Macedońskie skarby
Niektóre z 266 fragmentów Papirusu Derveni, najstarszej europejskiej „księgi” i jednego z dokumentów programu UNESCO „Pamięć Świata”. Zwój papirusu z III-IV wieku p.n.e. został znaleziony zwęglony wśród pozostałości stosu pogrzebowego w północnej Grecji. Tekst, odczytany specjalnymi technikami fotograficznymi, składa się głównie z alegoryczno-filozoficznej interpretacji wiersza przypisanego mitycznemu poecie Orfeuszowi. Jeden z wersetów brzmiał: Zeus jest głow[ą], Zeus środk[iem], a od Zeusa wszystko powsta[ło], co jak można się było spodziewać, rezonuje z ideą Wielkiej Szychy z religii abrahamowych. Większość współczesnych mitów, takich jak Potop, Niepokalane Poczęcie, Naród Wybrany, Ogród Eden, Piekło, nie jest oryginalna – starożytni poganie wymyślili je pierwsi. (Muzeum Archeologiczne w Salonikach, AM):
Weksel z III wieku n.e.: Titos, syn Lykosa, kupuje od Amfotery dwumiesięczną niewolnicę. Dziewczynka ma na imię Nike. Cena została ustalona na 15 sztuk srebra. Niewolnictwo było faktem w greckich miastach-państwach i każdej innej starożytnej cywilizacji. (AM):
Afrodyta lub Wenus dla Rzymian. Jej drzewo genealogiczne było niezwykłe nawet dla obdarzonych wyobraźnią Greków: urodziła się z białej piany wytwarzanej przez odcięte genitaliów Uranosa (Nieba), po tym jak jego syn Kronos wrzucił je do morza (afros oznacza „pianę”). Afrodyta miała szerokie portfolio: bogini miłości seksualnej, piękna i płodności, czczona była także przez żeglarzy, prostytutki i wojowników. Ta figurka z terakoty jest wczesnym przedstawieniem Afrodyty, bez cech odróżniających ją od innych bogiń. (Muzeum Archeologiczne Pella):
Niektóre z późniejszych wcieleń Afrodyty: Narodziny Wenus — Sandro Botticelli (1445–1510) © Galeria Uffizi, Wikimedia Commons i Narodziny przedmieścia — Rosaleen Ryan.:
Hermafrodyt, syn Afrodyty i Hermesa. Nimfa wodna Salmakis, widząc go kąpiącego się w basenie, zakochała się i modliła, aby nigdy się nie rozstali. Bogowie zgodzili się i połączyli parę w jedno ciało o podwójnej naturze, chłopca i dziewczyny. Wśród Greków i Rzymian Hermafrodyta czcili – co nie dziwi – hermafrodyci, a także „zniewieściali mężczyźni”. Był również postrzegany jako bóstwo małżeństwa, reprezentujące związek mężczyzny i kobiety. Hermafrodyt przeżył nieoczekiwane odrodzenie we współczesnym panteonie, ponieważ Kościół Przebudzonych (Woke) często cytuje go w kłamliwych argumentach na rzecz idei płci jako kontinuum. (AM):
Płaskorzeźba wotywna poświęcona Hadesowi, bogu zmarłych i władcy podziemi. II wiek n.e. Grecy mieli boga lub półboga dla każdej możliwej do wyobrażenia sytuacji lub czynności. Słuchacze A Way with Words wspominali, że w muzeum brakuje kilku bogów, w tym: Lemoniadesa, boga chłodnych napojów; Ledesa, boga lamp małej mocy; Marmoladesa, boga dżemów owocowych; Seusa, boga literatury dziecięcej; Mediokratesa, boga rzeczy nieco poniżej średniej; Herpesa i Chlamydii, nieuleczalnych romantyków; Auriklesa i Wentriklesa, bohaterów łamiącej serce historii; Apallosa, boga szoku i przerażenia; Diabetesa, boga napojów gazowanych; i Flebotomesa, boga wampirów. (AM):
Być może ktoś z czytelników uczestniczył w sympozjach, ale raczej nie w tych organizowanych przez starożytnych Greków. Sympozja były zgromadzeniami mężczyzn z wyższych sfer w andronach („kwaterach męskich”), które były wyposażone w kanapy wzdłuż ścian. Chłopcy jedli i pili w pozycji półleżącej, co było oznaką elegancji i przyzwoitości (stojąca postać to niewolnik, którego zawsze przedstawia się jako małego). Kobiety z rodzin tych mężczyzn nie brały udziału: zamiast tego zatrudniano kulturalne i wyrafinowane kurtyzany (hetairai), które zabawiały gości muzyką, piosenkami, tańcami i swoim „kobiecym wdziękiem”. (AM).
Hełm i maska pogrzebowa z ~ 520 p.n.e. Wojownik został pochowany w hełmie, a jego twarz zakryta była złotą maską. Rysy twarzy musiały zostać stworzone przez przyciśnięcie złotej blachy do twarzy zmarłego. (AM).
Uważa się, że ta złota skrzynia zawierała kości króla Filipa II, a złoty wieniec z liści dębu zdobił jego martwe ciało. Filip II przekształcił królestwo Macedonii w regionalną potęgę i przygotował grunt dla swojego syna Aleksandra Wielkiego. Odkrycie grobowca Filipa w pobliżu współczesnej Werginy w 1977 roku przez greckiego archeologa Manolisa Andronikosa jest jednym z najbardziej niezwykłych odkryć archeologicznych w historii. (Królewskie Grobowce Werginy):
Replika Horologium Filippi z lat 250-350 n.e. Ten niesamowity instrument służył do obliczania czasu, szerokości geograficznej, wysokości i azymutu Słońca lub innej gwiazdy. Możesz tutaj dowiedzieć się, jak to działa. Tylko mechanizm z Antykithiry mógłby być bardziej spektakularny i wzbudzający podziw (AM):
Aleksander III, zwany Wielkim (356-323 p.n.e.). Jako król Macedonii Aleksander stworzył największe imperium w starożytnym świecie, aż do pojawienia się Rzymian, i położył podwaliny pod okres hellenistyczny, kiedy język i kultura grecka rozprzestrzeniły się w całym regionie śródziemnomorskim. Aleksander nie był tępakiem: studiował literaturę, nauki ścisłe, medycynę i filozofię pod okiem Arystotelesa, swojego prywatnego nauczyciela. To popiersie głowy ucieleśnia wszystko, co irytuje apostołów Przebudzenia: imperium, męską dominację, biel. Tak więc nieuchronnie klasycy są „anulowani”, czasem przez samych klasycystów. (Muzeum Archeologiczne Pella):
Ta ołowiana tabliczka z IV w. p.n.e. zawiera klątwę w dialekcie używanym przez ludność Pelli (starożytnej stolicy Macedonii). Między innymi czytamy: „… gdybym kiedykolwiek po odkopaniu (tablicy) ponownie rozłożyła i przeczytała te słowa, to dopiero wtedy Dionizofon powinien się ożenić, nie wcześniej; oby nie wziął sobie innej kobiety niż ja, ale niechaj ja sama się zestarzeję przy Dionizofonie i przy nikim innym”; „Ale proszę, zachowaj to (pismo) dla mnie, aby te wydarzenia się nie wydarzyły i nieszczęsna Thetima nie zginęła nędznie”. Tablice klątw z magicznymi tekstami, które miały wyrządzić krzywdę lub odpędzić zło, były wielką rzeczą wśród Greków i Rzymian. Składano je do grobów, wrzucano do studni lub przybijano do ścian świątyń. Całą kolekcję ich znaleziono w angielskim mieście Bath. (Muzeum Archeologiczne Pella):
Ołów był również przydatnym środkiem do wojny psychologicznej; Grecy i Rzymianie używali katapult ze śmiertelną skutecznością, ale niektóre z ich ołowianych pocisków miały przenosić wiadomości, aby grozić, obrażać lub drwić z wroga. W 41 roku p.n.e., podczas wojny domowej Augusta, Oktawiusz (przyszły cesarz August) osaczył swoich wrogów Lucjusza Antoniusza i Fulwię (brata i żonę Marka Antoniusza) w mieście Perugia. Podczas długiego oblężenia, które nastąpiło, wrogie armie obsypywały się nawzajem glandes (ołowianymi kulami). Wiele z tych pocisków zostało odzyskanych ze stanowiska archeologicznego, a niektóre stanowią interesującą lekturę, chociaż nie są na miarę Eneid ani Metamorfoz. Precyzja i zwięzłość języka łacińskiego sprawiły, że te komunikaty były ostre i trafiały w sedno: sede, laxe Octavi: „usiądź [na tym], Oktawiuszu z ziejącym tyłkiem”; peto landicam Fulviae : „celuję w łechtaczkę Fulwii”; salve Octavi, felas: „cześć Octawiuszu, ssiesz kutasa”; L. Antoni calve; Fulvia, culum pandite ; „L. Antoniuszu, ty łysoniu; Fulwio, rozłóż policzki” (w tym okresie Rzymianie postrzegali łysinę jako oszpecenie, które można ośmieszyć; Cezar był bardzo przewrażliwiony z powodu rzednących włosów). Ta szydercza tradycja przetrwała: amerykański personel wojskowy zapisał swoje nazwiska i przesłania na „Fat Man”, bombie, która zniszczyła Nagasaki, a dziś możesz zapłacić za wysłanie niestandardowej wiadomości na pociskach artyleryjskich, którymi ukraińscy żołnierze strzelają do Rosjan. Zdjęcie: greckie ołowiane kule z uskrzydlonym piorunem po jednej stronie i napisem „ΔΕΞΑΙ” (Dexai) oznaczającym „weź to” lub „złap” po drugiej stronie. IV wiek p.n.e. © Marie-Lan Nguyen, British Museum.
Link do oryginału: https://whyevolutionistrue.com/2023/07/15/readers-wildlife-photos-1905/
Why Evolution Is True, 15 lipca 2023
Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska
*Athayde Tonhasca Júnior jest brytyjskim entomologiem.