Zachodniej Europy. Nieżyczliwie wspomina go rywalizujący z nim na dworze Jana Kazimierza znany kronikarz Jan – Chryzostom Pasek. Mimo to, w odróżnieniu od innego też rusko – litewskiego i też  kształconego przez jezuitów szlachcica Bohdana Zenobiusza Chmielnickiego, jest on w świadomości polskiej nieobecny.

 

Dla ludzi ukształtowanych przez Trylogię Sienkiewicza tezy tego Szwedo – Amerykanina były nie do przyjęcia. Ale po zastanowieniu się można powiedzieć, że coś w tym jest.


Bitwa pod Połtawą rzeczywiście kończyła okres Dominum Maris Baltici (dominacji w basenie bałtyckim) Szwedów i Polaków. To tak w uproszczeniu. Bo znacznie więcej krajów i narodów było w tym konflikcie zaangażowanych.


Trzy Wojny Północne w okresie 1569 – 1721 właśnie o to Dominum Maris Baltici angażowały przede wszystkim Królestwo Polskie (wraz z Wielkim Księstwem Litewskim) i Królestwo Szwedzkie. Ale także Rosję (Carstwo Moskiewskie), Danię, Brandenburgię, Lubekę i Saksonię.


Sporadycznie w wojny te angażowały się jeszcze Austria, Holandia i Siedmiogród. W trzech wspomnianych wojnach konfiguracje i sojusze się zmieniały. Najbardziej znana jest nam dzięki „Potopowi” Sienkiewicza II Wojna Północna. Znana jednak bardzo jednostronnie.  W wojnie tej, która rozpoczęła się najazdem szwedzkim na Polskę wzięły udział właśnie Austria, Holandia, Dania i Siedmiogród oraz Rosja (po stronie polskiej).


Warto pamiętać, że to co my nazywamy Potopem lub Najazdem Szwedzkim w rzeczywistości była to wojna dwóch królów szwedzkich o prawo do tronu szwedzkiego i polskiego.


Polska emigracja polityczna w  Królestwie Szwedzkim ma długą historię i trzeba dodać, że  ta emigracja bywała skuteczną. Co nie zawsze miało dobry skutek. Pierwszym polskim emigrantem politycznym w Szwecji był uciekinier z  Polski podkanclerz koronny Hieronim Radziejowski. Był bardzo skuteczny, bowiem namówił króla Szwecji Karola X Gustawa na najazd  na Polskę. Wcześniej próbował namówić do tego samego królowę Krystynę Wazówną. Ale ta trochę bigoteryjna katoliczka nie chciała wojny z katolicką Polską. Radziejowski (nie zupełnie bezpodstawnie) poinformował króla Karola X-siątego Gustawa o tym, że jego katolicki kuzyn Jan Kazimierz rozbudowuje flotę w celu inwazji na Szwecję i odebrania swoich praw do korony tego kraju. A już przedtem jego poprzednik Władysław IV rozbudował port wojenny - wyjściowy na Szwecję nazwany od jego imienia Władysławowem.


My wiemy, że konkretnego zagrożenia Szwecji nie było, bowiem na wojnę tego typu nie zgodziłby się sejm polski. Ale przyzwyczajony do jednowładztwa król szwedzki tego nie rozumiał. To co my nazywamy potopem szwedzkim, to tak naprawdę była to prewencyjna wojna sukcesyjna dwóch Wazów o koronę szwedzką i polską, a gdy wojna ta stała się wojną religijną pomiędzy katolikami i heretykami, to stanowiący, na teatrum wojny, większość katolicy; wojnę tę wygrali. Unia dynastyczna polsko – szwedzka nie wyszła nam na dobre. Wojna osłabiła i zniszczyła Polskę. A jeszcze do tego zakwestionowała unię polsko – litewską. Bowiem Wielkie Księstwo Litewskie pod wodzą Księcia Rzeszy Janusza Radziwiłła (kalwina) opowiedziało się w większości po stronie szwedzkiej – czyli za królem Karolem X Gustawem. Skonfliktowani z Radziwiłłami katoliccy książęta Sapiehowie opowiedzieli się za Janem Kazimierzem.


Za swojego głównego rywala w rejonie basenu bałtyckiego Szwedzi (i słusznie) uważali Rzeczpospolitą Obojga Narodów. I nic dziwnego, że robili wiele by ją osłabić. Mając doskonałe rozeznanie w stosunkach wewnętrznych naszego państwa popierali, a często inspirowali rewolty i zamieszki na naszym terytorium. Dotyczyło to tak samo poparcia dla buntu Bohdana Chmielnickiego na Ukrainie, jak i działań Kostki – Napierskiego na Podhalu.


W Polsce wolni kmiecie skończyli się za pierwszych Piastów. Potem odebrano im prawa i narzucono pańszczyznę. Pewne swobody pozostały na góralszczyźnie i na terenach zamieszkałych przez Kozaków. Tam ludzie czuli się wolni i po próbach ich zniewolenia łatwo było ich zbuntować.


Słynny Aleksander Kostka – Napierski (właściwe nazwisko Szymon Bzowski)  jeden ze świętych świeckich PRL, okazał się być nie tyle charyzmatycznym przywódcą powstania chłopskiego na góralszczyźnie, co agentem szwedzkim mającym za zadanie osłabienie Polski. Tu warto przypomnieć, że jak w PRL nakręcono gloryfikujący Kostkę – Napierskiego film Podhale w ogniu to złośliwi Szwedzi opublikowali dokumenty demaskujące swojego agenta. Film zdjęto wtedy z ekranu. Aleksander Kostka – Napierski był polskim oficerem, który później w strukturach armii szwedzkiej walczył w Wojnie Trzydziestoletniej. I jako poddany króla szwedzkiego wykonał swoją misję w Polsce.


Nie ulega wątpliwości, że w Polsce, a konkretnie w Rzeczpospolitej Obojga Narodów były rachunki krzywd. Profesor Wiktor Sukiennicki miał zwyczaj tak określać tę Rzeczypospolitą: przynajmniej Obojga Narodów. Chodziło o to, że była to w rzeczywistości Rzeczpospolita Trojga Narodów. Polaków, Litwinów i Rusinów (Białorusinów i Ukraińców).


Jak sama nazwa wskazuje Ukraina, w języku polskim i rosyjskim, sugeruje, że są to tereny położone przy granicy kraju (krainy). W Polsce mieliśmy pojęcie „dzikich pól”. Położonych gdzieś na kresach Rzeczypospolitej. Sicz, Naddnieprze i jeszcze parę innych określeń. Np. Kozaczyzna.


Państwo ukraińskie, jeśli nie liczyć krótkiego okresu zaraz po pierwszej wojnie światowej i czasu drugiej wojny, powstało dopiero, po rozpadzie Związku Radzieckiego, w roku 1991 – szym. Co nie znaczy, że Narodu Ukraińskiego czy Wspólnoty Ukraińskiej nie było. Utrwalony historycznie podział na Ukrainę Wschodnią i Zachodnią ciągle jeszcze daje znać o sobie. Nigdy nie było to terytorium jednolite. Ale Ukraińcy mieli silne poczucie wspólnoty, nie tyle etnicznej czy religijnej co, obyczajowej.


To państwo tworzyło się w sposób nietypowy. Trochę tak, jak później społeczności USA, Kanady czy Australii. Gdzie przybyszy z całego świata złączył język i styl życia. A więc dzikie pola, na których osiadali zbiegli chłopi pańszczyźniani i banici, ze stanu szlacheckiego. Ci ostatni rządzili tym terenem i jego mieszkańcami.  Po drugie Sicz Zaporoska, gdzie też osiadali ludzie różnej narodowości i religii. I wreszcie Ruś Kijowska.


Władymir Putin ma rację, gdy przypomina, że Ruś Kijowska była kolebką późniejszej Rosji. Bo rzeczywiście piśmiennictwo rosyjskie w języku i alfabecie starocerkiewnym stąd się wywodzi. Ale Ruś Kijowska przypadła Moskwie dopiero w roku 1654 po Umowie Perejasławskiej, gdy (na życzenie Starszyzny Kozackiej) nastąpił podział Ukrainy na podległą Królestwu Polskiemu i Carstwu (królestwu) Moskiewskiemu. Na skutek błędnej polityki narodowościowej, po przekazaniu przez Litwinów opieki nad Ukrainą polskim królewiętom w rodzaju księcia Jeremiego Wiśniowieckiego, wybuchały rewolty kozackie i szukanie protektorów w Moskwie i w Sztokholmie. A także na tatarskim Krymie i w Turcji. Ani Polacy, ani Ukraińcy dobrze na tym nie wychodzili. Następca Cara Aleksego I –szego, tego, który przyjął w Perejasławiu hołd kozacki, Piotr Wielki zniósł na wschodniej Ukrainie, przynależnej już wtedy do Cesarstwa Rosyjskiego, swobody religijne. Car Piotr I – szy  Carstwo Moskiewskie awansował w 1721 do rangi Cesarstwa Rosyjskiego i ogłosił się jego Imperatorem i najwyższym zwierzchnikiem Cerkwi Prawosławnej i jako ten zwierzchnik utrwalał wiarę osobiście ścinając głowy tym popom, którzy przystąpili do Unii Brzeskiej.


Tu małe wyjaśnienie. Większość mieszkańców Ukrainy była wyznania prawosławnego. Starszyzna ukraińska miała prawa szlacheckie, na równi ze szlachtą polską i rusko – litewską. Sęk w tym, że Zygmunt III Waza był wybitnym zwolennikiem kontrreformacji i przeciwnikiem tolerancji religijnej. Za jego rządów ograniczano prawa obywatelskie szlachty wyznającej inną religię niż katolicka. Tylko katolicy mogli zajmować w Rzeczpospolitej Obojga Narodów najwyższe stanowiska. Największą grupą niekatolicką wśród polskiej szlachty byli prawosławni.


Ludzie przywiązani są do tradycji i obrządków mniej się zastanawiają nad doktryną wiary. I dla tego z inicjatywy Zygmunta III doszło na zjeździe w Brześciu w roku 1596 do przyjęcia cerkwi ukraińskiej do kościoła rzymsko – katolickiego na prawach autonomii. Obrządek się nie zmienił, popi stali się księżmi z zachowaniem prawa do założenia rodziny (nie obowiązywał ich celibat), a wierni tego kościoła (zwani) unitami mieli równe prawa z katolikami. Kościół unicki na polskiej części Ukrainy działał aż do rozbiorów. Po rozbiorach zachował się w tej części Ukrainy, która przypadła Austrii. W Rosji za Katarzyny Wielkiej Ukraińcy (Kozacy) znów mieli autonomię i dla tej wielkiej monarchini zdobywali nowe terytoria. Na swoich zwrotnych Czajkach (wzorowanych na łodziach Wikingów) zapuszczali się nawet na terytorium Turcji.


Ale wróćmy do wspomnianego na wstępie listu i postaci Iwana (Jana) Mazepy. Był on awanturnikiem tak, jak wspominany wyżej Kostka – Napierski czy największy z polskich awanturników w historii Aleksander Józef Lisowski herbu Jeż. Przed oddziałami jego Lisowczyków drżało pół Europy w okresie Wojny Trzydziestoletniej oraz Polsko Rosyjskiej (dymitriady) 1607 – 1611, a także w 1619 w czasie wojny Austriaków z Węgrami o Siedmiogród. Właściwie należałoby kiedyś poświęcić więcej uwagi polskim awanturnikom wliczając do nich też Maurycego Beniowskiego, generała Józefa Bema i admirała Krzysztofa Arciszewskiego. Ale to już przy innej okazji.


Iwan Mazepa, (jeszcze wówczas Jan Mazepa - Kołodyński), po opisanym na wstępie pobycie na dworze Jana Kazimierza i po powrocie z wojaży zagranicznych, został wysłany w 1663 r. przez króla Jana Kazimierza na Ukrainę naddnieprzańską w poselstwie wiozącym buławę hetmańską Pawłowi Teterze i tam już pozostał na dworze hetmana i otrzymał majątek, który nazwał od swojego przydomka: Mazepińce. Następnie pełnił różne funkcje na Ukrainie i podczas misji dyplomatycznej do Chanatu i Turcji został pojmany przez Kozaków konkurencyjnego Hetmanatu Lewobrzeżnego podległego Rosji. Zgodził się na propozycję Piotra Wielkiego dowodzenia oddziałami kozackimi w wojnie rosyjsko – tureckiej i w III wojnie północnej na polecenie Piotra miał wspomagać Augusta III Sasa przeciw Szwedom, ale zmienił front porozumiał się ze Stanisławem Leszczyńskim i przeszedł na stronę szwedzką. Tej opcji był już wierny do końca życia. Po klęsce pod Połtawą schronił się na terytorium Imperium Osmańskiego (tureckiego), gdzie zmarł 2 października 1709 roku.


Umowa między Mazepą i Leszczyńskim przewidywała wspólną walkę z Rosją w przymierzu, ze Szwecją. Co, jak wiemy z polskiej strony nie było zrealizowane. Stanisław Leszczyński przez pewien czas do śmierci Karola XII razem, ze swoim dworem mieszkał w Szwecji. Karol XII mianował go księciem z upoważnienia (protekcji) – prince par délégation Księstwa Dwóch Mostów. Rządząc tym należącym do Królestwa Szwecji terytorium niemieckim Stanisław Leszczyński pomagał Karolowi XII w różnych działaniach dyplomatycznych, a w czasie nieobecności Karola prowadzącego dalsze wojny poza Szwecją, Leszczyński go zastępował, jako nieformalny wicekról. I przenosił się do Sztokholmu. Karol XII nie miał zaufania do swoich ziomków i dlatego obdarzył władzą Leszczyńskiego. Konkretnie chodziło oto żeby Leszczyński pilnował by Riksdag (parlament szwedzki) uchwalał potrzebne na wojnę sumy. W związku z tym Leszczyński w Szwecji był ogólnie znienawidzony. Gdy przyszła do Sztokholmu wiadomość o śmierci Króla na wojnie to Leszczyński ze swoim dworem i  rodziną musiał pod osłoną nocy uciekać za granicę. Niektórzy szwedzcy historycy uważają, że Karol XII zginął od kuli wystrzelonej z własnych szeregów. Bo też Szwedzi mieli już dość wojen swojego szalonego władcy.


Są dwa nienajmądrzejsze kierunki w historii. Determinizm – sprowadzający się do twierdzenia, że wszystko co się zdarzyło zdarzyć się musiało, a dowodem na to jest to, że się zdarzyło. I drugi - gdybizm. Co by było, gdyby było. Gdyby nawet królowi Stanisławowi Leszczyńskiemu udało się zmobilizować ówczesną Polskę i Litwę to i tak nie ma żadnej gwarancji, że Rosja by tej wojny nie wygrała. Jak zwykle pomógł klimat i wielkie przestrzenie niezamieszkałe i nie mogące wyżywić  armii najeźdźców. Książę Józef Poniatowski zmobilizował w Księstwie Warszawskim wielką, stutysięczną armię i poszedł z nią z Napoleonem na Rosję. Ze skutkiem znanym. Można zrozumieć rozgoryczenie wspomnianego na wstępie amerykański-szwedzkiego historyka, ale jego pretensje były raczej poniewczasie.


A Ukraina? Dzielona między Polskę i Rosję, a potem Rosję i Austrię zachowała poczucie narodowe. Pod koniec XIX wieku powiał w Europie wiatr nacjonalizmu. W Czechach i na Słowacji oraz na Ukrainie zaczęto wracać do korzeni. Inteligencja czeska posługiwała się językiem niemieckim, słowacka (niezbyt liczna w tym okresie) niemieckim i węgierskim, ukraińska rosyjskim i niechętnie polskim.


Największy pisarz ukraiński Mikołaj Gogol pisał wyłącznie po rosyjsku. Ergo języki czeski, słowacki i ukraiński nie bardzo się rozwinęły. I wtedy pojawili się tzw. budziciele, zaczęto reformować i uwspółcześniać te języki. Narody uwierzyły w siebie. Czasem aż za bardzo. Co spowodowało konflikty narodowościowe po pierwszej wojnie (walki polsko – ukraińskie o Lwów i przyległe ziemie. Oraz konflikt polsko – czeski o Śląsk Cieszyński). Druga wojna odgrzała konflikt polsko - ukraiński z wielką mocą. Ale to już inna historia.


Po rozpadzie Związku Radzieckiego byłe republiki radzieckie stworzyły własne państwa. W wypadku Ukrainy jest to pierwsze zjednoczenie wszystkich ziem ukraińskich. Stalin zadbał oto, że nie ma tam dziś konfliktów religijnych ale kulturowe i językowe odezwały się na nowo. Czy można pomóc Ukrainie? Nie wiem.


*Pierwsza publikacja w „Nowej Gazecie Polskiej”, Sztokholm.

Ludomir Garczyński-Gąssowski

 

Emigracyjny dziennikarz mieszkający w Sztokholmie.


Dodatek od Redakcji "Listów z naszego sadu"

Andrzej Koraszewski:


Na początku lat 80. ubiegłego wieku szukając w archiwum w Lund, danych na temat zmian struktury zawodowej w Szwecji w latach 1830-1840, któregoś dnia zobaczyłem w kącie stary, nieoznakowany karton. Zakurzone, nieoznakowane kartony w archiwum to niesłychana pokusa. Zajrzałem i zgłupiałem. W środku były setki jednobrzmiącej broszury in quarto skierowanej do „szlachetnego narodu polskiego”.



Odezwa do szlachetnego i wspaniałomyślnego narodu polskiego z okazji wojny przez króla Szwecji Karola carowi Moskwy ostatnio wydanej.


Racje, jakie Dwór Moskiewski od dłuższego czasu na uzasadnienie swojego postępowania wysuwa, nikomu wątpić nie pozwalają jak niska jest w jego mniemaniu cena sprawiedliwości i prawości. Pomysły i nakłady tego dworu do tego jednego zmierzają, by nieumiarkowanym jego  pożądliwościom folgę dawały.


Żadnej nie zadbał ten dwór okazji, by władztwo swoje wbrew prawu i uczciwości rozszerzać, siebie samego na arbitra czy sędziego pasując.


Pakta, Sojusze i Traktaty  dowolnie interpretuje, a gdzie to niemożliwe żadnej zgoła nie przypisuje im wagi. Gdy sąsiednie narody odmawiają zaakceptowania planowanych wobec nich niegodziwości, odpowiada na to groźbami i kłamliwymi zarzutami. Wielu spośród nich czelność i zadufanie Moskwy do tego stopnia odebrały wolę oporu, że już w złej wierze i arogancji to tylko widzą, co im zostało wmówione i nie znajdzie się taki, co tym przebiegłym machinacjom śmiałby się przeciwstawić.


Słuszne względy, dla których król Szwecji do podjęcia broni przeciw zadufanemu sąsiadowi wezwał, w Orędziu Królewskim przed całym światem jasno wyrażone zostały. Teraz konieczne jest, by także inni sąsiedzi racjami temi zostali poruszeni; by wzięli w swoje ręce każdą okazję skutecznego położenia tamy tej tyranii, tak aby Moskal nie mógł już powrócić do rozszerzania i utwierdzania swojej potęgi. Moskwiczanin tym wrodzoną sobie żądzę rozkazywania podsyca, że inni haniebnie rezygnują ze swojej wolności i nieznośnemu poddają się jarzmu.


Oto teraz szwedzkie siły zbrojne dają szlachetnemu narodowi polskiemu najlepszą od dłuższego czasu okazję pomszczenia doznanych krzywd, odzyskania rozległych i zasobnych prowincji, tak niesłusznie przez Moskwę przywłaszczonych i przywrócenia ich dawnej władzy ojczystej.


Nikomu tajna być nie może czelność, z jaką gwałt zadawany jest prawom  i przywilejom wolnego narodu. Nic zaiste nie jest święte dla Rosyjskiego Dworu. Liczne obszary Rzeczpospolitej zbrojną najechał ręką i niejednokrotnie w sprawy nic go nie obchodzące ingeruje, zamieszki, podziały i niezgodę siejąc.


Jakimż to sposobem Moskwiczanin realizuje w Polsce swoje zamysły? W czasie wojny z Portą Ottomańska ziemi Rzeczpospolitej dla zaopatrywania swoich wojsk nie oszczędzał, że w imię niby to przyjaźni, mieszkańców Polski do opuszczenia swoich domostw zmuszał, by grunta ich z wszelkich dóbr pustoszyć.


Rosja rości sobie nawet prawo do poddawania lenników Rzeczpospolitej swojemu arbitrażowi, o czym świadczą nie tylko dokumenty, ale i fakty jakie zaszły ostatnio w Kurlandii.   


Niezliczone tego rodzaju przejawy stosunku Moskwy do Rzeczpospolitej nie mogą nie wzbudzać gniewu i troski w każdym Polaku, gdy widzi ojczyznę miłą uciskowi tak straszliwej pychy poddaną i do tego stopnia zniewoloną.


Radosna dla każdego obywatela musi być świadomość, że oto nadchodzi w sukurs przeciw nękającym ojczyznę trudnościom  i że istnieje realna możliwość odzyskania wolności i bezpieczeństwa oraz widoki na trwałe zabezpieczenie publicznego dobra.


Kiedy król Szwecji podjął zadanie ukrócenia bezbożnej arogancji Moskiewskiego Dworu, otwarta została dla znakomitego Polskiego Narodu droga do udowodnienia światu, że nieszczęścia i niefortunne losy, ducha polskiego osłabić ani zniszczyć nie zdołały. Nie do pomyślenia jest, by w prowincjach gwałtem od Rzeczpospolitej Polskiej oddartych wolność do tego stopnia sczezła, by się pod Rosjan wpływem, w podłą służalczość zmienić miała. Nikt też, bez jawnej obrazy i krzywdy Narodu Polskiego, sobie ni innym wmówić nie zdoła, że nie należy dziś za broń chwytać, by w sojuszu z Królem Szwedzkim, ze zwykłym sobie męstwem wolność odbudować, by ją potem municjami silnymi i stancjami utrwalić.

[Przekład z łaciny: Antoni Pospieszalski]

 

Przejrzawszy ten dokument pobieżnie poszedłem do dyrektora archiwum z pytaniem, czy wie, czy to  jest cały nakład, czy tylko jego resztka i czy mógłbym taką ulotkę otrzymać? Dyrektor nie miał pojęcia jaka była historia tej boroszury, nie wiedział o jej istnieniu i powiedział, żebym sobie zabrał ile egzemplarzy chcę.

 

Teraz pojawiła się okazja by tę ulotkę do "szlachetnego narodu polskiego" tłoczoną w roku 1708 przypomnieć.      

 


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Notatki

Znalezionych 2574 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Żydzi z Hollywood są jak indyki na Boże Narodzenie   Julius   2024-03-24
Strategia okrucieństwa w wojnie w Strefie GazyPrawdopodobnie Hamas jest pierwszym reżimem w historii, który prowadzi wojnę mającą na celu maksymalizację ofiar wśród własnej ludności.   i Leonard Hochberg   2024-03-22
Lewica, prawica i kanarek w kopalni   Koraszewski   2024-03-22
Dlaczego liberałowie ponieśli porażkę w walce z antysemityzmem   Tobin   2024-03-21
Odwaga białej flagi i mój Poznań   Koraszewski   2024-03-17
Izraelska pisarka wycofuje się z zaplanowanego wystąpienia, zanim zostanie anulowana z powodu „złych poglądów”   Coyne   2024-03-16
Demokracja protestów i piwny parlamentaryzm   Kruk   2024-03-16
Dlaczego nowo niepodległe kraje muszą odrzucić radykalną dekolonizacjęKontrastujące historie Singapuru, Tanzanii i Sri Lanki ukazują niebezpieczeństwa związane z próbą całkowitego wymazania kolonialnej przeszłości.   Sophalkalyan   2024-03-15
Dlaczego lewica musi kłamać o Hamasie i gwałtach   Tobin   2024-03-13
Departament Edukacji USA ukrywa zagraniczne darowizny na rzecz uniwersytetów   Bard   2024-03-13
Od miesięcy oficjalna polityka Autonomii Palestyńskiej zakłada zadawanie cierpień Gazańczykom     2024-03-11
Wybory wartości w globalnej wiosce   Koraszewski   2024-03-11
Czy Gaza naprawdę jest przypadkiem największych cierpień Arabów?   Abdul-Hussain   2024-03-09
Przestępstwa seksualne Hamasu-UNRWA i Międzynarodowy Dzień Kobiet   Blum   2024-03-08
Homeopatyczny środek na wydłużanie rzęs   Koraszewski   2024-03-08
Czy odbędzie się strategiczny dialog USA-Katar?   Carmon   2024-03-07
Kiedy polityka wobec zagranicznych wojen staje się krajową polityką wyborczą   Fernandez   2024-03-05
Palestyński handlarz kłamstw   Bawer   2024-03-05
Wszyscy jesteśmy imigrantami   Koraszewski   2024-03-02
Współudział UE w finansowaniu irańskiego terrroru   Rafizadeh   2024-03-01
Dzień po i jego konteksty   Koraszewski   2024-02-26
Sabotowanie romansu USA-Izrael   Altabef   2024-02-24
Eurowizja i bębny wojny   Collins   2024-02-23
Milczenie feministycznych owiec: ani słowa o horrorach HamasuZwolennicy #MeToo milczeli.   Chesler   2024-02-22
A zwycięzcą jest – Hamas!   Dershowitz   2024-02-21
"Palestyńczycy są tacy sami jak my", zapewnia mędrzec Blinken   Pandavar   2024-02-20
Żyjemy w momencie kulturowego chaosu   Meotti   2024-02-20
Chleba naszego powszedniego daj nam Google   Koraszewski   2024-02-19
Jak propalestyńscy są zachodni demonstranci?     2024-02-16
@Guardian kłamie, żeby przedstawić żołnierzy IDF jako potwory – ale pokazuje, że @IDF pozostaje najbardziej moralną armią na świecie     2024-02-15
Blinken powinien wiedzieć, że Autonomia Palestyńska jest równie zła jak rządy Hamasu w Gazie   Marcus   2024-02-14
Czy może istnieć uczciwa propalestyńska lewica?   Levick   2024-02-14
Hipokryzja zdefiniowana: grupy praw człowieka martwią się wszelkimi ograniczeniami w przepływie uchodźców, ale milczą w sprawie Egiptu, który zakazuje wjazdu jakimkolwiek uchodźcom z Gazy     2024-02-13
Czy uchodźcy żydowscy i arabscy są równi?Mimo prawie miliona żydowskich uchodźców z krajów arabskich, Organizacja Narodów Zjednoczonych nadal ma obsesję wyłącznie na punkcie potomków uchodźców arabskich.   Julius   2024-02-11
Kilka uwag wokół niepewności   Koraszewski   2024-02-09
Moi drodzy Palestyńczycy: Czas pozbyć się naszych przywódców i przyjąć izraelskie oferty pokojowe   Eid   2024-02-07
Jak zdemontować UNRWA: instrukcja krok po kroku     2024-02-07
Wojna Izraela z Hamasem jest najmniej śmiercionośną wojną w regionieDlaczego więc media opisują go jako „jedną z najbardziej śmiercionośnych… w historii”?   Greenfield   2024-02-06
Zdradziecka awangarda intelektualna   Koraszewski   2024-02-04
Departament Stanu a rzeczywistość   Bard   2024-02-03
Szef ONZ twierdzi, że Palestyńczycy mają „prawo do państwowości”. Dlaczego?   Fitzgerald   2024-02-03
UNRWA istnieje, aby pomóc w prowadzeniu wojny, której celem jest likwidacja Izraela   Tobin   2024-02-02
Islamscy terroryści tworzą klęski głodowe, żeby czerpać korzyści z pomocy zagranicznejWalka z terrorystami nie powoduje klęsk głodowych; pomoc humanitarna dla terrorystów powoduje klęski głodowe.   Greenfield   2024-02-01
Kto pierwszy mrugnie w wojnie w Gazie?   Fernandez   2024-02-01
Dokumentowanie działań umożliwiających zbrodnie wojenne Hamasu: agencje ONZ, programy pomocy rządowej i organizacje pozarządowe   Steinberg   2024-01-31
Prawdziwe ludobójstwa, które świat ignorujeZamiast przeciwstawić się prawdziwym zbrodniom przeciw ludzkości, społeczność międzynarodowa obrzuca Izrael krwawymi oszczerstwami.   Bryen   2024-01-29
Wysoki Przedstawiciel UE, Josep Borrell, przyznaje, że chce „dwóch państw”, a nie „pokoju”     2024-01-26
Błędna odpowiedź Bidena w sprawie TajwanuGłównym zagrożeniem dla pokoju w Azji nie jest niepodległość Tajwanu, ale chińska wojowniczość.   Jacoby   2024-01-26
Jak zakończyć cierpienia Palestyńczyków   Tawil   2024-01-24
Dla mediów terroryści Hamasu to duchy   Bard   2024-01-23
Złóżmy pozew przeciwko UNRWA w Hadze   Bedein   2024-01-23
Jak Princeton wybiela haniebną historię Kena Rotha   Steinberg   2024-01-22
Jedna wojna i dwie wizje   Taheri   2024-01-21
Pytasz, czy jesteś antysemitą?   Koraszewski   2024-01-21
“Koszmar zatajonych pieniędzy”: jak Katar kupił Ligę Bluszczową   Williams   2024-01-20
“Krwawe Boże Narodzenie”: chrześcijanie masakrowani w nigeryjskim ludobójstwie   Ibrahim   2024-01-17
Pracownicy pomocy humanitarnej wspierają Hamas   Bard   2024-01-13
Samobójcza głupota „rozwiązania w postaci dwóch państw”   Anderson   2024-01-12
Starzy orędownicy procesu pokojowego i wojna w Gazie   Flatow   2024-01-11
Dlaczego chrześcijańscy przywódcy ignorują ataki na swoją społeczność   Tawil   2024-01-10
Masha Gessen, lub, ври, да знай же меру   Fitzgerald   2024-01-09
Dla mediów terroryści Hamasu to duchy   Bard   2024-01-06
Izrael ma nie tylko armię najbardziej moralną, ale także najbardziej przejrzystą     2024-01-06
Krytycy Izraela po prostu nie chcą, aby Izrael zwyciężył   Tobin   2024-01-05
Kto popiera Hamas?   Dershowitz   2024-01-04
Nie ma „upokorzonej izraelskiej męskości”   Chesler   2024-01-02
Nie ma porównania pomiędzy przemocą palestyńską i żydowską na Zachodnim Brzegu     2024-01-02
Odzyskanie romantyzmu naszej sprawy   Greenfield   2023-12-28
Przyszła strategia ekonomiczna dla pokoju   Mahjar-Barducci   2023-12-25
“Przebudzenie” zagraża amerykańskim Żydom   Tobin   2023-12-23
Dziesięć podstawowych faktów na temat wojny z Hamasem, o których media nie mówią     2023-12-23
Zakazanie przez Bidena prawa wjazdu do USA dla „stosujących przemoc osadników” izraelskich zablokowałby tych, którzy po prostu nie zgadzają się z jego polityką   Kontorovich   2023-12-21
Wojna w Ukrainie i na Bliskim Wschodzie   Koraszewski   2023-12-20
Czy dysonans poznawczy Bidena może pozwolić Izraelowi wygrać wojnę?   Tobin   2023-12-19
Dlaczego islamiści roszczą sobie prawa do ziemi niemuzułmańskiej?   Bulut   2023-12-18
Polityka tożsamości i zaburzenia kognitywne   Koraszewski   2023-12-18
Symfoniczna wersja terroru   Taheri   2023-12-15
Wsparcie dla terroru: jak terroryści wykorzystują organizacje humanitarne   i Nathaniel Rabkin   2023-12-14
Zdumiewająca naiwność Izraelofobów. Zachodnie oburzenie wywołane wyłapywaniem przez IDF podejrzanych członków Hamasu jest absurdalnym kwiecistym moralizowaniem.   O'Neill   2023-12-13
Redaktor kuwejckiej gazety: Hamas powinien być ścigany sądownie za śmierć i zniszczenie, jakie ściągnął na Gazańczyków atakiem z 7 października     2023-12-11
Tak daleko, tak blisko   Koraszewski   2023-12-10
Za kulisami Human Rights Watch: nienawiść i korupcjaPamięci Roberta Bernsteina, założyciela Human Rights Watch   Steinberg   2023-12-09
Najnowszy hit Pallywoodu. Jak usłużne relacje mediów o „zbombardowaniu” szpitala Al-Ahli promowały propagandę Hamasu   Landes   2023-12-07
Nagroda Nobla za terror i inne absurdy   Fernandez   2023-12-06
Gaza – kto z kim walczy i w imię czego?   Koraszewski   2023-12-05
Unia Europejska jest wspólnikiem Iranu   Rafizadeh   2023-12-05
W  Betlejem Boże Narodzenie zostało odwołane , a winni są Żydzi.     2023-12-04
Porażka zachodniego feminizmu, kiedy jest najbardziej potrzebny   Chesler   2023-12-04
Huti: kim są i dlaczego atakują Izrael?   Flatow   2023-12-03
Krótka historia długiej odpowiedzialności zbiorowej   Koraszewski   2023-12-02
Dlaczego Arabowie “zdradzili” Palestyńczyków   Toameh   2023-12-01
Coleman Hughes atakuje porównania między Palestyńczykami a walką Czarnych o wolność w Afryce Południowej i w Ameryce   Coyne   2023-12-01
Prawdziwi eksperci prawa międzynarodowego są zgodni: Hamas jest winny zbrodni wojennych i niemal na pewno ludobójstwa. Ale media ignorują ten przekaz     2023-11-30
Czerwony Krzyż po raz kolejny zawodzi Żydów   Bard   2023-11-28
“Rozwiązanie w postaci dwóch państw” oznacza terroryzm   Greenfield   2023-11-27
Niebezpieczne fantazje Bidena o państwie palestyńskim   Tobin   2023-11-26
Nie, Joe. Powierzenie ONZ odpowiedzialności za Gazę byłoby kiepskim dowcipem   Kontorovich   2023-11-24
Nagroda administracji Bidena dla Iranu w wysokości 10 miliardów dolarów: tylko małe podziękowanie za zorganizowanie wojny, zranienie 56 żołnierzy amerykańskich i próbę wypędzenia USA z Bliskiego Wschodu.   Rafizadeh   2023-11-23
Gaza moja miłość   Koraszewski   2023-11-22
Oszczerstwa o popełnianiu „ludobójstwa przez Izrael mają na celu usprawiedliwienie ewentualnego prawdziwego ludobójstwa na Żydach     2023-11-21

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk