Prawda

Czwartek, 28 marca 2024 - 19:22

« Poprzedni Następny »


Prawo niezamierzonych konsekwencji


Steven Novella 2019-02-07


Psycholodzy dawno temu już zauważyli, że z powodu złożoności ludzkich emocji i zachowań często podejmujemy działania, które dają skutek odwrotny do zamierzonego. Jeśli boisz się kogoś stracić, możesz kurczowo czepiać się tej osoby, okazywać zaborczość i w efekcie odpychać od siebie tego człowieka.

To samo dzieje się na poziomie społeczeństwa – interwencje zaprojektowane do wywarcia jakiegoś efektu mogą mieć odwrotny skutek, jeśli nie będziemy ostrożni. Klasycznym przykładem w polityce społecznej jest strategia straszenia. Ale to nie działa. W rzeczywistości może mieć efekt odwrotny od zamierzonego. Na przykład, ostrzeganie dzieci przed niebezpieczeństwami alkoholu może zwiększać atrakcyjność sięgania po alkohol, sugeruje, że jest to bardziej popularne i powszechniejsze niż w rzeczywistości. Warto szukać strategii  redukujących nacisk społeczny na picie.

 

Ten ogólny wzór jest dość konsekwentny w literaturze (chociaż, oczywiście, badanie takich kwestii jest złożone i szczegóły mają znaczenie dla wyników). Innym niedawnym przykładem jest badanie, w którym stwierdzono, że zawstydzanie ludzi otyłych nie motywuje ich do utraty wagi. Często wręcz osłabia motywację do walki z nadwagą.  

 

Inne badanie z listopada 2018 roku, które jest popularne w mediach społecznościowych, także odzwierciedla tę podstawową zasadę niezamierzonych konsekwencji:

Federalne finansowanie kampanii pod hasłem ”tylko abstynencja seksualna” nie miało żadnego wpływu na ogólną liczbę porodów wśród nastolatek, ale pokazało odwrotny skutek, podnosząc liczbę porodów wśród nastolatek w konserwatywnych stanach. Finansowanie zapobiegania ciąż nastolatek i edukacji seksualnej, spowodowało redukcję liczby porodów wśród nastolatek w tych stanach.

A więc w konserwatywnych stanach edukacji do abstynencji seksualnej w rzeczywistości towarzyszył wzrost liczby porodów wśród nastolatek, podczas gdy edukacja seksualna zredukowała liczbę porodów wśród nastolatek. Konwencjonalną interpretacją tego i podobnych wyników jest wniosek, że uczenie dzieci o seksie odbiera mu tajemniczość, zaś zachęcanie do abstynencji seksualnej tylko podnosi urok „zakazanego owocu”. Jest to prawdopodobnie uproszczona interpretacja, ale zgodna jest z danymi. A co najmniej koncepcja, że uczenie dzieci o seksie zachęci je do niego (zamiast dać im narzędzia do podejmowania lepszych decyzji) jest naiwne, a w poziomie naiwności przewyższa ją tylko koncepcja, że zachęcanie młodzieży do abstynencji seksualnej rzeczywiście zadziała.  


Kusi także interpretacja tych wyników jako mających coś wspólnego z ideologią badanych stanów (a to była testowana hipoteza) jest tu wiele możliwych czynników zakłócających. Autorzy istotnie próbowali kontrolować „czynniki zakłócające na poziomie stanu”, ale trudno jest przewidzieć je wszystkie (jak to raz za razem pokazuje historia badań psychologicznych). Na przykład liczba porodów wśród nastolatek jest znacząco wyższa na terenach wiejskich niż miejskich, a tereny wiejskie są także bardziej konserwatywne.  

Jest też inny krążący artykuł, który odnosi się do podobnego błędnego pojmowania tego, jak działa psychologia – o stosunku między przemocą na filmach i w grach komputerowych a faktyczną przemocą. Głównym punktem tego artykułu jest stwierdzenie, że przez ostatnie kilkadziesiąt lat obserwowaliśmy wzrost przemocy w filmach i w grach komputerowych, podczas gdy ogólna liczba przestępstw z użyciem przemocy malała. 

 

Są w miarę obiektywne dowody pokazujące wzrost pokazywanej przemocy. Dzisiejszy film PG-13 (w poradach dla rodziców nie powinien być pokazywany dzieciom poniżej 13 roku życia) jest pod względem poziomu pokazywanej przemocy (ale niekoniecznie nagości) odpowiednikiem filmów od 18 lat z lat 1980. Autorzy opisywanego w tym artykule badania konkludują:

 

Surowe korelacje sugerują, że przemoc w filmach oznaczonych PG-13 jest odwrotnie związana z rzeczywistą przemocą w społeczeństwie. Jednak kontrola na autokorelacje sugeruje, że najlepszą interpretacją jest, iż przemoc w filmach oznakowanych  PG-13 jest niezwiązana z przemocą w społeczeństwie. Zaleca się ostrożność, by unikać sugerowania, że przemoc w filmach PG-13 może mieć przyczynowy wpływ na przestępstwa w społeczeństwie.

Obecnie najlepszym wnioskiem jest, że przemoc na filmach nie ma żadnego wpływu na przemoc w społeczeństwie, ale autorzy mają rację, przestrzegając przed jakimikolwiek stanowczymi wnioskami, ponieważ kwestia tego, co powoduje przemoc w społeczeństwie, jest koszmarnie skomplikowana. Nadal nie potrafimy wyjaśnić, dlaczego przestępstwa, ogólnie rzecz biorąc, maleją od lat 1990.


Nauczką z tego jest to, że powinniśmy być nadzwyczaj ostrożni z wyciąganiem uproszczonych wniosków o ludzkiej psychice i zachowaniu. Naiwne koncepcje o przyczynie i skutku prawdopodobnie nie są prawdziwe, a w rzeczywistości mogą być odwrotnością tego, co podpowiada nam instynkt. To odnosi się nie tylko do naszych osobistych decyzji, ale do polityki społecznej. Na przykład, łatwo jest stworzyć perwersyjnie działające bodźce. Nie możemy także zakładać, że ludzie ogólnie są racjonalni – ludzie są emocjonalnymi i społecznymi stworzeniami ze skomplikowaną siecią czynników motywujących. Przewidywanie, jak to wszystko się rozegra, jest jak przewidywanie pogody.  


Praktycznie znaczy to, że należy działać bardzo ostrożnie, kiedy planuje się strategię działania. Przede wszystkim powinna być tak bardzo oparta na dowodach, jak to możliwe. Nawet wówczas jednak trudno jest przewidzieć skutki. Dlatego nowe strategie społeczne, zamierzone do spowodowania określonych skutków, powinny mieć wbudowany okres sprawdzania działania w danym środowisku. Okres podczas którego zbiera się obiektywne dane do ustalenia efektów netto.   


To zasadniczo robimy w medycynie – możemy sądzić, że potrafimy przewidzieć efekt netto jakiejś interwencji, ale wiemy z doświadczenia, że musimy badać efekty netto, a potem podejmować decyzję w oparciu o dowody. W innym przypadku nie praktykujesz medycyny, ale czarnoksięstwo. Wyobraźmy sobie, gdyby to samo dotyczyło ogólnie polityki społecznej – wdrażania projektowanych reform w oparciu o sprawdzone dowody ich działania. Nie znaczy to, że nie ma miejsca dla ideologii, która określa priorytety i oceny. Znaczy jednak, że wprowadzalibyśmy zmiany najlepiej, jak potrafimy, by zapewnić, że nowa polityka będzie miała zamierzony efekt – jakikolwiek on jest. 

 

The Law of Unintended Consequences

29 stycznia 2019

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Steven Novella 

Neurolog, wykładowca na Yale University School of Medicine. Przewodniczący i współzałożyciel New England Skeptical Society. Twórca popularnych (cotygodniowych) podkastów o nauce The Skeptics’ Guide to the Universe. Jest również dyrektorem Science-Based Medicine będącej częścią James Randi Educational Foundation (JREF), członek Committee for Skeptical Inquiry. (CSI) oraz członek założyciel Institute for Science in Medicine. Prowadzi blog Neurologica.

Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1469 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Uprawy GM są dobre dla środowiska     2014-07-08
Bliskie spotkania z baronem MünchausenemPaulina Łopatniuk     2017-07-22
Indyjscy farmerzy wysiali ziarna GMO w proteście obywatelskiego nieposłuszeństwa     2019-06-13
Coraz mniejsza część głównych plonów roślin jadalnych na świecie idzie na wyżywienie głodnych, a coraz więcej wykorzystuje się do celów niespożywczych     2022-05-28
Maniok o wysokiej zawartości żelaza i cynku może poprawić odżywianie i zdrowie w Afryce Zachodniej     2019-02-05
Pierwsze spojrzenie na mikroby współczesnych łowców zbieraczy     2014-04-23
Wojna domowa w ludzkim genomie     2014-10-13
Badania dowodzą, że fakty nie mają znaczenia: jak propaganda wykorzystuje i normalizuje antysemityzm     2022-08-03
Nazistowscy lekarze i dzisiejsi antysemici: redefinicja etyki, żeby usprawiedliwić prześladowania Żydów     2022-07-18
Film dokumentalny “Know GMO”, nakręcany w Afryce, stawia wyzwanie panikarskiej kampanii straszenia ludzi     2015-11-07
Carl Zimmer o gatunkach i ochronie     2024-02-29
Maleńkim lisom na Wyspach Santa Barbara brakuje różnorodności genetycznej i strachu przed ludźmi     2016-05-15
Ekomodernizm i zrównoważona intensyfikacja     2015-06-17
Chemicznie zakamuflowana żaba     2015-12-12
Nie jesteśmy wszyscy neandertalczykami: tak postępuje nauka     2016-02-02
Strepsiptera – najdziwaczniejsze owady?     2015-12-22
Nigeria gotowa na spełnienie oczekiwań rolników     2022-07-08
Ogniska odry w Brooklynie w 2013 r.: Badanie kosztów antyszczepionkowej pseudonauki     2018-08-14
Atak “doktorostwa Wolfson” na rodziców chłopca, który zmarł na koklusz     2018-09-20
Naiwna promocja “integrowania” znachorstwa do medycyny     2018-01-29
Triumf Mao: Światowa Organizacja Zdrowia oficjalnie akceptuje szarlatanerię tradycyjnej chińskiej medycyny     2019-06-04
Rolnictwo biodynamiczne: podobne do antropozoficznej medycyny, ale dla farm     2018-04-06
Fabrizio Benedetti pyta: “Czy badania placebo wzmacniają pseudonaukę?”     2019-11-01
Naturopaci: potrafią uczynić nawet sól z Epsom potencjalnym zabójcą     2017-10-23
Obniżenie poprzeczki dla tradycyjnej medycyny chińskiej dla ideologii i zysku     2017-12-29
Szarlatan handlujący fałszywą nadzieją     2017-05-12
Czego może nas nauczyć była zwolenniczka antyszczepionkowców, Kelley Watson-Snyder     2019-08-30
Nanocząstki: nowy, jedyny, prawdziwy powód wszystkich chorób?     2017-03-24
Finansowanie społecznościowe terapii komórkami macierzystymi o nieudowodnionej skuteczności: wykorzystywanie hojności obcych, by płacić za szarlatanerię     2018-05-18
Antyszczepionkowcy - pielęgniarka lub lekarz nie powinni opiekować się dziećmi     2018-09-10
Wybuchy epidemii odry w Europie: zapowiedź tego, co przyjdzie do USA?     2017-07-24
Szczepionka HPV działa. Koniec kropka     2019-07-13
Akupunktura kontra nauka, wersja lingwistyczna     2017-06-01
Śmiertelność z powodu raka nadal spada wbrew twierdzeniom szarlatanów     2020-02-11
Efekt Krugera-Dunninga, antyszczepionkowcy i arogancja ignorancji     2018-08-09
Dlaczego sądy nie powinny rozstrzygać o nauce     2018-12-13
Tydzień Świadomości Homeopatii. Pomaga przypomnieć ludziom, że jest to szarlataneria!     2018-05-02
Plastry uśmierzające ból z Luminas: gdzie słowa „kwantum” i „energia” w rzeczywistości znaczą „magia”     2018-09-07
Zabobonne pojęcia u sedna przekonań antyszczepionkowych     2017-08-21
Tako rzecze antyszczepionkowa “wojowniczka mama”, Brittney Kara: jeśli szczepionki są tak wspaniałe, to dlaczego nie wspomina ich Biblia?     2018-04-26
Jak to jest, że Stanisław Burzyński nadal żeruje na zrozpaczonych pacjentach z rakiem?     2018-05-12
Helen Lawson i czarna maść: wycinanie, wypalanie i zatruwanie w sposób „naturalny”     2018-06-09
Homeopatia, wibracje i oszustwo     2018-06-12
Kolejne przypomnienie, nie ma epidemii autyzmu     2017-03-13
Akupunktura jadu pszczelego: śmiercionośne znachorstwo, które może zabić     2018-04-23
Naturopatyczna propaganda głosi normalne porady dotyczące stylu życia jako własne i dodaje szamaństwo     2018-02-14
Rzekł antyszczepionkowiec: Szczepionki powodują autyzm u psów!     2017-04-28
Dychotomiczne myślenie, niepewność i zaprzeczanie nauce     2020-01-01
Dlaczego szarlatani nie powinni nadzorować sami siebie     2019-05-08
Zły tydzień dla homeopatii jest dobrym tygodniem dla nauki     2018-03-23
Inicjatywa „Globalna Spójność”: nonsens na globalną skalę     2018-04-11
Dziennik z Mozambiku: Sybilla     2014-03-01
Dwudziestu dziewięciunaukowców publikuje artykuł w obronie merytorycznych podstaw w nauce     2023-05-01
Musi się potępić akademicki mobbing uczonego     2018-12-14
Przekonania antyoświeceniowe są „zaskakująco trwałe”     2018-05-11
Na zdrowie: izraelscy naukowcy warzą piwo na ”wskrzeszonych” drożdżach sprzed 5000 lat     2019-05-31
Ostateczna klęska teorii ewolucji     2016-02-15
Co mówi nam ruch płaskiej Ziemi     2018-05-17
Organiczne środki owadobójcze są szkodliwe dla pożytecznych owadów     2022-04-30
Wspólne pochodzenie sygnałów płodności   Cobb   2014-01-28
Uderzające podobieństwo: rewolucyjne wyniki badań nad bliźniętami   Dynesen   2018-08-27
Opera mydlana z życia łysek amerykańskich, część III   Lyon   2017-07-28
Edytowanie genów kluczem do ulepszenia podstawowych upraw w Afryce   Abugu   2021-10-01
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Ugandyjscy studenci nalegają na powszechne stosowanie biotechnologii i uchwalenie prawa o biobezpieczeństwie   Agaba   2021-11-17
Afrykańscy naukowcy wzywają do polityki poparcia biologii syntetycznej i innych innowacji   Agaba   2021-12-02
 Syntetyczna biologia oferuje obietnicę rozwiązania globalnego problemu z plastikiem   Agaba   2021-12-13
Czy wykształceni ludzie są bardziej antysemiccy?   Albert Cheng i Ian Kingsbury   2021-04-05
Fałszywe nadzieje i niewidzialni wrogowie   Anomaly   2018-02-09
Skuteczny kontra patologiczny altruizm   Anomaly   2018-10-10
Dziwaczny rodzaj rasistowskiego patriarchatu   Arora   2020-12-31
Pierwsza spożywcza roślina GMO w Ghanie   Baffour-Awuah   2022-04-16
Wszystkie antyizraelskie wiadomości zasługują na publikację   Bard   2021-09-04
Strzelby, zarazki, maszyny to zdecydowanie antyrasistowska książka. Dlaczego lewica jej nie kocha?   Barnett   2021-10-13
Opowieść o dwóch krzywych dzwonowych   Ben Winegard   2017-04-12
Przeddarwinowscy “darwiniści”   Berry   2020-10-16
Nie karm mózgu śmieciowym jedzeniem   Bhogal   2022-08-10
Niebezpieczne życie antropologa   Blackwell   2019-10-12
Nowe zastosowania zużytych filtrów do dializy   Blum   2018-08-07
Odwołajcie antyszczepionkową konferencję w Tel Awiwie   Blum   2019-11-15
Fałszywa pokora nie uratuje planety   Boudry   2020-01-09
Dlaczego środowiskowcy stanowią większą przeszkodę dla skutecznej polityki klimatycznej niż negacjoniści?   Boudry   2022-02-21
Ryzyko niewarte podejmowania: list otwarty do moich kolegów w świecie akademickim   Boutwell   2017-06-14
Stagnacja socjologii i jej przyczyny   Boutwell   2017-03-21
Ewolucyjne wyjaśnienie nienaukowych przekonań   Bretl   2020-01-31
Dlaczego leniwce wypróżniają się na ziemi?   Bruce Lyon   2014-02-02
Zaprzeczanie neuronauce o różnicach płci   Cahill   2019-04-05
Propaganda w wykonaniu nauczycieli akademickich   Chesler   2021-06-02
Nagonka na Izrael grasuje w stowarzyszeniach nauk ścisłych, medycyny i edukacji   Chesler   2021-06-24
Ugandyjski dziennikarz: jak informować o biotechnologii, kiedy jej krytycy rozsiewają dezinformację?   Christopher Bendana   2017-11-03
A polać wielką wodą…   Cipiur   2019-05-18
Zrozumienie nowoczesnych horrorów afrykańskich zakorzenionych w handlu niewolnikami przez Ocean Indyjski   Clarfield   2019-02-28
Ewolucyjne korzyści udawania ofiary   Clark   2021-03-11
Co byłoby, gdyby Wilkins i Franklin umieli ze sobą współpracować?   Cobb   2016-09-03
Ewolucja człowieka: zarośnięty brzeg   Cobb   2016-02-24
Google świętuje Antoniego van Leeuwenhoeka   Cobb   2016-10-31
Ogony CAT osłabiają centralny dogmat – dlaczego ma to znaczenie i dlaczego nie ma   Cobb   2015-01-08
Z okazji urodzin Maxa Delbrücka   Cobb   2016-09-22
Wesołych Świąt od Oswalda Avery’ego – ale co byłoby, gdyby zmarł wcześniej?   Cobb   2016-12-30
Kacze dzioby, Umwelt i a priori Kanta   Cobb   2019-03-04

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk