Dziwaczny skrzydłoszpon rogaty


Jerry A. Coyne 2017-11-18


Ten tweet nie jest od czytelnika ale od ilustratorki tekstów przyrodniczych Jessiki Roux via Matthew Cobb.  Kiedy go zobaczyłem, myślałem, że jakiś dowcipniś przykleił ptakowi rogi.


Ale nie, skrzydłoszpon rogaty jest prawdziwym ptakiem! Tak twierdzi Wikipedia!:


Skrzydłoszpon rogaty (Anhima cornuta) jest członkiem małej rodziny ptaków, Anhimidae, występujących na bagnach w tropikalnej Ameryce Południowej. Są trzy gatunki skrzydłoszponów, a pozostałe dwa to skrzydłoszpon obrożny i skrzydłoszpon czarnoszyi z rodzaju Chauna. Są spokrewnione z kaczkami, gęsiami i łabędziami, które są z rodziny Anatidae.


Ani Matthew, ani ja nie mieliśmy pojęcia, że takie ptaki istnieją. 


Tutaj jest zdjęcie wszystkich trzech:



I zdjęcie z Archiwum:


I zasięg ze strony Cornell; obszar zaznaczony na fioletowo jest całorocznym zasięgiem lęgu i żerowania; te ptaki nie migrują: 



Jeśli chodzi o “róg”, to naprawdę jest to róg (moje podkreślenie):

Skrzydłoszpon rogaty jest dużym ptakiem o długości 84–95 cm i wadze 3,5 kg z małym dziobem. Górna część ciała, głowa i piersi są czarne z białym łuskowaniem na głowie, szyi i pokrywie skrzydeł. Ma długą kostną strukturę na czole. Jest ona unikatowa wśród ptaków i nie wywodzi się z pióra, ale jest rogowaciejącą strukturą, luźno przyczepioną do czaszki i rośnie nieustannie, choć często odłamuje się jej czubek.

Z Animal Diversity Web (proszę zauważyć, że mają także kostne ostrogi na skrzydłach):

Skrzydłoszpony rogate są dużymi, ciężkimi ptakami, które można odróżnić po ich dwóch kościstych ostrogach  na zagięciu każdego skrzydła i 15 cm, żółtobiałym, przypominającym róg wyrostku na szczycie głowy. Kostne ostrogi o długości 2 do 5 cm są wynikiem zlanych kości nadgarstkowych i są pokryte keratyną. Podobny do rogu wyrostek, który daje ptakowi jego nazwę, składa się z chrząstki. Pisklętom brak rogu, ale wyrasta im w miarę dorastania. Rogi wydają się być ozdobą, bo nie mają celu obronnego. Nie są mocno przyczepione do czaszki, chwieją się tam i z powrotem, kiedy ptak porusza głową i łatwo się łamią. Po odłamaniu się wyrastają ponownie. 

Film (można usłyszeć jego wołania tutaj):

Teraz pewnie zapytacie: dlaczego mają te rogi jednorożca?


A odpowiedź brzmi: “Nie mam zielonego pojęcia!” Moje badania dziś rano (co prawda o 5 rano i bez kawy) nie dały odpowiedzi. Obie płci mają te rogi, co sugeruje albo wzajemny dobór płciowy, albo może rodzaj rozpoznawania gatunku, ale samce nie wydają się ścierać tymi rogami, mimo że gatunek jest terytorialny.


Zdaje się, że niewiele wiadomo o tym gatunku. Jeśli róg naprawdę jest „ozdobny”, nadal jest niejasne, dlaczego w ogóle istnieje. „Ozdoby” mogą być zaangażowane w doborze płciowym, ale nie jest prawdopodobne, że tylko samice używają rogów do wyboru samców, bo znajdują się u obu płci, a dobór naturalny wyeliminowałby te metabolicznie kosztowne i nieporęczne rogi, gdyby samicom nie były „potrzebne”. Zwierzęta nie mają takich „ozdób” tylko po to, żeby ładnie wyglądać, więc niemal z pewnością wyewoluowały z jakiegoś powodu, którego jeszcze nie rozumiemy.


Tak czy inaczej skrzydłoszpon rogaty jest jedynym jednorożcem wśród ptaków, jakiego znam, i jedynym ptakiem, który ma róg z chrząstki.


Wildlife photos: the bizarre Horned Screamer

Why Evolution Is True, 9 listopada 2017

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Jerry A. Coyne


Profesor (emeritus) na wydziale ekologii i ewolucji University of Chicago, jego książka "Why Evolution is True" (Polskie wydanie: "Ewolucja jest faktem", Prószyński i Ska, 2009r.) została przełożona na kilkanaście języków, a przez Richarda Dawkinsa jest oceniana jako najlepsza książka o ewolucji.  Jerry Coyne jest jednym z najlepszych na świecie specjalistów od specjacji, rozdzielania się gatunków.  Jest wielkim miłośnikiem kotów i osobistym przyjacielem redaktor naczelnej.