Prawda

Piątek, 29 marca 2024 - 10:05

« Poprzedni Następny »


Wykrywanie kłamstw w mózgu


Steven Novella 2019-05-17


Dość powszechnie wiadomo, że sprawdzanie wariografem, kto kłamie, nie jest wystarczająco niezawodne, by można było go używać w praktyce. Tutaj jest dobre podsumowanie Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego (APA). Podstawową tezą jest stwierdzenie, że cała idea wykrywacza kłamstwa jest problematyczna z rozmaitych powodów. Po pierwsze, leżąca u podstaw przesłanka nie wynikła z badań psychologicznych i nie została potwierdzona przez badania. Chodzi o tezę, że ludzie okażą fizjologiczne oznaki stresu, kiedy podejmują wysiłek, by oszukać lub kiedy spotykają się z obciążającą ich informacją. Jednak związek między fizjologicznymi objawami a psychicznym stresem jest zbyt skomplikowany, by zbudować jakiś niezawodny test. Nie ma uniwersalnej cechy kłamania, którą dałoby się wykryć.

Wariograf używa dwóch podstawowych technik. Pierwszą jest test kontrolnych pytań (CQT) – zadajesz badanej osobie pytania kontrolne, które nie mają związku z przestępstwem, o które chodzi, oraz pytania związane z przestępstwem. Zakłada się, że badani zareagują silniej na pytania związane z przestępstwem niż na pytania kontrolne. Druga metoda, test ukrytej informacji (GKT) jest podobny – zadawanie losowych pytań wraz z jednym, bezpośrednio związanym z przestępstwem, może ujawnić wiedzę, jaką powinien mieć tylko sprawca.


Pomysł brzmi przekonująco i istotnie działa, czyli używanie tych technik daje niewielką, statystyczną przewagę w ustalaniu, kto kłamie, a kto nie. W praktycznym zastosowaniu jednak mała statystyczna przewaga jest kompletnie bez wartości. Jest zbyt wiele fałszywie pozytywnych i fałszywie negatywnych wyników, by to było użyteczne. Przy każdym indywidualnym podejrzanym po zakończeniu testu nadal nie wiesz, czy kłamał, czy nie.


Częścią problemu jest to, że ludzie są skomplikowani i różni. Nie wszyscy reagują w ten sam sposób na stres lub na sytuacje wywołane testami. Problem jest jednak jeszcze gorszy z powodu istniejących skutecznych psychicznych przeciwdziałań.


Są dwa podstawowe przeciwdziałania, które okazały się skuteczne – jeszcze bardziej obniżając statystyczne efekty wariografu. Pierwszym jest umysłowe przypisywanie znaczenia pytaniom kontrolnym, co powoduje podobne reakcje na pytania kontrolnie i istotne dla sprawy. Drugim jest tworzenie umysłowego dystansu do wszystkich pytań, włącznie z istotnymi. Skupianie się na czymś innym – dźwięku słów, ich dokładnym, słownikowym znaczeniu lub wyobrażanie sobie słynnych postaci, które je wypowiadają. Jeśli pytania są pisemne, można skupić się na kolorze tuszu, kroju czcionki lub innych powierzchownych aspektach.


Te przeciwdziałania są skuteczne. Zamazują wszystkie różnice między pytaniami kontrolnymi a istotnymi.


Rozpoczyna się jednak nowa epoka wykrywania kłamstw wraz z badaniami używającymi obrazowania metodą rezonansu magnetycznego (fMRI), żeby spojrzeć bezpośrednio na działanie mózgu dla odkrycia, kto kłamie a kto nie kłamie. Ten pomysł jest bardzo przekonujący – nie możesz ukryć aktywności w mózgu. Nawet, jeśli używasz przeciwdziałań, obrazowanie pokaże dodatkowy wysiłek tych przeciwdziałań (przynajmniej w teorii). W niedawnym badaniu sprawdzano te tezy. Użyto dwóch różnych technik fMRI: obrazowania  obszaru zainteresowania i obrazowania całego mózgu. Badano 20 osób, które nie miały uprzedniego szkolenia i dano im krótkie instrukcje o dwóch umysłowych przeciwdziałaniach opisanych powyżej. Następnie testowano ich metodą ukrytej informacji (GKT).  


Przy obrazowaniu obszarów badanie pokazało, że technika „działa” tj. może statystycznie oddzielić pytania kontrolne od istotnych (w tym wypadku badanym dano liczbę do zachowania w tajemnicy, a potem pokazywano im kilka liczb włącznie z tą tajną). Choć jest to skuteczniejsze niż wariograf, wyniki nadal nie są wystarczająco dobre, by używać tego jako metody rozstrzygania w praktyce, kto jest niewinny, a kto jest winny. Ponadto, przeciwdziałania zredukowały skuteczność analizy o 20%. Proszę pamiętać, że to byli niewyszkoleni, przypadkowi ludzie, którym po prostu powiedziano, jak używać przeciwdziałań. 


Przy analizie całego mózgu skuteczność przeciwdziałań nie była statystycznie istotna, ale to było prawdopodobnie spowodowane tym, że podstawowa skuteczność tej analizy była bardzo niska (więc nie było dużo miejsca na dodatkowe efekty). Kiedy więc zestawia się przeciwdziałania z każdą z tych technik analizy, żadna nie działa wystarczająco dobrze, by można ją było używać w praktyce.


Obecnie pytaniem jest, czy fMRI lub jakakolwiek inna podobna technika obrazowania będzie kiedykolwiek wystarczająco dobra, by niezawodnie wykrywać oszustwo. Jest to ciekawe pytanie teoretyczne. Z jednej strony, w miarę jak nasze techniki obrazowania będą coraz lepsze, bardziej precyzyjne i z ulepszoną analizą, takie techniki wykrywania powinny się poprawić. Obiecujące wydaje się używanie algorytmów sztucznej inteligencji do nauczenia się, jak wykrywać oszustwo.


Z drugiej strony, istnieje nieodłączny chaos w stanach umysłowych – mnóstwo szumu, który ukrywa istotne sygnały. Ponadto, praktycznie mogą nie istnieć granice skutecznych umysłowych przeciwdziałań. Ktoś może być w stanie wyszkolić się w myśleniu dokładnie tak, jak człowiek niewinny, a przynajmniej zasłonić sygnały winy. To może być podobne do gry naprawdę dobrych aktorów. Na jakimś poziomie nie udają oni, że są postacią, którą grają, ale umysłowo muszą stać się tą postacią. Muszą wystarczająco dobrze udawać uczucia, by oszukać publiczność składającą się z ludzi, których ewolucja doskonale przygotowała do roli ekspertów w wykrywaniu emocji. Uczą się technik, które im w tym pomagają, żeby na rozkaz okazać autentyczne uczucie. Innymi słowy – oszukanie każdej techniki wykrywania kłamstw wydaje się być umiejętnością, którą można opanować. 


Niemniej, jeśli będziemy rozwijać tę technikę, w przyszłości możemy dojść do punktu, w którym nasze obrazowanie jest tak dokładne, że może wyciągnąć rzeczywistą pamięć z naszego mózgu. W tym momencie nie wiem, jakie mogłyby być skuteczne przeciwdziałania. To jednak naprawdę wychodzi poza wykrywanie kłamstw (wykrywanie reakcji na informację lub na to, co dzieje się w twoim mózgu, kiedy coś wypowiadasz) kontra odczytywanie informacji w twoim mózgu, niezależnie od tego, o czym myślisz w tym momencie. Możemy uznać, że wykrywacz kłamstw nigdy nie będzie działał wystarczająco dobrze z powodu wewnętrznej natury stanów umysłowych i skuteczności przeciwdziałań. Jednak rekonstruowanie informacji w mózgu może w którymś momencie stać się wystarczająco dokładne, by służyć jako zapis czynów w przeszłości. To przypomina bardziej kamerę obserwującą mózg niż wykrywacz kłamstw, ale może służyć temu samemu celowi.  


Konsekwencje tej technologii dla prywatności to zupełnie inne pytanie, ale takie, na które będziemy musieli odpowiedzieć w którymś momencie.

 

Detecting Lies in the Brain

6 maja 2019

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1470 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Kameleon przekazuje różne informacje różnymi częściami ciała   Yong   2013-12-14
Paradoksalne cechy genetyki inteligencji   Ridley   2013-12-18
Wielki skandal z biopaliwami   Lomborg   2013-12-19
Przedwczesna wiadomość o śmierci samolubnego genu   Coyne   2013-12-22
Czy jest życie na Europie?   Ridley   2013-12-22
Nowa data udomowienia kotów: około 5300 lat temu – i to w Chinach   Coyne   2013-12-26
Na Zeusa, natura jest przeżarta rują i korupcją   Koraszewski   2013-12-26
Proces cywilizacji   Ridley   2013-12-28
Jak karakara wygrywa z osami   Cobb   2013-12-29
Żebropławy, czyli dziwactwa ewolucji   Coyne   2013-12-30
Czy może istnieć sztuka bez artysty?    Wadhawan   2013-12-30
Zderzenie mentalności   Koraszewski   2014-01-01
Skrzydlaci oszuści i straż obywatelska   Young   2014-01-02
Delfiny umyślnie narkotyzują się truciznami rozdymków   Coyne   2014-01-04
Długi cień anglosfery   Ridley   2014-01-05
Ciemna materia genetyki psychiatrycznej   Zimmer   2014-01-06
Co czyni nas ludźmi?   Dawkins   2014-01-07
Twoja choroba na szalce   Yong   2014-01-08
Czy mamut włochaty potrzebuje adwokata?   Zimmer   2014-01-09
Pradawne rośliny kwitnące znalezione w bursztynie   Coyne   2014-01-10
Ratując gatunek możesz go niechcący skazać   Yong   2014-01-11
Ewolucja ukryta w pełnym świetle   Zimmer   2014-01-13
Koniec humanistyki?   Coyne   2014-01-15
Jak poruszasz nogą, która kiedyś była płetwą?   Yong   2014-01-16
Jak wyszliśmy na ląd, kość za kością   Zimmer   2014-01-19
Twoja wewnętrzna mucha   Cobb   2014-01-22
Ukwiał żyje w antarktycznym lodzie!   Coyne   2014-01-25
Dlaczego poligamia zanika?   Ridley   2014-01-26
Wspólne pochodzenie sygnałów płodności   Cobb   2014-01-28
Ewolucja i Bóg   Coyne   2014-01-29
O delfinach, dużych mózgach i skokach logiki   Yong   2014-01-30
Dziennikarski „statek upiorów” Greg Mayer   Mayer   2014-01-31
Dlaczego leniwce wypróżniają się na ziemi?   Bruce Lyon   2014-02-02
Moda na kopanie nauki   Coyne   2014-02-03
Neandertalczycy: bliscy obcy   Zimmer   2014-02-05
O pochodzeniu dobra i zła   Coyne   2014-02-05
Sposób znajdowania genów choroby   Yong   2014-02-07
Czy humaniści boją się nauki?   Coyne   2014-02-07
Kiedy zróżnicowały się współczesne ssaki łożyskowe?   Mayer   2014-02-10
O przyjaznej samolubności   Koraszewski   2014-02-12
Skąd wiesz, że znalazłeś je wszystkie?   Zimmer   2014-02-15
Nauka odkrywa nową niewiedzę o przeszłości   Ridley   2014-02-18
Żyjące gniazdo?   Zimmer   2014-02-19
Planeta tykwy pospolitej   Zimmer   2014-02-21
Nowe niezwykłe skamieniałości typu “Łupki z Burgess”   Coyne   2014-02-22
Dziennik z Mozambiku: Pardalota   Naskręcki   2014-02-23
Wskrzeszona odpowiedź z kredy na “chorobę królów”   Yong   2014-02-26
Dziennik z Mozambiku: Sybilla     2014-03-01
Spojrzeć ślepym okiem   Yong   2014-03-02
Intelektualne danie dnia  The Big Think   Coyne   2014-03-04
Przeczołgać się przez mózg i nie zgubić się   Zimmer   2014-03-05
Gdzie podziewają się żółwiki podczas zgubionych lat?   Yong   2014-03-10
Supergen, który maluje kłamcę   Yong   2014-03-14
Idea, którą pora oddać na złom   Koraszewski   2014-03-15
Zwycięstwa bez chwały   Ridley   2014-03-17
Twarde jak skała   Naskręcki   2014-03-18
Pasożyty informacyjne   Zimmer   2014-03-19
Seymour Benzer: humor, historia i genetyka   Cobb   2014-03-21
Kto to był Per Brinck?   Naskręcki   2014-03-23
Potrafimy rozróżnić między przynajmniej bilionem zapachów   Yong   2014-03-25
Godzina Ziemi czyli o celebrowaniu ciemności   Lomborg   2014-03-27
Słonie słyszą więcej niż ludzie   Yong   2014-03-30
Niebo gwiaździste nade mną, małpa włochata we mnie   Koraszewski   2014-03-31
Wielkoskrzydłe   Naskręcki   2014-04-02
Najstarsze żyjące organizmy   Coyne   2014-04-03
Jak zmienić bakterie jelitowe w dziennikarzy   Yong   2014-04-06
Eureka! Sprytne wrony to odkryły   Coyne   2014-04-07
Sukces upraw GM w Indiach   Lomborg   2014-04-09
Wirus, który sterylizuje owady, ale je pobudza   Yong   2014-04-12
Przystosować się do zmiany klimatu   Ridley   2014-04-14
Jeden oddech, który zmienił planetę   Naskręcki   2014-04-16
Najgorsze w karmieniu komarów jest czekanie   Yong   2014-04-17
Kłopotliwa podróż w przyszłość   Ridley   2014-04-19
Pierwsze spojrzenie na mikroby współczesnych łowców zbieraczy     2014-04-23
Seksizm w nauce o jaskiniowych owadach   Coyne   2014-04-26
Musza bakteria zaprasza inne muszki na uczty owocowe   Yong   2014-04-27
Zachwycający rabuś, który liczy sto milionów lat   Cobb   2014-04-28
Mądrość (małych) tłumów   Zimmer   2014-04-29
Tak bada się ewolucję inteligencji u zwierząt   Yong   2014-05-02
Fantastyczna mimikra tropikalnego pnącza   Coyne   2014-05-03
Dlaczego większość zasobównie wyczerpuje się   Ridley   2014-05-04
Pomidory tworzą pestycydy z zapachu swoich sąsiadów   Yong   2014-05-07
Potrawy z pasożytów   Zimmer   2014-05-08
Technologia jest często matką nauki, a nie odwrotnie   Ridley   2014-05-09
Montezuma i jego flirty   Coyne   2014-05-11
Insekt dziedziczy mikroby z plemnika taty   Yong   2014-05-12
Polowanie na nietoperze   Naskręcki   2014-05-14
Zmień swoje geny przez zmianę swojego życia   Coyne   2014-05-15
Obrona śmieciowego DNA   Zimmer   2014-05-17
Gdzie są badania zwierzęcych wagin?   Yong   2014-05-20
Niemal ssaki   Naskręcki   2014-05-21
Zobaczyć jak splątane są gałęzie drzewa   Zimmer   2014-05-23
Dlaczego ramiona ośmiornicy nie plączą się   Yong   2014-05-24
Niezwykły pasikonik szklany   Naskręcki   2014-05-27
Wąż zgubiony i ponownie odnaleziony   Mayer   2014-05-28
Niespodziewani krewni mamutaków   Yong   2014-05-30
Trochę lepszy  świat   Ridley   2014-05-31
Tam, gdzie są ptaki   Mayer   2014-06-01
Ewolucja, ptaki i kwiaty   Coyne   2014-06-02
Jestem spełniony   Naskręcki   2014-06-04

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk