Prawda

Wtorek, 19 marca 2024 - 04:31

« Poprzedni Następny »


Artykuł w ”New York Times”: Nauka może uczyć się od religii


Jerry A. Coyne 2019-02-20


Dostałem link do nowego artykułu w ”New York Times” od około dziesięciu czytelników z wyraźnymi prośbami, żebym odpowiedział.


W porządku, zrobię to, chociaż moja odpowiedź ograniczy się do tego miejsca, bo nie ma żadnego sposobu na to, by ”New York Times” opublikował artykuł mówiący, że nauka i religia nie są sobie wzajem pomocne. Autorem tego artykułu jest David DeSteno, profesor psychologii z Northeastern University i autor książki Emotional Success: The Power of Gratitude, Compassion, and Pride. Więcej o nim i źródle jego funduszy (tak, możecie zgadnąć: Templeton Foundation!) później.  


Autorowi udaje się nadepnąć na wszystkie moje odciski, włącznie z wychwalaniem oślizgłej Kristy Tippett (musiałem dziś rano wysłuchać, jak pytała Daniela Kahnemana, jak udaje mu się „zamieszkiwać przestrzeń jego teorii”!) i krytykowania Stevena Pinkera. Zbadajmy jednak argumenty, które są niezależne od tego, czy DeSteno wielbi Kristę Tippett (nawiasem mówiąc, ją też finansuje Fundacja Templetona).


Tezą DeSteno jest to, że religia dała wkład w naukę i że argumentacja o rozdziale między tymi dwiema dziedzinami „może nie tylko podsycać niepotrzebną wrogość; może także spowalniać proces odkryć naukowych”.


Jak to się dzieje? Według DeSteno religia znalazła sposoby pozytywnego kontrolowania nie tylko indywidualnego zachowania, ale także grupowego zachowania. Jeśli badamy te religijne metody, możemy stworzyć hipotezy o tym, jak moglibyśmy zastosować tę behawioralną kontrolę do społeczeństwa. Innymi słowy, wkładem religii w naukę jest to, że sugeruje pewne hipotezy. Te hipotezy można następnie testować przy pomocy nauki, żeby zobaczyć, czy działają. Jak pisze DeSteno:

Religijne tradycje oferują bogaty zestaw idei o tym, jacy są ludzie i jak mogą zaspokajać swoje najgłębsze potrzeby moralne i społeczne. Przez tysiące lat ludzie zwracali się do duchowych przywódców i religijnych społeczności po wskazówki o tym, jak się zachowywać, jak współistnieć z innymi ludźmi, jak żyć sensownym i spełnionym życie - i jak dokonać tego wbrew wielu przeszkodom. Biolog Richard Dawkins, głośny krytyk religii, powiedział, że przysłuchując się i dyskutując z teologami, ”nigdy nie usłyszał od nich czegokolwiek o najmniejszej przydatności”. Niemniej jest pychą zakładanie, że religijni myśliciele, którzy przez stulecia zmagali się z działaniem ludzkiego umysłu, nigdy nie odkryli niczego interesującego dla naukowców badających ludzkie zachowanie.  


Tak samo, jak to co starożytne nie zawsze znaczy mądre, nie zawsze też znaczy głupie. Jedynym sposobem stwierdzenia, jak jest w rzeczywistości, jest przeprowadzenie empirycznego testu  idei – hipotezy. Wielokrotnie to robiłem w mojej pracy. Odkryłem, że religijne idee o ludzkim zachowaniu i o tym, jak na nie wpłynąć, choć nigdy nie warte ślepego przyjęcia, uzyskują czasem potwierdzenie przy naukowym ich zbadaniu.

Co to są za ”religijne idee”? Oto one:

1.) Medytacja. Myśl, że medytacja może zmniejszyć cierpienie i uczynić ludzi bardziej moralnymi, została – mówi  DeSteno – poparta przez naukę. Mówi, że ta myśl pochodzi z buddyzmu.

2.) Rytuał. DeSteno mówi, że nauka stwierdziła iż powtarzające się czynności rytuału prowadzą do większej samokontroli i uczuć ”przynależności i empatii”. Sugeruje, że użycie rytuału zapoczątkowała religia.  

3.) “Religijne cnoty, takie jak wdzięczność i uprzejmość”. Patrz poniżej.

I to tyle, choć można pomyśleć jeszcze o innych ideach. Można też dyskutować, czy rzeczywiście wywodzą się one z religii, ale do tego dojdę za moment. Jakie są wnioski  DeSteno?

Jeśli ten pogląd jest słuszny, religia może oferować narzędzia do wzmocnienia wielu rodzajów świeckich interwencji, takich jak zwalczanie nałogów, zwiększenie aktywności fizycznej, oszczędzanie pieniędzy i zachęcanie ludzi do pomocy potrzebującym. Te możliwości  współgrają z równoległymi badaniami, które pokazują, że przez kultywowanie tradycyjnych cnót religijnych, takich jak wdzięczność i uprzejmość, ludzie mogą także poprawić swoją zdolność osiągnięcia osobistych celów, takich jak sukces finansowy lub edukacyjny.


. . . Moim celem tutaj nie jest argumentowanie, że religia jest wewnętrznie dobra lub zła. Podobnie jak z większością instytucji społecznych, jej wartość zależy od zamiarów tych, którzy się nią posługują. Ale także w wypadkach, kiedy religia była używana do wzniecania konfliktów między grupami lub usprawiedliwiania krzywdzących hierarchii społecznych, albo zachęcania do fałszywych przekonań, badanie tego, jak udaje jej się operować mechanizmami umysłu, by dokonać swoich niecnych celów, może dać wgląd w nas samych – wgląd, którego można użyć do zrozumienia i zwalczania takich nadużyć w przyszłości, czy dokonują ich władze religijne, czy świeckie.  


Nauka i religia nie potrzebują siebie wzajemnie, by funkcjonować, ale to nie znaczy, że nie mogą wzajem z siebie korzystać.

Jest jasne, że DeSteno chodzi o to, że nauka może dokonywać odkryć, jeśli sprawdza hipotezy wynikające z badania religii, ale sama nauka nie odnosi korzyści. W końcu, nauka jest zestawem praktyk, które pomagają nam w dokonywaniu odkryć, a temu religia w żaden sposób nie pomaga. Domniemane korzyści odnosi społeczeństwo.


DeSteno nazywa te dające się testować hipotezy ”duchowymi technologiami”, które to słowo wziął od Kristy Tippett (ma ono jednak podejrzany smaczek scjentologii). Mówi jednak także, poprawnie, że te praktyki można oddzielić od religijnego dogmatu i nie uzasadniają one dogmatu żadnej religii. W odpowiedzi Pinkerowi, który na przedstawione mu tezy DeSteno powiedział, że to są praktyki kulturowe, nie zaś religijne, DeSteno mówi, że trudno je odróżnić.


I rzeczywiście trudno, co jest jednym z problemów tezy DeSteno. Czy te techniki wynikają z studiowania religii i jej domniemanych sukcesów, czy pochodzą skądinąd? Jestem skłonny przyznać, że medytacja pochodzi z buddyzmu Zen, choć wielu ludzi nie uważa tego za religię. Ale niezależnie od tego, wydaje się to mieć wartość, choć niektórzy ludzie, jak Dan Dennett, nigdy nie czują “mindfulness” [„uważności”] ani “wyjścia poza siebie” zachwalanych przez zwolenników medytacji takich jak Sam Harris.


Jeśli chodzi o pozostałe dwa, nie jestem taki pewien, że pochodzą od religii. Rytuał prawdopodobnie na długo wyprzedzał dzisiejsze religie i mógł mieć niewiele wspólnego z wiarą w istoty boskie. Początki rytuału gubią się w niedającej się zbadać przeszłości naszego gatunku. To prawda, religia mogła przyjąć rytuały, takie jak śpiew i taniec z nastolatkowego okresu naszej ewolucyjnej historii.


I, oczywiście istnieją inne sposoby budowania więzi. Czy kibice futbolowi wywodzą skandowanie i solidarność z religii? Nie sądzę. Jest wiele rzeczy, które pomagają nam w tworzeniu więzi  i wiele rytuałów, które to ułatwiają, a z pewnością ich część nie pochodzi z religii. Dlaczego nie napisać artykułu: „Czego nauka może nauczyć się z futbolu?” 


Tutaj jest wideo z proponowanego artykułu:

 

Jeśli chodzi o “wdzięczność i uprzejmość”, zaprzeczam, by miały one pochodzić z religii.  Choć niektóre religie akcentują je, wiele religii zachęca do okazywania ich wobec własnych wyznawców, ale wzywa do nietolerancji i niechęci wobec członków innych wyznań. Taka była w rzeczywistości sytuacja przez większość religijnej historii. Jeśli przypisujesz religii „wdzięczność i uprzejmość”, to musisz również przypisać religii „niechęć, ksenofobię i nietolerancję wobec innych”. Tutaj DeSteno wymachuje obosiecznym mieczem.


Wiele jest powodów, by sądzić, że religia przyjęła postawę ”wdzięczności i uprzejmości” od świeckiego rozumowania i od ewolucji. Te cnoty powstawały przez doświadczenie i ewolucję przez długi okres czasu, kiedy ludzie żyli w małych grupach – grupach ludzi, którzy znali się wzajemnie i mogli dlatego praktykować te cnoty wobec spodziewanego odwzajemnienia ze strony innych. I, oczywiście, świecka etyka podkreślała te cnoty od – od zawsze. Jak powiedziała mi Rebecca Goldstein, filozofia moralna jest całkowicie świeckim przedsięwzięciem. I ma rację. Religia po prostu przejęła te cnoty od istniejących już grup.  


Jest tu jednak coś więcej do powiedzenia. Religia miała także szkodliwy wpływ na najnowszą historię ludzkości, nie z powodu naukowych badań religijnych metod kontrolowania ludzi, ale z powodu świeckich przedsięwzięć małpujących religijne metody kontrolowania ludzi. Na przykład:  

  1. Groźby jako sposób kontrolowania zachowania. Nie ma nic bardziej przekonującego jak zmuszanie ludzi, by się zachowywali w dany sposób przez grożenie im karami, jeśli tego nie zrobią.  Religia jest w tym znakomita, szczególnie przez groźbę przypalania na ogniu piekielnym.  Dyktatury używały innych gróźb, by zmusić ludzi do podporządkowania się. Czym są nazizm i stalinizm, jak nie opresyjnymi ideologiami, które używają metod religii, włącznie z boskimi postaciami, groźbami, rytuałami i karami za apostazję i bluźnierstwo?
  2. Pozbawienie wolności słowa. Religie dławiły herezję przez stulecia, a tę technikę przejęły totalitarne reżimy, by zapewnić sobie kontrolę.  
  3. Użycie autorytetu władzy, by wymusić swoją wolę. Wspomnę tutaj, jak niektórzy katoliccy księża używali prestiżu Kościoła, by molestować seksualnie dzieci i młodzież.
  4. Obietnice nagrody, jeśli dasz pieniądze lub poświęcisz Kościołowi pracę. Ludzie, którzy płacą dziesięcinę, oczekują nagród, często w życiu następnym. Ale cwaniacy „ewangelii dobrobytu”, jak Creflo Dollar, a także scjentolodzy, używają tych obietnic nagród, by doprowadzić do bankructwa swoich akolitów. 

Naukowcy mogli nie badać tych religijnych metod w celu osądzenia ich skuteczności. W końcu, kto finansowałby badanie o tym, czy zdobywanie religijnej władzy nad kimś czyni bardziej prawdopodobnym, że zostanie ofiarą seksualnego molestowania? Ale hipotezy, że te metody działają, można zasadnie przypisać religii (przynajmniej równie zasadnie, jak trzy idee wspomniane powyżej) i były one używane do szkodzenia ludziom. W sumie, nie można powiedzieć, że istnienie religii było, ogólnie rzecz biorąc, dobre w sprawianiu, że ludzie czują się dobrze i dobrze się zachowują. Podobnie, nie możemy powiedzieć, że odkrycia naukowe o ludzkim zachowaniu byłyby mniej rozwinięte, gdyby religia nie istniała.  


Można jednak zarobić mnóstwo forsy i uzyskać publiczną aprobatę przez twierdzenie, że nauka i religia mają wiele do nauczenia się wzajemnie. [Od 2014 roku DeSteno z kolegami uzyskał od Templetona granty na sumę powyżej 600 tysięcy dolarów.] Tak, nauka często może testować religijne twierdzenia (Adam i Ewa, skuteczność modlitw i tak dalej) i te twierdzenia zawsze są obalane. Jeśli chodzi o wkład religii do nauki, jak to przedstawił DeSteno w tym artykule, no cóż, nie jest imponujący.


Nie przysparza „New York Timesowi” chwały, że publikuje takie podlizujące się religii artykuły. Mogliby udzielić tyle samo miejsca na krytykę religii!


h/t: Greg Mayer, Michael


New York Times op-ed: Science can learn from religion

Why Evolution Is True, 3 lutego 2019

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Jerry Coyne

Profesor (emeritus) na wydziale ekologii i ewolucji University of Chicago, jego książka "Why Evolution is True" (Polskie wydanie: "Ewolucja jest faktem", Prószyński i Ska, 2009r.) została przełożona na kilkanaście języków, a przez Richarda Dawkinsa jest oceniana jako najlepsza książka o ewolucji.  Jerry Coyne jest jednym z najlepszych na świecie specjalistów od specjacji, rozdzielania się gatunków.  Jest wielkim miłośnikiem kotów i osobistym przyjacielem redaktor naczelnej.
 

Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nowy ateizm i krytyka religii

Znalezionych 898 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Zbłąkane dzieci Matki Natury (II)   Ferus   2022-10-02
Co się właściwie stało?   Kalwas   2022-10-01
Kilka poważnych powodów do śmiechu   Koraszewski   2022-09-26
Zbłąkane dzieci Matki Natury   Ferus   2022-09-25
Marnotrawny Syn Boży   Ferus   2022-09-18
Niepojęta miłość Boga Ojca   Ferus   2022-09-11
Fałszywka Boga: wygnanie ludzi z raju   Ferus   2022-09-04
Szamani: antenaci współczesnych kapłanów. Czyli Niezależny Związek Zawodowy Duszpasterzy. (V)   Ferus   2022-08-28
Szamani: antenaci współczesnych kapłanów. Czyli Niezależny Związek Zawodowy Duszpasterzy. IV.   Ferus   2022-08-21
Szamani: antenaci współczesnych kapłanówI.Czyli Niezależny Związek Zawodowy Duszpasterzy. (III)   Ferus   2022-08-14
Szamani: antenaci współczesnych kapłanów.Czyli Niezależny Związek Zawodowy Duszpasterzy. (II)   Ferus   2022-08-07
Szamani: antenaci współczesnych kapłanów. Czyli Niezależny Związek Zawodowy Duszpasterzy.   Ferus   2022-07-31
Śmierć dla “bluźnierców” w Pakistanie   Ibrahim   2022-07-27
Podstępne kuszenie Jezusa (IV)   Ferus   2022-07-24
Podstępne kuszenie Jezusa (III)   Ferus   2022-07-17
Podstępne kuszenie Jezusa (II)   Ferus   2022-07-10
Podstępne kuszenie Jezusa   Ferus   2022-07-03
Nowa książka Jasona Rosenhouse’a z krytyką Inteligentnego Projektu   Coyne   2022-07-02
Potwór stworzony ludzką wyobraźnią   Ferus   2022-06-26
Z jakiej gliny ulepiłeś swojego boga?   Koraszewski   2022-06-23
Nowy ateizm umarł, niech żyje nowy ateizm   Koraszewski   2022-06-20
Kobieta czyli zło konieczne?   Ferus   2022-06-19
Czarne życie, które nie ma znaczenia: 50 chrześcijan zamordowanych w ich kościele   Ibrahim   2022-06-16
Niezamierzony przez Stwórcę byt   Ferus   2022-06-12
Nowy Ład w dziele bożym   Ferus   2022-06-05
Kreacjonizm i owce Labana   Ferus   2022-05-29
Pacyfizm i papieska omylność   Stewart   2022-05-27
Operacja specjalna o kryptonimie „Arka i potop” (III)   Ferus   2022-05-22
Operacja specjalna o kryptonimie „Arka i potop” (II)   Ferus   2022-05-15
Operacja specjalna o kryptonimie „Arka i potop”   Ferus   2022-05-08
Marzenie o bezbożnym państwie   Koraszewski   2022-05-04
Moje (po)wielkanocne refleksje   Ferus   2022-05-01
Niepotrzebna ziemska sprawiedliwość   Ferus   2022-04-24
Alternatywna koncepcja zbawienia (II)   Ferus   2022-04-18
Alternatywna koncepcja zbawienia   Ferus   2022-04-17
Bądźmy uczniami Chrystusa? (II)   Ferus   2022-04-10
Bądźmy uczniami Chrystusa?   Ferus   2022-04-03
Słabość ateizmu czy religii?   Ferus   2022-03-27
Pytania do Boga   Ferus   2022-03-20
Retoryczne pytanie: „Gdzie był Bóg?”   Ferus   2022-03-13
Wojna pod znakiem krzyża     2022-03-11
Będzie zadowoleni (po śmierci)!   Ferus   2022-03-06
Niewiarygodna „prawdziwość” religii   Ferus   2022-02-20
Błędna analogia o wybaczaniu   Ferus   2022-02-13
Deizm antytezą teizmu? (II)   Ferus   2022-02-06
Deizm antytezą teizmu?   Ferus   2022-01-30
Jezus z uczniami w zbożu   Ferus   2022-01-23
Pierwszy krytyk bożego dzieła (VI)   Ferus   2022-01-16
Pierwszy krytyk dzieła bożego (V)   Ferus   2022-01-09
Hashtag „też odchodzę”   Koraszewski   2022-01-03
Wspomnienie: „Czego sobie życzyłem na nadchodzący 2014 r.?”.   Ferus   2022-01-02
Tradycja powinna się zmieniać pod wpływem praw człowieka   Igwe   2021-12-30
Bóg się rodzi i islmofobia w kafkowskim świecie   Koraszewski   2021-12-26
(Nie)zwykła opowieść wigilijna. Czyli moja nocna, niedokończona rozmowa z psem.   Ferus   2021-12-26
Jacek Tabisz o nowym humanizmie    Tabisz   2021-12-21
Pierwszy krytyk bożego dzieła (IV)   Ferus   2021-12-19
Pierwszy krytyk bożego dzieła (III)   Ferus   2021-12-12
Pierwszy krytyk bożego dzieła (II)   Ferus   2021-12-05
Pierwszy krytyk bożego dzieła   Ferus   2021-11-28
Paradoksalne „Dzięki Bogu” (II)   Ferus   2021-11-21
Paradoksalne „Dzięki Bogu”.   Ferus   2021-11-14
Absurdalna awersja wierzących do ateizmu   Ferus   2021-11-07
Refleksje sprzed lat: „Fikcyjna walka dobra ze złem” i inne   Ferus   2021-10-31
Atak ateizmu na ludzki rozum? (III)   Ferus   2021-10-24
Pytanie bez odpowiedzi   Łukaszewski   2021-10-18
Atak ateizmu na ludzki rozum? II.   Ferus   2021-10-17
Nasila się dżihadystyczne ludobójstwo chrześcijan w Nigerii   Ibrahim   2021-10-16
Atak ateizmu na ludzki rozum?!   Ferus   2021-10-10
Idea, która wyprowadziła rozum na manowce   Ferus   2021-10-03
"Time Magazine” i zachodnie podejście do islamizmu   Mahmoud   2021-10-02
Powolne odrzucanie religijnego mitu   Koraszewski   2021-09-27
Duchowni czy wyrachowani biznesmeni w sutannach?   Ferus   2021-09-26
Kościół zdeprawowany i mamoną silny   Koraszewski   2021-09-22
Turecki ateista zamordowany 31 lat temu   Bulut   2021-09-18
Naturalne czy sztucznie wykreowane religie?   Ferus   2021-09-12
Bogowie popkultury.Czyli jakimi religijnymi stereotypami „karmi” nas telewizja.   Ferus   2021-09-05
Ojciec święty, święty Paweł i teologia zastąpienia    Koraszewski   2021-08-30
(Nie)Fachowe pośrednictwo religijne.Czyli nieudana próba połączenia sprzecznych ze sobą zachowań.   Ferus   2021-08-29
Chora koncepcja Boga/bogów   Ferus   2021-08-22
W oparach ateizmu z czasu przeszłego   Koraszewski   2021-08-19
Islam – religia pokoju   Koraszewski   2021-08-16
Rozum i Wiara (XVIII)   Ferus   2021-08-15
Kult jednostki i bunt umysłu zniewolonego   Pandavar   2021-08-10
Biblia, kobiety i Bóg? (III)   Ferus   2021-08-08
Bezduszna duchowość ateistów   Koraszewski   2021-08-03
Most nad przepaścią (III)   Ferus   2021-08-01
Most nad przepaścią (II)   Ferus   2021-07-25
Most nad przepaścią   Ferus   2021-07-18
Chrześcijańskie stanowisko wobec rozdziału Kościoła i państwa   Koraszewski   2021-07-17
Czy ateizm może być nauczany jako religia?   Koraszewski   2021-07-12
Bajka o „zagubionej owcy” i cwanych „pasterzach duchowych”   Ferus   2021-07-11
Biblia, kobiety i Bóg? (II)   Ferus   2021-07-04
Ekumeniczne spotkanie apostatów   Koraszewski   2021-06-29
Czy wolno krytykować muzułmanów?   Pandavar   2021-06-28
Targniecie się na życie wieczne?   Ferus   2021-06-27
Dwa różne Dekalogi   Ferus   2021-06-20
Pasterze i ich bezwolne owce, czyli paradoksy „duchowego pasterzowania”   Ferus   2021-06-13
Biblia, kobiety i Bóg? Czyli co takiego Bóg chce powiedzieć czytelnikom Pisma Świętego?   Ferus   2021-06-06
Jest człowieczeństwo i jest muzułmańskie człowieczeństwo   Pandavar   2021-06-03
Żałoba bez złudzeń   Igwe   2021-05-26

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk