Katar i gry wojenne
Spojrzałam na piłkę i zobaczyłam przyszłość. Nie, to nie była kryształowa kula. To była piłka nożna, dokładnie taka, jak ta, którą zobaczymy na Mistrzostwach Świata w piłce nożnej w Katarze pod koniec tego roku.
Fakt, że Katar będzie gospodarzem mundialu skłania nie tylko do podniesienia brwi, budzi wiele pytań dotyczących prawdopodobnych łapówek. Wybór Kataru na gospodarza mundialu w 2022 roku stał się jeszcze bardziej problematyczny po doniesieniach o śmierci około 6500 zagranicznych pracowników budujących stadiony i obiekty towarzyszące w warunkach, które określa się jako współczesne niewolnictwo, często w koszmarnym upale. Rzeczywiście, to pustynne miejsce jest tak niegościnne, że FIFA w bezprecedensowym posunięciu zmieniła daty turnieju z tradycyjnego lata na chłodniejsze dni listopada-grudnia.
Pozwolenie Katarowi na organizację mundialu jest podobne do obecnego wyścigu na Zimowe Igrzyska Olimpijskie w Pekinie, pomimo koszmarnego łamania praw człowieka przez Chiny, ich okupacji Tybetu, prześladowań Ujgurów oraz gróźb wobec Tajwanu i całego regionu.
Jednak to nie olimpiada czy mundial sprawiły, że zaczęłam myśleć o Katarze. Skłonił mnie do tego raczej pewien uścisk dłoni, który został przeoczony tak jak to wszystko, co dzieje się wokół świata sportu.
Chociaż prezydent USA Joe Biden był jednym z tych, którzy zainicjowali dyplomatyczny bojkot Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Pekinie, nie wygląda na to, że będzie protestował w sprawie igrzysk w Katarze. Przeciwnie. 31 stycznia Biden powitał przywódcę Kataru, emira szejka Tamima Bin Hamada Al Thaniego, który przybył z oficjalną wizytą do Białego Domu, posuwając się nawet do poinformowania emira o swoim zamiarze „wyznaczenia Kataru jako głównego sojusznika spoza NATO”.
EMIR Kataru Szejk Tamim bin Hamad al-Thani w Doha (źródło: zrzut z ekranu wideo.)
Nie mogłam uwierzyć własnym uszom, kiedy usłyszałem tę wiadomość późnym wieczorem i zapadłam we niespokojny sen – sprawdzając dopiero rano dokładnie słowa w oficjalnym oświadczeniu Białego Domu. Tam czarno na białym czytamy: „Razem [Biden i Al Thani] potwierdzili swoje wspólne zainteresowanie promowaniem bezpieczeństwa i dobrobytu w Zatoce i w całym regionie Bliskiego Wschodu, zapewnieniem stabilności globalnych dostaw energii, wspieraniem ludności Afganistanu, oraz zacieśnieniem współpracy handlowej i inwestycyjnej. Prezydent i emir z zadowoleniem przyjęli podpisanie umowy o wartości 20 miliardów dolarów między Boeingiem a Qatar Airways Group, która wesprze dziesiątki tysięcy miejsc pracy w przemyśle amerykańskim. W uznaniu strategicznego partnerstwa między Stanami Zjednoczonymi a Katarem, które pogłębiło się w ciągu ostatnich 50 lat”.
Szczerze mówiąc, nawet ci, którzy nie śledzą zimowych igrzysk olimpijskich, mieli ostatnio wiele okazji pozwalających na odwrócenie uwagi. Łatwo było przeoczyć spotkanie Bidena z Al Thanim, nie wspominając o tym, że katarski szef państwa był pierwszym przywódcą z Zatoki, którego prezydent USA gościł po wprowadzeniu się do Białego Domu. Poparcie dla krajów Zatoki Perskiej zaangażowanych w Porozumienia Abrahamowe – pokój między Izraelem, Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi i Bahrajnem, gdzie premier Naftali Bennett został w tym tygodniu powitany po królewsku – oczywiście zajęło dalsze miejsce. Arabia Saudyjska, tradycyjny sojusznik Stanów Zjednoczonych, jeszcze nie doświadczyła ciepła, jakie zapewnia Biden swoim gościom przy kominku w Gabinecie Owalnym.
Oczywiście wszyscy patrzyliśmy na kryzys rosyjsko-ukraiński, gdy Władimir Putin zagroził atakiem na swojego mniejszego sąsiada, po części za grzech gotowości przystąpienia do NATO.
W tej globalnej wiosce, wydarzenia oddzielone o tysiące kilometrów są jednak ze sobą powiązane. Jedną z głównych konsekwencji konfliktu rosyjsko-ukraińskiego jest groźba Putina, że zakłóci dostawy gazu do Europy, jeśli Europa poprze Ukrainę. Katar to maleńki kraj, zamieszkiwany przez około 3 miliony ludzi, z czego tylko 330 000 to jego obywatele. Ale to, czego temu krajowi brakuje w zasobach ludzkich, nadrabia zasobami naturalnymi. Katar jest największym na świecie eksporterem skroplonego gazu ziemnego. Stąd wzmianka w oświadczeniu Białego Domu o „zapewnieniu stabilności globalnych dostaw energii”. Kryzys w Europie pozwala Katarowi przejść z pomocą.
W komunikacie prasowym jest jeszcze jedna ciekawa uwaga: odniesienie do Afganistanu. Pospieszne wycofanie sił amerykańskich i zachodnich z Afganistanu w zeszłym roku umożliwiło talibom szybkie przejęcie kontroli nad całym krajem, cofając go o 20 lat wstecz do mroków średniowiecza.
Po wycofaniu się Amerykanów sekretarz stanu Antony Blinken ogłosił, że Katar będzie reprezentował amerykańskie interesy w Afganistanie, poprzez swoją ambasadę w Kabulu. Należy przypomnieć, że Katar miał w swojej stolicy przedstawicielstwo talibów i utrzymywał z nim bliskie stosunki podczas chudych lat, kiedy nie mieli władzy. Te bliskie stosunki umożliwiły Katarowi ułatwienie wycofania wojsk amerykańskich, pomagając w rozmowach z talibami, a następnie w ewakuacji Amerykanów i innych osób z Zachodu (jak również niektórych ich afgańskich pomocników).
Katar jednak prowadzi podwójną grę. Z jednej strony wspiera terroryzm, z drugiej zajmuje się arbitrażem w rozmowach z terrorystami. Nie tylko talibowie na tym skorzystali. Katarskie pieniądze (za zgodą Izraela) są regularnie wysyłane do Gazy, teoretycznie aby pomóc uspokoić napięcia w pozbawionej gotówki enklawie kontrolowanej przez Hamas. Ile z tych pieniędzy naprawdę idzie na budowanie lepszych warunków życia dla miejscowej ludności, a ile na wzmocnienie Hamasu, międzynarodowej organizacji terrorystycznej, dokładnie nie wiadomo. Nitsana Darshan-Leitner, prezeska Shurat HaDin – Israel Law Center, która śledzi i ściga sponsorów terroryzmu, nazywa Katar „finansowym ojcem palestyńskiego terroru”.
Jeszcze nie tak dawno Katar był bojkotowany przez większość państw arabskich. Teraz wzmacnia swoją pozycję jako międzynarodowy gracz. Katar nie może pochwalić się imponującą historią swojego sportu, ale jego niesamowite bogactwo pozwoliło mu na zakup imponujących aktywów.
Kiedy w ubiegłym roku jedna z najlepszych francuskich drużyn piłkarskich, Paris Saint-Germain, ogłosiła, że do zespołu dołączy megagwiazda Lionel Messi, umożliwiły to katarskie pieniądze, a nie francuska gotówka. Qatar Sports Investments, spółka zależna od katarskiego rządowego funduszu, jest od 2011 roku właścicielem klubu Paris Saint-Germain.
Poza francuską sceną piłkarską, katarskie inwestycje widzimy w miejscach tak różnorodnych, jak niemiecki przemysł samochodowy (Volkswagen), włoska moda, nieruchomości na Manhattanie i kilka słynnych zabytków Londynu. Maleńkie królestwo inwestuje również w uniwersytety na całym świecie, budując w ten sposób przyszłe wsparcie, i ma udziały w zachodnich bankach i funduszach.
Dla Kataru to jest gra w kupowanie władzy i wpływów. Sponsorowana przez państwo katarska Al Dżazira jest jednym z narzędzi do osiągnięcia tego celu. Dlatego w tym samym czasie, gdy królestwo przedstawia się jako umiarkowana siła w niespokojnym regionie, Katar systematycznie nasila podżeganie. Wykorzystuje swoje pieniądze zarówno do kupowania lepszego wizerunku, jak i do wspierania terroryzmu.
Świat ochoczo ignoruje przyjazne więzi między Doha a Teheranem, w ten sam sposób, w jaki woli ignorować rzeczywiste znaczenie nuklearnych aspiracji Iranu i sponsorowanie przez ten kraj organizacji terrorystycznych, w tym Hamasu, Hezbollahu i Huti. Parafrazując często błędnie cytowanego Clausewitza, Katar wykorzystuje swoje zasoby gazowe do prowadzenia działań wojennych środkami dyplomatycznymi. Rozumie zasady gry, ale gra w zupełnie inną piłkę.
Obserwowanie, jak Stany Zjednoczone przytulają się do Kataru i forsują nieodpowiedzialne dążenia do ponownego porozumienia nuklearnego z Iranem w Wiedniu, nie uspokaja niepokoju tradycyjnych sojuszników Ameryki na Bliskim Wschodzie i gdzie indziej, szczególnie w obliczu katastrofalnego wycofania się z Afganistanu. Dlatego istotny będzie przebieg kryzysu rosyjsko-ukraińskiego. Zawsze dobrze jest uważnie obserwować piłkę.
Jerusalem Post, 17 lutego 2022r.
Tłumaczenie: Andrzej Koraszewski
Urodzona w Wielkiej Brytanii, osiadła w Izraelu w 1979 roku i hebrajskiego uczyła się już w mundurze IDF, studiowała sinologię i stosunki międzynarodowe. Pracuje w redakcji “Jerusalem Post” od 1988 roku. Obecnie kieruje The International Jerusalem Post.