Prawda

Czwartek, 28 marca 2024 - 15:01

« Poprzedni Następny »


Powiadom znajomych o tym artykule:
Do:
Od:

Neandertalskie kości w Chorwacji


Jerry A. Coyne 2018-10-25


Mieliśmy tutaj cały szereg artykułów o neandertalczykach i ich genetycznym dziedzictwie u ”ludzi współczesnych” (tutaj jest zestaw), wiele z nich napisanych przez Matthew Cobba. Chorwacja, a szczególnie teren wokół niewielkiego miasta Krapina - słynie z dużego zbioru neandertalskich szkieletów i szczątek, odkrytych podczas wykopalisk w1899 r. Ponieważ było tam tak wiele kości, to miejsce dało wyjątkowy wgląd w populację neandertalczyków, którzy żyli około 130 tysięcy lat temu.

Kilka dni temu napisałem o wizycie w Muzeum Neandertalczyków w Krapinie, które ma dobre dioramy z życia neandertalczyków, super film (który, jak mi powiedziano, jest tak poprawny, jak to możliwe przy naszej wiedzy o tym podgatunku) i wiele odlewów kości.  


Same kości jednak i szczątki neandertalskie są starannie przechowywane w Muzeum Przyrody Chorwacji, gdzie kuratorką jest dr Davorka Radovčić. Moi gospodarze załatwili dla mnie i dwojga z nich wizytę w tym Muzeum. Tam dr Radovčić poświęciła kilka godzin na pokazywanie nam kości i artefaktów i wyjaśnianie ich znaczenia oraz na informację o tajemnicach, które nadal nie są rozwiązane (jest ich wiele). Wymagało to specjalnego pozwolenia Muzeum i ta wizyta była jednym z najciekawszych punktów mojej podróży do Chorwacji. Jak często stoisz kilka centymetrów od neandertalskich czaszek i zębów i trzymasz w ręku grot dzidy zrobiony przez jednego z nich tak dawno temu?  


Można przeczytać więcej o Krapinie tutaj. Z tego artykułu:  

. . . w sumie znaleziono 876 pojedynczych skamieniałości neandertalczyków, co plasuje Krapinę w świecie naukowego dziedzictwa jako najbogatsze miejsce neandertalskich znalezisk na świecie.

Proto-ludzie z Krapiny, znani w języku naukowym jako Homo sapiens neanderthalensis zostali odkryci w 1899 r., w czasie badań geologicznych i paleontologicznych wzgórza Hušnjak w Krapinie. Wykopaliska trwały przez sześć lat, nadzorowane przez profesora Dragutina Gorjanović-Krambergera, słynnego chorwackiego geologa, paleontologa i paleoantropologa. Jego prace są znaczącym wkładem w europejską i światową naukę o skamieniałościach ludzkich. Jaskinia w Krapinie szybko dostała się na listę światowych miejsc naukowych jako bogate miejsce skamieniałości, gdzie jest największa i najbogatsza kolekcja pozostałości neandertalczyków.


W piaskowych osadach w jaskini znaleziono około dziewięciuset szczątków skamieniałych kości ludzkich – szczątki należały do kilkudziesięciu różnych osobników w wieku od 2 do 40 lat. Znaleziono również liczne skamieniałe resztki niedźwiedzia jaskiniowego, wilka, łosia, dużego jelenia, nosorożca, dzikiego bydła i wielu innych zwierząt. Znaleziono ponad tysiąc rozmaitych narzędzi kamiennych i broni z paleolitu, wszystkie świadczące o kulturze materialnej proto-ludzi z Krapiny.

Miejsce jest tutaj (kropki oznaczają inne miejsca gdzie znaleziono szczątki neandertalskie):



Pokażę część kości i kamieni, jakie widzieliśmy, i wyjaśnię, najlepiej jak potrafię, co one znaczą.


Kolekcja mieści się w kilku zamkniętych metalowych szafach, każda z drewnianymi szufladami z gąbkowymi wkładami, gdzie są szczątki. Każda szuflada ma opis zawartości: „zęby”, „żuchwy”, “rzepki” i tak dalej. Tutaj jest Darvorka otwierająca szufladę:



Najpierw zobaczyliśmy czaszki, niektóre bardzo dobrze zachowane. Proszę zauważyć etykietę na szufladzie na drugim zdjęciu:



To jest szczególnie ciekawa czaszka, a powód wyjaśnię za chwile. Jest bardzo dobrze zachowana, ale ma także cechę unikatową dla neandertalskich czaszek znanych nauce:



Można zobaczyć wydatne wały nadoczodołowe i górną część czaszki:

 



Ta czaszka młodej kobiety (prawdopodobnie 20 lub 30-letniej: płeć można poznać po kształcie czaszki) ma serię 40 poziomych nacięć zrobionych na czole, prawdopodobnie tuż po śmierci (nie są zaleczone). Ich cel nie jest znany, ale wydaje się, że chodziło o jakiś rytuał post mortem, może wskazujący na szacunek dla zmarłej lub nawet coś związanego z ideą życia pozagrobowego. Po prostu nie wiemy, jak podkreśliła Davorka. Poniżej są dwa zdjęcia nacięć i krótkie wideo, w którym Davorka je wyjaśnia:





Davorka wyjaśnia nacięcia: nie zostały zrobione, by zabić lub oskalpować kobietę:  


 

Neandertalskie DNA wydobywa się z ucha środkowego, ponieważ jest dobrze izolowane od środowiska. Myliłem się w poprzednim poście, kiedy napisałem, że wydobyto DNA z neandertalczyków z Krapiny; Davorka powiedziała mi, że Svante Pääbo i jego koledzy wydobyli DNA z innego chorwackiego miejsca neandertalskiego o nazwie Vindija.


Wiemy obecnie, że neandertalczycy krzyżowali się z „nowoczesnymi” ludźmi (H. sapiens sapiens) i że przeciętny człowiek (nie-Afrykanin) ma około 3% genomu od neandertalczyków, włącznie z genami używanymi w reakcjach odpornościowych. Chociaż potomstwo przynajmniej przy jednym rodzaju krzyżowań musiało być płodne  - bo to jedyny sposób, w jaki neandertalskie DNA mogło dostać się do H. sapiens sapiens – nie wiemy, czy potomstwo w obu kierunkach krzyżowania się było płodne. Na przykład, nie znaleźliśmy mitochondrialnego DNA neandertalczyków u nowoczesnych ludzi. To może odzwierciedlać albo przypadkową utratę, dobór naturalny przeciwko mitochondrialnemu DNA, który dostał się do populacji ludzi nowoczesnych, lub sterylność potomstwa między neandertalskimi matkami a H. sapiens sapiens ojcami.


Kapsuła ucha środkowego jest w górnym lewym rogu, tuż nad czerwonym napisem. To jest cenny kawałek dla paleogenetyków:



Żuchwy! Zęby są stosunkowo większe od naszych i szczęka ma więcej miejsca, żeby pomieścić wszystkie zęby trzonowe, a więc „zęby mądrości” nie są tak ściśnięte jak u nas.



Górna i dolna szczęka; zauważ obrót jednego zęba w lewym rzędzie zębów:  



“Obrócony” ząb między dwoma białawymi. Nie pamiętam znaczenia tego, ale napisałem do Davorki, która powiedziała, że niektórzy uważają, że jest to spowodowane związkami genetycznymi i możliwym kojarzeniem krewniaczym.

 

 



Szczęka młodego (prawdopodobnie 6-7 letniego) neandertalczyka, pokazująca mleczne zęby i trzy stałe zęby, które jeszcze się nie wyrżnęły. Neandertalczycy nie żyli zbyt długo: 40-letni osobnik znajdował się na krańcu rozrzutu:  



Niestety, niektóre żuchwy zostały oczyszczone i usunięto cenny kamień nazębny. Davorka wyjaśnia na wideo, że oczyszczenie spowodowało utratę cennej informacji biologicznej.  Proszę zauważyć „przestrzeń trzonową”, która daje dosyć miejsca na wszystkie zęby trzonowe.

 

 

Zęby, włącznie z ”łopatkowym” siekaczem, znajdowanym także u azjatyckich nowoczesnych H. sapiens.





Dobrze zachowany ząb trzonowy:



Łopatkowy siekacz.


Stopień zużycia tych przednich zębów wskazuje, że neandertalczycy trzymali przedmioty w zębach, pracując nad nimi, na przykład, trzymali zębami skórę i zeskrobywali ją ręką. Miejsce śladów zużycia wskazuje także, że około 60-80% neandertalczyków było praworęcznych, zeskrobując prawą ręką i trzymając skórę lewą stroną ust. Jest to zresztą ten sam odsetek ludzi praworęcznych, co w dzisiejszej Chorwacji:



Kości ramienia. Szuflada pełna kości ramiennych:





To jest kość promieniowa (jedna z dwóch kości przedramienia), która została odrąbana, a potem zaleczyła się, wskazując, że osobnik stracił część swojej ręki. Po zranieniu ręka wygoiła się, co znaczy, że przeżył bez dłoni:



Szuflada pełna rzepek. Są lżejsze niż nieskamieniałe rzepki, bo piaskowiec prawdopodobnie ”wymył” wiele składników kostnych:



Zmiażdżona kość ramienia. Albo nastąpiono na nią wkrótce po śmierci, albo została zmiażdżona przy śmierci, może podczas polowania lub walki. (Kości neandertalczyków wykazują mniejszą częstotliwość uszkodzeń ”wojennych” niż kości wczesnych homininów, takich jak australopiteki. Wydaje się, że był to pokojowy podgatunek.)  



Ten neandertalczyk ma zaleczony uraz głowy (wgłębienie w środku) wzdłuż linii otaczających ranę. Te homininy miały trudne życie!



Tutaj Davorka wyjaśnia, że nie jesteśmy pewni, co oznaczają te linie: mogły być umyślnymi nacięciami podczas otwierania czaszki (trepanacja) dla złagodzenia nacisku na ranę, lub może te linie są po prostu artefaktem powstałym podczas tworzenia skamieniałości.  

 


Neandertalczycy byli w zasadzie mięsożerni, chociaż wiemy, że używali także leczniczych roślin. Jedli niedźwiedzie, bobry, a nawet nosorożce. Tutaj jest młody nosorożec, jak się sądzi, zabity przez neandertalczyków z Krapiny. Z pewnością polowali na niego w grupie, ale zabicie dzidą niedźwiedzia lub nosorożca musiało być bardzo niebezpieczne.



Najwyraźniej zabijali także ptaki, bo znajduje się całe szkielety ptasie obok kości neandertalczyków. Tutaj jest kilka szponów i kości stopy orła bielika, Haliaeetus albicilla, gatunku, który nadal istnieje.  



Na szponach i kościach stopy są nacięcia, co wskazuje, że neandertalczycy używali ich jako ozdób. Tezę tę popiera znalezienie „włókien” z jelit przywiązanych do części szponu. Tutaj jest kość stopy i szpon, które zostały zmodyfikowane przez wyżłobienie w nich rowka.


To jest kość palca, do której przyczepiony był szpon. Widzicie rowek wycięty w dolnej części?



Zmodyfikowane szpony orła:  



Davorka pokazuje zrobiony przez człowieka rowek:



Tutaj jest artykuł (kliknij na link pod zrzutem z ekranu), w którym Davorka i jej współautorzy sugerują użycie szponów jako ozdób:



https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4356571/


Miska pełna neandertalskich narzędzi:



Trzymam piękny, liczący 130 tysięcy lat grot neandertalskiej włóczni, odłupany z krzemienia:



Skrobak (dolna krawędź była bardzo ostra):



Davorka i ja na zakończenie wizyty, To naprawdę było jedno ze wspaniałych doświadczeń w moim życiu i jestem nieskończenie wdzięczny Davorce za jej wyjaśnienia, jak też moim gospodarzom, Igorowi, Damjanowi, Darko i Pavlowi za zorganizowanie tej wizyty.



Neanderthal bones in Croatia

Why Evolution Is True, 18 października 2018

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Jerry Coyne

Profesor (emeritus) na wydziale ekologii i ewolucji University of Chicago, jego książka "Why Evolution is True" (Polskie wydanie: "Ewolucja jest faktem", Prószyński i Ska, 2009r.) została przełożona na kilkanaście języków, a przez Richarda Dawkinsa jest oceniana jako najlepsza książka o ewolucji.  Jerry Coyne jest jednym z najlepszych na świecie specjalistów od specjacji, rozdzielania się gatunków.  Jest wielkim miłośnikiem kotów i osobistym przyjacielem redaktor naczelnej.
 

Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1469 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Jak małpy człekokształtne (włącznie z ludźmi) straciły swoje ogony   Coyne   2024-03-26
Ale najpierw kawa   Tonhasca Júnior   2024-03-21
Ideolodzy: dlaczego nauczanie genetyki musi mieć charakter społeczno-polityczny   Coyne   2024-03-19
Przepływ genów od neandertalczyków i denisowian do ludzi „współczesnych” i odwrotnie   Coyne   2024-03-14
Wejdź – skoro nalegasz   Tonhasca Júnior   2024-03-09
Czy “bezpłciowe” bakterie tworzą biologiczne gatunki?   Coyne   2024-03-06
Carl Zimmer o gatunkach i ochronie     2024-02-29
Kolejna błędna próba skorygowania ewolucji   Coyne   2024-02-22
Ryjący w ziemi przedsiębiorcy   Tonhasca Júnior   2024-02-15
Olbrzymie armie o niezliczonych umiejętnościach    Tonhasca Júnior   2024-02-08
Wejdź, powiedziała, dam ci schronienie przed burzą   Tonhasca Júnior   2024-01-15
Czy ludzie wyewoluowali w wodzie?   Coyne   2024-01-08
Jak upadają wielcy   Tonhasca Júnior   2024-01-04
Oczy reniferów zmieniają kolor, żeby łatwiej im było dostrzec jadalne porosty   Coyne   2023-12-30
Życzliwi przestępcy   Tonhasca Júnior   2023-12-28
Conor Friedesdorf (i Alexander Barvinok) o ideologicznym przymusie na amerykańskich uczelniach   Coyne   2023-12-26
Zdumiewający manipulatorzy   Tonhasca Júnior   2023-12-25
Nie gryzie się ręki, która cię zapyla   Tonhasca Júnior   2023-10-19
Rewolucja komunikacyjna   Hannam   2023-10-18
BBC szerzy propagandę rolnictwa organicznego, a biedni na świecie cierpią   i Kathleen Hefferon   2023-10-13
Niezwykły przypadek koewolucji i specyficzności zapylacz/storczyk   Coyne   2023-10-07
Płeć męska lub żeńska: nie ma nic pomiędzy   Elliot   2023-10-03
Myślenie intuicyjne i analityczne   Novella   2023-09-29
„Kryzys klimatyczny” to mistyfikacja   Williams   2023-09-25
Jak (i dlaczego) ośmiornica edytuje swój RNA   Lewis   2023-09-23
„Najbardziej znany zabójca ludzi”: jakie są prawdziwe początki XIV-wiecznej Czarnej Śmierci?   Lewis   2023-09-15
Do jakiego stopnia pary mają wspólne cechy?   Novella   2023-09-14
Kenia daje zielone światło 58 projektom GMO – naukowcy na całym świecie kontynuują badania w dziedzinie biotechnologii, mimo procesów sądowych i dezinformacji   Ombogo   2023-09-08
Lancet atakuje anty-przebudzenie, a czytelnik odpowiada   Coyne   2023-08-24
Więcej wyrafinowanej teologii: uczony religijny zastanawia się, czy neandertalczycy mieli nieśmiertelne dusze   Coyne   2023-08-16
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Mało znana strona ryjkowców   Tonhasca Júnior   2023-08-11
Dlaczego nie można być osobą transrasową?   Coyne   2023-08-10
Walka z malarią za pomocą inżynierii genetycznej   Novella   2023-08-08
Jak restrykcje Unii Europejskiej podsycały głosy przeciwko GMO, jak również głód na globalnym Południu, a zwłaszcza w Afryce   Oria   2023-08-02
Nieznośni mali pomocnicy   Tonhasca Junior   2023-07-29
Macedońskie skarby   Tonhasca Júnior   2023-07-26
GMO i motyle   Novella   2023-07-25
Narzucanie ideologii naturze: Kew Garden celebruje „rośliny queer”   Coyne   2023-07-24
Smak miesiąca   Tonhasca Júnior   2023-07-20
Kłopoty na wylocie   Szczęsny   2023-07-18
Ideologiczne podważanie biologii   i Luana S. Maroja   2023-07-17
Role mężczyzn i kobiet w polowaniu, raz jeszcze   Coyne   2023-07-15
David Hillis o specjacji   Coyne   2023-07-13
Niechętni dawcy i pracowici biorcy   Tonhasca Júnior   2023-07-08
Grube problemy z jelitem   Szczęsny   2023-07-07
Badaczka z Leakey Foundation twierdzi, że kości orangutanów mówią nam, że biologiczna płeć jest spektrum, a nie binarna   Coyne   2023-06-30
Przez dziurkę od klucza   Szczęsny   2023-06-24
Nowa (nie podparta żadnymi dowodami) hipoteza, która eliminuje role płciowe w społecznościach łowców-zbieraczy   Coyne   2023-06-22
