Prawda

Czwartek, 28 marca 2024 - 14:47

« Poprzedni Następny »


Zmień swoje geny przez zmianę swojego życia


Jerry Coyne 2014-05-15


Znowu Deepak i Tanzi! O Panie, kiedy ci ludzie przestaną obiecywać, że możesz zmienić swoje geny przez zmianę stanu swojego umysłu? Wydanie “World” w PuffHo z tego tygodnia zajmuje się jak zwykle krzykliwą reklamą Deepaka Chopry i Rudy’ego Tanziego w artykule pod tytułem “Deepak Chopra on how to modify your own genes. [Deepak Chopra o tym, jak zmodyfikować swoje geny].

Jest to czysta szarlataneria, która twierdzi, że możemy trwale zmienić nasze geny przez zmianę naszych myśli i stylu życia. Wyobraź sobie: mieć pokojowo nastawione dzieci tylko dzięki temu, że uprawiasz medytację! Jeśli tylko potrafisz myślami wydostać się z depresji klinicznej, być może – nawet jeśli depresja jest dziedziczna w twojej rodzinie – zredukuje to niebezpieczeństwo, że twoje dzieci będą cierpiały na depresję!


Uważam ten artykuł za poważne i szkodliwe wypaczenie nauki. Jego autorka, Kathleen Miles, jest kierowniczką działu w redakcji PuffHo World bez wartego wspomnienia wykształcenia biologicznego. I to widać, gdyż bez skrzywienia się i bez słowa krytyki połyka ona niesmaczną papkę serwowaną przez Tanziego i Choprę. Zdekonstruujmy ten niedorzeczny artykuł, który, na szczęście, jest krótki. (Ma także dwa wideo.)


Lekarz i autor bestsellerów Deepak Chopra ma dające siłę przesłanie: możesz zmodyfikować swoje geny dzięki własnym działaniom i zachowaniom.


“Dosłownie metabolizujemy coś, co jest tak ulotne, jak doświadczenie lub też znaczenie” – powiedział Chopra w wywiadzie w tym tygodniu dla Milken Institute Global Conference w Beverly Hills w Kalifornii. „Jeśli ktoś mówi ‘Kocham cię’, a ja ją kocham, nagle czuję się wspaniale i wytwarzam rzeczy takie jak oksytocynę, dopaminę, serotoninę i opiaty. A jeśli ktoś mówi ‘Kocham cię’, a ja uważam, że manipuluje mną, nie wytwarzam ich. Wytwarzam kortyzol i adrenalinę”.


W całym artykule widzimy splecenie dwóch rzeczy: zmiany w ekspresji genów kontra zmiany w strukturze samych genów. Oczywiście, kiedy organizm reaguje fizjologicznie lub zachodzi aktywność neuronalna, zaangażowane są geny, albo przez wytworzenie hormonów lub neuroprzekaźników, albo przez aktywowanie, by wytworzyć ich więcej. Geny są także zaangażowane w przekablowaniu mózgu w świetle doświadczenia. Jest to jednak zróżnicowana aktywacja genów, które same pozostają strukturalnie niezmienione. Ich sekwencja nie zmienia się: są tylko włączane i wyłączane.


Jest to znane od lat, ale Tanzi i Chopra umyślnie (a przynajmniej tak sądzę) mieszają ekspresję genów (jak w drugim akapicie powyżej) ze strukturą genów, jak w akapicie poniżej:


Jeśli pewne doświadczenia zdarzają się wystarczająco wiele razy, mogą wpłynąć na to, jak geny ulegają ekspresji i jak są upakowane bez zmieniania DNA, powiedział profesor Rudi Tanzi z Harvard Medical School. To zjawisko, zwane epigenetyką, zdobywa coraz większa popularność wśród naukowców.


“Każde doświadczenie spowoduje zmiany chemiczne w twoim organizmie i w twoim mózgu, a te zmiany chemiczne spowodują następnie zmiany genetyczne” – powiedział Tanzi, który niedawno napisał książkę wraz z Choprą: Super Brain. “Jeśli te zmiany genetyczne zachodzą wystarczająco często i z wytrwałością, może to prowadzić do modyfikacji tych genów w taki sposób, że w przyszłości reagują tak samo, ponieważ zostały wytrenowane”.


Chociaż nie jest to typowy rezultat, mamy informację o takich modyfikacjach przekazywanych następnym pokoleniom w czymś, co znane jest jako między pokoleniowa ewolucja epigenetyczna.


No cóż, epigenetyka to nie jest zróżnicowana ekspresja niezmienionych genów, ale zmiana strukturalna genów (co samo w sobie może zmienić ich ekspresję) przez modyfikację sekwencji ich DNA – zazwyczaj przez przyczepienie grup metylowych (jeden atom węgla i trzy atomy wodoru) do określonych zasad DNA. Modyfikacja epigenetyczna genów także jest znana od dłuższego czasu, może wpłynąć na ekspresję genów i może być adaptacyjna, jak w sytuacjach, kiedy geny męskie i żeńskie są w różny sposób metylowane i ulegają różnej ekspresji. Wszystkie jednak zmiany adaptacyjne, jakie znamy, same są zakodowane w DNA; to jest, DNA ma sekwencje, które mówią innym częściom DNA, by stały się epigenetycznie modyfikowane w adaptacyjny sposób.


Nie to jednak mają na myśli ludzie tacy jak Chopra i Tanzi, kiedy mówią o epigenetyce. Chodzi im o to, że zmiany w DNA nie pochodzą z samego kodu DNA, ale ze środowiska, a potem zostają dziedziczone. Istotnie, takie „lamarckowskie” zmiany w modyfikacji DNA mogą zachodzić pod wpływem środowiska i być dziedziczone – ale nie dłużej niż przez kilka pokoleń. Nie jest to stabilna forma dziedziczenia, a więc nie odgrywa roli w ewolucji ani (jak ci panowie powtarzali wielokrotnie) w zmianie genów twoich dzieci. Takie modyfikacje nigdy, na ile mi wiadomo, nie były podstawą adaptacji biologicznej, ponieważ znikają po kilku pokoleniach. Wszystkie adaptacje ewolucyjne, o których wiem, po zbadaniu okazują się być konsekwencją zmian sekwencji zasad DNA. Wykazano, że żadna z nich nie była spowodowana środowiskowymi modyfikacjami DNA.


Tanzi i Chopra jednak używają kilku niestabilnych przykładów znalezionych w laboratoriach, by zbudować wielki gmach poradników samopomocy. Oto, co mówią:


Na przykład, Tanzi powiedział, że badanie opublikowane w grudniu w piśmie “Nature Neuroscience” doniosło, iż myszy dziedziczą pamięć zapachów od swoich ojców – nawet kiedy potomstwo nigdy nie spotkało ojca, ani samo nie doświadczyło danego zapachu. W badaniu stwierdzono także, że trzecie pokolenie myszy rodziło się z tą samą pamięcią zapachu.


“Gdyby mi to ktoś powiedział pięć lat temu, uznałbym, że jest to science-fiction” – powiedział Tanzi o międzypokoleniowej ewolucji epigenetycznej. „Kiedy o tym mówisz, konserwatywni biolodzy ewolucyjni, darwiniści, wystąpią z atakiem na ciebie”.   


Podejrzewam, że przez “konserwatywnych biologów ewolucyjnych” Tanzi (który groził mi zaskarżeniem o zniesławienie) rozumie mnie i zapewne Dawkinsa oraz innych, którzy krytykowali Tanziego i Choprę. W końcu jesteśmy irytującymi pchłami na ciele szarlatanerii, żądając dowodów na ich twierdzenia. Problem z przykładem myszy polega na tym, że, jak wszystkie modyfikacje epigenetyczne, nie wykazano, że jest stabilny poza drugie pokolenie. 


A oto wiele mówiące przyznanie Tanziego (moje podkreślenie):


Choć naukowcy znaleźli dowody na zmiany epigenetyczne, które przekazywane są u myszy i wioślarek, Tanzi zauważył, że istnieją tylko dowody poszlakowe, iż zjawisko to zachodzi również u ludzi.


Niemniej podkreślił, że związek między działaniami a naszymi genami jest wyraźny.


“Mózg nie jest statyczny. Jest dynamiczny. Zmienia się cały czas – powiedział Tanzi. – A ty kierujesz tym, jak się zmienia”.


Aha – żadnych  dowodów u ludzi. Niemniej Pociąg Szarlatanerii ruszył ze stacji i nic nie przekona tych dwóch panów, by dostarczali poprawnych informacji o badaniach, bo sprzedają książki i CD o tym, jak możemy zmienić nasze geny przez zmianę zachowania. Nie mam nic przeciwko ludziom oddającym się spekulacjom, co może dziać się w ludzkich organizmach, przy braku jakichkolwiek dowodów, ale uważam za nieetyczne używanie tych bezpodstawnych spekulacji do sprzedawania ich łatwowiernej publiczności.


Proszę zwrócić uwagę na argument Tanziego w powyższym akapicie, że mózg jest “dynamiczny” i „zmieniający się cały czas”. Oczywiście, że to robi: zmienia się za każdym razem, kiedy otrzymujemy informację od zmysłów, mamy jakąś myśl lub odczuwamy jakąś emocję. No to co? Nie mówi to absolutnie niczego o modyfikacji genów. I powiedzenie: „ty kierujesz tym, jak się zmienia”, wprowadza nieco w błąd. Jako determinista, nie sądzę, że siedzimy za kierownicą (a, nawiasem mówiąc, co Tanzi rozumie przez „ty”?). Nawet jeśli nie jesteś deterministą, musisz przyznać, że zmiany w mózgu często nie mają nic wspólnego z wolą. Jeśli masz trwałą traumę po jakimś koszmarnym przeżyciu lub jeśli twoją pamięć zmienia jakieś zewnętrzne wydarzenie, to dzieje się to bez twojej świadomej woli.


Aby zobaczyć, jak daleko posuwają się ci dwaj faceci, oto dwa wideo z artykułu w PuffHo, opisane następująco:


Deepak Chopra, lekarz i autor bestsellerów, oraz Rudy Tanzi, profesor z Harvard Medical School, rozmawiali z Kathleen Miles, redaktorką z “WorldPost”, podczas Milken Institute Global Conference w Beverly Hills w Kalifornii 28 kwietnia 2014 r.


Są krótkie, więc je obejrzyj. Znajdziesz tu Himalaje szarlatanerii!


Zauważcie twierdzenie Chopry: “Nie ma żadnego doświadczenia jakiegokolwiek rodzaju, które nie zostaje metabolizowane w regulację genową i neuroplastyczność”. Metabolizowane? Co przez to rozumie? Jeśli chodzi mu o to, że doświadczenia wpływają na ekspresję genów, które już mamy, to wszystko w porządku. I jeśli rozumie przez to, że doświadczenia zmieniają okablowanie mózgu, to także to jest prawdą. Ale po 1:45 minuty na wideo wtrąca się Tanzi i mówi, że te zmiany chemiczne w mózgu powodują zmiany genetyczne, które mogą być przekazywane. A to jest po prostu wypaczanie rzeczywistości; nie mamy pojęcia o tym, czy może się to zdarzyć w naszym gatunku (ani być stabilne w jakimkolwiek gatunku), a mamy znaczne dowody świadczące przeciwko temu.


Tutaj jest drugie wideo, w którym Tanzi znowu sugeruje, że jeśli uczynisz siebie niedepresyjnym, możesz zmienić skłonność swoich dzieci do depresji. Gwoli sprawiedliwości trzeba dodać, że przyznaje on, iż w odniesieniu do ludzi dane są wątłe (tj. nieistniejące), ale przechodzi następnie do omówienia chwilowych modyfikacji epigenetycznych widzianych u innych gatunków.


Na wideo (2:30) Tanzi zbywa krytykę “konserwatywnych biologów ewolucyjnych” tym, że „nie dokonują eksperymentów, ale ograniczają się do licznych pouczeń”. Czuję się głęboko urażony, bo spędziłem całe moje życie zawodowe na robieniu eksperymentów  (czy powinienem zagrozić Tanziemu pozwem?) i mapowaniu różnic genetycznych między gatunkami. Następnie mówi on, że biologia jest „samoorganizująca się”: żargon, który w zasadzie nic nie znaczy.


Moje trzy wnioski.

1. Chopra uprawia swoje stare sztuczki, próbując zbudować reputację i fortunę na nieudowodnionych tezach (jak również na zaciemnianiu istniejącej nauki). Podtrzymuję mój pogląd, że jest to całkowity szarlatan i mam mu za złe wypaczanie rzetelnej nauki, żeby wprowadzić w błąd ludzi i nabić kieszeń.


2. Jego partner w tym przedsięwzięciu, Tanzi, wyrządzi wielką szkodę swojej reputacji (jest profesorem na Harvardzie) przez nie tylko zadawanie się z szarlatanem Choprą, ale przez propagowanie koncepcji modyfikacji epigenetycznych w naszych mózgach bez żadnych wspierających te twierdzenia dowodów. Gdybym był kolegą Tanziego, namawiałbym go, by odsunął się od Chopry tak daleko, jak to możliwe.


Jest jednak możliwe, że ci faceci do pewnego stopnia mają rację – to jest, może istnieć kilka trwale dziedziczonych modyfikacji naszych genów, spowodowanych epigenetycznymi zmianami wynikającymi ze środowiska. Ale założyłbym się o bardzo duże sumy, że nie znajdziemy choćby pięciu takich, które są adaptacyjne, przez następne dziesięciolecie.


3. To jest dziennikarstwo naukowe w najgorszym możliwym wydaniu. Miles nie podjęła najmniejszego wysiłku, by sprawdzić twierdzenia Tanziego i Chopry przez konsultację z innymi naukowcami. Jest łatwowierna i po prostu chce sprzedać wielką story. PuffHo powinna się wstydzić, publikując coś takiego, ale, jak wiemy, ten szmatławiec nie ma wstydu.


Więcej szarlatanerii i głębot Deepaka z Twittera, który w krótkich słowach próbuje ściągnąć uwagę “ateistycznych darwinistów”:

 





Deepak and Tanzi at it again: change your genes by changing your life

Why Evolution Is True, 8 maja 2014

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Jerry A. Coyne

Profesor na wydziale ekologii i ewolucji University of Chicago, jego książka "Why Evolution is True" (Polskie wydanie: "Ewolucja jest faktem", Prószyński i Ska, 2009r.) została przełożona na kilkanaście języków, a przez Richarda Dawkinsa jest oceniana jako najlepsza książka o ewolucji.  Jerry Coyne jest jednym z najlepszych na świecie specjalistów od specjacji, rozdzielania się gatunków.  Jest wielkim miłośnikiem kotów i osobistym przyjacielem redaktor naczelnej.

Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1469 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

„Grubogłowi przedsiębiorcy pogrzebowi w noc żywych trupów”   Júnior   2022-05-31
„Gryzoń skunksowy”, który żuje trujące rośliny i wypluwa truciznę na swoje futro   Coyne   2020-12-02
„Kryzys klimatyczny” to mistyfikacja   Williams   2023-09-25
„Najbardziej znany zabójca ludzi”: jakie są prawdziwe początki XIV-wiecznej Czarnej Śmierci?   Lewis   2023-09-15
„New Yorker” pisze o hoacynie, sugeruje, że koncepcja Darwina drzew ewolucyjnych może być urojeniem   Coyne   2022-07-25
„San Francisco Chronicle” bardzo myli się w sprawie biologicznej płci   Coyne   2023-06-09
„Zapylisz mnie!”: nachalni bohaterowie świata roślin   Júnior   2022-06-11
“Czarne tygrysy” w małym indyjskim rezerwacie sugerują losowy dryf genetyczny   Coyne   2021-10-26
“Daily Beast” wypacza epigenetykę oszukańczymi twierdzeniami, że dzieci mogą “odziedziczyć wspomnienia Holocaustu”   Coyne   2017-10-05
“Konwergentna” ewolucja mrówek grzybiarek Starego i Nowego świata   Coyne   2023-03-23
“Odwrócenie specjacji” (fuzja gatunków) u kruków   Coyne   2018-03-16
“Partenogenetyczny” rak rozmnaża się bez seksu: czy to jest nowy gatunek?   Coyne   2018-02-17
“Rogi” trylobitów mogły być używane jako broń w walkach między samcami   Coyne   2023-02-15
“Scientific American” poświęca się polityce, a nie nauce; odmawia publikowania krytycznych analiz swoich fałszywych lub wprowadzających w błąd twierdzeń   Coyne   2022-09-01
“Współczesny” Homo sapiens mógł być w Eurazji aż 210 tysięcy lat temu   Coyne   2019-07-17
‘Raniąca’ idea merytorycznych podstaw nauki    i Jerry Coyne   2023-05-29
 Syntetyczna biologia oferuje obietnicę rozwiązania globalnego problemu z plastikiem   Agaba   2021-12-13
10 twierdzeń działaczy walczących w Afryce z GMO o tym, dlaczego postępy w biotechnologii upraw powinny zostać odrzucone – i dlaczego są one błędne   Maina   2022-11-17
100 milionów lat ozdabiania się śmieciami   Yong   2016-07-05
12 podstawowych punktów biologii ewolucyjnej   Cobb   2016-03-02
Pseudonauka Masaru Emoto   Novella   2017-12-18
Czy „toksyczna kobiecość” jest główną przyczyną bojów o społeczną sprawiedliwość?   Coyne   2021-02-08
Paradoksalne cechy genetyki inteligencji   Ridley   2013-12-18
“New Scientist”: Darwin jednak miał rację    Coyne   2020-10-01
Intelektualna pustka numeru “New Scientist” o ewolucji: 1. Genetyczna plastyczność    Coyne   2020-10-03
Intelektualna pustka numeru “New Scientist” o ewolucji: 2. Rzekome nieistnienie gatunków   Coyne   2020-10-05
Klasyczna historia skorygowana: porosty to grzyby + glony + drożdże (inne grzyby)   Coyne   2016-08-05
Homo floresiensis, hominin “hobbit”, w Internecie   Coyne   2016-11-25
No pasarán    Tonhasca Júnior   2023-03-04
Strzelby, zarazki, maszyny to zdecydowanie antyrasistowska książka. Dlaczego lewica jej nie kocha?   Barnett   2021-10-13
„ Całujące się” koralowce złapane in flagranti   Yong   2016-07-28
”Sygnalizowanie cnoty” może nas irytować. Cywilizacja byłaby jednak bez niego niemożliwa    Miller   2019-09-13
A jednak chorują na raka    Łopatniuk   2016-02-13
Czyste okrucieństwo cięć w pomocy żywnościowej   Lomborg   2017-08-07
Dalszy spadek zgonów z powodu raka   Novella   2019-02-04
Dlaczego mamy alergie?   Zimmer   2016-01-28
Dlaczego sądy nie powinny rozstrzygać o nauce     2018-12-13
Dlaczego większość zasobównie wyczerpuje się   Ridley   2014-05-04
Dlaczego zwierzęta są urocze?   Coyne   2014-12-30
Dziennik z Mozambiku: Demony w kurzu   Naskręcki   2018-03-30
Dziwaczne, wysysające krew czerwie jurajskie   Cobb   2014-06-28
Ewolucja, ptaki i kwiaty   Coyne   2014-06-02
Gigantyczne “paleonory” wykopane przez wymarłe ssaki   Coyne   2017-06-29
Grupy anty-GMO przegrywają sprawę sądową w Nigerii    i Nkechi Isaak   2022-07-30
Jak karakara wygrywa z osami   Cobb   2013-12-29
Kiedy zapada noc i ziemia jest ciemna   Tonhasca Júnior   2023-02-10
Kilka lekcji z rosyjskiej rewolucji. Jak kuszący radykalny nihilizm prowadzi do ekstremizmu   Geifman   2021-03-22
Komisja Europejska ukrywa naukę o pszczołach   Ridley   2017-05-03
Malaria pachnąca cytryną    Zimmer   2015-04-07
Małpo ty moja   Koraszewski   2015-04-17
Metamorfozy    Júnior   2022-04-09
Minęło 40 lat od wydania „Samolubnego genu” – śmiała książka Richarda Dawkinsa ostała się próbie czasu   Ridley   2016-02-17
Niezwykły pasikonik szklany   Naskręcki   2014-05-27
Nowe badanie wskazuje na jednego oszusta   Coyne   2016-08-18
Nowy i dziwaczny rodzaj mimikry: nasiona rośliny naśladują kształt i zapach odchodów zwierzęcych, by ułatwić roznoszenie ich przez żuki gnojowe   Coyne   2015-10-20
O porażkach wolności i lęku przed nauką   Dennett   2016-05-20
O rzeczywistości rasy i odrazie do rasizmu    i Brian Boutwell   2017-09-04
Obniżenie poprzeczki dla tradycyjnej medycyny chińskiej dla ideologii i zysku     2017-12-29
Olbrzymie armie o niezliczonych umiejętnościach    Tonhasca Júnior   2024-02-08
Osobisty mikrobiom w cyfrach   Zimmer   2014-08-14
Ostrogony nie są naprawdę “żywymi skamieniałościami”    Coyne   2015-07-29
Palestyńska intersekcjonalność z nazistami   Frantzman   2017-07-08
Pochwała ignorancji, czyli wiem, że nie wiem   Cullen   2017-01-11
Przykre niespodzianki, czyli czerniak i siwizna   Łopatniuk   2015-08-01
Przypuszczalnie złamana kość    Coyne   2015-06-04
Rozum i Wiara IICzyli takie sobie rozmowy o religijnych „prawdach” i problemach z nimi związanych.   Ferus   2015-11-22
Ryba z biodrami   Mayer   2016-03-30
Siedem narzędzi myślenia   Dennett   2014-11-19
Skrzydlaci oszuści i straż obywatelska   Young   2014-01-02
Tako rzecze antyszczepionkowa “wojowniczka mama”, Brittney Kara: jeśli szczepionki są tak wspaniałe, to dlaczego nie wspomina ich Biblia?     2018-04-26
Twardy kwiat do zgryzienia    Tonhasca Júnior   2023-02-22
Wielkoskrzydłe   Naskręcki   2014-04-02
Wierzący nagradzani za życia   Coyne   2014-12-21
Wpaść w amok. Empiryczna analiza szaleńczych zabójstw pokazuje, że wyłaniają się dwa różne wzorce.   King   2023-06-03
Wątpliwi pomocnicy    Tonhasca Júnior   2023-04-08
Świetna ewolucyjna innowacjaktóra okazała się zgubna   Yong   2015-12-10
Dlaczego odmawiamy dostrzegania jaśniejszej strony, choć powinniśmy   Pinker   2018-04-17
Krew, znój, łzy i pot   Tonhasca Júnior   2023-01-19
Mądrość w pułapce autorytetu   Witkowski   2020-04-18
Po prostu nie mogę się doczekać, aby znów wyruszyć w trasę   Tonhasca Júnior   2022-10-27
Pochwała jednoznaczności   Witkowski   2019-10-29
Z perspektywy naszego kurnika   Witkowski   2020-01-16
A co to takie włochate?   Łopatniuk   2016-04-02
A genomy ciągle kurczą się…   Zimmer   2016-11-22
A teraz dobre wiadomości: Sprawy naprawdę idą w dobrym kierunku   Pinker   2015-11-24
A polać wielką wodą…   Cipiur   2019-05-18
A.N. Wilson znowu kopie Darwina, tym razem w “Times”   Coyne   2017-09-07
Adam i Ewa: dwoje, czy więcej niż dwoje przodków?   Coyne   2017-01-07
Afrykańscy naukowcy wzywają do polityki poparcia biologii syntetycznej i innych innowacji   Agaba   2021-12-02
Agroekologia zmienia biednych farmerów w biedniejszych   Muhumuza   2022-06-09
AI – asystent lekarza   Novella   2020-12-09
AI: gorąca randka z “Sydneyem ”   Gotefridi   2023-03-15
Akademicki skandal: troje badaczy umyślnie publikowało fałszywe artykuły o „badaniach żałości”, by pokazać fatalne standardy akademickie w naukach społecznych   Coyne   2018-10-12
Akcja afirmatywna w wieloetnicznym narodzie   Hyams   2020-07-17
Aktywacja telomerazy mogłaby prowadzić do leczenia samej starości   Ridley   2015-10-27
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Aktywność umysłowa nie zapobiega osłabieniu umysłowej sprawności   Novella   2018-12-15
Akupunktura jadu pszczelego: śmiercionośne znachorstwo, które może zabić     2018-04-23
Akupunktura kontra nauka, wersja lingwistyczna     2017-06-01
Akupunktura kwantowa   Novella   2019-04-23

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk