Moje życie zwolennika łagodnego ocieplenia

Za te poglądy usunięto mnie z listy kandydatów na niepłatne stanowisko w sektorze publicznym w dziedzinie całkowicie niezwiązanej z klimatem. W debacie klimatycznej składanie hołdu panice klimatycznej jest podobnie obowiązkowe dla uzyskania jakiegokolwiek publicznego stanowiska, jak bycie protestantem w XVIII-wiecznej Anglii.

Uprzejmi przyjaciele niemal co tydzień przysyłają mi informacje o całych postach na blogach poświęconych wyłącznie analizie moich intelektualnych i osobistych niedoskonałości, a zawsze jest to związane z moimi poglądami w kwestii klimatu. Pisanie o zmianie klimatu jest drobną częścią mojego życia, ale sądząc po niektórych rzeczach pisanych o mnie, jest dużą częścią życia niektórych z bardziej obsesyjnych komentatorów zmian klimatycznych. Wszystko to jest dość dziwne. Dlaczego ta debata wywołuje aż takie napięcia?

Zamiast atakować moje argumenty, moi krytycy lubią atakować moje motywy. Jestem oskarżony o to, że „chcę”, by zmiana klimatu była łagodna, ponieważ jestem zwolennikiem wolnego rynku i ponieważ mam dochody z wydobywania węgla w Northumberland. Dwie odkrywkowe kopalnie węgla (których nie jestem właścicielem), działające bez subsydiów, istotnie wydobywają węgiel częściowo z ziemi, którą posiadam. Płacą mi za to ryczałtową opłatę, co wielokrotnie deklarowałem w przemówieniach, książkach i artykułach.

Istotnie uważam, że węgiel, ropa naftowa i gaz były jak dotąd dobrą rzeczą, dając nam alternatywę do wyrąbywania lasów i zabijania wielorybów, dostarczając nawozów do wykarmienia świata, dając ubogim dostępną dla nich cenowo energię i tak dalej. Zamiast jednak bronić nowoczesnego przemysłu węglowego, piszę raczej o zaletach gazu, który jest największym zagrożenia dla węgla na rynku elektryczności. Gdybyśmy mogli wyprzeć węgiel bez powodowania zbyt dużego cierpienia dla ludzi, nie miałbym nic przeciwko temu.

Ponadto, prawdopodobnie mógłbym zarobić więcej na energii odnawialnej. Jako właściciel ziemski jestem zdumiony hojnością ofert, jakie otrzymuję, na subsydia dla zielonej energii. Deweloperzy farm wiatrowych przychodzą w eleganckich garniturach i kuszą wizją dziesiątków tysięcy funtów za turbinę na moich gruntach – i proponują ustawienie dziesiątków turbin. Deweloper energii słonecznej napisał do mnie niedawno oferując ponad milion funtów dochodu przez 25 lat, jeśli pokryję pewne pole panelami słonecznymi. W wielu dużych rezydencjach wiejskich zainstalowano subsydiowane ogrzewanie na drewno i palą tak, że słychać jak pęka farba na płótnach ich zabytkowych obrazów. Ponieważ jestem przeciwny takim subsydiom, więc ich nie biorę.

Nie zawsze byłem przekonany, że ocieplenie będzie łagodne. Kiedy zacząłem pisać o groźbie globalnego ocieplenia ponad 26 lat temu, jako redaktor naukowy „The Economist”, uważałem to za autentyczne zagrożenie. Podobnie jak, na przykład, Margaret Thatcher akceptowałem czynione wówczas przewidywania, że ocieplenie będzie postępowało o jedną trzecią lub jedną drugą stopnia Celsjusza na dziesięciolecie, być może nawet więcej, i będzie miało dewastujące konsekwencje.

Stopniowo jednak zmieniłem zdanie. Fakt, że atmosfera nie ogrzewała się nawet w przybliżeniu tak szybko, jak przewidywano, odegrał tu znaczną rolę: przez czterdzieści lat globalnie ociepliło się o mniej niż pół stopnia Celsjusza – i to ocieplenie zwolniło zamiast przyspieszyć. Nie zmaterializował się wzrost zachorowań na malarię ani nie pojawili się uchodźcy z zalanych terenów, ani upały, sztormy i powodzie. Poziom mórz podnosi się, ale bardzo powoli – około trzydziestu centymetrów na stulecie.

Zrozumiałem także, że wszystkie modele matematyczne przewidujące szybkie ocieplenie, zakładały znaczne wzmacniające się sprzężenia zwrotne w atmosferze, głównie z oparów wodnych; dwutlenek węgla jest tylko spłonką, odpowiedzialną za jedną trzecią przewidywanego ocieplenia. Kiedy to do mnie dotarło, spadło moje zaufanie do przewidywanych przyszłych katastrof: te sprzężenia zwrotne są bardzo niepewne.

Inną rzeczą, która skłoniła mnie do zmiany zdania, było to, że cofnąłem się i spojrzałem na historię minionych przewidywań ekologicznej apokalipsy od czasów mojej młodości – eksplozja populacji, wyczerpanie ropy naftowej, wymarcie słoni, zanikanie lasów deszczowych, kwaśny deszcz, warstwa ozonu, pustynnienie, zima nuklearna, wyczerpanie się zasobów, pandemie, malejąca liczba plemników, zanieczyszczenie rakotwórczymi pestycydami i tak dalej. Był tam konsekwentny wzór gigantycznej przesady, po której okazywało się, że te przewidywania były niewypałem. W ani jednym wypadku problem nie był tak poważny, jak przewidywali wiodący naukowcy. Oczywiście, nie musi to unieważniać każdego nowego przewidywania apokalipsy, ale powinno skłaniać do sceptycyzmu.

Moją apostazję od paniki klimatycznej przypieczętowała niezwykła historia słynnego wykresu “kija hokejowego”, który miał podobno wykazać, że dzisiejsze temperatury są wyższe i zmieniają się szybciej niż kiedykolwiek w ciągu ostatniego tysiąca lat. Ten wykres autentycznie mnie zaszokował i na krótko, na początku lat 2000. przekonał mnie, bym porzucił moje narastające wątpliwości co do niebezpiecznej zmiany klimatu i powrócił do obozu „alarmistów”.

Wtedy zacząłem czytać prace dwóch badaczy kanadyjskich, Steve’a McIntyre’a i Rossa McKitricka. Oni (i inni poza nimi) wykazali, co potwierdziła Krajowa Akademia Nauk w Stanach Zjednoczonych, że wykres kija hokejowego i inne podobne modele polegają w znacznej mierze na podejrzanym zestawie kręgów drzewnych i używają niewłaściwych filtrów statystycznych, które wyolbrzymiają wzrost temperatury w XX wieku.

Tym, co zaszokowało mnie jeszcze bardziej, była reakcja establishment naukowego, który próbował udawać, że wszystko jest w porządku. A potem wyciekła powódź e-maili w 2009 r., pokazująca kilku naukowców, którzy celowo próbowali ukryć dane, nie dopuścić do publikacji prac, wyrzucić ze stanowisk redaktorów pism, ignorować żądania swobodnego dostępu do informacji, co już wcześniej zarzucali im sceptycy. Wtedy zacząłem na nowo analizować wszystko, co mi powiedziano o zmianie klimatu i im głębiej w to wchodziłem, tym bardziej rozsypywała się konstrukcja przepowiedni o gwałtownym ociepleniu.

Szczególnie nie przekonuje mnie twierdzenie, że przewidywanie gwałtownego i niebezpiecznego ocieplenia jest “naukowym konsensusem”, równie pewnym jak ewolucja lub grawitacja. Jak to jest możliwe? To jest przecież prognoza! Żadna prognoza, nie mówiąc już o wieloprzyczynowym, chaotycznym i marnie rozumianym układzie takim jak klimat globalny, nigdy nie może być traktowana jak ewangelia. Z wyjątkiem zaćmień nie ma dosłownie niczego, co naukowcy mogą powiedzieć z pewnością o przyszłości. Jest absurdem argumentowanie, że nie można nie zgadzać się z prognozą. Czy prognozy inflacji Bank of England są nieomylne?

Nawiasem mówiąc, mój obecny pogląd nadal jest zgodny z “konsensusem” wśród naukowców, tak jak przedstawiają go raporty Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC). Konsensusem jest, że zachodzi zmiana klimatu, nie zaś to, że będzie niebezpieczna. Najnowszy raport IPCC daje zasięg oszacowań przyszłego ocieplenia, od nieszkodliwego do przerażającego. Ja zgaduję na podstawie dostępnych danych, że będzie około jednego stopnia ocieplenia w tym stuleciu, co znajduje się całkowicie w zakresie możliwych wyników podanych przez IPCC.

Niemniej większość polityków skacze prosto do najwyższych prognoz w podanym przez IPCC wachlarzu i nazywa zmianę klimatu „być może najbardziej przerażającą na świecie bronią masowego zniszczenia” (John Kerry), wymagającą wydawania trylionów dolarów. Uważam, że zakrawa to na groteskę w świecie pełnym wojen, głodu, chorób i nędzy. Oznacza także, że wysiłki na rzecz środowiska zostają odciągnięte od pilniejszych potrzeb, takich jak utrata habitatów i gatunki inwazyjne.

Proponowane strategie przeciwdziałania zmianie klimatycznej, jak najdalsze od skromnej polityki zabezpieczenia się przed różnymi możliwościami, okazują się nieskuteczne, kosztowne, szkodliwe dla ludzi biednych i w rzeczywistości szkodzące także środowisku: wycinamy lasy deszczowe, żeby uprawiać rośliny na biopaliwa i rozkopujemy torfowiska, żeby zainstalować wiatraki, które nadal potrzebują rezerwy elektrowni pracujących na paliwach kopalnych. Te strategie nie przyniosą żadnej ulgi naszym zamożnym wnukom, a realizuje się je kosztem dzisiejszych ubogich. Ładna mi polityka zabezpieczania się przed niepewną przyszłością.

Początkowo po tym, jak ogłosiłem, że spodziewam się raczej łagodnego ocieplenia, otrzymywałem rzeczywistą krytykę od naukowców, którzy nie zgadzali się ze mną i chcieli wymienić poglądy. Miałem długie i czasochłonne korespondencje lub konwersacje z kilkoma takimi naukowcami.

Mój sceptycyzm narastał, kiedy jeden po drugim nie odpowiadali na moje wątpliwości. Często odwoływali się do meta-argumentów, szczególnie do argumentu polegającego na autorytecie: jeśli Towarzystwo Królewskie mówi, że jest zaalarmowane, to powinieneś być zaalarmowany. Odpowiadałem, że gdybym chciał argumentów opartych na autorytecie, przystąpiłbym do Kościoła katolickiego. „To są po prostu standardowe opinie negacjonistów” – zadrwił inny wybitny naukowiec, kiedy przedstawiłem moje zastrzeżenia – ale nie odpowiedział na moje pytania.

Inne były moje doświadczenia ze sceptycznymi naukowcami, z których wielu jest wybitnymi klimatologami z wiodących uniwersytetów. Im głębiej drążyłem, tym lepsze wydawały się ich dane. Nie uciekali się do argumentów opartych na autorytecie. Czasami nie zgadzałem się z nimi i uważałem, że wyciągają zbyt daleko idące wnioski. Na przykład, nie jestem przekonany, że ocieplenie w latach 1980. i 1990. było spowodowane działalnością słońca – którą to tezę popiera część spośród nich. Tak więc przekonał mnie argument środkowej drogi, „łagodnego ocieplenia” – że spowodowane przez emisje CO2 ocieplenie jest prawdopodobne, ale nie będzie wielki, szybkie ani bardzo szkodliwe.

A potem, kilka lat temu, zdarzyła się zabawna rzecz. Ci, którzy nie zgadzali się ze mną, przestali uprzejmie wskazywać, gdzie i dlaczego się nie zgadzają, i zaczęli obrzucać mnie wyzwiskami. Jeden po drugim wielu z najbardziej znanych ludzi w debacie klimatycznej zaczęło rzucać na mnie jadowite, podwórkowe wyzwiska. Byłem „paranoikiem”, „krętaczem”, „śmieszną figurą”, „żenującą postacią”, „durniem”, „kłamcą”, „irracjonalnym dyskutantem”, „idiotą”. Ich listy do redakcji i ich odpowiedzi na blogach zapewniają, że moje twierdzenia są „pełne błędów” lub poważnie wypaczyły coś, ale nie tylko nie uzasadniali tych oskarżeń, lecz z grubsza potwierdzali to, co napisałem.

Widziałem już wcześniej zacietrzewione debaty naukowe; na przykład w latach 1970. i 1980. debata natura czy wychowanie między tymi, którzy uważali, że geny mają wpływ na zachowanie, a tymi dla których wychowanie stanowiło wpływ najwyższej wagi. Ta debata stała się bardzo zjadliwa. Tym, co spowodowało polaryzację, jak zrozumiałem, było nie tylko to, że ludzie po jednej stronie czytali tylko te artykuły, z którymi się zgadzali, wzmacniając przesądy, ale było tam coś więcej. Polegali na skrajnych wypaczeniach argumentów swoich wrogów, napisanych przez samozwańczych strażników ogniska po swojej stronie, a więc nieustannie atakowali strachy na wróble.

To samo dzieje się teraz. Większość ludzi, którzy atakują mnie, wydaje się sądzić, że jestem „negacjonistą” zmiany klimatycznej, bo to powtarza o mnie bezustannie kilku ciężko zasapanych blogerów. Oczywiście nie jest to prawdą. Takie debaty polaryzują krzykacze.

Najbardziej płodny spośród nich jest człowiek o nazwisku Bob Ward. Chociaż jest zatrudniony przez London School of Economics, nie jest badaczem ani wykładowcą, ale dyrektorem strategii i komunikacji, człowiekiem, którego praca polega na obronie ortodoksji klimatycznej w mediach. Niektórzy mogą go nazwać „spin doctor”. Wydaje mi się, że odczuwa on obowiązek napisania o mnie czegoś obrzydliwego za każdym razem, kiedy publikuję coś na ten temat i chociaż jego listy do redakcji często są publikowane, dostaje ataków szału online jeśli nie są. Ma komiczną obsesję na punkcie mojego tytułu para, pieczołowicie przywołując go za każdym razem, kiedy mnie atakuje, jak snob typu Bertie Woostera.

Jako przykład rozgrywania człowieka zamiast piłki, Ward i Lord Deben, przewodniczący komisji rządowej ds. zmiany klimatu, szydzą z faktu, że moja praca doktorska w Oksfordzie z 1983 r. było o zachowaniu ptaków. Bardzo proszę, ale zauważam, że nie szydzą z faktu, iż praca doktorska Lorda Krebsa także była o ptakach, pisana w tej samej grupie badawczej, jak moja: Edward Grey Institute of Field Ornithology. Lord Krebs jest przewodniczącym podkomisji adaptacji przy komisji ds. zmiany klimatycznej.

John Krebs, świetny naukowiec i znakomity wykładowca, był promotorem mojej pracy, która wówczas chwalił po powiedzeniu mi, żebym poprawił parę głupich pomyłek, jakie zauważył w moich wyliczeniach prawdopodobieństwa wyników. Zrobiłem to. Proszę sobie wyobrazić moje zaskoczenie, kiedy niedawno opowiedział kilku różnym ludziom (którzy mi to powtórzyli), że nie należy słuchać mnie w sprawie zmiany klimatycznej, bo moja praca doktorska,  dziesiątki lat temu, zawierała błędy matematyczne. Lord May użył tego argumentu przeciwko mnie w debacie w Izbie Lordów: że ponieważ pomyliłem liczby w kalkulacjach 31 lat temu, nigdy już nie mogę mieć racji. Komiczne rzeczy zdarzają się ludziom, którzy umiarkowanie zgadzają się w kwestii ocieplenia klimatu.

Występując w komisji ds. zmiany klimatu w zeszłym roku Lord Deben zamówił cały raport, by skrytykować coś, co powiedziałem. Wśród innych wypaczeń, raport ten zawierał cytat z opracowania IPCC, ale bez dużego akapitu ze środka. Po przywróceniu go, okazywało się, że IPCC popierał mnie, a nie Lorda Debena. Kiedy uprzejmie wskazałem to Lordowi Debenowi, odmówił przywrócenia wyciętego kawałka i pozostawił dokument w niezmienionym stanie na stronie internetowej komisji. Prezentowanie cytatów tak, że wydają się znaczyć coś zupełnie innego, niż kiedy cytat jest w całości, jest poważnym grzechem w dziennikarstwie. Najwyraźniej nie jest grzechem w komisjach w Whitehall.

Podejrzewam, że cała ta wściekłość znaczy, iż moje argumenty trafiają w sedno. Gdyby łatwo było je rozbić, rozbiliby je zamiast próbować rozbić mnie. Wiele rzeczy, za które byłem obrzucany obelgami, okazały się potem słuszne. Byłem jednym z pierwszych, którzy pokazali (w artykule w mediach głównego nurtu – “Wall Street Journal” w 2012 r.), że najnowsze dane popierają znacznie niższe oszacowania czułości klimatu (ocieplenie spowodowane podwojeniem poziomu dwutlenku węgla) niż założone w modelach używanych przez IPCC.  

Wywołało to znajome złorzeczenia online od około dziesięciu komentatorów naukowych o wysokim profilu, którzy nie mieli nic lepszego do roboty. Od tego czasu w literaturze naukowej pojawiły się cztery prace (najnowszą jest ta), autorstwa bardzo znanych klimatologów, podające niskie oszacowania czułości klimatu, niektóre wręcz niższe niż te, które ja podałem. Czekam, by moi krytycy przyznali, że miałem rację.

Nigdy nie spotkałem sceptyka klimatycznego, nie mówiąc już o przekonanych o łagodnym wzroście ocieplenia, który chciałby zamknąć usta swoim oponentom. Chciałbym móc powiedzieć to samo o tych, którzy uważają, że zmiana klimatu jest alarmująca.

Uaktualnienie: Marlo Lewis dostarczył poręczną listę wachlarza opinii, która obejmuje przekonanych o umiarkowanym wzroście ocieplenia. W takim czy innym stopniu podpisuję się pod każdym punktem:

"Ogólnie opisałbym ‘przekonanego o łagodnym wzroście ocieplenia” jako kogoś, kto:

• Uważa, że antropogeniczna zmiana klimatu jest rzeczywista,  bardzo daleko od stanu alarmowego dla planety.
• Zauważa coraz większą rozbieżność między modelami klimatycznymi a obserwacjami oraz narastający materiał dowodowy w literaturze naukowej, kwestionujący oszacowania czułości klimatu przez IPCC.
• Uważa uznaną mieszankę środków zaradczych — podatek węglowy, handel emisjami, kwota na energię odnawialną, standard emisji CO2 – albo za kosztowne działania daremne, albo za  ‘terapię’ gorszą od rzekomej choroby (zależnie od tego, jak agresywnie realizuje się te strategie).
• Imponują mu – i jest za nie wdzięczny – olbrzymie, choć nieopiewane korzyści, jakie nawożenie CO2 ma na  globalne rolnictwo i ogólnie na rośliny zielone.
• Rozumie, że bieda jest wiodącą przyczyną chorób, którym można zapobiec, oraz  przedwczesnej śmierci.
• Rozumie, że energia, której jest dużo i po przystępnych cenach, (a której większość pochodzi z  emitujących CO2 paliw kopalnych) jest zasadnicza dla zlikwidowania nędzy i postępu ku zdrowszemu, bezpieczniejszemu, zamożniejszemu światu."

My life as a climate lukewarmer

Rational Optimist, 20 stycznia 2015

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska