Prawda

Piątek, 29 marca 2024 - 07:49

« Poprzedni Następny »


Polowanie na duchy


Piotr Naskręcki 2015-09-22

Sylwetka pierwszej modliszki liściogłowej [po angielsku ghost mantis czyli modliszka duch. przyp. tłum.] (Phyllocrania paradoxa) zauważonej i sfotografowanej w Parku Narodowym Gorongosa w Mozambiku.
Sylwetka pierwszej modliszki liściogłowej [po angielsku ghost mantis czyli modliszka duch. przyp. tłum.] (Phyllocrania paradoxa) zauważonej i sfotografowanej w Parku Narodowym Gorongosa w Mozambiku.

Pracuję już w Afryce od dłuższego czasu i widziałem niemało zwierząt, które uosabiają fantastyczną faunę tego kontynentu. Oczywiście, jest wiele takich, które muszę dopiero spotkać osobiście - mrównik, “włochata” żaba Trichobatrachus, pasikonik Acridoxena, żeby wymienić tylko kilka – ale szczęście lub upór pozwoliły mi zobaczyć inne. Niewiele rzeczy może równać się z euforią spotkania wzroku żerującego szympansa, odkrycia przypominającego zabawkę Lori potto w koronie drzew nad głową, lub natknięcia się na walkę hieny z lampartem o świeżo zabitego kudu. Ale moje pierwsze spotkanie z jednym z mniej znanych gatunków, modliszką liściogłową (Phyllocrania paradoxa), było co najmniej równie pamiętne.



Było to podczas mojej pierwszej wyprawy do Zimbabwe, w czasie, kiedy guz w mózgu Roberta Mugabe był nadal na wpół uśpiony i kraj, “spichlerz Afryki”, przeżywał pierwszy i jedyny okres stosunkowej wolności politycznej i zamożności ekonomicznej. Zatrzymałem się u przyjaciół na przedmieściach przechrzczonej niedawno stolicy, Harare, lekko zaintrygowany, ale pełen rozkosznej ignorancji o przyczynach tego, że tak wiele domów stało pustych z wybitymi szybami, otoczone czarnym makijażem niedawno ugaszonych płomieni. Afryka była dla mnie nowością i wdychałem jej odurzającą atmosferę, pożerałem widoki obcych krajobrazów i jeszcze bardziej obcej fauny. Przyjechałem jednak przygotowany – przez lata przed pierwszą wizytą zachłannie czytałem wszystko, co mogłem znaleźć o owadach i innych członkach afrykańskiej mniejszej większości. Modliszka liściogłowa była jedną z moich najbardziej pożądanych zdobyczy i zacząłem jej szukać od momentu wylądowania. Niestety, po miesiącu bez zobaczenie choćby śladu tego owada zaczynałem czuć się, jakbym rzeczywiście polował na ducha. Spędziłem niezliczone godziny przesiewając opadłe liście, przeszukując krzaki i drzewa, zarzucając sieć na najrozmaitszą roślinność – na próżno.


Pewnego dnia stałem na platformie stacji kolejowej, czekając na pociąg do Bulawayo. Był koniec października, szczyt pory suchej i wysuszone, skurczone liście spadały mi z drzew na głowę w rzadkich, miłosiernych powiewach wiatru. Dość duży i poskręcany brązowy liść wylądował mi na ramieniu. Próbowałem go strzepnąć, ale po prostu siedział tam, trzęsąc się na wietrze. Dałem mu drugiego prztyczka. Wylądował niżej na rękawie. A potem ten liść zaczął wspinać się po mojej ręce. Patrzyłem i nadal nie wierzyłem. Czy to możliwe? Nie, to tylko kawałek zwiędłej rośliny. Ale była to wreszcie modliszka liściogłowa.


Żadne dwa osobniki modliszki liściogłowej nie są takie same, co nie pozwala ich głównym drapieżnikom, ptakom i naczelnym, na nauczenie się, jak odróżnić je od prawdziwych liści.
Żadne dwa osobniki modliszki liściogłowej nie są takie same, co nie pozwala ich głównym drapieżnikom, ptakom i naczelnym, na nauczenie się, jak odróżnić je od prawdziwych liści.

To było 25 lat temu i tyle zabrało mi natknięcie się na kolejną modliszkę. Częściej natykałem się na notorycznie nieuchwytne lamparty niż na tego niesamowitego owada. W kwietniu tego roku jednak mogłem wreszcie potwierdzić obecność modliszki liściogłowej w Parku Narodowym Gorongosa (coś, co zawsze podejrzewałem), kiedy mój przyjaciel, entomolog Marek Bakowski, znalazł pierwszą podczas naszego dorocznego badania bioróżnorodności. Od tego czasu spotkałem w parku kilka modliszek liściogłowych.

Modliszka liściogłowa z Gorongosa ze świeżo złożoną ooteką.
Modliszka liściogłowa z Gorongosa ze świeżo złożoną ooteką.


Liniejąca modliszka liściogłowa.
Liniejąca modliszka liściogłowa.

Z powodu niesamowitego wyglądu modliszki liściogłowe od dawna są ulubione przez kolekcjonerów owadów i ponieważ łatwo mnożą się w niewoli, stały się niedawno bardzo popularne w handlu zwierzętami. Obecnie, żeby zobaczyć żywą modliszkę liściogłową, wystarczy zapłacić kilka dolarów on line i dostarczą ci ją do domu. Jednak, jak na zwierzę tak powszechnie hodowane, szokująco mało wiadomo o jego biologii i zachowaniu w środowisku naturalnym. Nikt nie jest nawet pewien, ile jest gatunków modliszek liściogłowych. Opisano trzy gatunki rodzaju Phyllocrania, tylko po to, by kilka lat później uznać je za jeden gatunek. Wszystkie trzy uznano za odrębne gatunki na podstawie różnic w kształcie podobnych do liści wypustek na głowie, które mogą różnić się niezmiernie w ramach tej samej populacji. Modliszki liściogłowe, podobnie jak wiele innych owadów, które polegają na podobnym do liści kamuflażu, wykazuje niemiłosierny stopień polimorfizmu i żadne dwa osobniki nie są takie same. Ale dystrybucja gatunku w całej Afryce subsaharyjskiej i na Madagaskarze wskazuje na możliwość istnienia odrębnych, izolowanych genetycznie linii rodowych.


Jak większość modliszek, modliszka liściogłowa poluje z zasadzki w sposób prawdziwie doskonały. W odróżnieniu jednak od innych, nie ma skłonności do atakowania członków własnego gatunku i nie znam żadnego przypadku samicy pożerającej samca podczas kopulacji, jak to dzieje się często wśród innych gatunków tego owada. W Gorongosa modliszki liściogłowe znajdują się głównie w podszyciu lasów miombo i mopane, a jedynym razem, kiedy widziałem żerującą modliszkę liściogłową, chrupała konika polnego. Samice tworzą dziwne, podobne do gąsienic ooteki, a nowo wyklute nimfy wyglądają i zachowują się jak czarne mrówki; po pierwszym linieniu zamieniają się w doskonałe repliki wyschniętych liści. Jest dla mnie tajemnicą, jak samce i samice znajdują się wzajemnie. Prawdopodobnie samice, jak i inne bardzo zakamuflowane modliszki, wytwarzają feromony płci, by przyciągnąć samców.


Następna na liście ikon afrykańskiej bioróżnorodności, do potwierdzenia w Gorongosa, jest modliszka diabelska. Wiem, że tam jesteś i znajdę cię.


Modliszki liściogłowe są skrajnie polimorficzne zarówno pod względem ubarwienia, jak i dziwnych wypustek na głowach.
Modliszki liściogłowe są skrajnie polimorficzne zarówno pod względem ubarwienia, jak i dziwnych wypustek na głowach.

Ghost hunting

The Smaller Majority, 15 września 2015

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska




Piotr (Peter) Naskręcki

Entomolog, fotograf, popularyzator nauki. Ukończył studia na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, doktorat na University of Connecticut, pracuje w Museum of Comparative Zoology, Harvard University.


Piotr Naskręcki prowadzi znakomity blog naukowy  The Smaller Majority.  Jego zdjęcia owadów (i nie tylko owadów) fascynują i kuszą, żeby je sobie natychmiast ściągnąć. Nie należy tego jednak robić bez pozwolenia,  gdyż zarówno zdjęcia, jak i teksty zastrzeżone są prawami autorskimi.


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1470 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Po co badać przestrzeń kosmiczną?   Jacoby   2023-01-04
Rdzenni Amerykanie żądają doczesnych resztek pumy z Griffith Park   Coyne   2023-01-03
Świetny artykuł o epigenetyce   Coyne   2022-12-30
Śmiało podążaj tam, gdzie nie dotarł jeszcze żaden owad   Tonhasca Júnior   2022-12-28
Rzecz o splątaniu nauki i wiary   Koraszewski   2022-12-26
Pradawny ekosystem zrekonstruowany przy użyciu skamieniałego DNA   Coyne   2022-12-19
Rozważania heretyckiego mediewisty o historii, wartościach i zdumiewającej głupocie   Landes   2022-12-16
Ewolucyjne ślepe zaułki i lepkie urządzenia: botanik Darwin   Tonhasca Júnior   2022-12-14
Ewolucja nie idzie prostą drogą   Novella   2022-12-08
Geny i języki   Novella   2022-11-26
Uporczywa obecność religijnego mitu   Winegard   2022-11-24
Znaleziono skrytkę posągów z brązu   Novella   2022-11-23
W oparach zrównoważonej ignorancji   Koraszewski   2022-11-21
10 twierdzeń działaczy walczących w Afryce z GMO o tym, dlaczego postępy w biotechnologii upraw powinny zostać odrzucone – i dlaczego są one błędne   Maina   2022-11-17
List otwarty do wszystkich oszołomów   Novella   2022-11-03
Po prostu nie mogę się doczekać, aby znów wyruszyć w trasę   Tonhasca Júnior   2022-10-27
Czy mizoandria może być zakaźna?   Tonhasca Júnior   2022-10-24
Niezwykła fizjologia hibernujących niedźwiedzi   Coyne   2022-10-22
Cuchnąca pułapka i przytulna kryjówka   Tonhasca Júnior   2022-10-21
Obraz Izraela na amerykańskich uniwersytetach   Mansour   2022-10-19
Kenia aprobuje GMO po 10 latach zakazu   Maina   2022-10-18
Pangenom jedwabnika morwowego   Novella   2022-10-14
Czy Samolubny gen zaszkodził publicznemu rozumieniu biologii?   Coyne   2022-10-13
Nieokrzesani goście   Tonhasca Júnior   2022-10-11
Niezrozumienie równości   Winegard   2022-10-07
Zyski klimatyczne to „niewygodna prawda” — nie wszystkie wiadomości o środowisku są złymi wieściami   Lomborg   2022-10-06
Gorzko-słodki, uzależniający lek   Tonhasca Júnior   2022-09-30
Przeciwko autentyczności   Winegard   2022-09-27
Biomedyczne znaczenie płci (i jej binarnej natury)   Coyne   2022-09-22
Mózgi neandertalczyków   Novella   2022-09-20
Oszuści i oszukani w grze w zapylanie   Tonhasca Júnior   2022-09-15
Po raz kolejny “Scientific American” wypacza biologię, a teraz także historię, by podeprzeć swoją ideologię   Coyne   2022-09-14
Upadek czasopisma “Nature”   Winegard   2022-09-08
Instynkt macierzyński i “New York Times”   Coyne   2022-09-07
Ćmy ze złym public relations   Tonhasca Júnior   2022-09-05
Studenci Uniwersytetu Ghany debatują nad wykorzystaniem upraw GMO w ich kraju   Gakpo   2022-09-02
“Scientific American” poświęca się polityce, a nie nauce; odmawia publikowania krytycznych analiz swoich fałszywych lub wprowadzających w błąd twierdzeń   Coyne   2022-09-01
Dysonansy poznawcze: czekolada a muszki, wino a osy   Júnior   2022-08-29
Patrick Matthew: prawdziwy autor idei doboru naturalnego?   Coyne   2022-08-26
Odporny na choroby, genetycznie modyfikowany maniok zapowiada przełom w Kenii   Maina   2022-08-25
Niekochane, ale czasem pożyteczne   Tonhasca Júnior   2022-08-23
Trwałość laktazy w populacjach pijących mleko: ponowna ocena klasycznej historii z ewolucji człowieka   Coyne   2022-08-19
Pierwszy znany drapieżnik: nowo opisana skamieniałość   Coyne   2022-08-16
Nie karm mózgu śmieciowym jedzeniem   Bhogal   2022-08-10
Kot Mehitabel pisze w “Science”   Coyne   2022-08-09
Nauka o wolności: rozmowa z Anną Kryłow   i Anna Kryłow   2022-08-06
Pierwsze dowody kopalne na opiekę nad lęgiem i niezwykły przypadek asymetrii kierunkowej   Coyne   2022-08-05
Badania dowodzą, że fakty nie mają znaczenia: jak propaganda wykorzystuje i normalizuje antysemityzm     2022-08-03
Horyzontalny transfer genów u owadów: jest rozpowszechniony, ale co to znaczy?   Coyne   2022-08-02
Dokonane w Afryce badanie genomu fasolnika egipskiego oznacza krok naprzód w dywersyfikacji światowego zaopatrzenia w żywność   Karavolias   2022-08-01
Grupy anty-GMO przegrywają sprawę sądową w Nigerii    i Nkechi Isaak   2022-07-30
Raz jeszcze: czy rasy są tylko społecznym konstruktem bez naukowego lub biologicznego znaczenia?   Coyne   2022-07-28
„New Yorker” pisze o hoacynie, sugeruje, że koncepcja Darwina drzew ewolucyjnych może być urojeniem   Coyne   2022-07-25
Nazistowscy lekarze i dzisiejsi antysemici: redefinicja etyki, żeby usprawiedliwić prześladowania Żydów     2022-07-18
Carl Sagan i wolność wątpienia   Jacoby   2022-07-18
Jak Darwin spowodował globalne ocieplenie swoją teorią doboru płciowego   Coyne   2022-07-16
Dieta mieszana misiów i innych   Júnior   2022-07-14
Londyńskie Natural History Museum popełnia błąd naturalistyczny - wielokrotnie   Coyne   2022-07-11
Nigeria gotowa na spełnienie oczekiwań rolników     2022-07-08
Szczepionki przeciwko grypie związane ze zmniejszonym ryzykiem choroby Alzheimera   Novella   2022-07-07
Nowoczesność Darwina: w O powstawaniu jest antycypacja neutralnej teorii i przerywanej równowagi   Coyne   2022-07-06
Pinker: “Wojna o ewolucję jest także wojną kulturową”   Coyne   2022-07-05
Raz jeszcze: błędny artykuł o tym, dlaczego teoria ewolucji jest przestarzała   Coyne   2022-07-04
Niech Moc będzie z pszczołą   Júnior   2022-06-28
Dramatyczny wzrost cen paliw kopalnych jest bolesny, ale daje niewielkie korzyści w walce z globalnym ociepleniem   Lomborg   2022-06-25
Efekt grupy – paskudny błąd poznawczy   Novella   2022-06-22
Nasiona z edytowanymi genomami będą miały przystępną cenę   Maina   2022-06-15
„Zapylisz mnie!”: nachalni bohaterowie świata roślin   Júnior   2022-06-11
Agroekologia zmienia biednych farmerów w biedniejszych   Muhumuza   2022-06-09
Kartofel z Matką Boską w jednej klapie i Karolem Marksem w drugiej   Koraszewski   2022-06-06
Jak nasze wspomnienia są powiązane   Novella   2022-06-04
Wielka Brytania dąży do zezwolenia na edytowanie genów   Novella   2022-06-02
„Grubogłowi przedsiębiorcy pogrzebowi w noc żywych trupów”   Júnior   2022-05-31
Coraz mniejsza część głównych plonów roślin jadalnych na świecie idzie na wyżywienie głodnych, a coraz więcej wykorzystuje się do celów niespożywczych     2022-05-28
Naukowiec z Ghany: “Afryka potrzebuje GMO bardziej niż reszta świata”   Gakpo   2022-05-26
GMO i edytowanie genów: jaka jest różnica?   Karavolias   2022-05-23
Toksyczny nektar, czyli ostrożnie z tureckim miodem   Júnior   2022-05-20
Kolejna nieudana i podyktowana ideologią próba wykazania, że płeć u ludzi nie jest binarna   Coyne   2022-05-18
Brian Charlesworth o błędach nowego artykułu rzekomo pokazującego, że fundamentalne założenie ewolucji neodarwinowskiej jest błędne   Coyne   2022-05-16
Trutnie i inni fruwający panowie   Junior   2022-05-13
Wygnanie z uniwersyteckiego świata – dwa lata później   Winegard   2022-05-10
Życie kwitnące po śmierci   Junior   2022-05-05
Organiczne środki owadobójcze są szkodliwe dla pożytecznych owadów     2022-04-30
Oxitec rozszerza próby z komarami GMO, by zredukować szerzenie się malarii   Conrow   2022-04-28
Słowa w wosku zapisane   Tonhasca Junior   2022-04-26
Rodzice, szkoła, państwo: kultura niskich oczekiwań   Koraszewski   2022-04-25
Nowoczesne ulepszanie roślin uprawnych przyjmuje historyczne podejście   Karavolias   2022-04-20
Pierwsza spożywcza roślina GMO w Ghanie   Baffour-Awuah   2022-04-16
Indie zwalniają edytowanie genów z wymaganej dla GMO oceny bezpieczeństwa   Paranjape   2022-04-11
Metamorfozy    Júnior   2022-04-09
Rolnicy nie mogą uprawiać tego, na co ich nie stać   Ongu   2022-04-07
Rośliny zmodyfikowane: odkłamać opinię o GMO   Conrow   2022-04-07
Odmowa szczelinowania jest szaleństwem   Ridley   2022-04-02
Jak wirusy chorób układu oddechowego ewoluują, by stać się łagodniejsze   Ridley   2022-03-22
Czy globalne ocieplenie może być dla nas dobre?   Ridley   2022-03-03
Południowa Afryka powinna przemyśleć regulacje dotyczące genetycznie modyfikowanych roślin   i Priyen Pillay   2022-03-01
Dlaczego środowiskowcy stanowią większą przeszkodę dla skutecznej polityki klimatycznej niż negacjoniści?   Boudry   2022-02-21
O figach i osach   Júnior   2022-02-18
Pień liczący 40 tysięcy lat przekazany Maorysom zamiast nauce   Coyne   2022-02-14
Propaganda anty-GMO obraża drobnych farmerów w Afryce i w Azji   Gakpo   2022-02-08

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk