Strepsiptera – najdziwaczniejsze owady?
U much, o czym mówiliśmy wiele razy, tylna para skrzydeł jest zredukowana do postaci przezmianek, które pomagają w locie. U wachlarzoskrzydłych miał miejsce ten sam proces, ale dotyczył przedniej pary skrzydeł. Jak wpływa to na lot samców? Czy mają taką samą funkcję jak u much?
Wyglądają w ten sposób od bardzo długiego czasu, jak pokazuje ten okaz, uwięziony w kawałku bursztynu z Chin, liczącym 50-53 milionów lat:
Robione z bliska wideo pokazuje dokładnie, dlaczego samiec ma te tnące żuwaczki. Proszę przypatrzyć się lewej stronie obrazu – od pierwszych sekund widać te żuwaczki w akcji. To jest zdumiewająca praca filmowa Mike’a Hrabara:
Samice są jeszcze dziwniejsze i rzadko widziane z tego prostego powodu, że dosłownie całe życie spędzają wewnątrz gospodarza. Kiedy przychodzi pora godów, samica przesuwa się w dół do odwłoka owada i wypycha wyspecjalizowany narząd między płytki odwłoka. Biedny gospodarz może mieć ich wiele:
Kiedy gospodarz składa jaja albo wraca do gniazda w przypadku owadów społecznych, samica wachlarzoskrzydła składa żywe potomstwo, które rozłazi się i w sposób, który jest nadal niejasny, znajduje larwalnego gospodarza i drogę do jego wnętrza; rosną następnie w larwie (lub nimfie, jeśli gospodarzem jest konik polny) przechodząc tam trzy stadia larwalne przed przepoczwarczeniem się. Jeśli gospodarz przechodzi całkowite przepoczwarczenie, wachlarzoskrzydły siedzi w poczwarce, znajdując drogę do właściwego miejsca, kiedy wyłania się dorosły owad. Makabryczne.
(Ponieważ jest to biologia, więc oczywiście są wyjątki; w jednej rodzinie wachlarzoskrzydłych samice żyją samodzielnie i przepoczwarczenie zachodzi poza gospodarzem.)
W zeszłym roku ukazał się znakomity artykuł Mike’a Hrabara w “Canadian Entomologist”, który opisuje szczegółowo cykl życiowy jednego gatunku wachlarzoskrzydłych, Xenos peckii który pasożytuje na osach (wiele zdjęć i wideo zaczerpnięte jest z tego artykułu oraz z towarzyszącego mu postu z blogu Seana McCanna). Tutaj jest opis cyklu życiowego X. peckii:
Znaczy to, że podobieństwa rozwojowe między Strepsiptera a owadami podlegającymi przeobrażeniu niezupełnemu jest wynikiem ewolucji konwergentnej. Jak piszą autorzy dwóch pierwszych badań filogenetycznych:
Uderzające podobieństwo zalążków skrzydeł i złożonych oczu późnego stadium larwalnego Strepsiptera do nimf owadów podlegających przeobrażeniu niepełnemu sugeruje ponowne użycie istniejącego programu rozwojowego (homoiology), być może uruchomionemu przez zwykłe przesunięcie momentu powstawania narządu podczas rozwoju (heterochronia). Nasza analiza pokazuje, że rozwój dysków skrzydeł stadium imago i nieobecność złożonych oczu w stadiach larwalnych są cechami planu podstawowego odnoszących niezmierne sukcesy owadów podlegających pełnemu przeobrażeniu, i że Strepsiptera nie są „brakującym ogniwem” między owadami podlegającymi przeobrażeniu niepełnemu i pełnemu.
Mimo faktu, że rozmaite aspekty ich stylu życia mogą być odrażające, są to naprawdę zdumiewające owady. Można je nawet mieć na koszulce! Tutaj jest projekt wykonany przez Ainsley Seago. Kiedyś można je było kupić przez Etsy…
Więcej o Strepsiptera tutaj:
Odnośniki
Boussau B, Walton Z, Delgado JA, Collantes F, Beani L, Stewart IJ, et al. (2014) Strepsiptera, phylogenomics and the long branch attraction problem. PLoS ONE 9(10): e107709. Here.
Hrabar M, Danci A, McCann S, Schaefer P, Gries G (2014) New findings on life history traits of Xenos peckii (Strepsiptera: Xenidae). The Canadian Entomologist FirstView: 1–14. Here
McMahon DP et al (2011) Strepsiptera. Current Biology 21:R271–R272. Here.
Niehuis O, Hartig G, Grath S, Pohl H, Lehmann J, et al. (2012) Genomic and morphological evidence converge to resolve the enigma of Strepsiptera. Current Biology 22: 1309–1313. Here
Wang, B. et al (2014) A diverse paleobiota in early Eocene Fushun amber from China. Current Biology 24:1606-1610. Here.
Strepsiptera - the-weirdest insects
Why The Eviolution Is True, 2 grudnia 2015
Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska
Biolog i pisarz, mieszka i pracuje w Manchesterze, niedawno w Stanach Zjednoczonych ukazała się jego książka „Generation”, a w Wielkiej Brytanii „The Egg & Sperm Race”. Systematycznie publikuje w "LA Times", "Times Literary Supplement", oraz "Journal of Experimental Biology".