Jak Putin wydał miliony na szerzenie fałszywych informacji o szczelinowaniu

Pełno w było w tym ruchu ludzi z klasy średniej, zawsze skłonnych do protestowania, podnieconych mylnymi, panikarskimi opowieściami Friends of the Earth, nagłaśnianymi przez BBC i “Guardiana”. Finansowane to było przez bogatych miliarderów z funduszami hedgingowymi i radośnie witane przez istniejące firmy energetyczne, które martwiły się perspektywą nowej konkurencji ze strony źródeł odnawialnych, jądrowych lub podmorskiego gazu.

Wszystko to odpowiadało reżimowi Władimira Putina, ponieważ zakaz wydobycia gazu łupkowego trzymał ten gaz pod ziemią i pozostawiał nas w większej zależności od dostaw z Rosji.

W odróżnieniu od Niemiec Wielka Brytania kupuje większość gazu z Norwegii i Kataru, ale coraz większa ilość przychodzi bezpośrednio z Rosji. A europejska odmowa szczelinowania pomaga podnosić cenę gazu wszędzie.

Pan Putin nie zadowolił się tym, by radykalni Zieloni wykonywali tę pracę dla niego i postanowił im pomóc. Zaniepokojony spadkiem cen gazu, jaki pokazywała rewolucja łupkowa w Ameryce, powiedział na globalnej konferencji ekonomicznej w 2013 roku, że “czarna ciecz wypływa z kranu”, kiedy szczelinujesz w pobliżu domów ludzi, a jest to absurdalne twierdzenie, którego nawet Friends of the Earth nie odważyliby się przedstawić.

Dziesiątki historyjek

Rosyjskie poparcie kampanii przeciwko szczelinowaniu przyjęło przez ostatnie dziesięć lat postać publicznych wypowiedzi kumpli Kremla, powódź panikarskich historyjek na kanale Russia Today TV, nieco jawnego politycznego lobbowania ze strony Gazpromu i rosyjskie pieniądze, które niemal z pewnością znajdowały drogę do kufrów środowiskowych grup nacisku.

W 2011 roku Gazprom, firma niezbyt słynna z zainteresowania ochroną środowiska, błędnie twierdziła: “Produkcja gazu łupkowego jest związana ze znacznym zagrożeniem dla środowiska, szczególnie z powodu niebezpieczeństwa zanieczyszczenia substancjami chemicznymi wód powierzchniowych i gruntowych”.

Aleksander Miedwiediew, dyrektor generalny Gazprom Export, powiedział, że szczelinowanie nigdy nie będzie działało w Europie. Gdyby jednak działało, dodał w przemówieniu w Brukseli, państwo rosyjskie jest „gotowe prowadzić wojnę przeciwko łupkom”.

W ciągu sześciu miesięcy Russia Today nadała dziesiątki audycji przeciwko szczelinowaniu z tytułami takimi jak te:

“Niszczenie Ziemi: szczelinowanie powoduje poważne zagrożenie promieniowaniem, o czym niewielu mówi”; ”Płyn do szczelinowania kojarzony z wymieraniem ryb”; “Odwierty szczelinowe w USA rocznie produkują 1060 miliardów litrów toksycznych ścieków, niszcząc środowisko”; “Badanie pokazuje, że substancje chemiczne do szczelinowania zakłócają funkcjonowanie ludzkich hormonów”; „Życie w pobliżu miejsc szczelinowania podnosi liczbę wad płodów"; „Setki ludzi zbierają się w Manchesterze na marsz przeciwko szczelinowaniu”.

W jednej, absurdalnej historii posunęli się jeszcze dalej, twierdząc, że ci, którzy szczelinują, są “moralnymi odpowiednikami pedofilów”. Rosyjskie media społecznościowe nagłaśniały każdy alarm, podsycając niepokój.

Za kulisami Rosjanie ostro lobbowali za zakazaniem gazu łupkowego. Bułgaria pospiesznie wprowadziła zakaz w 2012 roku pod naciskiem socjalistycznej partii i bułgarskiej firmy gazowej, Overgas, która otrzymuje niemal cały gaz od Gazpromu. Zakaz wprowadzono po kilku niewielkich protestach, na których występowali czołowi członkowie tajnej policji z epoki sowieckiej.

W Niemczech, Gazprom Germania lobbował  Bundestag i kluczowe ministerstwa o zakaz gazu łupkowego. To samo robiły niemieckie firmy energetyczne z dużymi rosyjskimi inwestycjami. W Wielkiej Brytanii Lord Truscott, żonaty z córką rosyjskiego pułkownika, kilkakrotnie występował w Izbie Lordów, by krytykować gaz łupkowy, kiedy był wiceprzewodniczącym krótko żyjącej „Parlamentarnej grupy wszystkich partii do regulacji i planowania gazu łupkowego” – która była otwartą grupa nacisku przeciwko szczelinowaniu.

W Ameryce komisja badawcza Kongresu doszła do wniosku, że dwie fundacje środowiskowe w San Francisco, Sea Change Foundation i Energy Foundation, były “przekaźnikami” dla kampanii przeciwko szczelinowaniu, przekazując olbrzymie datki dokonane w jurysdykcjach, które pozwalają na anonimowość, takich jak Bermudy.

Jak się wydaje, były one powiązane z rosyjskimi inwestorami.

Center for Strategic and International Studies, think tank mieszczący się w Waszyngtonie, opublikował raport, którego wniosek brzmi: “Wspierane przez Rosjan firmy konsultingowe w Europie mogą pomagać grupom środowiskowców, sprzeciwiającym się hydraulicznemu szczelinowaniu”.

W 2014 roku Anders Fogh Rasmussen, ówczesny sekretarz generalny NATO i były premier Danii, powiedział think tankowi Chatham House: “Spotkałem sojuszników, którzy mogą potwierdzić, że Rosja w ramach wyrafinowanych operacji informacji i dezinformacji, aktywnie współpracowała z tak zwanymi organizacjami pozarządowymi – organizacjami środowiskowymi działającymi przeciwko gazowi łupkowemu – by zachować zależność Europy od importu rosyjskiego gazu”.  

“National Review”, amerykański magazyn, zamieścił w 2015 roku konkluzję: “Rosja podniosła ostro ukryte wypłaty dla środowiskowych grup na Zachodzie. Przez wspieranie środowiskowców o dobrych intencjach ciężką gotówką (często bez ich wiedzy) rosyjski wywiad zyskał tubę do przekonywania zachodniej publiczności do poglądów dla niego korzystnych”.

Wilfried Martens Centre for European Studies w Belgii opublikował raport w 2016 roku, w którym stwierdzano, że “rosyjski rząd zainwestował zatem 82 miliony euro w NGO, których zadaniem jest przekonanie rządów UE do zaprzestania wydobycia gazu łupkowego”.

Wiele było krajowego poparcia dla ruchu przeciwko szczelinowaniu. Wykonywał on jednak brudną robotę dla Putina.

My article for The Sun:

How Putin spent millions spreading fake news about fracking

Rational Optimist, 15 marca 2022

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska