Prawda

Piątek, 29 marca 2024 - 00:41

« Poprzedni Następny »


Zgodność między nauką i religią? Wolne żarty.


Jerry Coyne 2015-02-09


Podziwiam działalność National Center for Science Education (NCSE) skierowaną przeciwko kreacjonizmowi, chociaż nie jestem fanem ich uporczywego akomodacjonizmu. Nie tylko mają spojrzenie na religię zaplanowane tak, by obraz pokazał, że  nauka i religia dają się pogodzić, ale ich pracownicy i zewnętrzni autorzy regularnie bronią poglądu, że nauka i to, co nadnaturalne, są zgodne, ponieważ nauka nie może zajmować się siłami nadnaturalnymi.

Jest to oczywiście fałszywe stanowisko: czym są bowiem badania nad skutecznością modlitw, czy testów ESP (Extrasensory Perception Test – w latach 1930., dwóch amerykańskich psychologów  J. B. Rhine i Karl Zener opracowali zestaw 25 kart mających rzekomo wykrywać siłę naszej intuicji – M.K.) czy nad telekinezą, jeśli nie nauką zajmującą się testowaniem rzekomych sił nadnaturalnych? Myślę, że ludzie z NCSE wiedzą o tym, ale opowiadają się za niedającym się obronić stanowiskiem, które  pozwala uniknąć obrażania wierzących w boga zwolenników ewolucji. Wolałbym, żeby raczej nic nie mówili o religii i wydaje mi się niewłaściwe, by organizacja naukowa hołubiła zabobon i urojenia.


To jest jednak dygresja. Chciałem zwrócić uwagę na recenzję pod tytułem “The Relentless Retreat: God in the Age of Science.” [Nieustanny odwrót: Bóg w epoce nauki], którą NCSE zamówiło dla swoich „NCSE reports” u filozofa Maartena Boudry’ego.  Boudry recenzuje książkę Religion and the Science of Origins napisaną przez Kelly’ego Jamesa Clarka, przedstawionego przez Boudry’ego jako “filozof i apologeta chrześcijański”. Zarówno recenzja Boudry’ego, jak recenzja Amazona pokazują, że mamy do czynienia z  długą rozprawą na rzecz akomodacjonizmu, obroną twierdzenia, że nauka i religia są całkowicie zgodne. Amazon informuje:


Religion and the Sciences of Origins
omawia krytycznie kwestie religii i nauki o pochodzeniu, zarówno w kontekście historycznym, jak współczesnym. Po omówieniu różnych opcji o stosunku nauki do wiary – konflikt, rozdział i integracja – książka zajmuje się trzema wydarzeniami historycznymi: rewolucją naukową, sprawą Galileusza i przyjęciem O powstawaniu gatunków Darwina. Szczególną uwagę poświęca wypływowemu, ale wprowadzającemu w błąd mitowi o wojnie między nauką i religią. Książka analizuje kwestie teoretyczne – przypadek i cel, psychologię ewolucyjną religii, stosunek między umysłem i ciałem (jak również neuronauką i wolną wolą) oraz stosunek Boga do dobra. Po omówieniu Boga i wielkiego wybuchu książka kończy się analizą ewolucji w tradycji muzułmańskiej i żydowskiej. Książka, która nie wymaga od czytelnika uprzedniego przygotowania, oferuje wgląd w istotną przeszłość i w najbardziej zażarte debaty współczesne otaczające naukę i religię.


Nie jestem pewien, czy w NCSE widzieli, w co się wdają, kiedy prosili Boudry’ego o recenzję z tej książki, ale jeśli zna się jego teksty, wiadomo, że nie ma cierpliwości do akomodacjonistów (pisałem o kilku jego artykułach na tej stronie). I widać to wyraźnie w jego recenzji, którą już opublikował na swojej stronie internetowej.


Tutaj jest tylko kilka argumentów Boudry’ego z dość długiej, ale bardzo wartej przeczytania recenzji:

  • Twierdzenie akomodacjonistów, że “Bóg nie jest hipotezą naukową” jest nieprawdziwe. Jak Boudry pokazuje w recenzji (i jak ja dowodzę w mojej książce) Bóg jest na wiele sposobów hipotezą naukową. Boudry pisze:

“Twierdzenia Clarka, że ‘Bóg nie jest hipotezą naukową’ gra na dwuznaczności. To prawda, ‘hipoteza’ Boga niezbyt przypomina hipotezę mgławicowego powstania układu słonecznego. Nie powstała ze starannego, empirycznego badania natury, a wierzący, którzy popierają taką wiarę, nie robią tego po starannej analizie dostępnych dowodów. Mniej uprzejmym sposobem powiedzenia tego byłoby, że wierzący są na ogół nieprzejednani i dogmatyczni. W tym sensie Bóg istotnie nie jest hipotezą naukową. Wszystko to jednak jest nieistotne dla poglądu o konflikcie: wiara w nadnaturalnego Stwórcę jest równoznaczna z hipotezą naukową w tym sensie, że ma dające się przetestować konsekwencje empiryczne, podlega dociekaniom naukowym i, gdyby była prawdą, miałoby to  poważne odbicie w nauce (Fishman 2009). To właśnie jest sednem tezy o konflikcie: religia, głosząc faktograficzne twierdzenia o rzeczywistości, wkracza w dziedzinę nauki i ubiega się o tę samą wyjaśniającą domenę, choć nawet w przybliżeniu nie jest podobna do nauki. Uważanie, że Bóg ‘nie jest na radarze nauki’ (s. 6), jak robi to Clark, tylko dlatego, że nie pojawia się w wyniku metody hipotetyczno-dedukcyjnej, jest błędem kategorialnym”.

  • Twierdzenie akomodacjonistów (i NCSE), że nauka nie ma nic do powiedzenia w kwestii sił nadnaturalnych, jest błędne. (Boudry wiele napisał o tym twierdzeniu, podobnie jak ja w „Albatrosie”.) Oto część argumentacji Boudry’ego:

“Clark jest sprawiedliwy przynajmniej pod jednym względem: godząc naukę z religią wyrządza równie niedźwiedzią przysługę im obu. Najważniejszym wypaczeniem nauki w tej książce, które jest niestety głoszone także przez znane organizacje naukowe, takie jak NCSE i AAAS, jest twierdzenie, że nauka z samej swej natury jest ograniczona do przyczyn i wyjaśnień naturalnych i musi pozostać świadomie obojętna w kwestii nadnaturalności. Jak twierdzi doktryna naturalizmu metodologicznego Bóg nigdy nie może być sfalsyfikowany jako hipoteza naukowa, ponieważ nigdy nie wszedł na arenę naukową. Istnieje albo nie istnieje, ale nauka nie ma nic do powiedzenia w tej sprawie. Uważam, że jest to politycznie wygodna fikcja, która nie ostaje się badawczemu spojrzeniu filozofii i analizie historycznej (Edis 1998; Boudry, Blancke et al. 2010; Fishman and Boudry 2013). Tworzy to także wrażenie, że nauka niesprawiedliwie wykluczyła Boga (patrz propagandowy film IP Expelled) z poważnych rozważań. Ludzie od Inteligentnego Projektu (IP) mieli z tym używanie.

Doktryna naturalizmu metodologicznego jest jednym z wielu kaftanów bezpieczeństwa, w jakie Clark chce ubrać naukę…”

Istotnie, przeczytajcie sami tę recenzje, żeby zobaczyć więcej argumentów, dlaczego twierdzenia o siłach nadnaturalnych mieszczą się w kompetencjach nauki.

  • Twierdzenie Clarka, że “hipoteza konfliktu” – twierdzenie, że religia i nauka nie są w konflikcie i nigdy nie były – jest fałszywe. Clark, podobnie jak wielu akomodacjonistów – z Ronadem Numbersem na czele – lubią argumentować, że sprawa Galileusza nie miała nic wspólnego z religią i że jest tak niesprawiedliwe używanie jej jako przykładu konfliktu wiara/nauka. Numbers i Clark nie mają racji, a ich przeróbka sprawy Galileusza na sprawę, w której chodziło o politykę, niechęć osobistą lub nawet (jak utrzymuje Clark) “konflikt między nauką a nauką”, jest po prostu wyrachowana i niegodna uczonego.  
  • Akomodacjoniści, którzy odrzucają naukę jako sposób testowania nadnaturalności, regularnie jej jednak używają i przedstawiają oparte na nauce argumenty na rzecz istnienia Boga. Jednym z nich jest argument, że stałe fizyczne są “dostrojone”, żeby pozwolić na życie ludzkie i że nie ma na to żadnego innego wyjaśnienia poza Bogiem. W ten sposób chcą mieć jedno i drugie. Kiedy jednak zajmują się nauką, nie zachowują się jak naukowcy, bo nie ma wyniku empirycznego, który mógłby dla tych ludzi być argumentem przeciwko istnieniu Boga. Szczególnie podobało mi się zdemolowanie tych poglądów przez Boudry’ego i dam tu długi fragment tej recenzji:

 “’Inteligentny projekt’, współczesny nam dziedzic teologii naturalnej, może być zdyskredytowany w oczach większości teologów, ale kosmologia nadal może zostawiać wiele luk w tkance kosmosu, by mógł zająć je Bóg. Według argumentu ‘dostrojenia’, który jest obecnie modny, podstawowe stałe fizyczne w naszym wszechświecie wydają się leżeć w wąskim zakresie, poza którym kosmos nie sprzyjałby powstaniu materii i układu słonecznego, nie mówiąc już o gościnności dla inteligentnego życia. Z pewnością jest to znak Bożej opatrzności. Ale nawet jeśli uznamy, że życie jest możliwe tylko w ramach pewnego zakresu wartości fizycznych, co w tym momencie jest przedwczesnym wnioskiem, istnieje mnóstwo naturalnych wyjaśnień tego pozoru dostrojenia (Carroll 2012). Na przykład, w modelu wieloświatów, wyrastającym z teorii strun, stałe przyrody są różne w różnych miejscach i istnienie pewnych sprzyjających życiu regionów jest kwestią czystego przypadku. Clark jest świadomy tej możliwości i chociaż poświęca cały rozdział na argument ‘dostrojenia’ jako uzasadniający istnienie Boga, równocześnie zabezpiecza się i przewiduje kolejny odwrót: jeśli jeden z modeli wieloświatów potwierdzi się i argument o dostrojeniu zostanie wyrzucony, to także będzie liczyć się na korzyść teizmu: ‘Bóg w swojej dobroci istotnie mógł stworzyć wszystko – każdą możliwą rzecz we wszechświecie… Wieloświat może być szczytowym wyrazem boskiej dobroci i kreatywności’. (s. 205). Tak więc, albo Bóg w swojej miłującej opatrzności stworzył wszechświat starannie dopasowany do życia, albo w swej nieskończonej płodności, stworzył całe mnóstwo światów, zarówno dostrojonych, jak zabałaganionych. Tak czy inaczej, chwała Mu! Podejście do teologii pod hasłem ‘Orzeł, ja wygrywam, reszka ty przegrywasz’ zdradza desperację, by zachować ukochaną wiarę za każdą cenę, niezależnie od dowodów. Proszę także zauważyć, że przez odwołanie się do argumentu o dostrojeniu, Clark milcząco przyznaje, że dowody są w rzeczywistości istotne dla kwestii Boga – podważając w ten sposób własne twierdzenie, że Bóg nie jest hipotezą naukową.

W nauce ten rodzaj rozumowania spotkałby się z szyderstwem, ale w teologii, która jest ‘innym sposobem nabywania wiedzy’, wydają się panować inne reguły”.

Wszystko to jest muzyką dla moich uszu, bo przedstawiałem podobne argumenty. Boudry i ja zgadzamy się niemal całkowicie w kwestii stosunków między religią i nauką, i właśnie wspólnie napisaliśmy artykuł, który dotyka tych kwestii. Tekst jest teraz w redakcji pisma filozoficznego, więc nie mogę o nim mówić ani go opisywać, ale jeśli zostanie zaakceptowany, mam nadzieję, że Massimo Piglicci przyzna mi odrobinę obycia w filozofii.


Boudry, Belg, pisze w tradycji Hermana Philipse’a – filozofa, który używa swojego wykształcenia i znajomości nauki do argumentowania przeciwko zgodności tych dyscyplin. Jest to orzeźwiająca zmiana w stosunku do tych filozofów i historyków nauki (z których wielu jest ateistami), którzy z powodów dla mnie niepojętych zarzucają swoją zdolność krytycznego myślenia, kiedy mówią o religii. Idźcie i przeczytajcie recenzję Boudry’ego. Mnie się podoba, ale nie wiem, czy spodoba się NCSE.


Dzięki Guerrilla Skeptics on Wikipedia, Boudry ma obecnie własną stronę w Wikipedii, którą możecie zobaczyć tu. Podaje ona jego wiek na 30 lat, ale wygląda na 16. Ma więc przed sobą wiele lat, by zdemolować pretensje akomodacjonizmu.  



Philosopher, Maarten Boudry shows the incompatibility between science and religion in the pages of NCSE-reports

Why Evolution Is True, 24 stycznia 2015

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Jerry A. Coyne

Profesor na wydziale ekologii i ewolucji University of Chicago, jego książka "Why Evolution is True" (Polskie wydanie: "Ewolucja jest faktem", Prószyński i Ska, 2009r.) została przełożona na kilkanaście języków, a przez Richarda Dawkinsa jest oceniana jako najlepsza książka o ewolucji.  Jerry Coyne jest jednym z najlepszych na świecie specjalistów od specjacji, rozdzielania się gatunków.  Jest wielkim miłośnikiem kotów i osobistym przyjacielem redaktor naczelnej.

Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj




Komentarze
1. wojna teokracji z nauką mieczysławski 2015-02-09


Nowy ateizm i krytyka religii

Znalezionych 900 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Sumerowie patrzą z osłupieniem jak Bóg tworzy świat     2014-12-23
Humanizm ewolucyjny II     2014-04-22
Dławienie krytyki przez państwo     2016-03-24
Rozdzielenie religii i państwa – warunkiem demokracji     2016-09-08
Tęsknota za bezpiecznym miejscem III.     2018-02-25
Czego Żydzi nauczyli Koptyjkę     2015-02-20
Bóg odkrywa modlitwy ludzkości w spamie     2015-01-01
Wezwanie do reformy islamu     2016-05-05
Uciekłaś od wojny, a oni przyjęli cię      2020-03-13
Pierwsze pokolenie ex-muzułmanów     2016-12-07
Kolejne wyznanie ex-muzułmanki     2016-12-21
Boże słowo głoszone z ambony     2017-08-10
Bóg ześle naukę i technikę     2016-08-30
Allah stworzył kobiety, żeby były w domach     2018-10-25
Czego naucza imam w Kopenhadze     2017-06-19
Islam nakazuje kochać Mahometa i Dżihad bardziej niż własne rodziny     2020-12-14
Credo islamu z ust autorytetu     2020-03-02
 “Islam przeżywa ostre starcie z nowoczesnością i wymaga reform”     2018-11-22
Bańki, medycyna, islam i sport     2016-08-27
Wojna pod znakiem krzyża     2022-03-11
Religia to piekło kobiet     2016-05-04
Kpatinga: wioska czarownic   Igwe   2014-04-13
W poszukiwaniu definicji islamu i islamizmu   Ahmad   2017-09-17
Indyjskie czary nad słowem sekularyzacja   Ahmad   2015-11-27
Islamizm nie jest islamem   Ahmed   2015-09-21
Trzeba przestać milczeć   Ahmed   2014-04-15
Przeciwko autorytetom islamskim i w solidarności z ofiarami islamu   Ahmed   2016-01-24
Dyskryminacja jest wynikiem fanatyzmu w systemie edukacji   Al-Dachachni   2017-03-11
Religie usprawiedliwiają zabijanie, kradzież i inne przestępstwa   Al-Tamimi   2020-03-06
Otwarty umysł jest zaletą   Andreadis   2017-02-16
Świadomość w oczach wierzących i niewierzących   Andrews   2017-07-06
Mój problem z Bogiem   Angier   2014-06-24
Cztery słowa i 1280 poszkodowanych…   Bekdil   2015-04-26
Chusta wreszcie wolna; Turcja wręcz przeciwnie   Bekdil   2014-10-10
Bandycki ramadan   Bekdil   2016-07-15
Niech przemówią tureccy uczeni: zobaczymy czym jest islamizm   Bekdil   2018-05-30
Turcja: seks islamistów z dziećmi jest w porządku; potępienie tego to przestępstwo   Bekdil   2023-03-10
Niepowodzenie islamistycznej kampanii Erdogana w Turcji   Bekdil   2020-01-25
Najlepszy sposób walki z tzw. przemysłem islamofobii   Bekdil   2015-02-21
Turcja: Czy z religijnego punktu widzenia pożądanie własnej córki jest w porządku?   Bekdil   2016-01-25
"Nic wspólnego z islamem"?   Bergman   2016-12-11
Turcja islamizuje Danię budując meczety   Bergman   2017-12-02
Turcja: Uczniowie czytają Koran i porzucają islam   Bulut   2020-06-19
Dżihad przeciwko świątyniom mniejszości   Bulut   2015-09-03
Turecki ateista zamordowany 31 lat temu   Bulut   2021-09-18
Nie, islamofobia nie jest tym samym co antysemityzm   Bulut   2020-01-26
Ogromna transformacja Indii i Bliskiego Wschodu   Bulut   2023-08-22
Turcja: ucieczka od religii?   Bulut   2019-09-25
Jak ekstremistyczny rząd traktuje dziewczynki i kobiety   Bulut   2018-10-19
Polityka Nowego Ateizmu   Bum   2014-02-28
Wywiad z Waleedem Al-Husseinim   Canlorbe   2016-09-29
Nieudacznicy, tchórze? Nie, idealiści   Carmon   2017-06-02
Zbliżają się dni religijnej zemsty   Carmon   2023-03-06
Królik jest pytaniem   Celeste Hale   2014-08-16
Machina religijnej nienawiści w działaniu   Chandra   2014-09-09
Ukarane, bo zostały zgwałcone   Chesler   2014-11-06
Groza umiarkowanego islamizmu   Chesler   2021-03-04
Prawdziwy opór przeciw fanatyzmowi   Chesler   2018-10-24
Jeśli wlazłeś między wrony...   Coyne   2014-02-17
Katolicki hierarcha mówi, że anioły istnieją, ale są bezskrzydłe   Coyne   2013-12-24
Artykuł ateistki w “New York Times” zachwala prawdziwe cuda dokonane przez początkujących świętych   Coyne   2016-09-16
Jesus and Mo oraz dosłowność i umiarkowani muzułmanie   Coyne   2014-10-11
Nauka kontra wiara: żadnego konfliktu!   Coyne   2014-01-21
Podsumowanie ataków na ateistów   Coyne   2014-01-07
Ewolucja teistyczna kiepsko się sprzedaje   Coyne   2014-06-29
Bonobo i pogromca ateistów. Część II   Coyne   2014-08-13
Papież akceptuje ewolucję z boskim napędem   Coyne   2014-11-08
Świadkowie Jehowy i odmowatransfuzji krwi dla dziecka   Coyne   2014-09-07
Czy ateizm jest irracjonalny? Filozof mówi “tak”   Coyne   2014-10-28
Ewolucja pomogła im pozbyć się religii   Coyne   2015-05-07
Gdyby bóg ISIS był moim bogiem, czy miałbym robić to, co nakazuje?   Coyne   2014-09-27
Bonobo i pogromca ateistów   Coyne   2014-08-12
Australijka, Świadek Jehowy (i jej płód) umierają, bo odmówiła transfuzji krwi   Coyne   2015-04-16
O rzekomym wojującym, fundamentalistycznym, ateizmie   Coyne   2014-09-15
Nowy pogląd na piekło: “warunkowa nieśmiertelność”   Coyne   2014-10-18
Ateistom ma być ciężko   Coyne   2014-01-31
Katolickie barbarzyństwo w Europie   Coyne   2014-08-19
Po wygnaniu 160 tysięcy demonów, główny egzorcysta Watykanu idzie do nieba   Coyne   2016-09-24
Jakie są “najlepsze” argumenty na rzecz istnienia Boga?   Coyne   2014-01-24
Wojna o Adama i Ewę   Coyne   2014-05-25
Kolejny kiepski argument na rzecz Boga   Coyne   2014-04-24
“Rozum został stworzony przez Boga”   Coyne   2014-01-03
Moje stanowisko wobec NOMA: stara recenzja   Coyne   2014-10-03
Jeśli ISIS nie jest islamskie, Inkwizycja nie była katolicka   Coyne   2014-09-21
Pies urojony, czyli objawienie Franciszka   Coyne   2014-12-12
Ateizm zakwefiony   Coyne   2014-06-07
Hiszpania deportuje byłego muzułmanina za krytykowanie islamu   Coyne   2014-06-20
Zmyślona podróż do nieba   Coyne   2014-01-12
Bóg, moralność i geografia   Coyne   2014-03-28
Czy ateiści są snobami intelektualnymi?   Coyne   2014-03-22
Religia rozwiąże spory religii   Coyne   2015-11-26
Złe wiadomości   Coyne   2013-12-17
Wkrótce w księgarniach: nowa apolegatyka Boga   Coyne   2014-03-07
Ken Ham vs. Dawkins: O naturze nauki i praw fizycznych   Coyne   2015-03-08
Czy wierzący uważają pismo święte za dosłowną prawdę?   Coyne   2014-07-16
Ateizm luk   Coyne   2014-04-30
Dlaczego religia może być racjonalna, ale robi to w zły sposób   Coyne   2014-02-20
Głupie twierdzenia o fundamentalistycznych ateistach   Coyne   2014-06-22
Zostałem “Cenzorem Roku"!   Coyne   2014-02-12
Pięć dowodów na istnienie Boga od teologa dla ateistów pod choinkę   Coyne   2013-12-19

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk