Bąkojady czyszczą nosorożce


Jerry A. Coyne 2023-01-18


Zapomnijmy na chwilę o wiadomościach ze świata i obejrzyjmy ciekawy, krótki film, na którym zwierzęta pomagają sobie nawzajem, zamiast się zabijać. W tym przypadku mamy do czynienia z mutualizmem, zachowaniem polegającym na interakcji między dwoma gatunkami, w którym każda jednostka czerpie korzyści. W tym przypadku zachodzi to między nosorożcem czarnym (Diceros bicornis) a bąkojadem czerwonodziobym (Buphagus erythrorynchus).

Pamiętajmy, że aby zachowanie ewoluowało u obu partnerów (dziobanie i tolerowanie dziobania), korzyści nie mogą dotyczyć tylko jedzenia i czyszczenia, ale w jakiś sposób te zachowania musiały poprawić wydajność reprodukcyjną każdego gatunku (to, co kiedyś nazywano po angielsku „fitness” [po polsku: przystosowanie], zanim „przebudzeni” puryści językowi próbowali wymazać ten termin).


Proszę zauważyć, że ptaki czyszczą uszy, wargi, a nawet przestrzenie między palcami! Czyszczą nie tylko dzikie ssaki, ale także domowe, takie jak bydło.

 


Możesz sobie wyobrazić, podobnie jak ja, że ten mutualizm rozpoczął się wraz z ewolucją ptaka, być może tendencją do zjadania owadów, gdziekolwiek je znajdzie, która została już wbudowana w drodze selekcji w celu zdobycia pożywienia. Z biegiem czasu najodważniejsze ptaki, z genetyczną skłonnością do odważniejszego żerowania na dużych, zastraszających ssakach, mogą rozwinąć tendencję do poszukiwania tych ssaków.


Ale oczywiście, jeśli jest to prawdziwy mutualizm, ssaki muszą również wykształcić tolerancję na ptaka dziobiącego ich ciała. Czy robią to? Cóż, można w zasadzie sprawdzić, czy tolerancja wyewoluowała, naśladując dziobanie nosorożca czymś innym, ale tak naprawdę nie dałoby to odpowiedzi, ponieważ ewolucja mogła polegać na „tolerowaniu rzeczy, które przypominają dziobanie”. Poza tym eksperyment byłby niebezpieczny!


Jeśli nosorożce rozwinęły tolerancję, oznacza to, że te nosorożce, które pozwoliły się oczyścić, pozostawiły więcej potomstwa niż te, które tego nie zrobiły, zakładając, że istniały geny promujące mniejszą lub większą tolerancję. Tego rodzaju zmienność genetyczną nietrudno sobie wyobrazić, ponieważ zmienność genetyczna dotyczy prawie każdego zachowania, a ponieważ owady, takie jak kleszcze i muchy, mogą przenosić pasożyty, łatwo też wyobrazić sobie, że ssaki tolerujące dziobanie pozostawiłyby więcej potomstwa niż te, które wypędzały czyścicieli.


Friday biology: Oxpeckers clean a rhino

Why Evolution Is True, 13 stycznia 2023

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Jerry A. Coyne

Emerytowany profesor na wydziale ekologii i ewolucji University of Chicago, jego książka "Why Evolution is True" (Polskie wydanie: "Ewolucja jest faktem", Prószyński i Ska, 2009r.) została przełożona na kilkanaście języków, a przez Richarda Dawkinsa jest oceniana jako najlepsza książka o ewolucji.  Jerry Coyne jest jednym z najlepszych na świecie specjalistów od specjacji, rozdzielania się gatunków. Jest również jednym ze znanych "nowych ateistów" i autorem (wydanej również po polsku przez wydawnictwo "Stapis") książki "Faith vs Fakt". Jest wielkim miłośnikiem kotów i osobistym przyjacielem redaktor naczelnej.