Błędne wyobrażenia o ewolucji   Coyne   2023-06-16
Influencerzy z podziemia   Tonhasca Júnior   2023-06-13
Jak wyewoluowało ubarwienie ostrzegawcze?   Coyne   2023-06-12
„San Francisco Chronicle” bardzo myli się w sprawie biologicznej płci   Coyne   2023-06-09
Kolczasty problem   Tonhasca Júnior   2023-06-06
Wpaść w amok. Empiryczna analiza szaleńczych zabójstw pokazuje, że wyłaniają się dwa różne wzorce.   King   2023-06-03
Błędna krytyka genetycznych testów na pochodzenie   Coyne   2023-06-02
Zdatny do lotu   Tonhasca Júnior   2023-06-01
‘Raniąca’ idea merytorycznych podstaw nauki    i Jerry Coyne   2023-05-29
Główny problem w filogenezie zwierząt wydaje się być rozwiązany   Coyne   2023-05-26
Americana   Tonhasca Júnior   2023-05-24
Czy uprawa jabłek odzwierciedla bigoterię?   Coyne   2023-05-18
Kenia: Musimy zająć się brakiem bezpieczeństwa żywnościowego, ale najpierw musimy położyć kres dezinformacji na temat upraw modyfikowanych genetycznie   Oria   2023-05-16
Czytanie myśli z fMRI i AI   Novella   2023-05-05
Jest lepiej niż myślisz   Lomborg   2023-05-03
Dwudziestu dziewięciunaukowców publikuje artykuł w obronie merytorycznych podstaw w nauce     2023-05-01
Niewygodna historia   Ferguson   2023-04-28
Biologia rezygnacji z działania: kiedy kontynuować, a kiedy spasować   Coyne   2023-04-26
Porywacze ciał   Tonhasca Júnior   2023-04-25
Porażka jest kluczowym składnikiem innowacji   Ridley   2023-04-22
Używanie roślin jako biofrabryk   Novella   2023-04-14
Dawno zmarli przemawiają do nas   Tonhasca Júnior   2023-04-12
Wątpliwi pomocnicy    Tonhasca Júnior   2023-04-08
Uganda: aktywiści przeciwni biotechnologii szerzą dezinformację   Wetaya   2023-04-05
Anglia pozwala na uprawy poddane edycji genów   Novella   2023-04-03
Recenzja z książki  Can “The Whole World” Be Wrong?   Rose   2023-04-01
Psychologia ewolucyjna dla początkujących   Coyne   2023-03-27
“Konwergentna” ewolucja mrówek grzybiarek Starego i Nowego świata   Coyne   2023-03-23
Gigantyczna armia małych zabójców   Tonhasca Júnior   2023-03-22
Colin Wright broni binarności płci u zwierząt   Coyne   2023-03-15
AI: gorąca randka z “Sydneyem ”   Gotefridi   2023-03-15
Zmienić język w ekologii i biologii ewolucyjnej! Przykład anemii sierpowatej   Coyne   2023-03-13
Wzrost liczby nieobecnych ojców i towarzyszące temu społeczne problemy   Geary   2023-03-11
No pasarán    Tonhasca Júnior   2023-03-04
Dezinformacja o GMO: Kenijczykom będzie trudno podejmować racjonalne decyzje i to może kosztować życie   Mykonyo   2023-02-24
Twardy kwiat do zgryzienia    Tonhasca Júnior   2023-02-22
ChatGPT niemal zdaje lekarski egzamin końcowy   Novella   2023-02-21
“Rogi” trylobitów mogły być używane jako broń w walkach między samcami   Coyne   2023-02-15
Postmodernizm obnażony   Dawkins   2023-02-14
Powody naszych wierzeń. Jak i dlaczego irracjonalność trzyma nas w swoich szponach i jak możemy z tym walczyć?   Pinker   2023-02-13
Kiedy zapada noc i ziemia jest ciemna   Tonhasca Júnior   2023-02-10
W nowej książce jest słuszna krytyka idei, że są lepsze i gorsze gatunki, ale jest także błędne twierdzenie, że gatunki nie są realne   Coyne   2023-02-06
Kolczatki wydmuchują bąbelki śluzu z nosa, żeby się ochłodzić   Coyne   2023-02-02
Mali i zręczni influencerzy   Tonhasca Júnior   2023-01-31
Dowody na ewolucję: Bezwłose zwierzęta mają martwe geny na sierść   Coyne   2023-01-23
Krew, znój, łzy i pot   Tonhasca Júnior   2023-01-19
Bąkojady czyszczą nosorożce   Coyne   2023-01-18
Mózg używa geometrii hiperbolicznej   Novella   2023-01-16
O wspaniały nowy świecie   Tonhasca Júnior   2023-01-12
Ciepło zabija. Zimno zabija wielu więcej   Jacoby   2023-01-09
Po co badać przestrzeń kosmiczną?   Jacoby   2023-01-04

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk