Prawda

Piątek, 29 marca 2024 - 07:41

« Poprzedni Następny »


Ukoronowanie efektu motyla


Liat Collins 2020-03-30


Wiele myślałam ostatnio o motylach, o ich pięknie i kruchości, niesłychanej metamorfozie, jaką przechodzą w ciągu swojego krótkiego życia, o sposobie, na jaki reprezentują naturę i wolność, niemniej są także chwytane i przyszpilane na wieczność. Przypisuję moje rozważania faktowi, że wolę myśleć o barwnych motylach niż próbować sobie wyobrazić, w jaki sposób niewidzialny dla oka ludzkiego wirus rzucił świat na kolana.
 

„Efekt motyla” jest dobrze znanym pojęciem, kojarzonym z pracą amerykańskiego meteorologa, Edwarda N. Lorenza, używanym do wyjaśnienia sposobu, w jaki małe wydarzenie w jednym miejscu może uruchomić łańcuch zdarzeń, które mają olbrzymi wpływ po drugiej stronie globu w kilka tygodni później. Określenie to zyskało popularność po wykładzie Lorenza dla American Association for the Advancement of Science w grudniu 1972 roku, zatytułowanego: “Predictability: Does the Flap of a Butterfly’s Wings in Brazil Set Off a Tornado in Texas?” [Przewidywalność: czy machnięcie skrzydeł motyla w Brazylii wywołuje tornado w Teksasie?] 


Lorenz, nawiasem mówiąc, nie ukuł tego zwrotu. Według Scholarpedia: “swoją kruchością motyl – w rzeczywistości wprowadzony do tytułu wykładu przez organizatora sesji, który nie mógł skontaktować się z Lorenzem na czas przed opublikowaniem programu – wydaje się dostarczać idealnej ilustracji czegoś maleńkiego jako przeciwieństwo przytłaczającego charakteru zjawisk takich jak tornado, spotykanych w naturalnym środowisku i ostro zakłócających nasze codzienne życie”. Zgaduję, że osoba, który wymyśliła tę metaforę, nie zdawała sobie sprawy z tego, że rozpoczyna własną wersję „efektu motyla”, tworząc w nauce  śliczną nazwę na teorię chaosu, która nabierze własnego życia.

 

Nie ulega wątpliwości, że cokolwiek sprowadziło pandemię COVID-19, która zaczęła się w Chinach pod koniec zeszłego roku, zmieniło świat. Jedne zmiany będą trwałe – jak zmniejszenie liczby wielkich, międzynarodowych konferencji, przemysłu statków wycieczkowych i w ogóle podróży, zmiany w ubezpieczeniach i nowy sposób zajmowania się potrzebami medycznymi. Inne zmiany, miejmy nadzieję, będą przejściowe – konsekwencje ekonomiczne i szkody psychologiczne, przejściowa utrata poczucia bezpieczeństwa.   
 

Restrykcje narzucone w próbie zatrzymania szerzenia się choroby prowadzą do wielkiej recesji, której wpływ będzie odczuwany przez lata. Są przewidywania, że choroba zmieni sposób pracy ludzi, z mniejszą liczbą osobistych kontaktów. Spodziewam się, że pokolenie wchodzące na rynek pracy w nadchodzących latach, będzie szukało stałej pracy tego rodzaju, jaki wyszedł z mody w szybko poruszającym się świecie nowoczesnej techniki. Prawdopodobnie nie ma już dłużej czegoś takiego jak pewność stałego zatrudnienia, ale jest odnowione pragnienie bezpieczeństwa stałej pracy.  
 

Efekt ekonomicznego motyla powoduje coś więcej niż machnięcie skrzydłami. Wielu z dotkniętych to mniej widoczni i bardziej narażeni członkowie społeczeństwa. Artykuł w zeszłotygodniowym „Yisrael Hashavua” pokazał, na przykład, że kiedy zamyka się restauracja, dotyka to nie tylko właściciela lub kucharza, ale kelnerów, sprzątaczy i rybaka, który nie ma komu sprzedać swojego połowu. Restauracja jest częścią łańcucha żywności.
 

W Izraelu, podobnie jak w innych miejscach na świecie, kiedy przedsiębiorstwa zamykają się lub zmniejszają działalność, setki tysięcy ludzi muszą odejść.
 

Dane pokazują skok w tym miesiącu w liczbie starających się o zasiłek dla bezrobotnych z około 6% do prawie 20%. Według Globes, ponad 657 800 nowych szukających pracy zarejestrowało się od początku marca, czyniąc w sumie 815 700 bezrobotnych.
 

Przypomina mi to stary dowcip: “Definicją ‘akceptowalnego poziomu bezrobocia’ jest, że osoba zbierająca dane statystyczne nadal ma pracę”. Nie jest to śmieszny dowcip.
 

Nic dziwnego, że liczba ludzi dzwoniąca do ERAN, największej w kraju gorącej linii zdrowia psychicznego, podobno podwoiła się. To są pełne napięcia czasy.
 

Kryzys KORONOWIRUSA pokazał nam siły i słabości globalnej wioski i technologii, na której polega. Dzieci uczą się na odległość, pracownicy – ci, którzy nadal mają pracę – pracują z domów, a modły odbywają się w cybeprzestrzeni. Jest nawet mowa o tym, że ortodoksyjni rabini zaaprobują seder prowadzony via Zoom (jeśli zostanie włączony przed rozpoczęciem się święta), by umożliwić rodzinom obchodzenie tego w sposób, który uchodzi za „bycie razem” w dniach społecznej izolacji – dniach, kiedy dziadkowie nie mogą uścisnąć swoich wnuków, a ciotki nie mogą odcisnąć pocałunku na policzku siostrzeńca lub siostrzenicy, wiedząc, że natychmiast zostanie starty, a dopiera lata później będzie wspominany z rozczuleniem.
 

W tym tygodniu miałam wyjątkowo surrealistyczny dzień wirusa. Dzięki Facebook Live mogłam widzieć moją przyjaciółkę wychodząca za mąż w pięknej i wzruszającej ceremonii. Oglądałam, „lajkowałam” i komentowałam. Było to radosne, ale odległe. Marzyłam, by dzielić osobiście ich radość.
 

Później tego dnia płakałam na pogrzebie – żadnej potrzeby okularów słonecznych, by ukryć zapłakane oczy, nikt nie mógł mnie zobaczyć. David Ehrlich dotknął życia tak wielu, a tak niewielu mogło osobiście odprowadzić go; jego partner, jego nastoletnie dzieci, jego ocalony z Holocaustu ojciec i matka i niewielu więcej. 
 

Ehrlich, pisarz, był chyba najbardziej znany jako współzałożyciel słynnej restauracji i salonu literackiego, Tmol Szilszom, łączącego jedzenie z myślą. To było niezwykłe miejsce, gdzie intelektualiści i pisarze mogli szerzyć swoje idee; wiele par tam się spotkało, tam chodziło na randki i tam oświadczało;  religijni goście obiadowi siedzieli obok par gejów. To było ciepłe, przyjazne, zabawne i interesujące miejsce, takie jak sam Ehrlich.
 

Na tydzień przed jego nagłą śmiercią na zawał serca Ehrlich i jego biznesowy partner, Dan Greenberg, zamknęli restaurację zgodnie z zarządzeniami o zapobieganiu koronawirusowi.  Ciężko mówić o Ehrlichu – byłym sąsiedzie i przyjacielu – w czasie przeszłym; mam nadzieję, że Tmol Szilszom przeżyje i powróci po pandemii. Jeśli nic innego, ta choroba – lub drastyczne środki podjęte, by spowolnić jej szerzenie się – pokazały, że wszyscy potrzebujemy realnego ludzkiego dotyku i kontaktu: realnego objęcia na pogrzebie, wspólnego śmiechu na weselu.
 

Głównym problemem, przed jakim stoimy wszyscy, jest stopniowy powrót do normalnego życia – choć poranionego bitwą – po zakończeniu tej wojny.
 

Polityczne walki pogarszają sytuację. Naszego kraju dosłownie i w przenośni na to nie stać. Wyzwania są ogromne. Ludzie muszą zobaczyć ekonomiczną wizję.

 

Nie pamiętam, kto pierwszy przedstawił mi koncepcję biblijnego Józefa jako pierwszego światowej klasy ekonomisty, ale nadal mam wobec tego człowieka dług. Myśl, że podczas siedmiu tłustych lat musisz oszczędzać na siedem chudych lat, jest starożytną, bezcenną radą. Przysłowiowy czarny dzień spowodował, że skrzydła motyla korony zamieniły się w huragan. Gdy burza minie, pozbieramy kawałki, wysprzątamy szkody i nauczymy się budować mocniejsze domy.  
 

Motyle mogą symbolizować wywołujące mdłości uczucia zdenerwowania, ale również trzepoczące uczucia miłości. Takie jest życie, mieszanina bólu i przyjemności, uruchomionych przez zdarzenia, nad którymi nie zawsze panujemy i które nie zawsze dzieją się blisko. Obecnie wymogiem jest, byśmy pozostawali w domu – trzymali się w naszych kokonach. Spoglądam w przyszłość, kiedy będziemy mogli wyłonić się z kokonów, rozpostrzeć skrzydła i wnieść piękno i barwy z powrotem do świata.

 

Crowning the butterfly effect

Jerusalem Post, 26 marca 2020

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Liat Collins

Urodzona w Wielkiej Brytanii, osiadła w Izraelu w 1979 roku i hebrajskiego uczyła się już w mundurze IDF, studiowała sinologię i stosunki międzynarodowe. Pracuje w redakcji “Jerusalem Post” od 1988 roku. Obecnie kieruje The International Jerusalem Post.


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Notatki

Znalezionych 2574 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Wydajmy razem "Głos Rozpaczy"   Kruk   2013-12-14
Woda wyżej   Koraszewski   2013-12-15
Izraelski apartheid   Lesser   2013-12-19
W co wierzy lewica (w sprawie islamu i Izraela)   Davidson   2013-12-21
Szokująca decyzja  autobojkotu związków uniwersyteckich   Davidson   2013-12-25
Co zrobić z wszystkimi “czarownicami”?   Igwe   2013-12-26
Wesołych Świąt!   Dawkins   2013-12-26
Tragedia dzieci-uchodźców w Syrii   Raphaeli   2013-12-29
Święty Mikołaj aresztowany w Pakistanie   Khuldune Shahid   2014-01-02
Całkowity brak zainteresowania   Treppenwitz   2014-01-02
Tajemnice palestyńskiej ambasady     2014-01-05
Zabójstwa honorowe na Zachodzie   Chesler   2014-01-10
Znak czasu   Treppenwitz   2014-01-11
Przepraszamy, zabiliśmy was z powodu nieuniknionych błędów!   Bekdil   2014-01-14
Chińską politykę jednego dziecka zainspirowali zieleni z Zachodu   Ridley   2014-01-20
Ani Marks, ani Chomsky, ani Jezus, ani Mahomet   Koraszewski   2014-01-27
Precedens w świecie arabskimOficjalna impreza upamiętniająca Holocaust     2014-01-30
Lekcje Holocaustu są międzynarodowe     2014-01-30
Gniewny śpiew o kulturze gwałtu   Chesler   2014-01-30
Kocia sprawa   Hili   2014-02-01
Rada Bezpieczeństwa żąda, by Izrael przestał być tak cholernie moralny     2014-02-04
Zakaz przechodzenia przez jezdnię po lody!   Lomborg   2014-02-08
Listy z globalnej wioski   Hili   2014-02-09
Czy ludziom bardziej przeszkadza nierówność niż bieda?   Ridley   2014-02-09
Okupacyjna Olimpiada Putina   Kontorovich   2014-02-10
Przemysł, który nie będzie bojkotował Izraela   Apfel   2014-02-11
O mordowaniu zwalczających polio     2014-02-13
Abbas potrzebuje opcji zerowej   Charney   2014-02-14
Rasa & polityka: od sali wykładowej do ONZ   Valdary   2014-02-17
Kongres i Biały Dom zgadzają się: Najlepszym rozwiązaniem jest okupacja     2014-02-18
Kultura wojny   Tobin   2014-02-19
Muzułmanie szkodzą sami sobie    Al-Dżibrin   2014-02-20
Jak wytworzyć paskudny obraz Izraela za przestrzeganie porozumień     2014-02-23
W poszukiwaniu palestyńskiej tożsamości     2014-02-26
Arabia Saudyjska: prawdziwy apartheid   Greenfield   2014-03-03
Islamskie państwo Iranu i dyskryminacja płci   Rafizadeh   2014-03-04
Niewolnictwo nadal istnieje   Koraszewski   2014-03-05
Dramat syryjskich chrześcijan   Koraszewski   2014-03-06
Palenie (i regulacje europejskie) zabijają   Ridley   2014-03-06
Naród wyklęty   Koraszewski   2014-03-07
Izraelski Apartheid i jego radzieckie korzenie   Koraszewski   2014-03-08
Miss apartheidu   Koraszewski   2014-03-09
Wspaniały sposób na dobre samopoczucie za pieniądze innych ludzi   Lomborg   2014-03-09
Tragiczna farsa Rady Praw Człowieka ONZ   Cotler   2014-03-13
Akademicy milczą w sprawie imperializmu rosyjskiego: “To nie jest Izrael”     2014-03-14
Afrykańscy więźniowie sumienia   Keita   2014-03-17
Opowieść o niedźwiedziu   Koraszewski   2014-03-20
Czy Waszyngton zakochał się w Hezbollahu?     2014-03-24
Tyrania ekspertów   Ridley   2014-03-24
Demokracja islamska: skorumpowana i niedemokratyczna   Bekdil   2014-03-26
Technika i technologia zarówno tworzą, jak i likwidują miejsca pracy   Ridley   2014-03-29
Kobiety w krajach arabskich mają prawa z epoki kamienia   Akram   2014-03-31
Egipt pozwie Izrael za dziesięć plag   Al-Gamal   2014-04-01
Chochoł królem Polski   Kruk   2014-04-01
Przeciw złemu światu   Roth   2014-04-04
Światowa Wojna Środowiskowa   Greenfield   2014-04-05
Rakiety domowej roboty?   Roth   2014-04-08
Najnowszy argument przeciw nauce   Coyne   2014-04-10
Ruda nie wróci   Koraszewski   2014-04-11
Palestyńczycy muszą prosić o pokój   Dershowitz   2014-04-12
Zmierzch Czerwonych i Zielonych   Greenfield   2014-04-14
Niespodzianka! Nowe badanie Australijczyków pokazuje, że homeopatia jest bzdurą   Coyne   2014-04-15
Szariat to… szariat tamto…   Rahman   2014-04-22
Problem z Bliskim Wschodem   Tsalic   2014-04-25
Zagadka brytyjskiego zatrudnienia i wydajności   Ridley   2014-04-25
Sojusznik NATO na pół etatu   Bekdil   2014-04-26
Kultura arabskapodwójnie zdewaluowała życie ludzkie   Al-Swailem   2014-04-27
Nie dla koniny, ani dla bredni   Tsalic   2014-04-29
Paradoks gospodarczego wzrostu   Ridley   2014-05-01
Negacja Holocaustu i ludobójstwo w Ruandzie   Boteach   2014-05-05
Izrael, kraj paradoksów   Yemini   2014-05-06
Wielka barykada na drodze chorążego pokoju   Apfel   2014-05-08
Czy powinniśmy polować na krezusy?   Koraszewski   2014-05-10
Sprawdzanie moich przywilejów   Fortgang   2014-05-10
Boko Haram i gwałcenie dzieci w Dżihadzie   Chesler   2014-05-11
Pokój ma na imię Hadassah   Ahmed   2014-05-12
Religijny humanizm   Al-Harbi   2014-05-13
Światowa stolica teorii spiskowych   Totten   2014-05-14
Spóźnione olśnienie Tony Blaira   Bekdil   2014-05-15
Wyznanie obojnaka   Kruk   2014-05-16
E-papierosy wypierają tytoń   Ridley   2014-05-18
Nakba czy porażka?   Al-Mulhim   2014-05-19
Nacjonalizm, patriotyzm, humanizm   Koraszewski   2014-05-19
Magiczne myślenie Palestyńczyków   Spyer   2014-05-21
Nakba każdego narodu   Jemini   2014-05-22
EU finansuje terroryzm   Tsalic   2014-05-24
Komu pomaga UNRWA?   Roth   2014-05-25
Małżeństwa z dziećmi  powinny być karalne   Inger Stark   2014-05-26
O wyższości podboju nad okupacją   Bekdil   2014-05-28
Obraźmy się na wiecznie obrażonych muzułmanów   Sennels   2014-05-29
Czy wstrętny generał odmieni Libię?   Greenfield   2014-05-30
Zgwałcili i powiesili   Chesler   2014-06-02
Zdumiewający głos z Syrii   Winter   2014-06-03
Palestyńczycy oskarżają Izraelo gromadzenie zapasów Żydów     2014-06-04
Przepraszam, ale się stąd nie wyniesiemy!   Bekdil   2014-06-05
Wojna i (nie) pokój   Tsalic   2014-06-09
Terroryści bezskutecznie próbują zdobyć uwagę BBC     2014-06-10
Czeski prezydent o islamie i antysemityzmie   Geenfield   2014-06-12
Nielegalne osiedla   Levick   2014-06-14
Naiwność to jeszcze nie dobroć   Lawson   2014-06-21

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk