Prawda

Piątek, 29 marca 2024 - 15:21

« Poprzedni Następny »


Psychologia globalnego pesymizmu


Matt Ridley 2018-12-26


Czy procent populacji świata, która żyje w skrajnej nędzy, niemal podwoił się, zmniejszył niemal o połowę, czy pozostał taki sam przez ostatnie 20 lat? Kiedy szwedzki statystyk i specjalista w dziedzinie zdrowia publicznego, Hans Rosling, zaczął zadawać ludziom to pytanie w 2013 roku, odpowiedzi zdumiały go. Tylko 5% z 1005 Amerykanów dało poprawną odpowiedź: skrajna nędza zmniejszyła się o niemal połowę. Szympansy przez losowy wybór odpowiedzi wypadłyby lepiej, powiedział. Ludzie są więc czymś gorszym niż ignoranci: wierzą, że widzą wiele tragicznych rzeczy o świecie, które w rzeczywistości są nieprawdą.

Przed swoją przedwczesną śmiercią w zeszłym roku Rosling (wraz z synem i synową jako współautorami) zdążył opublikować wspaniałą książkę, w której pokazuje dlaczego ten instynktowny pesymizm jest fatalny. Tytuł mówi wszystko: Dlaczego świat jest lepszy, niż myślimy, czyli jak stereotypy zastąpić realną wiedzą. Jako autor książki pod tytułem The Rational Optimist jestem szczęśliwy, że mogę zaliczyć się do grupy, w której są również autorzy tacy jak Steven Pinker, Bjorn Lomborg, Michael Shermer i Gregg Easterbrook. 


Dla nas, Nowych Optymistów, nie jest to jednak łatwe. Niezależnie od tego jak bardzo przekonujące dowody prezentujemy, regularnie spotykamy się z niedowierzaniem, a wręcz z wrogością, jak gdyby akcentowanie pozytywów było bezdusznością. Ludzie kurczowo trzymają się pesymistycznego poglądu na stan świata. John Stuart Mill zgrabnie podsumował tę tendencję już w 1828 roku: „Zauważyłem, że nie ten, który ma nadzieję, kiedy inni rozpaczają, ale ten który rozpacza, kiedy inni mają nadzieję, jest podziwiany  jako mędrzec przez wielu ludzi”. Ponuractwo zbiera oklaski.


Badania systematycznie potwierdzają, że ludzie w rozwiniętych społeczeństwach są na ogół pesymistyczni w sprawie swojego kraju i świata, ale optymistyczni w sprawie własnego życia. Oczekują, że zarobią więcej i pozostaną dłużej w małżeństwie niż to na ogół robią. Badanie Eurobarometer stwierdza, że Europejczycy niemal dwukrotnie częściej spodziewają się, że ich sytuacja ekonomiczna polepszy się w kolejnym roku, niż że się pogorszy, a równocześnie częściej spodziewają się, że sytuacja ich kraju raczej pogorszy się, niż że się polepszy. Psycholog Martin Seligman z University of Pennsylvania uważa, że możliwy powód tego jest następujący: sądzimy, że panujemy nad własnym losem, ale nie nad losem szerszego społeczeństwa.  


Z pewnością jest wiele powodów do niepokoju w dzisiejszym świecie, poczynając od terroryzmu do otyłości, do problemów środowiska, ale trwanie pesymizmu na planecie wymaga jakiegoś wyjaśnienia, które wychodzi poza same fakty. Oto kilka sugestii:   


Złe wiadomości pojawiają się nagle, podczas gdy dobre rzeczy dzieją się na ogół stopniowo. Dlatego złe wiadomości są ciekawsze dla mediów. Bitwy, bombardowania, wypadki, morderstwa, burze, skandale i katastrofy wszelkiego rodzaju dominują w wiadomościach. “Tam, gdzie leje się krew, tam jest wiadomość” – jak mówiono w redakcjach gazet.  W odróżnieniu od tego, stopniowe zmniejszanie się obszarów nędzy nie powoduje plusku. Jak to ujął Rosling: „W mediach ‘warte opublikowania’ wydarzenia wyolbrzymiają to, co niezwykłe, i skupiają się na szybkich zmianach”.  


Katastrofy lotnicze stają się coraz rzadsze, ale każda taka katastrofa otrzymuje o wiele większe nagłośnienie niż wcześniej.  


To jest część tego, co psycholodzy nazywają “heurystyką dostępności”, dziwactwo ludzkiego postrzegania zauważone po raz pierwszy przez Amosa Tversky’ego i Daniela Kahnemana w latach 1970. Ludzie niesłychanie przeceniają częstotliwość przestępstw, ponieważ przestępstwa nieproporcjonalnie dominują w wiadomościach. Przypadkowa przemoc dostaje się jednak do wiadomości właśnie dlatego, że zdarza się rzadko, podczas gdy codzienna uprzejmość nie dostaje się do wiadomości, bo jest tak powszechna.


Złe wiadomości na ogół skłaniają do działania; dobre nie muszą.
W prehistorycznej przeszłości miało więcej sensu martwienie się o ryzyko niebezpieczeństwa – mogło to pomóc w uniknięciu zostania zjedzonym przez lwa -  niż świętowanie sukcesu. Być może dlatego ludzie mają „efekt negatywności”. W pracy z 2014 roku naukowcy z McGill University badali, którą wiadomość wybierali do czytania ich badani do czegoś, co sądzili było eksperymentem śledzenia ruchów oczu. Okazuje się, że nawet kiedy ludzie mówią, że chcą więcej dobrych wiadomości, są bardziej zainteresowani złymi. „Niezależnie od tego, co badani mówią, wykazują preferencję dla negatywnych wiadomości” pisali autorzy Mark Trussler i Stuart Soroka.


Ludzie myślą we względnych, nie zaś absolutnych kategoriach.
 Liczy się to, jak ci się powodzi w stosunku do innych ludzi, ponieważ to określało sukces w konkurencji o zasoby  (i partnerów) w epoce kamiennej. Informacja, że innym powodzi się dobrze, jest więc rodzajem złej wiadomości. Kiedy sytuacja polepsza się, ludzie traktują polepszenie jako oczywistość i resetują swoje oczekiwania. 


Takie zrelatywizowane zachowanie wpływa także na nasze najbardziej intymne stosunki. Pomysłowe badanie z 2016 r. Davida Bussa i kolegów z University of Texas at Austin odkryło, że „uczestnicy którzy byli mniej atrakcyjni od swoich partnerów, byli na ogół zadowoleni, niezależnie od puli potencjalnych partnerów; uczestnicy o wyższej atrakcyjności od swoich partnerów byli coraz bardziej niezadowoleni ze swoich związków w miarę, jak pojawiały się lepsze alternatywy”.


W miarę polepszania się świata ludzie rozszerzają swoją definicję złych wiadomości.
  To niedawne odkrycie psychologów z Harvardu, Davida Levariego i Daniela Gilberta, znane jako “zmiana pojęciowa spowodowana powszechnością występowania”. Ich badanie sugeruje, że im rzadsze coś się staje, tym szerzej przedefiniowujemy pojęcie. Stwierdzili w eksperymencie, że im rzadsze były niebieskie kropki, tym częściej ludzie nazywali fioletowe kropki „niebieskimi”, i im rzadziej pokazywano badanym groźne twarze, tym częściej  opisywali oni twarze jako groźne. Piszą: “Od niskiego poziomu percepcji koloru do wyższego poziomu sądów etycznych istnieje silna tendencja do ‘wślizgiwania się’ standardów postrzegawczych i osądzających tam, gdzie nie powinno ich być”.


Popatrzmy na podróże lotnicze: katastrofy stopniowo stawały się coraz rzadsze – 2017 był pierwszym rokiem bez żadnej katastrofy komercyjnego lotu pasażerskiego mimo czterech miliardów ludzi w powietrzu – ale każda nowa katastrofa jest powodem coraz większych nagłówków. Wielu ludzi nadal uważa samoloty za niebezpieczny środek transportu. 


Potrafimy nawet przejmować się wszystkim, jak pięknie to pokazał “Weird Al” Yankovic w swojej piosence “Problemy pierwszego świata”: “Nitki na tych bawełnianych prześcieradłach powodują, że mnie swędzi/Mój dom jest tak duży, że nie mam Wi-Fi w kuchni”.


Sheena Iyengar z Columbia Business School została gwiazdą TED za jej badania o wycieńczającej nowoczesnej chorobie znanej jako „problem nadmiaru wyboru” – to jest, paraliż z powodu konieczności wyboru między, powiedzmy, dziesięcioma rodzajami oliwy z oliwek lub dżemu oferowanych w sklepie spożywczym. Koreańczycy z Korei Północnej, Syryjczycy, Kongijczycy i Haitańczycy mają ważniejsze sprawy, o które się niepokoją.


Są tu także inne psychologiczne efekty. Istnieje tendencja do pamiętania dobrych rzeczy z przeszłości i zapominania złych, zjawisko znane jako “reminiscence bump”: ludzie pamiętają dni swojej młodości przez różowe okulary nostalgii, niezależnie od tego, jak było naprawdę. Istnieją także interesy grup nacisku, które sprzedają złe wiadomości w zamian za datki.


Wreszcie jest coś, co nazywam „chorobą punktu zwrotnego”. Jest to tendencja do myślenia, że sprawy mogły iść ku lepszemu w przeszłości, ale nie będą robiły tego w przyszłości, bo znaleźliśmy się w punkcie zwrotnym historii. Jest prawdą, jak powiadają maklerzy, że minione osiągnięcia nie są wskazówką na przyszłe wyniki. Ale, jak historyk Lord Macaulay napisał niemal dwieście lat temu: „Według jakiej zasady mając za sobą głównie ulepszenia, nie oczekujemy przed sobą niczego poza pogorszeniem?”  


Rozchmurzcie się. Światu powodzi się lepiej niż sądzicie.


Pierwsza publikacja na łamach Wall Street Journal 

Why People Prefer Bad News

Rational Optimist, 17 grudnia 2018

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Matt Ridley


Brytyjski pisarz popularnonaukowy, sympatyk filozofii libertariańskiej. Współzałożyciel i b. prezes International Centre for Life, "parku naukowego” w Newcastle. Zrobił doktorat z zoologii (Uniwersytet Oksfordzki). Przez wiele lat był korespondentem naukowym w "The Economist". Autor książek: The Red Queen: Sex and the Evolution of Human Nature (1994; pol. wyd. Czerwona królowa, 2001, tłum. J.J. Bujarski, A. Milos), The Origins Of Virtue (1997, wyd. pol. O pochodzeniu cnoty, 2000, tłum. M. Koraszewska), Genome (1999; wyd. pol. Genom, 2001, tłum. M. Koraszewska), Nature Via Nurture: Genes, Experience, and What Makes us Human (także jako: The Agile Gene: How Nature Turns on Nurture, 2003), Rational Optimist 2010.
 

Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1470 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

„Grubogłowi przedsiębiorcy pogrzebowi w noc żywych trupów”   Júnior   2022-05-31
„Gryzoń skunksowy”, który żuje trujące rośliny i wypluwa truciznę na swoje futro   Coyne   2020-12-02
„Kryzys klimatyczny” to mistyfikacja   Williams   2023-09-25
„Najbardziej znany zabójca ludzi”: jakie są prawdziwe początki XIV-wiecznej Czarnej Śmierci?   Lewis   2023-09-15
„New Yorker” pisze o hoacynie, sugeruje, że koncepcja Darwina drzew ewolucyjnych może być urojeniem   Coyne   2022-07-25
„San Francisco Chronicle” bardzo myli się w sprawie biologicznej płci   Coyne   2023-06-09
„Zapylisz mnie!”: nachalni bohaterowie świata roślin   Júnior   2022-06-11
“Czarne tygrysy” w małym indyjskim rezerwacie sugerują losowy dryf genetyczny   Coyne   2021-10-26
“Daily Beast” wypacza epigenetykę oszukańczymi twierdzeniami, że dzieci mogą “odziedziczyć wspomnienia Holocaustu”   Coyne   2017-10-05
“Konwergentna” ewolucja mrówek grzybiarek Starego i Nowego świata   Coyne   2023-03-23
“Odwrócenie specjacji” (fuzja gatunków) u kruków   Coyne   2018-03-16
“Partenogenetyczny” rak rozmnaża się bez seksu: czy to jest nowy gatunek?   Coyne   2018-02-17
“Rogi” trylobitów mogły być używane jako broń w walkach między samcami   Coyne   2023-02-15
“Scientific American” poświęca się polityce, a nie nauce; odmawia publikowania krytycznych analiz swoich fałszywych lub wprowadzających w błąd twierdzeń   Coyne   2022-09-01
“Współczesny” Homo sapiens mógł być w Eurazji aż 210 tysięcy lat temu   Coyne   2019-07-17
‘Raniąca’ idea merytorycznych podstaw nauki    i Jerry Coyne   2023-05-29
 Syntetyczna biologia oferuje obietnicę rozwiązania globalnego problemu z plastikiem   Agaba   2021-12-13
10 twierdzeń działaczy walczących w Afryce z GMO o tym, dlaczego postępy w biotechnologii upraw powinny zostać odrzucone – i dlaczego są one błędne   Maina   2022-11-17
100 milionów lat ozdabiania się śmieciami   Yong   2016-07-05
12 podstawowych punktów biologii ewolucyjnej   Cobb   2016-03-02
Pseudonauka Masaru Emoto   Novella   2017-12-18
Czy „toksyczna kobiecość” jest główną przyczyną bojów o społeczną sprawiedliwość?   Coyne   2021-02-08
Paradoksalne cechy genetyki inteligencji   Ridley   2013-12-18
“New Scientist”: Darwin jednak miał rację    Coyne   2020-10-01
Intelektualna pustka numeru “New Scientist” o ewolucji: 1. Genetyczna plastyczność    Coyne   2020-10-03
Intelektualna pustka numeru “New Scientist” o ewolucji: 2. Rzekome nieistnienie gatunków   Coyne   2020-10-05
Klasyczna historia skorygowana: porosty to grzyby + glony + drożdże (inne grzyby)   Coyne   2016-08-05
Homo floresiensis, hominin “hobbit”, w Internecie   Coyne   2016-11-25
No pasarán    Tonhasca Júnior   2023-03-04
Strzelby, zarazki, maszyny to zdecydowanie antyrasistowska książka. Dlaczego lewica jej nie kocha?   Barnett   2021-10-13
„ Całujące się” koralowce złapane in flagranti   Yong   2016-07-28
”Sygnalizowanie cnoty” może nas irytować. Cywilizacja byłaby jednak bez niego niemożliwa    Miller   2019-09-13
A jednak chorują na raka    Łopatniuk   2016-02-13
Czyste okrucieństwo cięć w pomocy żywnościowej   Lomborg   2017-08-07
Dalszy spadek zgonów z powodu raka   Novella   2019-02-04
Dlaczego mamy alergie?   Zimmer   2016-01-28
Dlaczego sądy nie powinny rozstrzygać o nauce     2018-12-13
Dlaczego większość zasobównie wyczerpuje się   Ridley   2014-05-04
Dlaczego zwierzęta są urocze?   Coyne   2014-12-30
Dziennik z Mozambiku: Demony w kurzu   Naskręcki   2018-03-30
Dziwaczne, wysysające krew czerwie jurajskie   Cobb   2014-06-28
Ewolucja, ptaki i kwiaty   Coyne   2014-06-02
Gigantyczne “paleonory” wykopane przez wymarłe ssaki   Coyne   2017-06-29
Grupy anty-GMO przegrywają sprawę sądową w Nigerii    i Nkechi Isaak   2022-07-30
Jak karakara wygrywa z osami   Cobb   2013-12-29
Kiedy zapada noc i ziemia jest ciemna   Tonhasca Júnior   2023-02-10
Kilka lekcji z rosyjskiej rewolucji. Jak kuszący radykalny nihilizm prowadzi do ekstremizmu   Geifman   2021-03-22
Komisja Europejska ukrywa naukę o pszczołach   Ridley   2017-05-03
Malaria pachnąca cytryną    Zimmer   2015-04-07
Małpo ty moja   Koraszewski   2015-04-17
Metamorfozy    Júnior   2022-04-09
Minęło 40 lat od wydania „Samolubnego genu” – śmiała książka Richarda Dawkinsa ostała się próbie czasu   Ridley   2016-02-17
Niezwykły pasikonik szklany   Naskręcki   2014-05-27
Nowe badanie wskazuje na jednego oszusta   Coyne   2016-08-18
Nowy i dziwaczny rodzaj mimikry: nasiona rośliny naśladują kształt i zapach odchodów zwierzęcych, by ułatwić roznoszenie ich przez żuki gnojowe   Coyne   2015-10-20
O porażkach wolności i lęku przed nauką   Dennett   2016-05-20
O rzeczywistości rasy i odrazie do rasizmu    i Brian Boutwell   2017-09-04
Obniżenie poprzeczki dla tradycyjnej medycyny chińskiej dla ideologii i zysku     2017-12-29
Olbrzymie armie o niezliczonych umiejętnościach    Tonhasca Júnior   2024-02-08
Osobisty mikrobiom w cyfrach   Zimmer   2014-08-14
Ostrogony nie są naprawdę “żywymi skamieniałościami”    Coyne   2015-07-29
Palestyńska intersekcjonalność z nazistami   Frantzman   2017-07-08
Pochwała ignorancji, czyli wiem, że nie wiem   Cullen   2017-01-11
Przykre niespodzianki, czyli czerniak i siwizna   Łopatniuk   2015-08-01
Przypuszczalnie złamana kość    Coyne   2015-06-04
Rozum i Wiara IICzyli takie sobie rozmowy o religijnych „prawdach” i problemach z nimi związanych.   Ferus   2015-11-22
Ryba z biodrami   Mayer   2016-03-30
Siedem narzędzi myślenia   Dennett   2014-11-19
Skrzydlaci oszuści i straż obywatelska   Young   2014-01-02
Tako rzecze antyszczepionkowa “wojowniczka mama”, Brittney Kara: jeśli szczepionki są tak wspaniałe, to dlaczego nie wspomina ich Biblia?     2018-04-26
Twardy kwiat do zgryzienia    Tonhasca Júnior   2023-02-22
Wielkoskrzydłe   Naskręcki   2014-04-02
Wierzący nagradzani za życia   Coyne   2014-12-21
Wpaść w amok. Empiryczna analiza szaleńczych zabójstw pokazuje, że wyłaniają się dwa różne wzorce.   King   2023-06-03
Wątpliwi pomocnicy    Tonhasca Júnior   2023-04-08
Świetna ewolucyjna innowacjaktóra okazała się zgubna   Yong   2015-12-10
Dlaczego odmawiamy dostrzegania jaśniejszej strony, choć powinniśmy   Pinker   2018-04-17
Krew, znój, łzy i pot   Tonhasca Júnior   2023-01-19
Mądrość w pułapce autorytetu   Witkowski   2020-04-18
Po prostu nie mogę się doczekać, aby znów wyruszyć w trasę   Tonhasca Júnior   2022-10-27
Pochwała jednoznaczności   Witkowski   2019-10-29
Z perspektywy naszego kurnika   Witkowski   2020-01-16
A co to takie włochate?   Łopatniuk   2016-04-02
A genomy ciągle kurczą się…   Zimmer   2016-11-22
A teraz dobre wiadomości: Sprawy naprawdę idą w dobrym kierunku   Pinker   2015-11-24
A polać wielką wodą…   Cipiur   2019-05-18
A.N. Wilson znowu kopie Darwina, tym razem w “Times”   Coyne   2017-09-07
Adam i Ewa: dwoje, czy więcej niż dwoje przodków?   Coyne   2017-01-07
Afrykańscy naukowcy wzywają do polityki poparcia biologii syntetycznej i innych innowacji   Agaba   2021-12-02
Agroekologia zmienia biednych farmerów w biedniejszych   Muhumuza   2022-06-09
AI – asystent lekarza   Novella   2020-12-09
AI: gorąca randka z “Sydneyem ”   Gotefridi   2023-03-15
Akademicki skandal: troje badaczy umyślnie publikowało fałszywe artykuły o „badaniach żałości”, by pokazać fatalne standardy akademickie w naukach społecznych   Coyne   2018-10-12
Akcja afirmatywna w wieloetnicznym narodzie   Hyams   2020-07-17
Aktywacja telomerazy mogłaby prowadzić do leczenia samej starości   Ridley   2015-10-27
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Aktywność umysłowa nie zapobiega osłabieniu umysłowej sprawności   Novella   2018-12-15
Akupunktura jadu pszczelego: śmiercionośne znachorstwo, które może zabić     2018-04-23
Akupunktura kontra nauka, wersja lingwistyczna     2017-06-01
Akupunktura kwantowa   Novella   2019-04-23

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk