Prawda

Czwartek, 28 marca 2024 - 12:08

« Poprzedni Następny »


Zakład Simon-Ehrlich po 40 latach


Marian L. Tupy i Gale L. Pooley 2020-10-23


Jest rok 1980 i bierzesz ślub. Twoi rodzice postanowili zaprosić na wesele 100 gości. Przyjęcie kosztuje 100 dolarów na osobę czyli w sumie 10 tysięcy dolarów. Szybko przenosimy się do roku 2018. Teraz pora na ciebie. Urządzasz wesele dla swojego dziecka. Lista gości wzrosła o 72% (kilku staruszków już nie ma, ale liczba kuzynów eksplodowała). To znaczy, że musisz zaopatrzyć 172 ludzi. Cena za jednego gościa pozostała ta sama (chwilowo zapomnij i zignoruj inflację), więc spodziewasz się rachunku na 17 200 dolarów. Zamiast tego rachunek wynosi 4 816 dolarów, czyli mniej niż połowa tego, co twoi rodzice zapłacili za ciebie. Jak to możliwe, pytasz właściciela restauracji? Odpowiada, że na każdy jeden procent wzrostu liczby uczestników rachunek obniża się o jeden procent. A więc, podczas gdy liczba gości wzrosła o 72%, twój rachunek zmalał o 72%. Z pewnością takie rzeczy nie zdarzają się w prawdziwym życiu – a może jednak?


W rzeczywistości to właśnie stało się z przystępnością 50 podstawowych towarów w latach od 1980 do 2018. Przez te 38 lat populacja świata wzrosła z 4,458 miliardów do 7,631 miliardów, czyli o 71,2 procent. W tym samym czasie podstawowe towary, włącznie z energią, żywnością, materiałami i metalami stały się przeciętnie o 71,6 procent bardziej przystępne. Ujmując to inaczej, czas potrzebny do zarobienia pieniędzy na zakup tej samej jednostki w koszyku 50 towarów w 1980 roku wystarczał na 3,62 jednostki w 2018 roku. Skumulowany wskaźnik wzrostu dostatku wynosił 3,44 procenta rocznie. To znaczy, że przystępność naszego koszyka towarów podwajała się co 20,49 lat. Stosunek między wzrostem populacji a obfitością zasobów jest głęboko sprzeczny z intuicją, niemniej jest prawdziwy. Fakty zaskoczyły nas i zaskoczą was także.


Pokolenia ludzi na całym świecie uczono wiary w to, że istnieje stosunek odwrotności między wzrostem populacji a dostępnością zasobów, innymi słowy, że jeśli populacja rośnie, zasoby stają się “skąpe”. Historycznie rzecz biorąc, było to prawdą. W świecie zwierzęcym nagły wzrost dostępności zasobów, jak trawa po niezwykle obfitym deszczu, prowadzi do eksplozji populacji zwierząt. Eksplozja populacji prowadzi następnie do wyczerpania zasobów. Z kolei wyczerpanie zasobów prowadzi do zapaści populacji. Jeśli poważnie traktujesz teorię ewolucji – a my to robimy – wiesz, że ludzie wyewoluowali ze znacznie skromniejszych początków i byli znacznie bardziej narażeni na zmienne koleje losu.


Z czasem jednak ludzie rozwinęli skomplikowane rodzaje współpracy, które podnoszą ich bogactwo i szanse przeżycia. Spójrzmy, na przykład, na handel i wymianę. Jak napisał brytyjski autor, Matt Ridley, w książce z 2010 roku The Rational Optimist: How Prosperity Evolves: “Istnieje uderzająco mało barteru u wszystkich innych gatunków zwierząt. Jest dzielenie się w rodzinach i jest u wielu zwierząt wymiana żywności za seks, włącznie z owadami i małpami człekokształtnymi, ale nie ma wypadków, w których zwierzę daje niespokrewnionemu zwierzęciu jedną rzecz w zamian za inną rzecz”. Handel jest szczególnie ważny podczas klęsk głodowych. Kraj dotknięty przez suszę, na przykład, może kupić żywność z zewnątrz. To nie jest opcja dostępna innym zwierzętom.  


Najważniejszą różnicą jednak między ludźmi a innymi zwierzętami jest nasza inteligencja i używanie tej inteligencji do robienia wynalazków i innowacji. „W pewien sposób wszystko jest technologią” – powiedział jeden z największych historyków ekonomii, Fernand Braudel (1902–1985) w książce Civilization and Capitalism. “Nie tylko najbardziej mozolne przedsięwzięcia człowieka, ale także jego cierpliwe i monotonne starania, by odcisnąć ślad na zewnętrznym świecie; nie tylko szybkie zmiany… ale także powolne ulepszenia procesów i narzędzi, jak również te niezliczone działania, które mogą nie mieć natychmiastowego, innowacyjnego znaczenia, ale które są owocem nagromadzonej wiedzy”.  


W ten sposób, przez wiele tysiącleci prób i błędów, nagromadziliśmy wiedzę, która pozwoliła nam na osiągnięcie prędkości ucieczki  - od braków do obfitości – gdzieś pod koniec XVIII wieku. Czterej  Jeźdźcy Apokalipsy (wojna, głód, zaraza i śmierć) nie zniknęli całkowicie – to byłby cud, a nie postęp. Świat jest jednak nieporównywalnie bogatszy niż był zaledwie dwa stulecia temu. Jeśli nam nie wierzysz, pomyśl przez chwilę nad 768 rodzajami płatków śniadaniowych, które możesz kupić w Walmart za zaledwie kilka minut pracy za minimalną płacę.


Mierzymy obfitość w “cenach w jednostkach czasu”. Cena w jednostkach czasu jest długością czasu, przez jaką trzeba pracować, by zarobić dość pieniędzy na zakup czegoś. Jest to cena w pieniądzach podzielona przez dochód na godzinę. Ceny w pieniądzach wyrażane są w dolarach i centach, podczas gdy ceny w czasie są wyrażane w godzinach i minutach. Na przykład, jeśli baryłka ropy naftowej kosztuje 75 dolarów a zarabiasz 15 dolarów na godzinę, cena w jednostkach czasu dojdzie do pięciu godzin. Jeśli cena ropy spadnie do 60 dolarów za baryłkę, a twój dochód wzrośnie do 20 dolarów, cena w czasie zmaleje do trzech godzin. Cena w pieniądzach spadła o 20 procent, ponieważ jednak twój godzinny dochód podniósł się o 33 procent, cena w jednostkach czasu spadła o 40 procent.   


Ceny w jednostkach czasu mają znacznie więcej sensu niż ceny w pieniądzach z co najmniej trzech powodów. Po pierwsze, ceny w jednostkach czasu unikają sporów i subiektywności powszechnej przy poprawkach na inflację. Po drugie, ponieważ efekty innowacji przejawiają się w zarówno w niższych cenach, jak i w wyższych dochodach (wydajniejsi ludzie są lepiej opłacanymi ludźmi) ceny w jednostkach czasu pełniej ujawniają skutki innowacji. Po trzecie, ceny w jednostkach czasu są niezależne od wahań walutowych. Zamiast oceniać standardy życia w Indiach i w Stanach Zjednoczonych przez porównywanie parytetu siły nabywczej dostosowanych cen litra mleka w indyjskich rupiach i amerykańskich dolarach, ceny w jednostkach czasu dostarczają uniwersalnego i standaryzowanego sposobu (godziny i minuty) mierzenia zmian dobrostanu.


Nasze badania cen w jednostkach czasu i obfitości zasobów zaczęły się, kiedy spojrzeliśmy na słynny zakład między nieżyjącym już ekonomistą z University of Maryland, Julianem Simonem, a biologiem z Stanford University, Paulem Ehrlichem. W zakładzie chodziło o ceny (z uwzględnieniem inflacji) pięciu metali: chromu, miedzi, niklu, cyny i wolframu, i obejmował okres od października 1980 roku do października 1990 roku. Ehrlich prognozował, że z powodu wzrostu populacji metale będą kosztowniejsze. Simon argumentował, że z powodu wzrostu populacji, metale będą tańsze.


Ehrlich myślał jak biolog, który nie jest specjalnie zainteresowany ekonomią. „Ponieważ zasoby naturalne są skończone, wzrost konsumpcji oczywiście ‘w sposób nieunikniony prowadzić będzie do wyczerpania i braku’” – pisał. I kontynuował:  

Obecnie istnieją bardzo duże zapasy wielu zasobów minerałowych, włącznie z żelazem i węglem. To, kiedy “wyczerpią się” lub będzie ich “brak”, nie będzie zależało po prostu od tego, jak wiele jest ich w ziemi, ale także od tempa, w jakim można je produkować i od sum, jakie społeczeństwo będzie w stanie płacić w standardowych ekonomicznych lub środowiskowych kategoriach za ich wydobycie i użycie. Dla większości zasobów ekonomiczne i środowiskowe ograniczenia zmniejszą konsumpcję, podczas gdy znaczne ilości pozostaną… Dla innych jednak, globalne “wyczerpanie” – to jest spadek do punktu, w którym światowego popytu nie da się już zaspokoić – jest na horyzoncie. Ropa naftowa jest podręcznikowym przykładem takiego zasobu.

Simon, z drugiej strony, myślał jak ekonomista, który rozumie siłę bodźców i mechanizmów cenowych dla przezwyciężenia niedoborów zasobów. Zamiast na ilość zasobów, patrzył na cenę zasobów. Widział niedobory zasobów jako tymczasową trudność, którą można rozwiązać przez zwiększenie wydajności, zwiększoną podaż, rozwój substancji zastępczych i tak dalej. Jak twierdził, związek między cenami a innowacją jest dynamiczny. Stosunkowa rzadkość prowadzi do wyższych cen, wyższe ceny tworzą bodźce do innowacji, a innowacje prowadzą do obfitości. Niedobór zamienia się w obfitość dzięki systemowi cen. System cen funkcjonuje tak długo, jak długo ekonomia opiera się na prawach własności, rządach prawa i wolnej wymianie. W stosunkowo wolnych gospodarkach zasoby nie wyczerpują się w sposób, w jaki obawiał się Ehrlich. W rzeczywistości mają tendencję do występowania w większej obfitości.   


Jak wiadomo, Simon wygrał zakład z Ehrlichem, kiedy rzeczywiste (tj. z poprawką na inflację) ceny tych pięciu metali spadły o 36 procent między październikiem 1980 roku a październikiem 1990 roku. W rzeczywistości, zwycięstwo Simona byłoby jeszcze bardziej imponujące, gdyby użył, tak jak my, cen w jednostkach czasu. Te ceny spadły o 55 procent między 1980 a 1990 rokiem. Jeśli rozciągniemy zakład Simona-Ehrlicha o wiele dziesięcioleci i bardzo rozszerzymy asortyment analizowanych towarów, odkryjemy stały trend ku większej przystępności zasobów w stosunku do kosztów ludzkiej pracy. Napawa więc otuchą, że w ostatnich latach uczeni zaczęli pisać o epoce obfitości, sytuacji, w której “technologia ma potencjał znacznego podniesienia podstawowego standardu życia każdego mężczyzny, kobiety i dziecka na planecie”.  


Niestety, potrzeba czegoś znacznie więcej niż jednego zakładu między dwoma uczonymi – lub też zresztą, niż tego artykułu – by świat pozbył się starej i szkodliwej koncepcji, że wzrost populacji i wyczerpanie zasobów idą ręka w rękę. Gdzieś jednak trzeba zacząć. Kiedy więc słuchacie producentów czarnych wizji w telewizji i w radio, kiedy czytacie apokaliptyczne przepowiednie o przyszłości ludzkości na Twitterze i w prasie, pamiętajcie, że z każdymi głodnymi ustami przychodzi para rąk i mózg zdolne do myśli, planowania i innowacji.  


Revisiting the Simon-Ehrlich Wager 40 Years On

Quillette, 13 października 2020

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska

 

Marian L. Tupy


Redaktor naczelny HumanProgress i analityk Center for Global Liberty and Prosperity.

 

Gale L. Pooley


Wykładowca ekonomii w Brigham Young University, Hawaii.


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1469 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Rdzenni Amerykanie żądają doczesnych resztek pumy z Griffith Park   Coyne   2023-01-03
Świetny artykuł o epigenetyce   Coyne   2022-12-30
Śmiało podążaj tam, gdzie nie dotarł jeszcze żaden owad   Tonhasca Júnior   2022-12-28
Rzecz o splątaniu nauki i wiary   Koraszewski   2022-12-26
Pradawny ekosystem zrekonstruowany przy użyciu skamieniałego DNA   Coyne   2022-12-19
Rozważania heretyckiego mediewisty o historii, wartościach i zdumiewającej głupocie   Landes   2022-12-16
Ewolucyjne ślepe zaułki i lepkie urządzenia: botanik Darwin   Tonhasca Júnior   2022-12-14
Ewolucja nie idzie prostą drogą   Novella   2022-12-08
Geny i języki   Novella   2022-11-26
Uporczywa obecność religijnego mitu   Winegard   2022-11-24
Znaleziono skrytkę posągów z brązu   Novella   2022-11-23
W oparach zrównoważonej ignorancji   Koraszewski   2022-11-21
10 twierdzeń działaczy walczących w Afryce z GMO o tym, dlaczego postępy w biotechnologii upraw powinny zostać odrzucone – i dlaczego są one błędne   Maina   2022-11-17
List otwarty do wszystkich oszołomów   Novella   2022-11-03
Po prostu nie mogę się doczekać, aby znów wyruszyć w trasę   Tonhasca Júnior   2022-10-27
Czy mizoandria może być zakaźna?   Tonhasca Júnior   2022-10-24
Niezwykła fizjologia hibernujących niedźwiedzi   Coyne   2022-10-22
Cuchnąca pułapka i przytulna kryjówka   Tonhasca Júnior   2022-10-21
Obraz Izraela na amerykańskich uniwersytetach   Mansour   2022-10-19
Kenia aprobuje GMO po 10 latach zakazu   Maina   2022-10-18
Pangenom jedwabnika morwowego   Novella   2022-10-14
Czy Samolubny gen zaszkodził publicznemu rozumieniu biologii?   Coyne   2022-10-13
Nieokrzesani goście   Tonhasca Júnior   2022-10-11
Niezrozumienie równości   Winegard   2022-10-07
Zyski klimatyczne to „niewygodna prawda” — nie wszystkie wiadomości o środowisku są złymi wieściami   Lomborg   2022-10-06
Gorzko-słodki, uzależniający lek   Tonhasca Júnior   2022-09-30
Przeciwko autentyczności   Winegard   2022-09-27
Biomedyczne znaczenie płci (i jej binarnej natury)   Coyne   2022-09-22
Mózgi neandertalczyków   Novella   2022-09-20
Oszuści i oszukani w grze w zapylanie   Tonhasca Júnior   2022-09-15
Po raz kolejny “Scientific American” wypacza biologię, a teraz także historię, by podeprzeć swoją ideologię   Coyne   2022-09-14
Upadek czasopisma “Nature”   Winegard   2022-09-08
Instynkt macierzyński i “New York Times”   Coyne   2022-09-07
Ćmy ze złym public relations   Tonhasca Júnior   2022-09-05
Studenci Uniwersytetu Ghany debatują nad wykorzystaniem upraw GMO w ich kraju   Gakpo   2022-09-02
“Scientific American” poświęca się polityce, a nie nauce; odmawia publikowania krytycznych analiz swoich fałszywych lub wprowadzających w błąd twierdzeń   Coyne   2022-09-01
Dysonansy poznawcze: czekolada a muszki, wino a osy   Júnior   2022-08-29
Patrick Matthew: prawdziwy autor idei doboru naturalnego?   Coyne   2022-08-26
Odporny na choroby, genetycznie modyfikowany maniok zapowiada przełom w Kenii   Maina   2022-08-25
Niekochane, ale czasem pożyteczne   Tonhasca Júnior   2022-08-23
Trwałość laktazy w populacjach pijących mleko: ponowna ocena klasycznej historii z ewolucji człowieka   Coyne   2022-08-19
Pierwszy znany drapieżnik: nowo opisana skamieniałość   Coyne   2022-08-16
Nie karm mózgu śmieciowym jedzeniem   Bhogal   2022-08-10
Kot Mehitabel pisze w “Science”   Coyne   2022-08-09
Nauka o wolności: rozmowa z Anną Kryłow   i Anna Kryłow   2022-08-06
Pierwsze dowody kopalne na opiekę nad lęgiem i niezwykły przypadek asymetrii kierunkowej   Coyne   2022-08-05
Badania dowodzą, że fakty nie mają znaczenia: jak propaganda wykorzystuje i normalizuje antysemityzm     2022-08-03
Horyzontalny transfer genów u owadów: jest rozpowszechniony, ale co to znaczy?   Coyne   2022-08-02
Dokonane w Afryce badanie genomu fasolnika egipskiego oznacza krok naprzód w dywersyfikacji światowego zaopatrzenia w żywność   Karavolias   2022-08-01
Grupy anty-GMO przegrywają sprawę sądową w Nigerii    i Nkechi Isaak   2022-07-30
Raz jeszcze: czy rasy są tylko społecznym konstruktem bez naukowego lub biologicznego znaczenia?   Coyne   2022-07-28
