Posługujące się narzędziami papugi używają kamyków do kruszenia muszli morskich

Kilka ptaków potrafi używać narzędzi. Kłowacze kaktusowe wydobywają larwy spod kory drzew patyczkami, wrony brodate robią to samo, sępy egipskie zrzucają kamienie na jaja, żeby je rozbić, a gawrony potrafią podnieść poziom wody w dzbanku przez wrzucanie do niego kamieni. Ale wśród 300 gatunków papug używanie narzędzi jest stosunkowo rzadkie.   Kakadu palmowe używają kamieni do bębnienia o drzewa, a modroara hiacyntowa używa patyków do otwierania orzechów. Nestor kea, rozkosznie psotne papugi z Nowej Zelandii, potrafią używać i tworzyć narzędzia w laboratorium, ale nikt nie wie, czy robią to w naturze.

Dzięki obserwacji Lambert papuzice duże dołączyły do tego ekskluzywnego klubu. Występujące na Madagaskarze papuzice mają czarne i ciemnoszare upierzenie. Są społeczne i ciekawskie, i w niewoli często badają i manipulują przedmiotami; obserwując je Lambert widziała jedną z nich, jak przewlekała gałązkę przez ogniwo w łańcuchu. Wyglądało to jak zabawa. W odróżnieniu od tego to, co robiły z muszlami, prawdopodobnie było bardziej celowe.

Muszle zrobione są z węglanu wapnia, a ptaki potrzebują wapna do budowania skorupek swoich jaj. Lambert sądzi, że papuzice używają kamyków i pestek, żeby rozdrobnić muszle i uwolnić zawarte w nich wapno. Widziano inne składające jaja zwierzęta, włącznie z rybitwami czubatymi i żółwiami norowymi, jak jadły muszle, przypuszczalnie z tego samego powodu. Papuzice jednak są jedynymi zwierzętami, o jakich wiemy, które poddają muszle obróbce. „Jest to szczególnie ciekawe, ponieważ ludzie są jedynymi innymi zwierzętami, o jakich wiemy, używającymi narzędzi do rozdrabniania” – mówi Lambert.

Jeśli tak jednak jest, to dlaczego tylko samce papuzic rozdrabniają muszle? Jeśli próbują zdobyć wapno potrzebne do składania jaj, z pewnością powinny zajmować się tym samice? Być może, ale podczas zalotów i seksu samce papuzic spędzają wiele czasu na karmieniu samic zwróconym posiłkiem. Być może zawartość wapna w tych płynach jest sygnałem jakości samca jako partnera?

Tak czy inaczej to zachowanie jest z pewnością powszechne. W ciągu kilku miesięcy  Lambert widziała wszystkie dziesięć papuzic w parku, jak zajmowały się muszlami, a przynajmniej pięć z nich ścierało muszle kamykami lub pestkami. Jeden z ptaków, samiec nazwany JD, szczególnie często używał narzędzi.

Był także częstym dawcą narzędzi. Przy 16 okazjach Lambert widziała jedną z samic podwędzającą narzędzie innej papudze – zazwyczaj JD, który tolerował „kradzież”. „Jest czymś całkiem wyjątkowym, że narzędzia przechodzą bezpośrednio między ptakami, bo nieczęsto widzi się coś takiego w królestwie zwierzęcym i może to dostarczyć wskazówki, jak w ogóle powstało to zachowanie” – mówi Lambert.

Jak dotąd Lambert i jej zespół nie wykonali żadnych eksperymentów z papugami, co pozostawia wiele pytań bez odpowiedzi. Czy ptaki same uczą się używać narzędzi, czy nabywają tej umiejętności od innych? Jaki jest cel tego zachowania i czy rzeczywiście wpływa ono na sukces reprodukcyjny ptaków? Czy na wolności papugi rozdrabniają muszle i czy używają innych narzędzi? I do czego jeszcze zdolne są te ptaki?

Tool using parrots use pebbles to grind seashells

Not Exactly Rocket Science, 15 grudnia 2015

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska