Arabskie powody do zawiści

Arabowie czują zawiść, kiedy kontaktują się z światem rozwiniętym. Mój przyjaciel uciekł ze swojego kraju, który tonie w ciemności i rozpaczy, i osiedlił się w Londynie. Kupił dom i czekał na koniec wojny w jego ojczyźnie. Któregoś dnia przeszkadzało mu drzewo w jego małym ogrodzie i postanowi „dokonać na nim egzekucji”. Zapytał swojego brytyjskiego sąsiada, czy zna kogoś, kto może wykonać to zadanie, sąsiad roześmiał się i powiedział: „Nie masz prawa zabić tego drzewa, mimo że należy do ciebie. Najpierw musisz złożyć podanie do władz miejskich i przekonać ich do powodu, dla którego chcesz ściąć to drzewo. Prawo chroni drzewa. Musisz zdobyć pozwolenie i dopiero potem przychodzi praca dla mordercy”.

Mój przyjaciel był zdumiony. Pochodzi ze świata, w którym można zrównać z ziemią całe miasto i nikt nie mrugnie okiem. Obywatel może zostać zabity i ani jego żona, ani jego matka nie mają prawa zapytać, dlaczego… Drzewo tutaj, w Wielkiej Brytanii, ma więcej praw niż obywatel w arabskich krajach kultury tortur i cierpienia.

Zawiść nie jest ani pożyteczną, ani szlachetną emocją i zazwyczaj otwiera bramy do rozgoryczenia i nienawiści, niemniej nie jest niezwykłe, że Arab cierpi z powodu zawiści. Kiedy Arab odwiedza muzeum w kraju rozwiniętym, natychmiast myśli o tym, co stało się z zabytkami w Iraku i w Syrii… Kiedy widzi uwagę, jaką przypisuje się w Oslo problemom zdrowia publicznego, pamięta, gdzie w jednej lub drugiej stolicy arabskiej płyną otwarte ścieki.

Próbując zminimalizować swoje rozczarowanie, Arab szuka czasami usprawiedliwień dla ziejącej przepaści między nim a światem rozwiniętym. Jesteśmy na zupełnie innym etapie historycznym. Kraje w Europie zbierają owoce wielkich wydarzeń, jakie zaszły tutaj i zmieniły oblicze świata: Rewolucji Francuskiej, rewolucji przemysłowej, idei Renesansu, rozdzielenia kościoła i państwa, filozofii niemieckiej i olbrzymiej zmiany statusu kobiet.

Arab znowu odczuwa zawiść, ponieważ Europejczycy doświadczyli wojen między narodami i wyznaniami, sporów granicznych i planów podbicia i unicestwienia jednego narodu przez drugi. Zalali krwią kontynent i cały świat – ale wyłonili się z tych zmagań mądrzejsi. Imperia stały się eksponatami w gablotach muzeów i rozdziałami w książkach historycznych; granice zamieniły się w mosty, nie zaś mury; społeczeństwa europejskie zaakceptowały prawo do bycia innym. Mniejszości nie uważa się już za bomby, które trzeba rozbroić, Konstytucje w Europie powstrzymują większość przed atakowaniem wszelkiej odmienności. Te kraje nie szukają dłużej przywódców historycznych, których biografie ociekają krwią; szukają rządów, które poświęcają się walce z bezrobociem, rozwijaniu gospodarki, zachęcaniu inwestycji, chronieniu środowiska i zwalczaniu problemu zmiany klimatycznej. Gościa arabskiego pożera zawiść.

Zostawmy drzewa i zabytki, bo przychodzi jeszcze gorsze. Arab widzi, że premier izraelski Benjamin Netanjahu, odwołał wszystkie swoje plany, by móc przyjąć swojego gościa, premiera Indii Narendrę Modiego. To była pierwsza wizyta premiera Indii w Izraelu. Inną rzeczą, która przyciągała uwagę, było to, że gość nie odczuwał potrzeby odwiedzenia Ramallah, co ucieszyło jego gospodarzy. Mówimy o Indiach, które były pierwsze w wyrażeniu zrozumienia dla aspiracji Palestyńczyków i nie wahały się stać obok nich na forach międzynarodowych…

Modi ewidentnie widzi Izrael jako latarnię technologicznego postępu i mówił o potrzebie swojego gigantycznego kraju skorzystania z potencjału izraelskiego w tej dziedzinie. Wynikiem było to, że Modi i Netanjahu podpisali porozumienie warte 2 miliardy dolarów, według którego Indie otrzymają izraelską Żelazną Kopułę do wykrywania i przechwytywania rakiet i artylerii. W dodatku podpisano umowę wstępną na założenie Funduszu Badań i Innowacji Przemysłowych Indie-Izrael. Inne porozumienia dotyczą dziedzin takich jak woda, rozwój rolnictwa w Indiach i partnerstwo w projektach gospodarczych w Afryce i świecie rozwijającym się.

Nie wystarczy wyjaśnić tego, co się zdarzyło, mówieniem, że Modi należy do ekstremistycznego nurtu nacjonalizmu hinduskiego i że terroryzm “dżihadystyczny” przekonał go, że związki z Izraelem powinny zostać wzmocnione. Ważnym punktem jest to, że kraj wielkości Izraela ma coś do zaofiarowania armii Indii poza rolą, jaką już odegrał w przeszłości w ulepszaniu broni radzieckiej i rosyjskiej, którą posiadały Indie; że ma także coś do zaoferowania w takich dziedzinach jak rozwój rolnictwa i gospodarki wodnej.

Arab był zaniepokojony arogancją przemówień Netanjahu podczas wizyty Modiego, ale kiedy spojrzał na mapę przerażającego Bliskiego Wschodu, odkrył, że Izrael osiągnął serię zwycięstw w ostatnich latach bez wystrzelenia ani jednej kuli. Granice, kraje, armie i gospodarki wokół niego rozpadły się. Fale ekstremizmu spowodowały katastrofy w częściach świata arabskiego, w porównaniu z którymi palestyńska Nakba jest tylko jednym akapitem wśród wielu.

Tym razem Arab odczuwał nie tylko zawiść, ale odczuwał totalną porażkę tego, który nie potrafi dołączyć do nowoczesnej epoki.

 

[1]”Al-Sharq Al-Awsat” (Londyn), 10 lipca 2017.

 

Źródło: MEMRI, Specjalny komunikat Nr 7023, 24 lipca 2017

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska