Zachodnioeuropejskie postawy wobec Żydów: raport z dużego badania

 

 

To jest główny wniosek z dużego, nowego badania znanej amerykańskiej organizacji badawczej, Pew Research Center. Badanie zatytułowane „Być chrześcijaninem w Europie Zachodniej”, obejmuje 15 krajów, które reprezentują niemal całą Europę Zachodnią. Poza postawami chrześcijan raport zawiera także informację o postawach całej populacji.  

Z raportu wynika, że poziomy uczestnictwa w chrześcijańskich praktykach religijnych  znacznie zmalały w ostatnich dziesięcioleciach. Dziewięćdziesiąt jeden procent populacji Europy Zachodniej jest ochrzczona i 81% wychowała się jako chrześcijanie; jednak tylko 71% określa się jako chrześcijanie i zaledwie 22% uczestniczy przynajmniej w jednym nabożeństwie miesięcznie.

Obecnie jest w Europie Zachodniej znacznie więcej ludzi niezwiązanych z religią niż uczęszczających do kościoła chrześcijan. W Holandii 48% określa się jako niezwiązani z żadną religią, co przewyższa łączną liczbę uczęszczających do kościoła i niepraktykujących chrześcijan, która wynosi 41%.    

Chrześcijaństwo było siłą napędową tego, co można nazwać Tysiącletnim Imperium Europejskiego Antysemityzmu. Zbudowało olbrzymią, trwałą infrastrukturę teologiczną siania nienawiści do Żydów. Na tej bazie Niemcy były w stanie promować ideologię nazistowską i przeprowadzić Holocaust.  

Na tym tle interesujące jest zanalizowanie tego, co pozostało z chrześcijańskiej wrogości wobec Żydów w Europie Zachodniej i jakie inne fakty można dostrzec w tym badaniu w sprawie chrześcijańskich postaw wobec Żydów.  

Wyniki badania pokazują, że „Chrześcijanie, niezależnie od stopnia praktykowania religii, częściej niż ludzie niezwiązani z religią, są niechętni zaakceptowaniu Żydów w swojej rodzinie”. Są także „bardziej skłonni zgadzać się z antysemickimi wypowiedziami o Żydach, takimi jak ‘Żydzi zawsze dbają o swoje interesy, a nie o interesy kraju, w którym żyją’”.

Inną ważną rzeczą, pokazaną w tym badaniu, jest częściowe nakładanie się na siebie grup chrześcijan, którzy wyrażają negatywne postawy wobec muzułmanów i tymi, którzy wyrażają negatywne postawy wobec Żydów.

Badanie Pew obejmuje również postawy populacji Europy Zachodniej jako całości wobec Żydów. Ta kwestia była poprzednio badania w dużym badaniu ADL GLOBAL 100. To badanie uaktualniono w 2015 r, obejmując osiem krajów włączonych do nowego badanie Pew.

Badanie Pew pokazuje, że z 15 badanych krajów tylko w dwóch, Francji i Wielkiej Brytanii, ponad połowa populacji – po 55% - mówi, że osobiście zna kogoś, kto jest Żydem. To są dwa zachodnioeuropejskie kraje, gdzie liczba obywateli pochodzenia żydowskiego jest najwyższa. W Szwajcarii 50% populacji mówi, że osobiście zna kogoś, kto jest Żydem. We wszystkich badanych krajach odsetek tych, którzy osobiście znają muzułmanina, jest wyższy niż tych, którzy znają Żyda. Nie jest to zaskakujące, jako że we wszystkich badanych krajach  populacja muzułmanów jest dużo większa niż populacja Żydów. Z wyjątkiem Norwegii znaczna większość populacji we wszystkich krajach mówi, że wiedzą „niewiele lub nic o judaizmie”.

Istnieje znaczna liczba Europejczyków, którzy nie chcą zaakceptować Żydów jako członków swoich rodzin. Z grubsza jest to ponad 50 milionów dorosłych w badanych krajach. Najwięcej jest we Włoszech - 25%, w Wielkiej Brytanii - 23% i w Austrii – 21%. Z drugiej strony, w Holandii i Norwegii tylko 3%. Wśród chodzących do kościoła chrześcijan jest ich 14%, wśród niechodzących do kościoła chrześcijan jest 19%, a wśród niereligijnych 7%.  

Pytano także w badaniu o gotowość zaakceptowania Żydów jako sąsiadów. Zaskakująco, najwyższe liczby były w krajach, a których Żydzi stanowią mniej niż 1/10 procenta populacji. Poczynając od Włoch, gdzie 12% nie chce Żyda jako sąsiada, a następnie Portugalia i Irlandia po 10%.

Antysemickie uprzedzenia są nadal szeroko rozpowszechnione w Europie Zachodniej. Jednym z pytań w badaniu było czy ludzie zgadzają się z twierdzeniem: „Żydzi zawsze dbają o swoje interesy, a nie o interesy kraju, w którym żyją". Około 50 milionów zachodnich Europejczyków zgadza się z tym twierdzeniem. W Portugalii to uprzedzenie jest najwyższe, 36% populacji zgadza się z tym twierdzeniem. Było to równe liczbie tych, którzy się nie zgadzali. We wszystkich innych krajach odsetek tych, którzy się nie zgadzają z tym  twierdzeniem, jest wyższy niż odsetek tych, którzy się zgadzają. Niemniej w Hiszpanii różnica jest niewielka: 32% zgadza się a 34% nie zgadza się. Nie ma kraju w Europie Zachodniej, w którym mniej niż 13% populacji zgadza się z tym antysemickim twierdzeniem.   

W dodatku dziesiątki milionów zachodnich Europejczyków uważa, że Żydzi „Zawsze przesadzają to, ile wycierpieli”. W każdym z badanych krajów odsetek nie zgadzających się z tym twierdzeniem jest znacznie wyższy niż zgadzających się. Niemniej we Włoszech zgadza się 36%, w Portugalii 33%, a w Hiszpanii 30%.

Dodatkowy wgląd w postawy antysemickie pochodzi z wcześniejszego badania ADL. W sondażu w 2005 r. pytano obywateli kilku zachodnioeuropejskich krajów o to, czy Żydzi są odpowiedzialni za śmierć Jezusa. 19% Belgów, 21% Duńczyków i 19% Szwajcarów odpowiedziało twierdząco.  

W sondażu ADL z 2012 r. zadano to samo pytanie w innych krajach. Wśród pytanych 18% Austriaków, 14% Niemców, 38% Węgrów, 15% Włochów, 16% Holendrów, 19% Norwegów, 46% Polaków, 21% Hiszpanów i 18% obywateli Zjednoczonego Królestwa w to wierzy.

Zgadzanie się z tym twierdzeniem jest stereotypowym przykładem antysemityzmu. Dane są tym bardziej szokujące, jeśli założy się, że znaczny odsetek ludzi niereligijnych nie podziela tego przekonania.  

Unia Europejska twierdzi, że walczy z antysemityzmem. Gdyby poważnie traktowano tę sprawę, przeprowadzono by badanie rozmiarów antysemityzmu i antyizraelizmu w 28 państwach członkowskich. Zbadano by także, jak sytuacja wygląda wśród chrześcijan, muzułmanów i ludzie niezwiązanych z religią. 

W celu poważnego zabrania się za kwestię antysemityzmu należałoby także zdobyć dane o postawach zwolenników skrajnej prawicy i skrajnej lewicy. 

Western European attitudes to Jews: Report on a major study

Israel National News, 8 czerwca 2018

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska

Dr. Manfred Gerstenfeld

Badacz i publicysta, wieloletni przewodniczący Jerusalem Center for Public Affairs, gdzie nadal zasiada w zarządzie, autor wielu książek, uważany za jeden z największych współczesnych autorytetów w kwestiach antysemityzmu.