Krótka historia egipsko-żydowska


Nervana 2025-01-11


Żegnając się z rokiem 2024 i witając rok 2025, postanowiłam podzielić się osobistą historią.

Według wielu badań większość Żydów opuściła Egipt  krótko po kryzysie sueskim w 1956 roku. Około 50 000 egipskich Żydów – połowa żydowskiej społeczności – wyemigrowało do Izraela, a reszta przeniosła się do Francji, USA i innych miejsc na świecie. Większość z nich nigdy nie wróciła do Egiptu, niektórzy zaczęli odwiedzać Egipt po zawarciu porozumień pokojowych między Egiptem a Izraelem w 1979 roku. Ale jedna kobieta była wystarczająco odważna, a może tylko głupia, i postanowiła odwiedzić swoją rodzinną dzielnicę w Kairze, przed zawarciem pokoju. Najwyraźniej w desperackim poszukiwaniu swojego egipskiego ukochanego. Wiele lat później, od krewnych poszukiwanego przez nią Egipcjanina, poznałam jej historię jako nic nie znaczącą anegdotkę.

Ta żydowska dziewczyna pochodziła z Szubry, która niegdyś była  kosmopolitycznym centrum kulturalnym Kairu i domem dla 30 000 Włochów, w tym słynnej włoskiej divy Dalidy i tysięcy innych, w tym wielu Żydów i Europejczyków mieszkających w egipskiej stolicy.


M. po przyjeździe do Kairu udała się prosto do rodziny swojego egipskiego ukochanego, niegdyś jej sąsiadów w Szubrze. Jego matka i siostra były zaskoczone i podejrzliwe, ale niechętnie wpuściły ją do domu. Mówiła, że cieszy się, że znów jest w Egipcie i że chciała ponownie spotkać swoją dawną miłość i być może wróć na stałe do Egiptu. Mogę sobie tylko wyobrazić niezręczną ciszę po tych słowach. „Żadne spotkanie nie jest możliwe”, powiedziała jego matka. „Syn jest żonaty, jego żona jest w ciąży i nie pozwolę ci zrujnować mu życia”. Surowa, wroga odpowiedź nie pozostawiła  M. wyboru. Odeszła i nikt nie wiedział, co się z nią dalej stało. 


Takie historie zdarzały się wiele razy. Świat jest pełen niespełnionych miłości. Ale ta historia związana jest z toksycznym nacjonalizmem, który wywołał wrogość wobec całej grupy etnicznej i zmusił ją do opuszczenia swoich domów i rodzimego społeczeństwa. Nie mam żadnych solidnych dowodów na to, że historia M. była prawdziwa, ponieważ wszyscy uczestnicy tego zdarzenia już nie żyją. Wiem jednak, że większość egipskich Żydów tęskni za swoją ojczyzną, co pokazują strony w mediach społecznościowych, gdzie piszą o Egipcie, dzielą się wspomnieniami, poszukują swoich bliskich. M. wyraźnie nie nienawidziła Egiptu, w przeciwnym razie nie narażałaby się na niebezpieczeństwo, wracając i ryzykując aresztowanie, a nawet więzienie.


Większość Egipcjan i innych Arabów usprawiedliwia wrogość wobec Żydów powstaniem państwa Izrael. Gdyby tylko Izrael nie powstał, wszystko byłoby w porządku. Ale ten argument nie wyjaśnia, dlaczego Egipt stracił swoje kosmopolityczne centra i dlaczego inne mniejszości religijne i etniczne są uciskane, a nawet narażone na czystki etniczne w wielu częściach Bliskiego Wschodu. Spójrz na Syrię, syryjscy Żydzi opuścili ją wieki temu, ale teraz, po upadku reżimu Assada, chrześcijanie, Druzowie, Kurdowie i Alawici obawiają się o swoją przyszłość. W Syrii pojawiło się mnóstwo filmów przedstawiających nadużycia, nękanie, a nawet morderstwa. Niestety, jak napisał kiedyś rabin Jonathan Sacks „nienawiść, która zaczyna się od Żydów, nigdy się na nich nie kończy”.


W pewnym sensie lepiej, że M. nie mogła spotkać się ze swoim ukochanym, nawet gdyby był nadal singlem, po prostu z powodu wyzwań, które oboje musieliby znieść. Romantyczne historie na ogół nie mówią, co wydarzyło się dalej po „szczęśliwym zakończeniu”. A w tym przypadku taki związek nie przyniósłby niczego poza cierpieniem. Spójrzmy prawdzie w oczy, traktat pokojowy Camp-David osiągnął jedynie zimny pokój, który wcale nie zmienił egipskiej wrogości wobec Żydów i Izraelczyków. 


Tragedia historii M. nie zakończyła się wraz z jej krótką wizytą w Egipcie. Egipcjanin, którego tak bardzo pragnęła ponownie spotkać, nie żył długo. Zmarł z przyczyn naturalnych, po tym jak jego żona urodziła dziewczynkę. Jego egipska żona została wdową i samotną matką. Być może M. nie miała aż takiego pecha. 


Chciałabym, żeby ta historia była czystą fikcję, ale nie jest.   


Mężczyzna, którego M. tak bardzo pragnęła zobaczyć, to był mój ojciec. Mimo że był prawie nieobecny w moim życiu, ciągle szukałam informacji o nim. Przez lata szukałam czegokolwiek, co mogłoby mi pomóc zrozumieć, kim był i jak żył. Historia M. była jednym z okruchów i cieszę się, że na nią trafiłam. Nauczyła mnie empatii wobec innych, niezależnie od ich rasy, wiary i pochodzenia etnicznego. Nauczyła mnie również, że nienawiść rodzi tylko tragedie i ból.

Link do oryginbału: https://nervana1.org/2024/12/31/a-short-egyptian-jewish-story/
Nervana111 , 31 grudnia 2024 r
Tłumaczenie: Andrzej Koraszewski



Nervana111

Egipska lekarka i blogerka, komentatorka wydarzń politycznych na Bliskimn Wschodzie.