Zrobić więcej za mniej dla Haiti
Haiti ma wielkie potrzeby w każdej dziedzinie: problemy zdrowotne, włącznie z najwyższą na półkuli zachodniej śmiertelnością niemowląt, dzieci poniżej piątego roku życia i matek; drogi są marnie utrzymane; dostęp do edukacji jest niski, szczególnie dla dziewczynek i dzieci wiejskich.
Jest to jednak także kraj z wieloma możliwościami rozwoju. Haïti Priorise zamówiło 45 badań u ekonomistów na Haiti i za granicą, by zidentyfikowali jakie działania przyniosą największe efekty z każdego wydanego dolara. Badacze analizowali propozycje tak różne, jak powiązanie farmerów z międzynarodowym rynkiem węglowym, założenie systemów ostrzegania przed powodziami, rozszerzenie sieci pomocy prawnej, stworzenie polityki płatnych urlopów macierzyńskich, by wciągnąć więcej kobiet do legalnej siły roboczej, oraz uczenie małych dzieci w ich macierzystym języku kreolskim zamiast po francusku. Wszystkie te pomysły pochodziły od haitańskiego społeczeństwa obywatelskiego i od ekspertów.
Panel ekonomistów haitańskich i amerykański laureat Nagrody Nobla rozważyli wszystkie 85 konkretnych propozycji zanim skonstruowali listę priorytetów, którą przedstawili prezydentowi Jovenelowi Moïsemu.
Chodziło o to, żeby nie narzucać Haiti ani Kanadzie, jakie mają być priorytety. Badania jednak mogą dostarczyć inspiracji i cennych propozycji. Jeden temat, który wyłonił się na liście najwyższych priorytetów to propozycje, które wykorzystują, krótkie okno przed i po narodzeniu, kiedy można znacznie poprawić szanse rozwoju dziecka. Są to inwestycje zarówno krótko- jak i długoterminowe, z istnieniami uratowanymi natychmiast i polepszonym życiem na pokolenia.
Podniesienie stopnia immunizacji do 90 procent do roku 2020 dla dzieci poniżej roku życia, nie wymaga zastanawiania się; uratowałoby ponad 16 tysięcy istnień ludzkich w ciągu następnych pięciu lat, według badania haitańskiej ekonomistki, Magdine Flore Rozier Baldé. Kosztując 48 milionów dolarów przez pięć lat, dałoby korzyści w stosunku 17 dolarów za każdy wydany dolar.
Dostęp do edukacji w bardzo młodym wieku może tworzyć warunki dla sukcesu w wieku dorosłym. Długoterminowy eksperyment badawczy na Jamajce pokazuje, że pomaga to w rozwoju poznawczym dzieci, prowadząc je do nauczenia się więcej i w konsekwencji większej produktywności w życiu dorosłym, podnosząc zarobki o 35 procent. Badania ekonomisty edukacji, Atonu Rabbaniego pokazują, że na Haiti każdy dolar wydany na wczesną edukację dzieci zwraca społeczeństwu dobra wartości 14 dolarów. Poza podniesieniem przyszłych dochodów wczesna edukacja może obniżyć ryzyko uwięzienia za przestępstwo, jak również zredukować wpływ niedożywienia.
Panel poparł także inwestycję w redukowanie “ukrytej” plagi niedostatku śladowych czynników odżywczych. Stephen Vosti z University of California, Davis, i jego współautorzy zaproponowali dodanie żelaza i kwasu foliowego do mąki pszennej, kiedy jest mielona lub paczkowana. Wydanie około 6,6 miliona dolarów przez 10 lat, by wzbogacić 95 procent mąki pszennej, zapobiegłoby 140 zgonom rocznie z powodu defektów cewy nerwowej i ponad 250 tysiącom przypadków anemii. Tak to zaimponowało prezydentowi Haiti, że zobowiązał się zapewnić doprowadzenie do takiego wzbogacenia mąki.
Aby dzieci mogły dać sensowny wkład w Haiti, kiedy dorosną, kluczowe jest poprawienie warunków przedsiębiorczości. Wielu ludzi mówiło, że największą barierą ekonomiczną na Haiti jest brak niezawodnej elektryczności. Przeciętny Haitańczyk konsumuje zaledwie 39 kilowatogodzin w ciągu roku. Dla pokazania kontekstu: sąsiedzi Haiti w Republice Dominikańskiej zużywają około 40 razy więcej. Roczne zużycie elektryczności na Haiti jest takie samo jak to, co jest potrzebne do przeciętnej lodówki kanadyjskiej przez jeden miesiąc.
Na szczycie listy propozycji panelu była reforma dostawcy elektryczności, Electricité d’Haïti. Jest niewypłacalna i wymaga rocznych subsydiów w wysokości 250 milionów dolarów. Około 70 procent wyprodukowanej energii jest albo tracona, albo kradziona. Badacze, Juan Belt, Bahman Kashi i Jay Mackinnon z Limestone Analytics wyliczyli, że reforma kosztowałaby około 45 milionów dolarów. Proponują zmianę ram instytucjonalnych i regulacyjnych, zamianę w korporację i zreformowanie dostawcy oraz ustalenie odzwierciedlających koszty taryf. Jeśli to się powiedzie, drugi etap obejmowałby dostarczanie ograniczonych funduszy na dalszą poprawę usług dostawczych i wydajności finansowej. Wynikiem powinna być znaczna redukcja strat i bardziej niezawodna elektryczność. Każdy dolar dałby 22 dolary korzyści społecznych.
Copenhagen Consensus pracuje razem z ministerstwami haitańskimi i z rządem, by realizować najlepsze rozwiązania. Zarówno Kanada, jak Haiti mogą teraz skupić się na rozwiązaniach, które przyniosą najwięcej dobra za każdy wydany dolar.
-----
Oto 10 rozwiązań dla Haiti najwyżej na liście priorytetów
- 1. Reforma dostawcy elektryczności
Ulepszenie ram prawnych, by stworzyć warunki dla autonomicznego, ponoszącego odpowiedzialność i wydajnego dostawcy elektryczności. W znaczący sposób zredukuje to straty doświadczane przez Electricité d’Haïti. Będzie to kosztować 45 milionów dolarów. Korzyści warte są 978 milionów dolarów.
2. Wzbogacenie mąki śladowymi czynnikami odżywczymi
Dodanie żelaza i kwasu foliowego do mąki pszennej podczas mielenia jej na Haiti. Wydanie 6,6 milionów dolarów, by wzbogacić 95 procent maki pszennej zapobiegnie rocznie 140 zgonom z powodu wad cewy nerwowej i ponad 250 tysiącom przypadków anemii. Korzyści warte są 157 milionów dolarów.
3. Stymulacja we wczesnym dzieciństwie
Dostarczenie dwóch lat prowadzonej przez nauczycieli edukacji przed szkołą podstawową dla 516 tysięcy dzieci. Będzie to kosztować 139 milionów dolarów rocznie. Oznacza to wyższe zarobki dla tych dzieci, kiedy będą dorosłe. Korzyści warte są 2,3 miliarda dolarów.
4. Szkolenie ludzi w pierwszej pomocy
Dostarczenie kilkudniowego szkolenia w udzielaniu pierwszej pomocy ochotnikom w całym kraju. Będzie to kosztować 1,6 miliona dolarów i uratuje życie 700 ludziom rocznie.
5. Immunizacja dzieci 0-1
Zwiększenie zasięgu immunizacji do 90 procent do roku 2020. Będzie to kosztować 48 milionów dolarów przez pięć lat. Przez ten czas 864 tysiące dodatkowych dzieci zostanie zaszczepione i uratuje się życie 15 tysiącom dzieci. Korzyści warte są 642 miliony dolarów.
6. Zdrowie matki i noworodka
Dostarczenie opieki zdrowotnej kobietom w ciąży i noworodkom. Osiągnięcie zasięgu 95 procent będzie kosztować 219 milionów dolarów. Zredukuje to zgony matek o 65 procent, ratując życie ponad 500 matkom i 3 tysiącom noworodków.
7. Dostęp do środków antykoncepcyjnych
Rozszerzenie opieki zdrowotnej nad zdrowiem reprodukcyjnym, by zaspokoić w 100 procentach potrzeby będzie kosztowało 30 milionów dolarów rocznie, obniży śmiertelność dzieci poniżej 5 lat o 70 procent i da “dywidendy demograficzne”.
8. Wykwalifikowana pomoc przy porodzie
Zapewnienie, że wykwalifikowane położne dostarczają opieki przy normalnych porodach, włącznie z resuscytacją noworodków i czystymi praktykami poporodowymi. To zapobiegnie 1700 zgonom rocznie.
9. Rozszerzenie szerokiego pasma dla usług mobilnych
Podniesienie zasięgu szerokiego pasma dla usług mobilnych do 50 procent przez pięć lat i zainstalowanie podmorskiego kabla do wsparcia wzmożonego ruchu będzie kosztowało 1,2 miliarda dolarów. Pobudzi to wzrost gospodarczy i da korzyści warte 13,6 miliarda dolarów.
10. Elektroniczny system ceł portowych
Komputeryzacja procedur w Port of Cap-Haitien, by obniżyć koszty usług portowych, co podniesie także wpływy z cła i zmniejszy szmugiel. Korzyści warte są ponad 100 milionów dolarów.
A tighter aid budget in Haiti means Canada must domore with less
Globe and Mail, 28 lipca 2017
Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska
Björn Lomborg
Dyrektor Copenhagen Consensus Center i profesor nadzwyczajny w Copenhagen Business School. Jego najnowsza książka nosi tytuł “How Much Have Global Problems Cost the World? A Scorecard from 1900 to 2050.”