Dlaczego jedne sowy mają kępki piór na uszach, a inne nie?


Bruce Lyon 2018-08-30


Tutaj jest trzeci zestaw fotografii po dwóch poprzednich postach o sowach (

tutaj i tutaj sprzed paru tygodni. Dzisiaj skupiam się na puszczykach plamistych, dlaczego są zagrożone i dlaczego jedne sowy mają kępki piór na uszach, a inne nie mają.  


Tej wiosny poszczęściło mi się i widziałem puszczyki plamiste (Strix occidentalis) w trzech różnych miejscach w Kalifornii. Puszczyki plamiste żyją w starych lasach iglastych w zachodniej części Ameryki Północnej i są zagrożone na znacznej części swojego zasięgu.  


Powyżej: Samica puszczyka plamistego późnym popołudniem w pobliżu Parku Narodowego Yosemite Park w Kalifornii. Terytorium tej pary był uroczy kawałek mieszanego lasu z kilkoma wielkimi dębami, Arbutus menziesii, cedrami i daglezją zieloną. Mogłem rozróżnić płeć sów po zawołaniach.   

Poniżej: Samiec siedzi około 10 metrów od samicy.



Poniżej: Kiedy zbliżał się wieczór samiec zbudził się i kilkakrotnie rozpostarł skrzydła. Wiele ptaków w ten sposób rozprostowuje skrzydła po dłuższym siedzeniu – zakładam, że jest to rodzaj rozgrzewki.



Poniżej: Zdjęcia samca ujawniły asymetrię upierzenia twarzy, szczególnie brązowej szlary i plamek, które oddzielają boki szlary powyżej oczu. Uważam, że ta asymetria jest ciekawa, ponieważ otwory uszne także są asymetryczne u niektórych sów – zastanawiam się, czy te asymetrie są powiązane. Znalazłem pracę z pomiarami stopnia asymetrii usznej kilku gatunków sów, ale kiedy porównałem te pomiary do zdjęć twarzy sów w Internecie, nie widziałem żadnego związku między asymetrią uszu i upierzenia. Górne zdjęcie jest normalnym zdjęciem, które pokazuje asymetrię lewo-prawo w znakowaniu upierzenia; niższe zdjęcie, dla porównania, jest fotomontażową fałszywką, która pokazuje jak wyglądałaby doskonała symetria (jest to zestaw tej samej strony twarzy z jej odbiciem lustrzanym).



Puszczyki plamiste wymagają starych lasów z bardzo dużymi drzewami, by móc się rozmnażać. To wymaganie rozsławiło je nie tylko jako symbol ochrony środowiska, ale także jako znienawidzony gatunek w pewnych kręgach z powodu zaciekłych sporów między konserwacją lasów a przemysłem drzewnym. Sowy konkurują z przemysłem drzewnym na Wybrzeżu Północno-Zachodnim, ponieważ sowy i wyrąb nie mogą współistnieć, czego rezultatem jest zażarta walka o los starych lasów. Russ Lande, były kolega Jerry’ego z Chicago (i, jak się okazuje, nadal jego bliski przyjaciel), napisał ważny artykuł, w którym użył modeli wzrostu populacji do zbadania stosunku między integralnością habitatu a stabilnością populacji puszczyków plamistych. Lande użył danych z „tabel życia” – szacunków odsetków narodzin i śmierci na różnych etapach życia lub klasach wieku – by ustalić spodziewaną w ciągu życia liczbę potomstwa, które przeżyło, dla przeciętnej samicy w populacji. Każda populacja jest stabilna, jeśli przeciętna samica zastępuje siebie jednym żeńskim potomkiem – cokolwiek poniżej oznacza, że populacja zmaleje.


Lande ustalił, że populacja była w owym czasie stabilna. Użył także danych do zbadania, które zmienne z „tabeli życia” były szczególnie ważne dla wzrostu populacji. Odkrył, że roczny odsetek przeżycia dorosłych jest najważniejszy (to są długo żyjące ptaki), a następnie odsetek przeżycia młodych, kiedy rozchodzą się z terytorium swojego narodzenia, żeby znaleźć własne. Lande zdał sobie sprawę z tego, że leśnictwo często tworzy nierówną mozaikę wysp odpowiednich habitatów (skrawków lasu) w morzu nieodpowiedniego habitatu (wyrębu) więc użył innego modelu do zbadania tego aspektu (technicznie: podejścia ”metapopulacyjnego”). W takiej mozaice odpowiednich i nieodpowiednich habitatów trwanie globalnej populacji zależy od prawdopodobieństwa, że populacje wewnątrz poszczególnych skrawków habitatu wymrą oraz prawdopodobieństwa pomyślnego rozproszenia się młodych między habitatami. Zbyt mało rozproszenia w stosunku do wymierania, a cała populacja powoli zmniejsza się do zaniku. Kiedy Lande uwzględnił negatywny wpływ utraty habitatu na etap rozproszenia w cyklu życiowym puszczyków, jego model przewidział ostateczne wymarcie puszczyków plamistych w oparciu o proponowany plan służb leśnych USDA dla regionu. Jak pamiętam, praca Landego odegrała ważną rolę w umieszczeniu puszczyka plamistego na liście [JAC:  zagrożonych gatunków] i wyjęła duże połacie lasu z zasięgu pił tarczowych, ale być może są czytelnicy, którzy znają szczegóły.   


Poniżej: podczas gdy trwała walka, możliwość, że duża część starego lasu pozostanie niedostępna dla pił, rozwścieczyła społeczność drwali, którzy słusznie widzieli w tym zagrożenie dla swojego źródła utrzymania. Rezultatem były zabawne obecnie przykłady antysowiego jadu, jak słynna nalepka na samochód pokazana po lewej stronie: „Uratuj drwala, zjedz puszczyka” i beczka pomalowana jak puszka zupy z sowy po prawej (zdjęcia z sieci). 



Poniżej: Sowy przedstawione tutaj i w poprzednich postach są wszystkie okrągłogłowe i nie mają widocznych kępek usznych. Uszatka zwyczajna (Asio otus) ma wyjątkowo sympatyczne kępki uszne. Sfotografowałem tego ptaka w Mercy Hot Springs w środkowej Kalifornii.



Poniżej: Pisklęta uszatek zwyczajnych w Mercy Hot Springs. Sowy potrafią obracać głowami w niezwykłym stopniu i mój aparat, uchwycił ruch tego obrotu. 



Dlaczego niektóre sowy mają kępki piór usznych, a inne ich nie mają? Proponowano kilka hipotez, ale jedna wydaje mi się najbardziej przekonująca: kępki uszne czynią sowę bardziej tajemniczą, co redukuje ryzyko prześladowania, a dla małych sów, nawet ryzyko stania się ofiarą dużego drapieżnika. Wiele sów, kiedy są zaniepokojone, zmienia swój kształt i stają się długie i chude. Chodzi o to, że szczupła sylwetka, przypominające korę upierzenie i kępki uszne razem czynię, że sowa przypomina odłamaną gałąź. Tę hipotezę popiera obserwacja, że gatunki sów, które są aktywne w ciągu dnia, nie mają kępek usznych (są aktywne, nie chowają się, więc nie dają one korzyści przy chowaniu się). W odróżnieniu od tego nocne gatunki, które śpią w ciągu dnia, na ogół mają kępki uszne, szczególnie te, które śpią w lesie.


Poniżej: Zabawne badanie ze schwytaną sóweczką dwuplamistą (Glaucidium gnoma), dziennym gatunkiem, który zazwyczaj nie ma kępek usznych, dostarcza przekonującego dowodu, że kępki uszne służą funkcji ochrony przed drapieżnikami. Kiedy ludzie podchodzili do sóweczki, nigdy nie zmieniała wyglądu. Jednak, kiedy zbliżały się dwa drapieżniki, kot i sokół wędrowny, nieodmiennie zmieniała postawę -  stawała się chuda i wyciągała brwi, by tworzyły wyraźne kępki uszne. Wystawiała również kilka białych plam na upierzeniu , co autorzy sugerują mogło być aktem zakłócania ubarwienia – krzykliwe lub kontrastujące ubarwienie, które załamuje kontury zwierzęcia i czyni, że trudniej go dostrzec. Autorzy podziękowali kotu o imieniu Elwood za współpracę przy tym badaniu. Nie da się przewyższyć badania , które łączy honorowego kota z rzeczywistym kotem.



Poniżej: Paszczak australijski (Podargus strigoides), duży, nocny krewny lelków, także naśladuje odłamany patyk. Znalazłem tego ptaka śpiącego w lesie niedaleko Melbourne w Australii parę lat temu. Paszczaki bardzo trudno dostrzec w tej pozie, bo naprawdę wyglądają jak gałąź.  



7a1a0302adj

Poniżej: na tym samym skrawku lasu ktoś znalazł samicę paszczaka i jej pisklę, siedzące razem na szczycie drucianego ogrodzenia. Podejrzewam, że pisklę wypadło z gniazda i jakoś wgramoliło się na ogrodzenie. Wideo pokazuje, że paszczaki tak samo zmieniają sylwetkę jak sowy, kiedy zbliża się drapieżnik. Postawiłem kamerę na trójnogu wystarczająco daleko, by ptaki odprężyły się, ale kiedy zbliżyłem się, zrobiły się chude i wyciągnęły dzioby do góry pod kątem. Nie miały kępek usznych, ale zamiast nich używały dziobów, żeby przypominać koniec odłamanej gałęzi; miały także kilka piórek, które wskazywały w tym samym kierunku, co dziób i mogły działać jak kępki uszne sowy.    

 


Readersvwildlife photos and video

Why Evolution Is True, 20 sierpnia 2018

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Bruce Lyon


Profesor biologii ewolucyjnej na University of California. Jego główny obszar badań to ekologiczne i ewolucyjne podstawy strategii reprodukcyjnych, społeczne zachowania zwierząt oraz reprodukcyjne pasożytnictwo, opieka rodzicielska i harce godowe.