Reakcje ONZ na ataki Iranu na izraelskich cywilów

Najwyższy Przywódca Iranu Ajatollah Chamenei zapowiedział zemstę, grożąc,  że Izrael „powinien spodziewać się surowej kary”. Inny wysoki rangą urzędnik irański zagroził, że „nigdzie w Izraelu nie będzie bezpiecznie, a zemsta będzie bolesna”. Izraelskie media poinformowały, że Chamenei osobiście wydał rozkaz ataków na izraelskie ośrodki ludności cywilnej.

Republika Islamska zaczęła atakować izraelskich cywilów niemal natychmiast w piątkowy poranek 100 dronów, z których wszystkie zostały przechwycone. Od piątkowej nocy do wczesnych godzin porannych w niedzielę (13-15 czerwca) Iran rozpoczął kilka fal ataków rakietami balistycznymi i dronami na izraelskich cywilów w całym Izraelu, zabijając co najmniej 13 cywilów, w tym kobiety, dzieci i osoby starsze, i raniąc 390 osób.

Ofiary i szkody wyrządzone przez irańskie rakiety w Izraelu

Poniższe dane są aktualne na dzień 24 czerwca 2025 r., godz. 19:00 czasu środkowoeuropejskiego:

• Iran wystrzelił ponad 550 rakiet balistycznych w kierunku izraelskich cywilów

• Ponad 40 miejsc cywilnej infrastruktury

• 28 zabitych, w tym nieletni

• 1472 rannych (15 poważnych, 58 umiarkowanych, 1399 lekkich)

• Ponad 15 500 cywilów ewakuowano ze swoich domów.

• Dziesiątki budynków mieszkalnych zawaliło się lub zostało uznanych za niezdatne do zamieszkania w miastach na terenie całego Izraela.

Nieselektywne ataki Iranu naruszają prawo międzynarodowe

Te bezplanowe ataki naruszają podstawowe zasady międzynarodowego prawa humanitarnego (MPH), w tym zasady konieczności, proporcjonalności, rozróżnienia i środków ostrożności. Republika Islamska nie ogłosiła żadnych uzasadnionych celów militarnych, a zamiast tego skierowała swoje ataki na izraelskich cywilów, używając broni, która z natury uderza chaotycznie. Co znamienne, ajatollah Chamenei od lat otwarcie grozi Izraelowi zniszczeniem. Jeszcze 17 maja 2025 r. opisał Izrael jako „śmiertelny nowotwór nowotworowy regionu, który należy wykorzenić”.

Do konkretnych naruszeń prawa humanitarnego zalicza się:

• Naruszenia podstawowych zasad prawa międzynarodowego humanitarnego, tj. zasad konieczności, proporcjonalności, rozróżnienia i ostrożności ( patrz np . artykuł 51(5) , artykuł 57(2) dodatkowych protokołów I do Czwartej Konwencji Genewskiej oraz zwyczajowe reguły prawa międzynarodowego humanitarnego 7, 14 i 15).

• Ataki na ludność cywilną z naruszeniem Artykułu 51  Protokołu dodatkowego I do Czwartej Konwencji Genewskiej

• Niekontrolowany ostrzał rakietowy z naruszeniem artykułu 51(4) Protokołu dodatkowego I do Czwartej Konwencji Genewskiej ( zob. także zwyczajowe reguły międzynarodowego prawa humanitarnego 12 i 71)

• Ciężkie naruszenia Konwencji Genewskich stanowiące zbrodnie wojenne, w tym umyślne zabójstwo i poważne zniszczenia mienia nieuzasadnione koniecznością wojskową ( patrz np . artykuł 147 Czwartej Konwencji Genewskiej i zwyczajowa reguła międzynarodowego prawa humanitarnego 156 )

• Zbrodnia agresji, zgodnie z definicją zawartą w artykule 8 bis Statutu Rzymskiego, a konkretnie „bombardowanie przez siły zbrojne państwa terytorium innego państwa lub użycie jakiejkolwiek broni przez państwo przeciwko terytorium innego państwa”.

Urzędnicy i organy ONZ w przytłaczającej większości milczą na temat naruszeń popełnionych przez reżim islamski

Ostatnia aktualizacja: 24 czerwca 2025 r.

Rada Bezpieczeństwa ONZ

Milczenie na temat irańskich ataków na Izrael.

• Rada zwołała sesję nadzwyczajną , ale nie przyjęto żadnej rezolucji ani wspólnego oświadczenia. (13 czerwca 2025 r.)

• Rada odbyła kolejne posiedzenie w sprawie konfliktu, ale w jego wyniku przyjęto już rozwiązanie lub wspólne oświadczenie. (20 czerwca 2025 r.).

• Rada odbyła kolejną sesję nadzwyczajną , ale nie przyjęto jeszcze żadnej rezolucji ani wspólnego oświadczenia. (22 czerwca 2025 r.)

Źródła: Biuro prasowe Rady Bezpieczeństwa ONZ, Rezolucje Rady Bezpieczeństwa ONZ , Oświadczenia prezydenckie Rady Bezpieczeństwa ONZ

Zgromadzenie Ogólne ONZ

Milczenie na temat irańskich ataków na Izrael.

• Zgromadzenie Ogólne ONZ nie uchwaliło żadnej rezolucji ani nie zwołało żadnej nadzwyczajnej sesji specjalnej w sprawie ataków Iranu na izraelskich cywilów. Natomiast gdy Rosja zaatakowała Ukrainę 24 lutego 2022 r., Zgromadzenie Ogólne zwołało 11. nadzwyczajną sesję specjalną zaledwie kilka dni później, uchwalając rezolucję potępiającą rosyjską agresję 2 marca 2022 r.

Źródła: Biuro prasowe Zgromadzenia Ogólnego ONZ , konferencje prasowe Zgromadzenia Ogólnego ONZ

Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej (MAEA)

Milczenie na temat irańskich ataków na Izrael.

Potępia izraelskie ataki na cele wojskowe w Iranie:

• Mimo stwierdzenia, że Iran nie stosuje się do zaleceń dzień wcześniej, IAEA krytykuje ataki Izraela na irańskie obiekty jądrowe. „Wielokrotnie stwierdziłem, że obiekty jądrowe nigdy nie mogą być atakowane, niezależnie od kontekstu lub okoliczności, ponieważ może to zaszkodzić zarówno ludziom, jak i środowisku. Takie ataki mają poważne konsekwencje dla bezpieczeństwa jądrowego, ochrony i zabezpieczeń, a także dla pokoju i bezpieczeństwa regionalnego i międzynarodowego”. (13 czerwca 2025 r., Oficjalne oświadczenie ).

• Szef IAEA skrytykował działania militarne Izraela w przemówieniu do Rady Bezpieczeństwa ONZ. „Ataki na obiekty nuklearne w Islamskiej Republice Iranu spowodowały gwałtowne pogorszenie bezpieczeństwa nuklearnego w Iranie. Dlatego też ponownie wzywam do maksymalnej powściągliwości. Eskalacja militarna zagraża życiu i opóźnia niezbędne prace nad rozwiązaniem dyplomatycznym w celu zapewnienia długoterminowego, że Iran nie zdobędzie broni jądrowej”. (20 czerwca 2025 r., Rada Bezpieczeństwa ONZ ).

• Szef Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej przemawiał w Radzie Bezpieczeństwa ONZ, aby wyrazić zaniepokojenie atakami USA na irańskie obiekty nuklearne. „Dramatyczne wydarzenia w Iranie stały się jeszcze poważniejsze po wczorajszych bombardowaniach i potencjalnym poszerzeniu konfliktu. Dlatego ponownie wzywam do maksymalnej powściągliwości. Eskalacja militarna zagraża życiu i opóźnia rozwiązanie dyplomatyczne w celu zapewnienia długoterminowego, że Iran nie zdobędzie broni jądrowej”. (22 czerwca 2025 r., Rada Bezpieczeństwa ONZ ).

•  Ponownie potępił ataki USA i Izraela na irańskie obiekty jądrowe. „Zbrojne ataki na obiekty jądrowe nigdy nie powinny mieć miejsca i mogą skutkować uwolnieniem substancji radioaktywnych o poważnych konsekwencjach w granicach i poza granicami państwa, które zostało zaatakowane. Dlatego ponownie wzywam do maksymalnej powściągliwości. Iran poinformował MAEA, że nie odnotowano wzrostu poziomu promieniowania poza obiektem we wszystkich trzech lokalizacjach. Chciałbym podziękować właściwym organom irańskim za współpracę w tej sprawie…” (23 czerwca 2025 r., oficjalne oświadczenie ).

Źródła: Centrum Prasowe IAEA , Oficjalne X Konto IAEA , Oficjalne X Konto Dyrektora Generalnego IAEA

Sekretarz Generalny ONZ António Guterres

W swoim oświadczeniu wspomniał marginalnie o irańskich atakach na Izrael, skupiając się głównie na potępieniu działań Izraela i zrównując izraelskie uderzenia obronne na cele wojskowe z irańskimi atakami na ludność cywilną.

• Deklaruje potępienie obu stron, jednak większość krytyki kieruje pod adresem Izraela. „Szczególnie niepokoją go izraelskie ataki na instalacje nuklearne w Iranie, podczas gdy trwają rozmowy między Iranem a Stanami Zjednoczonymi w sprawie irańskiego programu nuklearnego” (oficjalne oświadczenie z 12 czerwca 2025 r.).

• Zrównuje izraelskie działania obronne, mające na celu likwidację zdolności Iranu do ataku, z chaotycznymi atakami Iranu na izraelskich cywilów. „Izraelskie bombardowanie irańskich obiektów nuklearnych. Irańskie ataki rakietowe na Tel Awiw. Dość eskalacji. Czas się zatrzymać. Pokój i dyplomacja muszą zwyciężyć” (Twitter, 14 czerwca 2025 r.).

• Rzecznik Sekretarza Generalnego wyjaśnił wcześniejsze oświadczenie Guterresa w sprawie Iranu i Izraela: „Potępiał działania — w szczególności, jak wspomniałem, Izraela” (codzienny briefing prasowy ONZ, 16 czerwca 2025 r.).

• Potępił irańskie naloty na Katar, nie wspominając, że Iran zaatakował amerykańską bazę. W poście jednocześnie chwali Katar, mimo że ten wspiera organizacje terrorystyczne. „Jestem głęboko zaniepokojony dalszą eskalacją konfliktu na Bliskim Wschodzie. Stanowczo potępiam dzisiejszy atak Iranu na Katar – kraj aktywnie działający na rzecz pokoju w regionie i poza nim” (Twitter, 24 czerwca 2025 r.).

Źródła: Centrum Prasowe Sekretarza Generalnego ONZ, briefingi prasowe ONZ, oficjalne konto Sekretarza Generalnego na X

Wysoki Komisarz ONZ ds. Praw Człowieka Volker Türk (i jego rzecznicy)

Wspominał o irańskich atakach na Izrael wyłącznie w neutralnych oświadczeniach, zrównując izraelskie uderzenia na cele wojskowe z atakami Iranu na ludność cywilną.

• Neutralne oświadczenie wzywające obie strony do deeskalacji, bez jednoznacznego potępienia irańskich ataków na cywilów. „Eskalacja militarna między Izraelem a Iranem jest głęboko niepokojąca. Dołączam do wszystkich apelujących o deeskalację i pilne negocjacje dyplomatyczne, które położą kres tym atakom i wskażą drogę naprzód. Wzywam także do pełnego przestrzegania prawa międzynarodowego przez obie strony, w szczególności do ochrony ludności cywilnej na gęsto zaludnionych obszarach” (przemówienie otwierające HRC 59, 16 czerwca 2025 r.).

• Zastępczyni Wysokiego Komisarza Nada Al-Nashif zrównuje izraelskie działania obronne z irańskimi atakami na cywilów, wyrażając szczególne zaniepokojenie losem mieszkańców Teheranu. „Śledzimy sytuację uważnie i mamy świadomość doniesień, że tysiące mieszkańców opuszcza część stolicy, Teheranu, w wyniku ostrzeżeń obejmujących rozległe obszary” (HRC 59, 18 czerwca 2025 r.).

• Neutralne oświadczenie wzywające do „powściągliwości” obu stron. „Zakrojone na szeroką skalę, trwające ataki Izraela na Iran oraz irańskie ataki rakietowe i dronowe w odpowiedzi powodują poważne konsekwencje humanitarne i naruszenia praw człowieka wobec ludności cywilnej oraz grożą roznieceniem pożaru w całym regionie. Jedynym wyjściem z tej spirali eskalacji [działań militarnych] jest maksymalna powściągliwość, pełne przestrzeganie prawa międzynarodowego i powrót do stołu negocjacyjnego w dobrej wierze” (oficjalne oświadczenie z 19 czerwca 2025 r.).

• Po tym, jak Sekretarz Generalny potępił amerykańskie uderzenia na irańskie instalacje nuklearne, Türk wyraził „głębokie zaniepokojenie najnowszymi wydarzeniami i użyciem siły przez Stany Zjednoczone wobec wielu obiektów w Iranie” i „w pełni poparł oświadczenie Sekretarza Generalnego ONZ” (Twitter, 22 czerwca 2025 r.).

Źródła: Oficjalne oświadczenia OHCHR, oficjalne konta OHCHR i Wysokiego Komisarza na X

Specjalna Koordynatorka ONZ ds. Procesu Pokojowego na Bliskim Wschodzie Sigrid Kaag

Milczy na temat irańskich ataków na Izrael.

Źródła: Oficjalne oświadczenia Specjalnej Koordynatorki, briefingi prasowe ONZ

Koordynator ONZ ds. Humanitarnych Tom Fletcher

Milczy na temat irańskich ataków na Izrael.

Tom Fletcher, który zasłynął rozpowszechnianiem nieprawdziwego stwierdzenia, jakoby „14 000 niemowląt” w Gazie miało umrzeć w ciągu 48 godzin, nie wyraził żadnego zaniepokojenia losem izraelskich cywilów bombardowanych przez irański reżim. Przeciwnie – wystąpił w programie Mehdiego Hasana, oskarżając Izrael o naruszenie Karty Narodów Zjednoczonych.

Źródła: Oficjalne oświadczenia Koordynatora Humanitarnego, Biuro ONZ ds. Koordynacji Pomocy Humanitarnej (OCHA), oficjalne konto Koordynatora Humanitarnego na X

Komisja Śledcza ONZ ds. Izraela (Komisja Pillay)
Milczy na temat irańskich ataków na Izrael.

• Wypowiada się na temat eskalacji wyłącznie w kontekście potępienia Izraela za działania w Gazie. Nie potępia irańskich ataków na izraelskich cywilów. „Przemoc rozprzestrzeniła się obecnie na południowy Liban, następnie Jemen, a teraz Iran. Powtarzamy, że bezpieczeństwo może zostać osiągnięte wyłącznie poprzez pokój – tak jak mówiliśmy o przemocy w Palestynie i Izraelu. Mówimy to ponownie teraz w kontekście nowego konfliktu regionalnego z udziałem Izraela i Iranu. Pokój, sprawiedliwość i poszanowanie praw człowieka to jedyna droga do tego, by mieszkańcy regionu mogli żyć w bezpieczeństwie” (HRC 59, 4. posiedzenie, 17 czerwca 2025 r.).

Źródła: Oficjalna strona Komisji, Centrum Prasowe ONZ w Genewie, oficjalne oświadczenia OHCHR

Francesca Albanese, Specjalna Sprawozdawczyni ONZ ds. Palestyny
Jedyną wzmianką o irańskich atakach na Izrael było jednostronne wspólne oświadczenie sprawozdawców, które przede wszystkim potępiało Izrael.

Często potępia izraelskie ataki na cele wojskowe w Iranie:

• Określa izraelskie ataki na Iran jako „agresję”, odwracając uwagę od innych frontów. „Cieszę się, że moja koleżanka Mai Sato, Specjalna Sprawozdawczyni ONZ ds. Iranu, zabrała głos w sprawie kolejnego aktu agresji, który grozi eskalacją napięć w regionie – i odwraca uwagę od Gazy, Zachodniego Brzegu, ataku na Madleen i globalnego powstania na rzecz Palestyny. Obserwujemy wszystkie fronty” (Twitter, 13 czerwca 2025 r.).

• Potępia Izrael w odpowiedzi na wypowiedź prezydenta Francji Emmanuela Macrona, który potwierdził „prawo Izraela do obrony i zapewnienia sobie bezpieczeństwa” po atakach Iranu. Albanese tweetuje: „W dniu, w którym Izrael, bez prowokacji, zaatakował Iran, zabijając 80 osób, prezydent jednego z głównych państw Europy wreszcie przyznaje, że na Bliskim Wschodzie prawo do obrony ma tylko Izrael” (14 czerwca 2025 r., Twitter).

• Wyraża niedowierzanie wobec wypowiedzi Ursuli von der Leyen, która powtórzyła, że „Izrael ma prawo się bronić i chronić swoich obywateli”. Albanese tweetuje: „Poza dystopią” (14 czerwca 2025 r., Twitter).

• Kilku ekspertów ONZ, w tym Francesca Albanese, Balakrishnan Rajagopal, Reem Alsalem, Mai Sato i Ben Saul, wydało jednostronne oświadczenie potępiające izraelskie ataki na Iran, które – jak stwierdzono – naruszają Kartę Narodów Zjednoczonych i „pogłębiają oskarżenia wobec Izraela o zagrażanie pokojowi i bezpieczeństwu w regionie i poza nim”. Jednocześnie zminimalizowano zagrożenie związane z irańskim programem nuklearnym (nazywanym „rzekomym proliferowaniem broni nuklearnej”) i całkowicie pominięto trwające groźby i ataki Iranu na Izrael, zarówno bezpośrednie, jak i przez jego najemników, a zwłaszcza rolę Iranu w ataku z 7 października, który zapoczątkował obecną wojnę. Oświadczenie fałszywie zrównuje precyzyjne izraelskie ataki na cele wojskowe z niekontrolowanymi irańskimi atakami na ludność cywilną w Izraelu, wyrażając „poważne zaniepokojenie” „atakami Izraela i reakcją Iranu”. Zamiast potępić irańskie ataki na cele cywilne w Izraelu, udokumentowane zdjęciami i nagraniami wideo, oświadczenie jedynie „odnotowuje doniesienia”, że „odwet zbrojny Iranu spowodował uszkodzenia szpitala i budynków mieszkalnych” (oficjalne oświadczenie, 20 czerwca 2025 r.). Albanese na Twitterze dodaje: „My, eksperci ONZ ds. praw człowieka, stanowczo potępiamy izraelski atak na Iran i wzywamy do natychmiastowego zakończenia działań wojennych. Kolejne rażące naruszenie Karty Narodów Zjednoczonych w czasie trwającego ludobójstwa w Gazie, które – z powodu bezczynności państw – wydaje się nie do zatrzymania” (Twitter, 21 czerwca 2025 r.).

• Po tym, jak Sekretarz Generalny Guterres potępił amerykańskie ataki na irańskie instalacje nuklearne, Albanese dodała: „Alarm Sekretarza Generalnego nigdy nie był głośniejszy – jego ból jest namacalny. Wciąż nie jest za późno, by pozostałe 191 państw członkowskich ONZ działało. Stańcie MOCNO przeciwko bezwzględnemu bezprawiu” (Twitter, 22 czerwca 2025 r.).

Link do oryginału: https://unwatch.org/un-silent-on-indiscriminate-iranian-attacks-against-israeli-civilians/

UN Watch, 25 czerwca 2025