„New Yorker” pisze o hoacynie, sugeruje, że koncepcja Darwina drzew ewolucyjnych może być urojeniem   Coyne   2022-07-25
Nazistowscy lekarze i dzisiejsi antysemici: redefinicja etyki, żeby usprawiedliwić prześladowania Żydów     2022-07-18
Carl Sagan i wolność wątpienia   Jacoby   2022-07-18
Jak Darwin spowodował globalne ocieplenie swoją teorią doboru płciowego   Coyne   2022-07-16
Dieta mieszana misiów i innych   Júnior   2022-07-14
Londyńskie Natural History Museum popełnia błąd naturalistyczny - wielokrotnie   Coyne   2022-07-11
Nigeria gotowa na spełnienie oczekiwań rolników     2022-07-08
Szczepionki przeciwko grypie związane ze zmniejszonym ryzykiem choroby Alzheimera   Novella   2022-07-07
Nowoczesność Darwina: w O powstawaniu jest antycypacja neutralnej teorii i przerywanej równowagi   Coyne   2022-07-06
Pinker: “Wojna o ewolucję jest także wojną kulturową”   Coyne   2022-07-05
Raz jeszcze: błędny artykuł o tym, dlaczego teoria ewolucji jest przestarzała   Coyne   2022-07-04
Niech Moc będzie z pszczołą   Júnior   2022-06-28
Dramatyczny wzrost cen paliw kopalnych jest bolesny, ale daje niewielkie korzyści w walce z globalnym ociepleniem   Lomborg   2022-06-25
Efekt grupy – paskudny błąd poznawczy   Novella   2022-06-22
Nasiona z edytowanymi genomami będą miały przystępną cenę   Maina   2022-06-15
„Zapylisz mnie!”: nachalni bohaterowie świata roślin   Júnior   2022-06-11
Agroekologia zmienia biednych farmerów w biedniejszych   Muhumuza   2022-06-09
Kartofel z Matką Boską w jednej klapie i Karolem Marksem w drugiej   Koraszewski   2022-06-06
Jak nasze wspomnienia są powiązane   Novella   2022-06-04
Wielka Brytania dąży do zezwolenia na edytowanie genów   Novella   2022-06-02
„Grubogłowi przedsiębiorcy pogrzebowi w noc żywych trupów”   Júnior   2022-05-31
Coraz mniejsza część głównych plonów roślin jadalnych na świecie idzie na wyżywienie głodnych, a coraz więcej wykorzystuje się do celów niespożywczych     2022-05-28
Naukowiec z Ghany: “Afryka potrzebuje GMO bardziej niż reszta świata”   Gakpo   2022-05-26
GMO i edytowanie genów: jaka jest różnica?   Karavolias   2022-05-23
Toksyczny nektar, czyli ostrożnie z tureckim miodem   Júnior   2022-05-20
Kolejna nieudana i podyktowana ideologią próba wykazania, że płeć u ludzi nie jest binarna   Coyne   2022-05-18
Brian Charlesworth o błędach nowego artykułu rzekomo pokazującego, że fundamentalne założenie ewolucji neodarwinowskiej jest błędne   Coyne   2022-05-16
Trutnie i inni fruwający panowie   Junior   2022-05-13
Wygnanie z uniwersyteckiego świata – dwa lata później   Winegard   2022-05-10
Życie kwitnące po śmierci   Junior   2022-05-05
Organiczne środki owadobójcze są szkodliwe dla pożytecznych owadów     2022-04-30
Oxitec rozszerza próby z komarami GMO, by zredukować szerzenie się malarii   Conrow   2022-04-28
Słowa w wosku zapisane   Tonhasca Junior   2022-04-26
Rodzice, szkoła, państwo: kultura niskich oczekiwań   Koraszewski   2022-04-25
Nowoczesne ulepszanie roślin uprawnych przyjmuje historyczne podejście   Karavolias   2022-04-20
Pierwsza spożywcza roślina GMO w Ghanie   Baffour-Awuah   2022-04-16
Indie zwalniają edytowanie genów z wymaganej dla GMO oceny bezpieczeństwa   Paranjape   2022-04-11
Metamorfozy    Júnior   2022-04-09
Rolnicy nie mogą uprawiać tego, na co ich nie stać   Ongu   2022-04-07
Rośliny zmodyfikowane: odkłamać opinię o GMO   Conrow   2022-04-07
Odmowa szczelinowania jest szaleństwem   Ridley   2022-04-02
Jak wirusy chorób układu oddechowego ewoluują, by stać się łagodniejsze   Ridley   2022-03-22
Czy globalne ocieplenie może być dla nas dobre?   Ridley   2022-03-03
Południowa Afryka powinna przemyśleć regulacje dotyczące genetycznie modyfikowanych roślin   i Priyen Pillay   2022-03-01
Dlaczego środowiskowcy stanowią większą przeszkodę dla skutecznej polityki klimatycznej niż negacjoniści?   Boudry   2022-02-21
O figach i osach   Júnior   2022-02-18
Pień liczący 40 tysięcy lat przekazany Maorysom zamiast nauce   Coyne   2022-02-14
Propaganda anty-GMO obraża drobnych farmerów w Afryce i w Azji   Gakpo   2022-02-08
Jak “tubylcza medycyna” różni się od medycyny   Coyne   2022-02-07

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk