Na zdrowie: izraelscy naukowcy warzą piwo na ”wskrzeszonych” drożdżach sprzed 5000 lat
Zespół izraelskich mikrobiologów, archeologów i ekspertów od produkcji piwa mówi, że udało im się stworzyć wysokiej jakości piwo na drożdżach sprzed około 5000 lat – z czasów faraonów.
Drożdże wydobyto w innowacyjnym procesie (opisanym szczegółowo w nowym raporcie w mBio, piśmie publikowanym przez American Society for Microbiology), ze starożytnych pojemników glinianych, w których – jak się sądzi – przechowywano wówczas piwo.
W badaniu, prowadzonym przez ponad dziesięciu naukowców z Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozolimie, Uniwersytetu Tel Awiw, Uniwersytetu Bar- Ilan, Uniwersytetu Ariel i Centrum Naukowego Morza Martwego i Arawy, badacze napisali, że „rozwinęliśmy sposób izolowania drożdży z glinianych pojemników i szukaliśmy komórek drożdży w starożytnych pojemnikach na napoje i nie tylko na napoje oraz w osadach z wielu stanowisk archeologicznych”. Odkryli, że „można z powodzeniem izolować komórki drożdży z glinianych pojemników na sfermentowane napoje”.
Naukowcy mówią, że większość poprzednich badań starożytnych organizmów opierała się głównie na analizie starożytnego DNA i że w próbach odtworzenia starożytnego piwa i wina używano „nowoczesnych składników połączonych z nowoczesnymi, komercyjnymi drożdżami (głównie Saccharomyces cerevisiae) nie zaś z rzeczywistymi mikroorganizmami, które mogły być używane przy produkcji tych sfermentowanych napojów”.
Dzban z wykopalisk archeologicznych Tel Tzafit/Gath, w którym produkowano filistyńskie wino. Zdjęcie: Yaniv Berman, przez Israel Antiquities Authority
Te wyniki, jak piszą autorzy raportu, „otwierają nowe i ekscytujące drogi badań udomowionych mikroorganizmów i przyczyniają się w znacznym stopniu do dziedzin bioarcheologii i eksperymentalnej archeologii, której celem jest rekonstrukcja starożytnych artefaktów i produktów”.
Zespołem kierowali dr Ronen Hazan i dr Michael Klutstein, mikrobiolodzy ze Szkoły Medycyny Dentystycznej Uniwersytetu Hebrajskiego i dr Itzhak Paz z Israel Antiquities Authority.
Itzhak Paz nazwał badanie “prawdziwym przełomem”, mówiąc, że „po raz pierwszy udało nam się wyprodukować starożytny alkohol ze starożytnych drożdży… Tego nigdy wcześniej nie zrobiono”.
W sumie naukowcy wyizolowali sześć szczepów drożdży z 21 pojemników na piwo i miód pitny datujących się na czasy rządów egipskiego faraona Narmera (z grubsza, 3000 lat p.n.e.), aramejskiego króla Hazael (800 p.n.e.) i proroka Nehemiasza (400 p.n.e.), który, według Biblii, zarządzał Judeą pod rządami perskimi.
Stanowisko archeologiczne przy ulicy HaMasger w Tel Awiwie, gdzie produkowano egipskie piwo Narmer . Zdjęcie: Yoli Schwartz, Israel Antiquities Authority
Gliniane naczynia pochodziły z różnych stanowisk, włącznie z En-Besor na północnym zachodzie pustyni Negew; miejsca z egipskimi osadami w południowym Kanaabue pod koniec czwartego tysiąclecia p.n.e., przy ulicy Hamasger w Tel Awiwie, gdzie archeolodzy znaleźli fragmenty mis typowe dla warzelni egipskiego stylu; okolicy zwanej filistyńskim Tell es-Safi/Gath w środkowym Izraelu; i Ramat Rachel, ulokowany między Jerozolimą a Betlejem, który służył jako rezydencja lokalnego przedstawiciela imperiów asyryjskiego, babilońskiego i perskiego oraz największe skupisko perskie w królestwie Judei.
Badacze oczyścili i zsekwencjonowali pełen genom każdego z okazów drożdży i przekazali je do analizy dr Amirowi Szitenbergowi z Centrum Naukowego Morza Martwego i Arawa, który odkrył, że kultury drożdży były podobne do używanych w tradycyjnych afrykańskich napojach, takich jak etiopskie wino miodowe tej, oraz do nowoczesnych drożdży piwnych.
Poprosili izraelskiego specjalistę od piwa, Itaia Gutmana, by zrobił piwo na tych drożdżach, które skosztował dr Eljasziw Drori z Uniwersytetu Ariel oraz certyfikowani degustatorzy z International Beer Judge Certification Program (BJCP). Degustatorzy, według wspólnego oświadczenia „dali piwu aprobatę, określając, że jest wysokiej jakości i bezpieczne do konsumpcji”.
Eksperymentalne narzędzia w laboratorium, w którym wyprodukowano piwo. Zdjęcie: Yaniv Berman, przez Israel Antiquities Authority
“Największym cudem jest to, że w pojemnikach kolonie drożdży przetrwały przez tysiące lat – jakby czekały, żeby je wykopać i rozmnożyć – powiedział dr Ronen Hazan ze Szkoły Medycyny Dentystycznej Uniwersytetu Hebrajskiego. – Te starożytne drożdże pozwoliły nam na stworzenie piwa i dowiedzenie się, jak smakowało piwo starożytnych Filistynów i Egipcjan”.
Hazan powiedział, że piwo ”jest niezłe” i ”poza hecą picia piwa z czasów faraonów, to badanie jest niezmiernie ważne w dziedzinie eksperymentalnej archeologii – dziedzinie, która stara się odtworzyć przeszłość”.
Profesor Aren Maeir z Uniwersytetu Bar-Ilan, wydziału Badań i Archeologii Ziemi Izraela, dał trafne podsumowanie tego znaleziska, mówiąc, że namalowali oni „portret, który popiera biblijny wizerunek pijanych Filistynów”.
Bottoms Up: Israeli Scientists Brew Beer With ‘Resurrected’ Yeast From 5,000 Years Ago
NoCamels (magazyn poświęcony izraelskim nowościom technicznym i naukowym), 22 maja 2019
Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska