Prawda

Piątek, 29 marca 2024 - 12:33

« Poprzedni Następny »


Żywotne pytanie


Matt Ridley 2015-04-25


Nick Lane nie tylko pisze o nauce, ale robi eksperymenty i prowokuje do myślenia. Obecnie jest na tropie jednej z największych idei we wszechświecie: znaczenia słowa “życie”. W swojej trzeciej książce o energii i życiu dochodzi podejrzanie blisko do złamania sekretu życia, dlaczego jest ono takie a nie inne, i zgłębia ten problem w sposób, który przyprawiłby o zawrót głowy starożytnego filozofa. Próbuje obecnie opowiedzieć jak, kiedy i gdzie rozpoczęło się życie, i co się z nim stało w tych początkowych dniach. Większość tej opowieści wygląda, jakby mogła być prawdą.

Życie używa informacji (składowanej w DNA), by przechwycić energię (która jest zmagazynowana w substancji chemicznej o nazwie ATP) i stworzyć porządek. Ludzie spalają olbrzymie ilości energii – wytwarzamy około 10 tysięcy razy więcej energii na gram niż słońce. Słońce jest gorętsze tylko dlatego, że jest większe. Używamy energii do tworzenia i podtrzymywania misternej złożoności komórkowej i cielesnej, przeciwieństwa entropii, tak samo jak to robimy w ekonomii, gdzie wykorzystanie energii płonących paliw umożliwia nam budowanie wysokościowców i samolotów. My jednak – a „my” znaczy tutaj wszystkie żywe stworzenia, włącznie z bakteriami – mamy specyficzny sposób chwytania energii, by była użyteczna. Pompujemy protony przez błony lipidowe.


W każdej sekundzie życia pompujesz miliardy bilionów protonów przez błony w tysiącach bilionów mitochondriów, które żyją w twoim organizmie. Mitochondria były przedmiotem niedawnej debaty parlamentarnej (o „zarodkach trojga rodziców”), są głównymi bohaterami w tej książce i są potomkami bakterii. Ich zadaniem jest utlenianie wodoru, żeby pompować protony i napędzać życie.


Załamanie się tych gradientów protonowych jest prawdziwą definicją śmierci. Cyjanek jest trucizną, ponieważ blokuje pompę protonową i komórki popełniają samobójstwo (żeby oczyścić ciało ze złych mutacji) przez umyślne załamywanie swoich gradientów protonowych. Ciało, które jest martwe od bardzo niedawna, jest praktycznie rzecz biorąc identyczne z żywym, poza mikroskopijną zmianą na niewidzialną skalę – jego zdolność to utrzymywania protonów po właściwej stronie błon nagle ustała.


Profesor Lane, biochemik z University College London, i jego koledzy rozgryźli problem, dlaczego tak jest i co to znaczy. Jego dociekania na temat tego problemu prowadzi go w głąb zagadki, która fascynowała ludzi przez tysiąclecia: gatunek, śmierć, seks, płeć, starzenie się, płodność i życie. W 2000 r. znaleziono nowy rodzaj alkalicznego, ciepłowodnego otworu termicznego na dnie oceanu pośrodku Atlantyku (nazwano go Zaginionym Miastem z powodu wielkich węglanowych kominów i wież), gdzie protony przenikają przez cienkie, półprzepuszczalne ściany z żelaza, niklu i siarki do maleńkich porów, powodując, że zbierają się tam i kontaktują cząsteczki organiczne.


Zdaniem Lane’a i innych tak zaczęło się życie jakieś 4 miliardy lat temu, wewnątrz tych skalistych porów, gdzie naturalny gradient protonowy przypadkiem zaczął napędzać tworzenie się molekularnej złożoności. Szczegóły opowieści detektywistycznej, która prowadzi go od tego punktu do pierwszej bakteriopodobnej komórki są trudne (do zrozumienia) zawiłe i przekonujące, ale bardzo warte tej podróży.


Wydaje się, że życie bardzo wcześnie rozdzieliło się na dwa różne rodzaje z różnymi zestawami chemicznymi. Nazywamy je bakterie i „archeony”, ale jedne i drugie wyglądają jak mikroby. Dopiero kiedy odczytujemy ich geny, rozumiemy jak bardzo różnią się – na przykład, jedne używają prawoskrętnych postaci lipidów, a drugie lewoskrętnych. Przez osłupiające dwa miliardy lat one były wszystkim, co istniało na tej planecie. Oba miały wielką różnorodność biochemiczną, ale były małe i strukturalnie proste.


Dopiero po tym czasie wyłoniły się złożone stworzenia – pierwotniaki, rośliny, zwierzęta, grzyby. Mają one olbrzymią wewnętrzną złożoność w komórkach, jak również w ciałach, które często są wielokomórkowe. Wszystkie mają wspólnego przodka, ponieważ ich podstawowa maszyneria jest zawsze ta sama: rośliny i zwierzęta są jedynie wersjami tego samego tematu. A jednak ten zwrot ku złożoności nie zostawił śladów – nie ma żadnych pośrednich stworzeń, z pewnymi częściami tej maszynerii, ale bez innych części. Jak mogło złożone („eukariotyczne”) życie pojawić się w pełni ukształtowane, jak Atena z głowy Zeusa?


Rozwiązywanie tej zagadki prowadzi Lane’a w świat idei, którym tylko Lewis Carroll mógłby nadać sens. Kiedy czytasz książkę Lane’a, sześć niemożliwych rzeczy staje się wiarygodne przed śniadaniem.


Wydaje się, że tym, co się zdarzyło, było pochłonięcie przez jedną komórkę archeona jednej komórki bakterii, która zamieniła się w wyspecjalizowany generator energii i stopniowo przekazała gospodarzowi większość swoich genów.


To spowodowało problem, ponieważ najeźdźcze sekwencje DNA lub pasożyty cyfrowe – trochę jak wirusy komputerowe – dostały się do systemu operacyjnego gospodarza. Nadal trapią nas dzisiaj. Nazywają się introny i radzimy sobie z nimi przez wycinanie ich z transkryptu DNA przed jego użyciem. Maszyna, jakiej używamy do zrobienia tego, pracuje powoli, musi więc mieć bezpieczne miejsce do pracy zanim transkrypt zostanie użyty – i dlatego wyewoluowało jądro, do oddzielenia transkrypcji od translacji (w białko).


Posiadanie mitochondriów, którymi stały się bakterie, umożliwiło komórkom na znacznie większy wzrost, ponieważ mitochondria mogły być liczne i małe, i skurczyć swoje genomy do niewielu zasadniczych genów – w naszych mamy tylko 13 – podczas gdy genom archeona mógł zacząć obsługiwać znacznie większą objętość i tworzyć nowe rodzaje maszynerii.


Najważniejszym odkryciem Lane’a, jego momentem “eureka”, było, kiedy zrozumiał, że dzięki temu podziałowi pracy energia dostępna na każdy gen jest setki tysięcy razy większa w komórce eukariotycznej niż w bakterii: tak samo jak energia dostępna na każdego pracownika podskoczyła wyżej dzięki rewolucji przemysłowej, umożliwiając tworzenie dużo więcej technologii i infrastruktury (to akurat moja analogia, a nie jego).


Od tego punktu Lane śledzi echa pradawnych walk wewnątrz komórki, rzuca światło na takie pytania, jak i dlaczego mamy mniej sodu w komórkach niż ma woda morska, dlaczego gołębie żyją dłużej niż szczury, jak rozdzielały się gatunki, dlaczego jaja są duże a plemniki małe i tak dalej.


Materiał, z którym musiał pracować Lane jest niesamowicie skomplikowany i są chwile, kiedy najbardziej gorliwy czytelnik będzie wracał do słowniczka, by sprawdzić znaczenie używanych terminów. Podobnie jednak jak najlepsi autorzy piszący o nauce, Lane nigdy nie prześlizguje się nad szczegółami. Zamienia je zamiast tego w serię opowieści detektywistycznych. Jak Poirot prowadzi czytelnika od przestępstwa do sprawcy, od zagadki do rozwiązania. Różnica z powieścią detektywistyczną polega na tym, że te opowieści są o rzeczywistości i są fundamentalne dla samego życia.


Powyższy tekst recenzji z książki Lane’a The Vital Question ukazał się po raz pierwszy w The Times:


The vital question

Rational Optimist, 21 kwietnia 2015

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Matt Ridley

Brytyjski pisarz popularnonaukowy, sympatyk filozofii libertariańskiej. Współzałożyciel i b. prezes International Centre for Life, "parku naukowego” w Newcastle. Zrobił doktorat z zoologii (Uniwersytet Oksfordzki). Przez wiele lat był korespondentem naukowym w "The Economist". Autor książek: The Red Queen: Sex and the Evolution of Human Nature (1994; pol. wyd. Czerwona królowa, 2001, tłum. J.J. Bujarski, A. Milos), The Origins Of Virtue (1997, wyd. pol. O pochodzeniu cnoty, 2000, tłum. M. Koraszewska), Genome (1999; wyd. pol. Genom, 2001, tłum. M. Koraszewska), Nature Via Nurture: Genes, Experience, and What Makes us Human (także jako: The Agile Gene: How Nature Turns on Nurture, 2003), Rational Optimist 2010.

Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj




Komentarze
2. Wstęp Lengyel 2015-04-26
1. życie pozaziemskie mieczysławski 2015-04-25


Nauka

Znalezionych 1470 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

„Grubogłowi przedsiębiorcy pogrzebowi w noc żywych trupów”   Júnior   2022-05-31
„Gryzoń skunksowy”, który żuje trujące rośliny i wypluwa truciznę na swoje futro   Coyne   2020-12-02
„Kryzys klimatyczny” to mistyfikacja   Williams   2023-09-25
„Najbardziej znany zabójca ludzi”: jakie są prawdziwe początki XIV-wiecznej Czarnej Śmierci?   Lewis   2023-09-15
„New Yorker” pisze o hoacynie, sugeruje, że koncepcja Darwina drzew ewolucyjnych może być urojeniem   Coyne   2022-07-25
„San Francisco Chronicle” bardzo myli się w sprawie biologicznej płci   Coyne   2023-06-09
„Zapylisz mnie!”: nachalni bohaterowie świata roślin   Júnior   2022-06-11
“Czarne tygrysy” w małym indyjskim rezerwacie sugerują losowy dryf genetyczny   Coyne   2021-10-26
“Daily Beast” wypacza epigenetykę oszukańczymi twierdzeniami, że dzieci mogą “odziedziczyć wspomnienia Holocaustu”   Coyne   2017-10-05
“Konwergentna” ewolucja mrówek grzybiarek Starego i Nowego świata   Coyne   2023-03-23
“Odwrócenie specjacji” (fuzja gatunków) u kruków   Coyne   2018-03-16
“Partenogenetyczny” rak rozmnaża się bez seksu: czy to jest nowy gatunek?   Coyne   2018-02-17
“Rogi” trylobitów mogły być używane jako broń w walkach między samcami   Coyne   2023-02-15
“Scientific American” poświęca się polityce, a nie nauce; odmawia publikowania krytycznych analiz swoich fałszywych lub wprowadzających w błąd twierdzeń   Coyne   2022-09-01
“Współczesny” Homo sapiens mógł być w Eurazji aż 210 tysięcy lat temu   Coyne   2019-07-17
‘Raniąca’ idea merytorycznych podstaw nauki    i Jerry Coyne   2023-05-29
 Syntetyczna biologia oferuje obietnicę rozwiązania globalnego problemu z plastikiem   Agaba   2021-12-13
10 twierdzeń działaczy walczących w Afryce z GMO o tym, dlaczego postępy w biotechnologii upraw powinny zostać odrzucone – i dlaczego są one błędne   Maina   2022-11-17
100 milionów lat ozdabiania się śmieciami   Yong   2016-07-05
12 podstawowych punktów biologii ewolucyjnej   Cobb   2016-03-02
Pseudonauka Masaru Emoto   Novella   2017-12-18
Czy „toksyczna kobiecość” jest główną przyczyną bojów o społeczną sprawiedliwość?   Coyne   2021-02-08
Paradoksalne cechy genetyki inteligencji   Ridley   2013-12-18
“New Scientist”: Darwin jednak miał rację    Coyne   2020-10-01
Intelektualna pustka numeru “New Scientist” o ewolucji: 1. Genetyczna plastyczność    Coyne   2020-10-03
Intelektualna pustka numeru “New Scientist” o ewolucji: 2. Rzekome nieistnienie gatunków   Coyne   2020-10-05
Klasyczna historia skorygowana: porosty to grzyby + glony + drożdże (inne grzyby)   Coyne   2016-08-05
Homo floresiensis, hominin “hobbit”, w Internecie   Coyne   2016-11-25
No pasarán    Tonhasca Júnior   2023-03-04
Strzelby, zarazki, maszyny to zdecydowanie antyrasistowska książka. Dlaczego lewica jej nie kocha?   Barnett   2021-10-13
„ Całujące się” koralowce złapane in flagranti   Yong   2016-07-28
”Sygnalizowanie cnoty” może nas irytować. Cywilizacja byłaby jednak bez niego niemożliwa    Miller   2019-09-13
A jednak chorują na raka    Łopatniuk   2016-02-13
Czyste okrucieństwo cięć w pomocy żywnościowej   Lomborg   2017-08-07
Dalszy spadek zgonów z powodu raka   Novella   2019-02-04
Dlaczego mamy alergie?   Zimmer   2016-01-28
Dlaczego sądy nie powinny rozstrzygać o nauce     2018-12-13
Dlaczego większość zasobównie wyczerpuje się   Ridley   2014-05-04
Dlaczego zwierzęta są urocze?   Coyne   2014-12-30
Dziennik z Mozambiku: Demony w kurzu   Naskręcki   2018-03-30
Dziwaczne, wysysające krew czerwie jurajskie   Cobb   2014-06-28
Ewolucja, ptaki i kwiaty   Coyne   2014-06-02
Gigantyczne “paleonory” wykopane przez wymarłe ssaki   Coyne   2017-06-29
Grupy anty-GMO przegrywają sprawę sądową w Nigerii    i Nkechi Isaak   2022-07-30
Jak karakara wygrywa z osami   Cobb   2013-12-29
Kiedy zapada noc i ziemia jest ciemna   Tonhasca Júnior   2023-02-10
Kilka lekcji z rosyjskiej rewolucji. Jak kuszący radykalny nihilizm prowadzi do ekstremizmu   Geifman   2021-03-22
Komisja Europejska ukrywa naukę o pszczołach   Ridley   2017-05-03
Malaria pachnąca cytryną    Zimmer   2015-04-07
Małpo ty moja   Koraszewski   2015-04-17
Metamorfozy    Júnior   2022-04-09
Minęło 40 lat od wydania „Samolubnego genu” – śmiała książka Richarda Dawkinsa ostała się próbie czasu   Ridley   2016-02-17
Niezwykły pasikonik szklany   Naskręcki   2014-05-27
Nowe badanie wskazuje na jednego oszusta   Coyne   2016-08-18
Nowy i dziwaczny rodzaj mimikry: nasiona rośliny naśladują kształt i zapach odchodów zwierzęcych, by ułatwić roznoszenie ich przez żuki gnojowe   Coyne   2015-10-20
O porażkach wolności i lęku przed nauką   Dennett   2016-05-20
O rzeczywistości rasy i odrazie do rasizmu    i Brian Boutwell   2017-09-04
Obniżenie poprzeczki dla tradycyjnej medycyny chińskiej dla ideologii i zysku     2017-12-29
Olbrzymie armie o niezliczonych umiejętnościach    Tonhasca Júnior   2024-02-08
Osobisty mikrobiom w cyfrach   Zimmer   2014-08-14
Ostrogony nie są naprawdę “żywymi skamieniałościami”    Coyne   2015-07-29
Palestyńska intersekcjonalność z nazistami   Frantzman   2017-07-08
Pochwała ignorancji, czyli wiem, że nie wiem   Cullen   2017-01-11
Przykre niespodzianki, czyli czerniak i siwizna   Łopatniuk   2015-08-01
Przypuszczalnie złamana kość    Coyne   2015-06-04
Rozum i Wiara IICzyli takie sobie rozmowy o religijnych „prawdach” i problemach z nimi związanych.   Ferus   2015-11-22
Ryba z biodrami   Mayer   2016-03-30
Siedem narzędzi myślenia   Dennett   2014-11-19
Skrzydlaci oszuści i straż obywatelska   Young   2014-01-02
Tako rzecze antyszczepionkowa “wojowniczka mama”, Brittney Kara: jeśli szczepionki są tak wspaniałe, to dlaczego nie wspomina ich Biblia?     2018-04-26
Twardy kwiat do zgryzienia    Tonhasca Júnior   2023-02-22
Wielkoskrzydłe   Naskręcki   2014-04-02
Wierzący nagradzani za życia   Coyne   2014-12-21
Wpaść w amok. Empiryczna analiza szaleńczych zabójstw pokazuje, że wyłaniają się dwa różne wzorce.   King   2023-06-03
Wątpliwi pomocnicy    Tonhasca Júnior   2023-04-08
Świetna ewolucyjna innowacjaktóra okazała się zgubna   Yong   2015-12-10
Dlaczego odmawiamy dostrzegania jaśniejszej strony, choć powinniśmy   Pinker   2018-04-17
Krew, znój, łzy i pot   Tonhasca Júnior   2023-01-19
Mądrość w pułapce autorytetu   Witkowski   2020-04-18
Po prostu nie mogę się doczekać, aby znów wyruszyć w trasę   Tonhasca Júnior   2022-10-27
Pochwała jednoznaczności   Witkowski   2019-10-29
Z perspektywy naszego kurnika   Witkowski   2020-01-16
A co to takie włochate?   Łopatniuk   2016-04-02
A genomy ciągle kurczą się…   Zimmer   2016-11-22
A teraz dobre wiadomości: Sprawy naprawdę idą w dobrym kierunku   Pinker   2015-11-24
A polać wielką wodą…   Cipiur   2019-05-18
A.N. Wilson znowu kopie Darwina, tym razem w “Times”   Coyne   2017-09-07
Adam i Ewa: dwoje, czy więcej niż dwoje przodków?   Coyne   2017-01-07
Afrykańscy naukowcy wzywają do polityki poparcia biologii syntetycznej i innych innowacji   Agaba   2021-12-02
Agroekologia zmienia biednych farmerów w biedniejszych   Muhumuza   2022-06-09
AI – asystent lekarza   Novella   2020-12-09
AI: gorąca randka z “Sydneyem ”   Gotefridi   2023-03-15
Akademicki skandal: troje badaczy umyślnie publikowało fałszywe artykuły o „badaniach żałości”, by pokazać fatalne standardy akademickie w naukach społecznych   Coyne   2018-10-12
Akcja afirmatywna w wieloetnicznym narodzie   Hyams   2020-07-17
Aktywacja telomerazy mogłaby prowadzić do leczenia samej starości   Ridley   2015-10-27
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Aktywność umysłowa nie zapobiega osłabieniu umysłowej sprawności   Novella   2018-12-15
Akupunktura jadu pszczelego: śmiercionośne znachorstwo, które może zabić     2018-04-23
Akupunktura kontra nauka, wersja lingwistyczna     2017-06-01
Akupunktura kwantowa   Novella   2019-04-23

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk