Prawda

Czwartek, 28 marca 2024 - 17:37

« Poprzedni Następny »


Powrót Adama i Ewy jako rzeczywistych ludzi, jak proponuje kolejna pseudonaukowa teoria


Jerry A. Coyne 2019-10-25


Jeśli jesteś liberalnym chrześcijańskim naukowcem i chciałbyś przekonać fundamentalistycznych chrześcijan, że ewolucja rzeczywiście jest faktem, co robisz? No cóż, Joshua Swamidass z Washington University z pomocą swojego świeckiego przyjaciela, naukowca Nathana Lentsa (profesora biologii z John Jay College of Criminal Justice), postanowił propagować ideę, że Adam i Ewa rzeczywiście istnieli jako ludzie stworzeni przez Boga kilka tysięcy lat temu i Ewa została stworzona z żebra Adama.

Okazuje się, że Swamidass ma nową teorię, że możemy uznać stworzoną przez Boga parę za genealogicznych przodków wszystkich żyjących ludzi – parę, która żyła około 5000 lat temu. Następnie ta para podobno krzyżowała się z innymi ludźmi, którzy jednak byli wynikiem czystej ewolucji i żyli obok Adama i Ewy. To krzyżowanie zakończyło się tym, że grzech pierworodny Adama i Ewy został przekazany wszystkim żyjącym ludziom, chociaż geny Adama i Ewy nie pozostały we współczesnych ludziach. Tak więc, Adam i Ewa byli naszymi genealogicznymi przodkami, ale nie naszymi genetycznymi przodkami. Są w linii rodowej każdego z nas i przekazują nam grzech pierworodny zamiast jakichkolwiek genów.   


Wielką zaletą teorii Swamidassa (dla Swamidassa i chrześcijan, których próbuje przekonać) jest to, że jego teorii nie da się przetestować: są to spekulacje, których nie można potwierdzić ani ich obalić dowodami, ponieważ w żyjących ludziach nie ma śladu tych przodków (patrz wyjaśnienie poniżej). Swamidass uważa, że jest to wielka zaleta, ponieważ pozwala to fundamentalistycznym chrześcijanom zaakceptować zarówno ewolucję, jak Adama i Ewę, więc jego teoria wyłożona w nowej książce ułatwia tę zmianę. Uważam, że bardzo się myli, a to z tego samego powodu, dla którego BioLogos, organizacja, która spędziła tak wiele czasu na próbie wykoncypowania, jak pogodzić Adama i Ewę z ewolucją, poniosła całkowitą porażkę swojej misji zwrócenia ewangelikalnych chrześcijan ku ewolucji.  


Pogląd Swamidassa jest przedstawiony w książce (która ma się ukazać 10 grudnia) w wydawnictwie InterVarsity Press, wydawcy chrześcijańskich książek (kliknij na link pod zdjęciem okładki poniżej, żeby zobaczyć opis):


Nathan Lents zrobił tej książce reklamę artykułem w – ze wszystkich miejsc – „USA Today” (kliknij na link pod zrzutem z ekranu): 


Sam Swamidass przedstawia swoją “teorię” w artykule, który można zobaczyć przez kliknięcie na ten post ze strony Peaceful Science:


lub ten artykuł (kliknij na link  pod zrzutem z ekranu) w piśmie „Perspectives in Science and Christian Faith”:


Jak działa ta teoria? W skrócie, opiera się na fakcie, że ponieważ każdy z nas ma rosnącą liczbę genealogicznych przodków w miarę cofania się w przeszłość, staje się nieuniknione, że linie rodowe różnych ludzi krzyżują się na wspólnych przodkach. Każdy z nas ma dwoje rodziców, czworo dziadków, ośmioro pradziadków i tak dalej. Ponieważ na planecie jest blisko osiem miliardów ludzi, możecie zobaczyć, że zaledwie trzy pokolenia wstecz byłoby 48 miliardów domniemanych przodków – więcej niż liczba ludzi na Ziemi. A dalej wstecz ta liczba rośnie szybko.


Ponieważ nie było tak wielu ludzi, by być niezależnymi przodkami nas wszystkich, musieliśmy mieć wspólnych przodków zaledwie kilka pokoleń temu. Cofając się dalej wstecz można oszacować, że stosunkowo niewielu ludzi, było wspólnymi przodkami wszystkich żyjących ludzi. Wreszcie, można wykalkulować, jak daleko wstecz musisz iść, aż będzie jedna osoba (właściwie, para, bo muszą zostawić potomstwo), która jest wspólnym genealogicznym przodkiem wszystkich żyjących ludzi. To jest Ostatni Genealogiczny Wspólny Przodek (Most Recent Genealogical Common Ancestor, MRGCA).


Douglas Rohde i in. wyliczył w artykule w „Nature” z 2004 roku, że ostatni przodek wszystkich ludzi mógł żyć zaledwie 5000 lat temu, chociaż to może być obciążone poważnym błędem, a wyliczenia wymagały wielu założeń. Jednak, nawet jeśli miałoby to być 20 tysięcy lat temu, to prawdopodobnie byłoby to do przełknięcia przez wielu chrześcijan, ponieważ większość nie trzymałaby się ściśle Adama i Ewy stworzonych 6000 lat temu, jak to wyliczył biskup James Ussher w 1650 roku.

Genealogiczny wspólny przodek nie jest genetycznym wspólnym przodkiem: jest prawdopodobne, że wielu ludzi na Ziemi nie ma żadnych genów tej domniemanej Pierwszej Pary. A to dlatego, że podczas gdy geny w potomkach są z czasem rozmywane (i ponieważ Adam i Ewa mieli potomstwo z istniejącymi ludźmi, którzy, jak mówi Swamidass, wyewoluowali z australopiteków w sposób akceptowany przez naukowców), genealogie nie rozmywają się: są po prostu stałymi liniami pochodzenia, a w takim razie wszystkie schodzą się w stosunkowo niedawnych Adamie i Ewie. 


Wiemy także z całego mnóstwa danych, że Adam i Ewa Swamidassa nie są naszymi jedynymi genetycznymi przodkami, włącznie z wyliczeniami, że minimalny rozmiar populacji w linii wiodącej do współczesnego Homo sapiens wynosiłby około 12 tysięcy: wynika to z wyliczeń, ilu ludzi potrzeba, by istniała genetyczna zmienność, jaką widzimy u współczesnych ludzi. Mamy także daty „mitochondrialnej Ewy” i „chromosomu Y Adama” na około 150 tysięcy lat dla Ewy i 200-300 tysięcy lat dla Adama. Te daty są nie tylko znacznie dawniejsze niż większość chrześcijan przypisuje Stworzeniu i Ogrodowi Rajskiemu, ale ci Adam i Ewa nawet nie żyli w tym samym czasie. (Są oni ostatnim genetycznym wspólnym przodkiem mitochondrialnego DNA i chromosomu Y, ponieważ te odcinki DNA dziedziczone są jako jednostki.)


Swamidass akceptuje istniejące dane genetyczne, ponieważ zajmuje się tylko liniami genealogicznymi, nie zaś tym, kto dał nam nasze geny. Przypuszczalnie grzech pierworodny jest ważny dla Swamidassa, bo musi być zachowany jako część dosłownego chrześcijaństwa i jest dziedziczony jakoś wzdłuż linii genealogicznych, a nie przez genom. (Jak grzech pierworodny przechodzi na wszystkich potomków Ostatniego Genealogicznego Wspólnego Przodka bez rozmywania się, jest tajemnicą pozostawioną Swamidassowi i teologom.)


Jeśli sądzicie, że przesadzam w opisie tez Swamidassa, poniżej jest jego następujące twierdzenie:

W całkowitej zgodzie z dowodami genetycznymi jest możliwe, że Adam został stworzony z gliny, a Ewa z jego żebra, mniej niż 10 tysięcy lat temu w bosko stworzonym ogrodzie, gdzie Bóg mógł zamieszkiwać z nimi, pierwszymi istotami, które miały możliwość obcowania z Nim. Przypuszczalnie ich upadek przeniósł odpowiedzialność za grzech na wszystkich ich potomków. Po wygnaniu z Raju ich potomstwo mieszało się z ich sąsiadami w okolicznych miastach. W ten sposób stali się genealogicznymi przodkami wszystkich w zapisanej historii. Adam i Ewa, tutaj, są jedną parą przodków całej ludzkości. Nawet jeśli ten scenariusz jest fałszywy lub niepotrzebny, nic w nauce ewolucji nie zakłóca tej opowieści. Tak więc ewolucja w bardzo ograniczony sposób naciska na nasze zrozumienie Adama i Ewy, sugerując tylko (obok Pisma Świętego), że ich linia nie była czysta.

Swamidass dodaje:

Chociaż osobiście nie popieram żadnej konkretnej relacji, także tej, chodzi o to, że naukowe dowody nie zakłócają tej dosłownejtradycyjnejuzgodnionej relacji Księgi Rodzaju. Z naukowego punktu widzenia większość szczegółów tej relacji nie jest ważna; daty mogą zmienić się i teologia może zmienić się. Jak długo jest mieszanie się z tymi „spoza raju”, ta relacja jest zgodna z odkryciami nauki o ewolucji. Nie ma tu żadnych twierdzeń hermeneutycznych ani teologicznych. Raczej, mówiąc naukowo, ta relacja pasuje bez sprzeczności do ewolucyjnej relacji o naszym pochodzeniu.

I chociaż daty genetycznych wspólnych przodków (które, oczywiście, różnią się dla niemal wszystkich naszych genów, ponieważ rekombinowały się w przeszłości z innymi genami i ”zlewały” w różnym czasie) można przetestować i można pokazać, że nie było pary równocześnie żyjącej, która dała nam nasze genetyczne dziedzictwo, genealogiczni Adam i Ewa mają tę wygodną przewagę, że są nietestowalni. Albo jak mówi Swamidass:

Mimo tego, co słyszeliśmy, nauka milczy w sprawie Adama i Ewy, przodków nas wszystkich. Nauka milczy także o tym, czy byli stworzeni de novo, tak jak milczy w sprawie Zmartwychwstania.  


. . . . Nauka milczy więc o Adamie i Ewie, przodkach nas wszystkich. Mogli być stworzeni de novo z gliny i z żebra, i żyć mniej niż 10 tysięcy lat temu. Nauka niczego nam o nich nie mówi. Zamiast tego musimy zwrócić się do teologii i hermeneutyki. Tutaj konwersacja jest gotowa na bardzo ważny i ciekawy dialog między nauką i teologią.

Tak, dialog oparty o pytania takie jak te, z których kilka zadał Faizal Ali w tekście przytoczonym poniżej.


1.) Skoro Biblia nie wspomina innych ludzi, żyjących w tym samym czasie, co Adam i Ewa, to kim oni byli? Swamidass uważa, że byli populacją ludzi, którzy wyewoluowali od naszego wspólnego z szympansami przodka, ale chrześcijanie tego nie kupią. Będą musieli uciec się do tego rodzaju egzegezy, która odpowiada na pytania takie jak „Z kim ożenili się Kain i Abel?”  


2.) Skąd wiemy, że ta para została stworzona i mieszkała na Bliskim Wschodzie (co jest wymagane przez chrześcijan)? Nie wiemy: to jest kolejna rzecz, której nie daje się przetestować.  

3.) A co z wcześniejszymi Adamami i Ewami? Jest pewne, że przed Ostatnim Genealogicznym Wspólnym Przodkiem byli wcześniejsi genealogiczni wspólni przodkowie, jest więc wielu kandydatów na Adama i Ewę, nie tylko najpóźniejsi z nich. Swamidass wybiera najpóźniejszych, żeby dopasować biblijną chronologię do naukowych danych. Ale, jak wskazał Brian Charlesworth w dyskusji e-mailowej, jaką miałem z nim i z genetykiem Joe Felsensteinem, mogliśmy mieć coś takiego z Arturem Australopitekiem i jego partnerką, jako starszymi odpowiednikami Adama i Ewy (Brian zrobił ten wykres). Linie reprezentują genealogie:



Najważniejszą rzeczą, która naprawdę mnie irytuje w tej niezdarnej próbie wskrzeszenia Adama i Ewy, którzy są zgodni z nauką, jest to, co napisał Faizal Ali w poście poniżej (kliknij na zrzut z ekranu):


Od Alego:

Swamidass kilkakrotnie powtarza w swoim streszczeniu, że ”nauka milczy” o koncepcji stworzenia Adama i Ewy de novo. To nie jest poprawne, moim zdaniem. Nauka mówi całkiem wyraźnie, że ludzie nie pojawiają się ze sterty gliny. Nauka jest w tej kwestii równie wyraźna, jak w sprawie faktu, że kamień nie utrzymuje się w powietrzu, obojętny na grawitację, upadnie jeśli puścisz go stojąc na powierzchni ziemi. Sądzę, że Swamidassowi chodzi o to, że jeśli zakładamy istnienie wszechmocnego Boga, który potrafi czynić cuda, to fakt, że nie jest naukowo możliwe, by człowiek pojawił się natychmiast ze sterty gliny, nie znaczy, że to się nigdy nie zdarzy. Co w ramach tego założenia jest prawdą. Dlaczego jednak zatrzymywać się tutaj? Kreacjoniści Młodej Ziemi, którzy twierdzą, że wszechświat liczy tylko 6000 lat, często zbywają przytłaczające dowody naukowe, że wszechświat liczy miliardy lat, przez powiedzenie, że Bóg mógł stworzyć wszechświat 6000 lat temu z pozorami, że liczy miliardy lat, tak samo jak stworzył Adama, żeby wyglądał jak dojrzały dorosły w momencie jego stworzenia.


Nie widzę powodu, dla którego bóg, który potrafił stworzyć parę specjalnych organizmów, fizycznie identycznych z ludźmi, nie mógłby stworzyć wszechświata, który od początku wyglądałby, jakby liczył sobie miliardy lat. Dlaczego nie? Różnica między tymi dwoma polega po prostu na tym, że teologia Swamidassa wymaga dosłownych Adama i Ewę, ale nie wymaga młodej ziemi. Dla człowieka, którego teologia wymaga obu, genealogiczni Adam i Ewa nie oferują rozwiązania. Dla mnie powodem do niepokoju jest to, że scenariusz Swamidassa służy nadawaniu ważności i legitymizowaniu tego rodzaju niechlujnego rozumowania.


. . . Swamidass. . . stara się ograniczyć naukę i postawić ścianę zaporową między nią a religią, by każda z tych dziedzin działała w stosunkowej izolacji. Nie widzę, by taki scenariusz był atrakcyjny dla rozmaitego rodzaju kreacjonistów, których prawdziwą ambicją jest podporządkowanie nauki świętemu objawieniu. Podejrzewam, że to ma na myśli Ann Gauger, kreacjonistka Inteligentnego Projektu, kiedy mówi, że model Swamidassa pociąga za sobą “zbyt wysoki koszt”.

Mamy tu więc naukowca, proponującego scenariusz, którego sam tak naprawdę nie akceptuje i który naprawdę zaprzecza nauce przez twierdzenia całkowicie sprzeczne z tym, co wiemy o powstaniu ludzi – wszystko w próżnej nadziei, że przekona to ewangelikalnych chrześcijan do ewolucji i nauki. Swamidass myśli, że powiedzą oni: „Och, a więc jednak mogli istnieć Adam i Ewa. Teraz całkowicie zgadzam się z Darwinem!”


Z tego, co wiem o kreacjonistach, to się nie zdarzy. Może jeden lub drugi kupi ten fałszywy scenariusz, ale reszta, wiedząc, że scenariusz wymaga, byśmy wszyscy wyewoluowali genetycznie od wspólnego z małpami przodka i że zaczęło się to 6 milionów lat temu w Afryce, odrzuci to, tak samo jak to zrobiła Gauger.


Swamidass miał szlachetny cel, ale koszt jest także dla mnie zbyt wysoki, ponieważ wymaga wypaczenia nauki i akceptowania cudów, na które nie może być dowodów. Jeśli zajmujesz stanowisko, że „wszystko może być prawdziwe i jeśli nie ma na to żadnych dowodów, możesz w to wierzyć”, to akceptujesz krasnoludki, wróżki i całe mnóstwo zabobonów.  Swamidass i Lents popierają te zabobony i tym samym wzmacniają akceptowanie wiary jako silnego przekonania, które nie wymaga wiarygodnych dowodów. Ten rodzaj postawy przenika ewangelikalne chrześcijaństwo i wiele innych religii, i jest postawą, którą należy wykreślić z dzisiejszego świata.


Czekam na analizę Swamidassa, jak grzech pierworodny rozszedł się od Adama i Ewy do wszystkich istniejących ludzi. Nie mógł zachowywać się jak gen i musi pozostawać nierozmyty, kiedy przechodzi między pokoleniami w krzyżowaniu się z nie-stworzonymi ludźmi. Na Swamidassie spoczywa teraz odpowiedzialność powiedzenia chrześcijanom, do których się zwraca, jak to właściwie działa.  


Jeśli o mnie chodzi, to nadal trzymam się Brzytwy Hitchensa:


Co może być przyjęte 
bez dowodów, to może być odrzucone bez dowodów.


Bogus accommodationism: The return of Adam and Eve as real people, as proposed by a wonky quasi scientific theory

Why Evolution Is True, 11 października 2019

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Jerry A. Coyne

Emerytowany profesor na wydziale ekologii i ewolucji University of Chicago, jego książka "Why Evolution is True" (Polskie wydanie: "Ewolucja jest faktem", Prószyński i Ska, 2009r.) została przełożona na kilkanaście języków, a przez Richarda Dawkinsa jest oceniana jako najlepsza książka o ewolucji.  Jerry Coyne jest jednym z najlepszych na świecie specjalistów od specjacji, rozdzielania się gatunków. Jest również jednym ze znanych "nowych ateistów" i autorem książki "Faith vs Fakt". Jest wielkim miłośnikiem kotów i osobistym przyjacielem redaktor naczelnej.

Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj




Komentarze
5. Dusza Jan Res 2019-10-26
4. Re. Dusza kuba 2019-10-25
3. Dusza Jan Res 2019-10-25
2. Wielkie Bum a biblia itp baszarteg 2019-10-25
1. Fundamentalistyczny chrześcijanin kuba 2019-10-25


Nauka

Znalezionych 1469 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

„Grubogłowi przedsiębiorcy pogrzebowi w noc żywych trupów”   Júnior   2022-05-31
„Gryzoń skunksowy”, który żuje trujące rośliny i wypluwa truciznę na swoje futro   Coyne   2020-12-02
„Kryzys klimatyczny” to mistyfikacja   Williams   2023-09-25
„Najbardziej znany zabójca ludzi”: jakie są prawdziwe początki XIV-wiecznej Czarnej Śmierci?   Lewis   2023-09-15
„New Yorker” pisze o hoacynie, sugeruje, że koncepcja Darwina drzew ewolucyjnych może być urojeniem   Coyne   2022-07-25
„San Francisco Chronicle” bardzo myli się w sprawie biologicznej płci   Coyne   2023-06-09
„Zapylisz mnie!”: nachalni bohaterowie świata roślin   Júnior   2022-06-11
“Czarne tygrysy” w małym indyjskim rezerwacie sugerują losowy dryf genetyczny   Coyne   2021-10-26
“Daily Beast” wypacza epigenetykę oszukańczymi twierdzeniami, że dzieci mogą “odziedziczyć wspomnienia Holocaustu”   Coyne   2017-10-05
“Konwergentna” ewolucja mrówek grzybiarek Starego i Nowego świata   Coyne   2023-03-23
“Odwrócenie specjacji” (fuzja gatunków) u kruków   Coyne   2018-03-16
“Partenogenetyczny” rak rozmnaża się bez seksu: czy to jest nowy gatunek?   Coyne   2018-02-17
“Rogi” trylobitów mogły być używane jako broń w walkach między samcami   Coyne   2023-02-15
“Scientific American” poświęca się polityce, a nie nauce; odmawia publikowania krytycznych analiz swoich fałszywych lub wprowadzających w błąd twierdzeń   Coyne   2022-09-01
“Współczesny” Homo sapiens mógł być w Eurazji aż 210 tysięcy lat temu   Coyne   2019-07-17
‘Raniąca’ idea merytorycznych podstaw nauki    i Jerry Coyne   2023-05-29
 Syntetyczna biologia oferuje obietnicę rozwiązania globalnego problemu z plastikiem   Agaba   2021-12-13
10 twierdzeń działaczy walczących w Afryce z GMO o tym, dlaczego postępy w biotechnologii upraw powinny zostać odrzucone – i dlaczego są one błędne   Maina   2022-11-17
100 milionów lat ozdabiania się śmieciami   Yong   2016-07-05
12 podstawowych punktów biologii ewolucyjnej   Cobb   2016-03-02
Pseudonauka Masaru Emoto   Novella   2017-12-18
Czy „toksyczna kobiecość” jest główną przyczyną bojów o społeczną sprawiedliwość?   Coyne   2021-02-08
Paradoksalne cechy genetyki inteligencji   Ridley   2013-12-18
“New Scientist”: Darwin jednak miał rację    Coyne   2020-10-01
Intelektualna pustka numeru “New Scientist” o ewolucji: 1. Genetyczna plastyczność    Coyne   2020-10-03
Intelektualna pustka numeru “New Scientist” o ewolucji: 2. Rzekome nieistnienie gatunków   Coyne   2020-10-05
Klasyczna historia skorygowana: porosty to grzyby + glony + drożdże (inne grzyby)   Coyne   2016-08-05
Homo floresiensis, hominin “hobbit”, w Internecie   Coyne   2016-11-25
No pasarán    Tonhasca Júnior   2023-03-04
Strzelby, zarazki, maszyny to zdecydowanie antyrasistowska książka. Dlaczego lewica jej nie kocha?   Barnett   2021-10-13
„ Całujące się” koralowce złapane in flagranti   Yong   2016-07-28
”Sygnalizowanie cnoty” może nas irytować. Cywilizacja byłaby jednak bez niego niemożliwa    Miller   2019-09-13
A jednak chorują na raka    Łopatniuk   2016-02-13
Czyste okrucieństwo cięć w pomocy żywnościowej   Lomborg   2017-08-07
Dalszy spadek zgonów z powodu raka   Novella   2019-02-04
Dlaczego mamy alergie?   Zimmer   2016-01-28
Dlaczego sądy nie powinny rozstrzygać o nauce     2018-12-13
Dlaczego większość zasobównie wyczerpuje się   Ridley   2014-05-04
Dlaczego zwierzęta są urocze?   Coyne   2014-12-30
Dziennik z Mozambiku: Demony w kurzu   Naskręcki   2018-03-30
Dziwaczne, wysysające krew czerwie jurajskie   Cobb   2014-06-28
Ewolucja, ptaki i kwiaty   Coyne   2014-06-02
Gigantyczne “paleonory” wykopane przez wymarłe ssaki   Coyne   2017-06-29
Grupy anty-GMO przegrywają sprawę sądową w Nigerii    i Nkechi Isaak   2022-07-30
Jak karakara wygrywa z osami   Cobb   2013-12-29
Kiedy zapada noc i ziemia jest ciemna   Tonhasca Júnior   2023-02-10
Kilka lekcji z rosyjskiej rewolucji. Jak kuszący radykalny nihilizm prowadzi do ekstremizmu   Geifman   2021-03-22
Komisja Europejska ukrywa naukę o pszczołach   Ridley   2017-05-03
Malaria pachnąca cytryną    Zimmer   2015-04-07
Małpo ty moja   Koraszewski   2015-04-17
Metamorfozy    Júnior   2022-04-09
Minęło 40 lat od wydania „Samolubnego genu” – śmiała książka Richarda Dawkinsa ostała się próbie czasu   Ridley   2016-02-17
Niezwykły pasikonik szklany   Naskręcki   2014-05-27
Nowe badanie wskazuje na jednego oszusta   Coyne   2016-08-18
Nowy i dziwaczny rodzaj mimikry: nasiona rośliny naśladują kształt i zapach odchodów zwierzęcych, by ułatwić roznoszenie ich przez żuki gnojowe   Coyne   2015-10-20
O porażkach wolności i lęku przed nauką   Dennett   2016-05-20
O rzeczywistości rasy i odrazie do rasizmu    i Brian Boutwell   2017-09-04
Obniżenie poprzeczki dla tradycyjnej medycyny chińskiej dla ideologii i zysku     2017-12-29
Olbrzymie armie o niezliczonych umiejętnościach    Tonhasca Júnior   2024-02-08
Osobisty mikrobiom w cyfrach   Zimmer   2014-08-14
Ostrogony nie są naprawdę “żywymi skamieniałościami”    Coyne   2015-07-29
Palestyńska intersekcjonalność z nazistami   Frantzman   2017-07-08
Pochwała ignorancji, czyli wiem, że nie wiem   Cullen   2017-01-11
Przykre niespodzianki, czyli czerniak i siwizna   Łopatniuk   2015-08-01
Przypuszczalnie złamana kość    Coyne   2015-06-04
Rozum i Wiara IICzyli takie sobie rozmowy o religijnych „prawdach” i problemach z nimi związanych.   Ferus   2015-11-22
Ryba z biodrami   Mayer   2016-03-30
Siedem narzędzi myślenia   Dennett   2014-11-19
Skrzydlaci oszuści i straż obywatelska   Young   2014-01-02
Tako rzecze antyszczepionkowa “wojowniczka mama”, Brittney Kara: jeśli szczepionki są tak wspaniałe, to dlaczego nie wspomina ich Biblia?     2018-04-26
Twardy kwiat do zgryzienia    Tonhasca Júnior   2023-02-22
Wielkoskrzydłe   Naskręcki   2014-04-02
Wierzący nagradzani za życia   Coyne   2014-12-21
Wpaść w amok. Empiryczna analiza szaleńczych zabójstw pokazuje, że wyłaniają się dwa różne wzorce.   King   2023-06-03
Wątpliwi pomocnicy    Tonhasca Júnior   2023-04-08
Świetna ewolucyjna innowacjaktóra okazała się zgubna   Yong   2015-12-10
Dlaczego odmawiamy dostrzegania jaśniejszej strony, choć powinniśmy   Pinker   2018-04-17
Krew, znój, łzy i pot   Tonhasca Júnior   2023-01-19
Mądrość w pułapce autorytetu   Witkowski   2020-04-18
Po prostu nie mogę się doczekać, aby znów wyruszyć w trasę   Tonhasca Júnior   2022-10-27
Pochwała jednoznaczności   Witkowski   2019-10-29
Z perspektywy naszego kurnika   Witkowski   2020-01-16
A co to takie włochate?   Łopatniuk   2016-04-02
A genomy ciągle kurczą się…   Zimmer   2016-11-22
A teraz dobre wiadomości: Sprawy naprawdę idą w dobrym kierunku   Pinker   2015-11-24
A polać wielką wodą…   Cipiur   2019-05-18
A.N. Wilson znowu kopie Darwina, tym razem w “Times”   Coyne   2017-09-07
Adam i Ewa: dwoje, czy więcej niż dwoje przodków?   Coyne   2017-01-07
Afrykańscy naukowcy wzywają do polityki poparcia biologii syntetycznej i innych innowacji   Agaba   2021-12-02
Agroekologia zmienia biednych farmerów w biedniejszych   Muhumuza   2022-06-09
AI – asystent lekarza   Novella   2020-12-09
AI: gorąca randka z “Sydneyem ”   Gotefridi   2023-03-15
Akademicki skandal: troje badaczy umyślnie publikowało fałszywe artykuły o „badaniach żałości”, by pokazać fatalne standardy akademickie w naukach społecznych   Coyne   2018-10-12
Akcja afirmatywna w wieloetnicznym narodzie   Hyams   2020-07-17
Aktywacja telomerazy mogłaby prowadzić do leczenia samej starości   Ridley   2015-10-27
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Aktywność umysłowa nie zapobiega osłabieniu umysłowej sprawności   Novella   2018-12-15
Akupunktura jadu pszczelego: śmiercionośne znachorstwo, które może zabić     2018-04-23
Akupunktura kontra nauka, wersja lingwistyczna     2017-06-01
Akupunktura kwantowa   Novella   2019-04-23

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk